• – 2023.07.04
• – ΔΣ-ΕΕΥΕΔ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Ύμνος της ΣΙΣ/ΣΣΑΣ είναι συνυφασμένος με την Ιστορία της από την ίδρυση της το 1947 μέχρι σήμερα. Στο άρθρο μας θα δούμε μια περίληψη των πρώτων βημάτων της ΣΙΣ στην Θεσσαλονίκη, από το Βιβλίο της ΕΕΥΕΔ “Η Ιστορία της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής (Σ.Ι.Σ) Θεσσαλονίκης (1947-1970). θα γίνει αναφορά στους συνθέτες του Ύμνου και θα παρουσιασθεί η παραχάραξη του ύμνου.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΙΣ ΚΑΙ Ο ΥΜΝΟΣ

Από τον Αύγουστο του 1945 άρχισε να ωριμάζει η ιδέα λειτουργίας παραγωγικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη για να τονισθεί η σημασία που έδινε το Ελληνικό κράτος στην Μακεδονική υπόθεση, ύστερα από τις επεκτατικές βλέψεις του Τίτο της Γιουγκοσλαβίας και τις ορέξεις της Βουλγαρίας να ιδρύσει εκπαιδευτικά ιδρύματα στη Θεσσαλονίκη

Την ίδια αγωνία της Στρατιωτικής Ηγεσίας εξεδήλωσε και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο στην συνεδρίαση της Ιατρικής Σχολήςτης 15ης Οκτωβρίου 1945, ζήτησε δια του καθηγητού της Παθολογικής Ανατομικής Στ. Σαμαρά την εγκατάσταση της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολης στη Θεσσαλονίκη με το σκεπτικό ότι θα πλουτιζε την Μακεδονία με μια Στρατιωτική Παραγωγική Σχολή, η οποία συχρόνως θα ενίσχυε με τους Μαθητές της και την νεοϊδρυθείσα τότε (1943) Ιατρική Σχολή.  

Οι πιέσες από Στελέχη των ΕΔ  και του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης απέδοσαν και με την υπ’ αριθμό 10115336/2-12-1946  διαταγή του ΓΕΣ  ιδρύθηκε η Σ.Ι.Σ.. Την 15/3/1947 τοποθετείται στην ΣΙΣ ως Διευθυντής Σπουδών ο Αρχίατρος Γ. Καστανάκης. Γραφείο δεν υπήρχε και χρησιμοποιήθηκε το Γραφείο της Διεύθυνσης Υγειονομικού του Γ’ΣΣ. Δυσχέρειες πολλές και, εκ πρώτης όψεως ανυπέρβλητες, γι’αυτό ετέθει θέμα μεταφοράς της Σχολής στην Αθήνα. Οι αντιδράσεις της Θεσσαλονίκης έντονες και αποτελεσματικές, τελικά στις 5 Απριλίου 1947 η Σ.Ι.Σ εγκαταστάθηκε στο υπό επισκευή κτίριο της παλαιάς Γερμανικής Σχολής, στην οδό Βασιλίσης Ολγας και από την άνοιξη του 1848 και στο παρακείμενο “Κυβερνείο”

Μια ημέρα πριν από την εγκατάσταση της Σχολής, στις 4 Απριλίου 1947 διενεργήθηκαν οι πρώτες εισαγωγικές εξετάσεις που αφορούσαν φοιτητές της Ιατρικής και όχι αποφοίτους Γυμνασίου. Ακολουθεισαν νέες εισαγωγικές εξετάσεις που αφορούσαν αποφοίτους οκταταξίου Γυμνασίου.

Μεταξύ των νέων Μαθητών που εισήχθεισαν  την 17 Νοε 1947, βρίσκουμε τον Βάρφη Γεώργιο του Σπυρίδωνα (ΑΜ 52) ο οποίος δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του και τον Βρίτσιο Αριστοτέλη του Τρύφωνα (ΑΜ99) που είχε μουσική παιδεία και το αποτυπωμά του στα πολιστιστικά δρώμενα της Μακεδονίας έμεινε ανεξίτηλο. Δείτε την σχετική υποσελίδα της Ιστοσελίδας της ΕΕΥΕΔ με Τίτλο “Γράμματα & Τέχνες” εδώ.

Ο Βάρφης έγραψε τους στίχους του Ύμνου της Σχολής και ο Βρίτσιος την Μουσική Επένδυση. Χρονικά τοποθετούμε την δημιουργία του το διαστημα 1947-1948, Ο ύμνος έγινε αποδεκτός από την Διοικηση και αρχίζει να διδάσκεται και να χρησιμοποιείται από τους Μαθητές. Τον βρίσκουμε στο Εγκόλπιο του Μαθητού το 1974.

Βαθμιαία, ίσως διότι οι Αξιωματικοί του Τάγματος Μαθητών της Σχολής προήρχοντο από την Σχολή Ευελεπίδων, η χρήση του ύμνου ατόνισε. Το 2002, όταν ο τότε Διευθυντής Σπουδών της Σχολης Γεν. Αρχίατρος Παπαγιαννόπουλος Ν. ήταν πρόεδρος του 19ου Ιατρικού Συνεδρίου ΕΔ θέλησε η χορωδία της Σχολής μεταξύ άλλων να ψάλει και τον Ύμνο της Σχολής στην εναρκτήρια τελετή του Συνεδριου, τότε διαπιστώθηκε ότι οι Μαθητές δεν γνωριζαν τον ύμνο !. Ο μουσικοδιδάσκαλος της Σχολής έμαθε τον ύμνο και τον δίδαξε στους Μαθητέ και έτσι αυτός επανήλθε στην ΣΣΑΣ.

Μέλος μας ο Λ. Βαζαίος γράφει

Όπως ξέρετε είμαι Στρ.Ιατρός, απόστρατος από χρόνια. Ανήκω στην τάξη του 1959. Όταν στις 12 Οκτωβρίου του 1959 η τάξη μου, μετά από πολύ αυστηρές εξετάσεις παρουσιάστηκε στην ΣΙΣ (Στρ.Ιατρική Σχολή) ένα από τα πρώτα που «διδάχθηκε» με τον «παραδοσιακό» τρόπο των Στρ.Σχολών, ήταν ό Ύμνος της ΣΙΣ! Τον αποδίδαμε και τα 6 χρόνια των σπουδών μας, όπως και οι προηγούμενες 6 τουλάχιστον τάξεις! Με απλό υπολογισμό ο Ύμνος χρονολογείται ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ από το1953!! Με δεδομένο ότι η Σχολή λειτούργησε ξανά το 1947 (Β’Παγκόσμιος-Εμφύλιος γαρ!!)μπορώ να πω ότι ο ύμνος είναι συνυφασμένος με την ζωή της ΣΙΣ.

Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

«Τρανών προγόνων ιχνηλάτες,

Σεμνών αγωνιστών παιδιά

Καινούργιοι είμαστε Σπαρτιάτες

Με την γενναία μας καρδιά

Βαθιά μας είναι ριζωμένη

Τρανή διπλή αποστολή

Γι άυτό βαδίζουμε ενωμένοι Μεσ’την Μεγάλη μας Σχολή

Εμπρός πάντα εμπρός

Μιας νέας δόξας ανατέλει ο καιρός

Εμπρός πάντα εμπρός

Είν΄ο σκοπός μας ιερός

Και μες΄της μάχης στου πολέμου την μανία

Σαν αρμονία θε ακούστεί

Και θ΄αντηχήσει νικηφόρα ο παιάν μας

Το σάλπισμα μας σ΄ολη την γη.

Εμπρός πάντα εμπρος…….

Προγόνων βλάστησαν οι σπόροι

και απ’ την Σχολή μας έχουν βγεί

του κάθε ωραίου οι πρωτοπόροι να κατακτήσουνε τη Γη.

Στης Γης, στης θάλασσας τα πλάτη

η δάδα μας φεγγοβολά,

λαπρό το φως του Ιπποκράτη

μας παραστέκει από ψιλά.

Εμπρός πάντα εμπρος…….

Ο ύμνος καθιερώθηκε, στα δύσκολα εκείνα χρόνια, αποτέλεσε ένα σύμβολο για τους Μαθητές . Τραγουδηθήκε από πολλές γενιές Μαθητών της ΣΙΣ και της Σ.Σ.Α.Σ όπως μετονομάσθηκε από το 1970  και μετά. Οι Μαθητές ίσως ξέχασαν τους δημιουργούς του Ύμνου, συνεχίζουν όμως μέχρι σήμερα τον τραγουδούν, απλά είναι ο δικός τους Ύμνος και όχι ένα ακόμη Στρατιωτικό Εμβατήριο.

Η ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ

Ο Ύμνος μας παραχαράθηκε στους στίχους και αναπαράχθηκε με την ίδια μουσική επένδυση από την Χρυσή Αυγή, που σήμερα δεν υπάρχει και δεν έχει νόημα η οποιαδήποτε αντιδρασή μας προς αυτή. Εξ’ άλλου οι Ενοπλες Δυνάμεις ως θεσμός και τα Στελέχη των ΕΔ ως σύνολο των είναι μακριά και υπεράνω της πολιτικής και των εξ’ αυτής αντιπαραθέσεων.

Δημοσίευμα  στην Εφημερίδα των Συντακτών της 2/6/2023 του δημοσιογράφου Δημήτρη Ψαρά, με τίτλο “Ένας Εφιάλτης για την Δημοκρατία” αναφέρεται στην σκιώδη παρουσία της μη υφιστάμενης πλέον “Χρυσής Αυγής” στο πολιτικό σύστημα όπως έχει διαμορφωθεί μετά τις εκλογές της 25 Ιουνίου 2023. Στο Δημοσίευμα υπάρχουν αναφορές στον Ύμνο της  “Χρυσής Αυγής”  όπως η παραπάνω φωτογραφία και η πράγραφος :

“………….Πάνω από όλες τις εκδοχές της αρχαιότητας, η φυλετική Σπάρτη ήταν το πρότυπο της Χρυσής Αυγής. Τον Λεωνίδα τιμούσαν σε ετήσιες εκδηλώσεις στις Θερμοπύλες, ενώ και ο ύμνος της Χρυσής Αυγής το διαλαλούσε: «Τρανών προγόνων ιχνηλάτες, / λαμπρών αγωνιστών παιδιά, / οι νέοι είμαστε Σπαρτιάτες / με τη γενναία μας καρδιά»”

Το Μέλος της ΕΕΥΕΔ Λάμπρος Βαζαίος αντέδρασε προς τον συντάκτη του άρθρου γράφοντας μεταξύ άλλων “Ο κόσμος των Στρ.Ιατρών (και όχι μόνο), έχει ιστορία, έχει παιδεία, έχει μεγάλη κοινωνική προσφορά, είναι κόσμος αξιοπρεπών ανθρώπων που δεν του αξίζει η παραχάραξη,  του Ύμνου της Σχολής του!” . Στο τέλος του άρθρου η πληρης επιστολή του.

Η Επιστημονική Ενωση Υγειονομικών ΕΔ (ΕΕΥΕΔ), που εκπροσωπεί τους εν ενεργεία και αποστρατεία Υγειονομικους Αξιωματικους, έχει την ελάχιστη απαίτηση, όταν για οποιοδήποτε λόγο προβάλεται ο Υμνος της ΧΑ να επισημένεται ότι είναι προιόν παραχάραξης του Ύμνου της ΣΙΣ/ΣΣΑΣ,

Αν επαναληφθεί το φαινόμενο παραχάραξης και λαθροχειρίας και χρήσης του Υμνου μας από οποιονδήποτε θα υπάρξει αντίδραση.

---

Επιστολή του κ. Βαζαίου, Μέλους της ΕΕΥΕΔ προς τον συντάκτη του άρθρου : εδώ

Ο Ύμνος της ΣΙΣ-ΣΣΑΣ Βίντεο στο youtube : εδώ

Ο της Ύμνος ΧΑ Βίντεο στο youtube: εδώ

Εγκόλπιο Μαθητού ΣΣΑΣ 1974, Ο Ύμνος εδώ

Ιατρική Σχολή ΑΠΘ και ΣΙΣ – ΣΣΑΣ : Σχέση διοικητική ή συμβιωτική αλληλεπίδραση? εδώ

• – 2023.06.09
• – ΕΕΥΕΔ

Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή, την 28 Μαίου 2023, ο Υποστράτηγος (εα) Υγειονομικού Ιατρός ΩΡΛ, Νικόλαος Χριστιανάκης.

Ο Νίκος Χριστιανάκης  γεννήθηκε το 1932 στην Θεσσαλονίκη. Εισήλθε  στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1950, με AM ΣΙΣ 236 και αποφοίτησε το 1956.

Διετέλεσε Διευθυντής του 492 ΓΣΝ (Αλεξανδρούπολη) και του 424 ΓΝΣΕ το διάστημα 1983-1984.

Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.

Ο Θεός ας τον αναπαύσει

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΕΥΕΔ Δρ. Παπαγιαννόπουλος Νικ.

Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Τασιόπουλος Αργύρης

• 2023.05.16
• Αργύρης Τσιόπουλος, Γ. Γραμματέας ΕΕΥΕΔ
• –

Στην “Καθημερινή” της 14-15 Μαίου 2023, στην κατηγορία “Τέχνες & γράμματα” δημοσιεύτηκε άρθρο του Δημήτρη Καραϊσκου με τίτλο “Η Ιλιάδα ενός γιατρού – καταδρομέα”. Είναι μια όμορφη παρουσίαση της “Ιλιάδας” του Συναδέλφου και Μέλους της ΕΕΥΕΔ Θεόδωρου Τσοχαλή. Αποδελτιώσαμε την δημοσίευση και σας την παρουσιάζουμε.

του Δημήτρη Καραϊσκου

Ο Θεόδωρος Τσοχαλής -ο «γιατρός που εξετάζει την Ιλιάδα», όπως τον είχε περιγράψει ο Βασίλης Βασιλικός σε ένα κείμενό του στα «Νέα», είκοσι τρία χρόνια πριν– είναι ένας αφανής στυλοβάτης του ελληνικού πολιτισμού. 

Μπορεί το αποτύπωμά του στη δημόσια ζωή να είναι ελαφρύ, το πολιτιστικό του έργο, όμως, είναι πολύτιμο και βαρύ. Στρατιωτικός ιατρός με μακρά θητεία στις Ειδικές Δυνάμεις, η περιπέτειά του στον εκδοτικό χώρο ξεκίνησε τριάντα ένα χρόνια πριν, όταν εξέδωσε μια μεγαλόσχημη, πολυτελή έκδοση της «Ιλιάδας» του Ομήρου. Τυπωμένη σε μέγεθος 34 επί 25 εκατοστά και φιλοτεχνημένη με παλιές γκραβούρες, δεν ήταν εντυπωσιακή μόνο στη μορφή της, αλλά και στο περιεχόμενό της, αφού έφερε μια νέα απόδοση του ομηρικού κειμένου με την υπογραφή του ιατρού-λόγιου. 

Η συνέχεια ήταν εντυπωσιακή: το 1999 ακολούθησε η «Οδύσσεια», επίσης σε δική του μετά- φράση και φιλοτεχνημένη με σπάνια χαρακτικά, ενώ το 2001 ήρθαν τα «Ανακρεόντεια» με γκραβούρες του Γάλλου ζωγράφου Ζιροντέ και το 2006 οι «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου, ένας εικονογραφημένος γίγας 900 σελίδων. Το 2014 εκδόθηκαν τα «Αργοναυτικά», το 2017, το «Ερως και Ψυχή» του Απουλήιου και, τέλος, τα τελευταία τέσσερα χρόνια τυπώθηκαν δύο μικρότερες σε μέγεθος εκδόσεις της «Οδύσσειας» και της «Ιλιάδας». Κρατώντας σήμερα στα χέρια μας μία από αυτές, τη δίτομη έκδοση της «Ιλιάδας» του 2021, ξεφυλλίζουμε ένα σύνολο 1.296 σελίδων όπου βρίσκουμε όχι μόνο το πρωτότυπο κείμενο σε έμμετρη, στίχο προς στίχο απόδοση στη νέα ελληνική, αλλά και μια κιβωτό εικόνων από σπάνιες εκδόσεις και γκραβούρες από τον 17ο έως και τον 20ό αιώνα. 

Μιλώντας με τον στρατιωτικό ιατρό μια εικοσαετία μετά την αποστράτευσή του, έχουμε μπροστά μας έναν ογδοντάρη που έχει ακόμη το ανήσυχο πνεύμα του τριαντάρη, όπως τότε που υπηρετώντας στους καταδρομείς είχε υπό μάλης την «Ιλιάδα» του Πάλλη, στην οποία όμως υπήρχε κάτι που δεν τον ικανοποιούσε. Του μπήκε λοιπόν η ιδέα να ξεκινήσει μια δική του μετάφραση.

 «Δειλά δειλά, άρχισα να μεταφέρω το αρχαίο κείμενο στα νεοελληνικά, προσπαθώντας να κρατήσω όσο περισσότερες ομηρικές λέξεις μπορούσα αυτούσιες, αφού έβλεπα πως ήταν οι ίδιες που χρησιμοποιούσαμε και σήμερα», θα μας πει, ενώ θα τονίσει έναν από τους κεντρικούς στόχους του εγχειρήματός του: «Ήθελα να δείξω η πως η γλώσσα μας, από τον Όμηρο μέχρι σήμερα, είναι συνεχής, διαχρονική και αδιαίρετη». 

Στο υπόγειο του Νασιώτη 

Εκείνη την εποχή –στα μέσα του ’70 διάβασε στον ημερήσιο Τύπο και ένα άρθρο που σχολίαζε διθυραμβικά κάποια εικονογραφημένη γαλλική έκδοση της «Ιλιάδας», κάτι που του θύμισε πως κάτι τέτοιο έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία. «Συνειδητοποίησα πως μισή χιλιετία μετά την εφεύρεση της τυπογραφίας, πέραν της πεντάτομης έκδοσης του Ρουσιάδη του 1816, δεν εἰχαμε κάποια άλλη παρόμοια ελληνική έκδοση. Γι’ αυτό άρχισα να ψάχνω εικονογραφημένες εκδόσεις του Ομήρου στα παλαιοβιβλιοπωλεία. Στο υπόγειο του Νασιώτη στο Μοναστηράκι έβρισκα έντυπους θησαυρούς και θέλησα, μέσω των εκδόσεών μου, αυτοί να γίνουν κτήμα των πολλών», θα μας εξηγήσει. Ένα γενναίο δείγμα εκείνων των ευρημάτων απολαμβάνουμε σήμερα στη δίτομη «Ιλιάδα» του.

«Γεννήθηκα στην καρδιά της Κατοχής μέσα στην ανέχεια, σε μια εποχή που πέραν του σχολικού αναγνωστικού του Γραμματόπουλου δεν είχαμε εικονογραφημένα βιβλία. Και τώρα, με αυτές μου τις εκδόσεις, με τις τόσες εικόνες, βγάζω τα απωθημένα μου!» συμπληρώνει χαμογελώντας. Ταυτόχρονα, όμως, κατανοεί και την επικουρική λειτουργία των εικόνων πάνω στο κείμενο: «Με τη βοήθειά τους, το κοινό αποκτά ένα δέλεαρ για να γυρίσει στην επόμενη σελίδα», θα μας τονίσει, φανερώνοντας πως θέλει να δώσει στο εκδοτικό του προϊόν και μια ποιότητα θεάματος. 

Ο εικονοκεντρικός χαρακτήρας της εν λόγω έκδοσης προδίδεται και από ένα ακόμη στοιχείο: οι περισσότερες από τις εικονογραφήσεις συνοδεύονται από στίxoυs από την αντίστοιχη σκηνή του κειμένου στο οποίο αναφέρονται, λειτουργώντας έτσι και ως αυτόνομες λεζάντες. «Αυτό έγινε με στόχο να δει το κοινό πόση αξία έχει αυτό το κείμενο», μας λέει ο Θεόδωρος Τσοχαλής, φανερώνοντας πόσο τον απασχολεί να κερδίσει το κοινό του με ελκυστικά ευρήματα και προσοχή στη λεπτομέρεια, κάτι που φαίνεται και από το ότι πολλές από τις αρχικά ασπρόμαυρες γκραβούρες παρουσιάζονται δεξιοτεχνικά επιχρωματισμένες και αποκτούν έτσι μια μοντέρνα ποιότητα, λες και είναι έργα των γραφικών τεχνών του 20ού αιώνα. Ούτως ή άλλως, ανάμεσα σε σπουδαίους ζωγράφους και χαράκτες από την Ευρώπη του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα, που παρελαύνουν στις σελίδες (όπως ο Γερμανός Χάινριχ Γκέτε Τισμπάιν, ο Ιταλός Αντόνι Βιβιάνι ή ο Βρετανός Τζον Φλάξμαν), βρίσκονται και αυτοί οι δημιουργοί που, πράγματι, «πατούν» στον 20ό αιώνα και επηρεάζονται από τις μοντέρνες τάσεις του. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν ο Γερμανός ιμπρεσιονιστής Μαξ Σλέφογκτ (1868-1932) με τα αγριεμένα του κάρβουνα και ο Ισπανός εικονογράφος Εντουάρντο Μπενίτο (1891-1981) με τις κομψές, ψηλόλιγνες μορφές του, ζωγραφισμένες σε στυλ αρ ντεκό. 

Και άλλες εκπλήξεις 

Τα «δώρα» αυτής της δίτομης «Ιλιάδας», όμως, δεν σταματούν: πέραν των διαφόρων χαρτών που περιέχουν λεπτομερή καταγραφή ομηρικών τοπωνυμίων, στο τέλος των τόμων βρίσκει κανείς ένθετα δύο διπλωμένα «αφισάκια» μεγάλων διαστάσεων: στο ένα μπορεί να θαυμάσει ένα μοναδικό στο είδος του δαιδαλώδες γενεαλογικό δέντρο όλων των ομηρικών χαρακτήρων και στο άλλο την «ηφαιστότευκτη» ασπίδα του Αχιλλέα, εικονογραφημένη εντυπωσιακά από τον Φλωρεντινό χαράκτη Γκιουζέπε Κούζι στα μέσα του 19ου αιώνα.

 Ποια είναι άραγε η επόμενη έκδοση που ετοιμάζει σήμερα ο τόσο παραγωγικός Θεόδωρος Τσοχαλής, ο «γιατρός που εξετάζει τον Όμηρο»; Όταν τον ρωτάμε, απαντά σαν καταδρομέας: «Θα το κοινοποιήσω όταν ολοκληρωθεί. Στις Ειδικές Δυνάμεις, ξέρετε, πρώτα πετυχαίναμε τον στόχο, και μετά ανακοινώναμε την αποστολή», μας λέει, ενώ συμπληρώνει με ενθουσιασμό: «Μια φοβερή υγρά- καταδρομική αποστολή μπορείτε να απολαύσετε και στην Ιλιάδα, στη ραψωδία Κ!».

---

---

Άδεια αναδημοσίευσης (email “Καθημερινής” Δευ 15 Μαΐ, 5:32 μ.μ.)

Σας ενημερώνουμε ότι μπορείτε να προχωρήσετε στην αναδημοσίευση του κειμένου του κ. Καραϊσκου,  υπό τον όρο-στον οποίο κι εσείς αναφέρεστε-της αναφοράς στην πηγή.

Με εκτίμηση

Ζάννα Λυκογιάννη, Γραμματεία Σύνταξης–“Kathimerini”

Tel: 00302104808050, Fax: 00302104808055

Ethnarhou Makariou & Falireos 2, Neo Faliro, 18547

• – 2023.05.12
• – Λάμπρος Βαζαίος. Ταξίαρχος ΥΙ ε.α

Όταν ξεκίνησε η διαχείριση και η ανασύνθεση του πολιτικού παλίμψηστου, τα μέρη  που ήδη είχαν αρχίσει να αυτονομούνται, φάνηκε πως ήθελαν να εμφανισθούν διεκδικώντας θέση στο φως. Δεν εξηγείται αλλιώς η μεταφυσική σχεδόν, επιμονή κάποιων ιδεών, κάποιων λειτουργιών να εμφανίζονται χωρίς να κρατούν προτεραιότητες, χωρίς να περιμένουν ποτέ σε καμιά ουρά! Είναι όσα νοικοκυρεύουν τις ψυχές, αδιάφορο αν είναι έργα δυνατών η «μεταξωτών ανθρώπων». Συχνά αυτοί οι τελευταίοι στην πορεία γίνονται οι πιο σκληροί, οι πιο ανθεκτικοί, οι πιο δυνατοί. Τους ατσαλώνει η εμμονή, η πίστη σε όσα αποφάσισαν να βάλουν σε ψηλό και απρόσιτο ερμάρι του χρηματοκιβώτιου της ζωής και της ψυχής τους.

Κάπως έτσι έγινε με τον Τύπο και την Επανάσταση του 1821! Σχεδόν αμέσως, μετά τις πρώτες κυριολεκτικά τουφεκιές των Επαναστατημένων Ελλήνων, κυκλοφόρησε η πρώτη χειρόγραφη εφημερίδα. Ένα σεμνό τετρασέλιδο, όσο γίνεται πιο καλλιγραφημένο, με πένα από ξυσμένο στην άκρη του φτερό χήνας και το αυτοσχέδιο μελάνι της ανάγκης, σε κάποια γωνιά της Ρούμελης. Δεν περίμενε όμως καθόλου ο τόπος  για να αποκτήσει το πρώτο του πιεστήριο. Λίγες μόνο μέρες. Ο Δημήτριος Υψηλάντης το έστειλε με το Υδραίϊκο μπρίκι «Αθηνά», από την Τεργέστη, τις πρώτες μέρες του Απρίλη του 1821.

Ήταν ένα από τα πρώτα δώρα του στην επαναστατημένη Πατρίδα. Λίγες ακόμη μέρες, μετά από περιπετειώδη αναζήτηση τόπου εγκατάστασης, στην Καλαμάτα σ’ένα παλιό τζαμί στην είσοδο της πόλης, ο Κωνσταντίνος Τόμπρας με τους βοηθούς του τύπωσαν την προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ήταν το πρώτο έντυπο, το πρώτο επίσημο έντυπο της Ελλάδας που αγωνιζόταν για την Ανεξαρτησία της.

Η εποποιία του Τύπου στον Ελληνικό χώρο άρχιζε. Είχε προϊστορία ο Ελληνικός Τύπος στην Ευρωπαϊκή Διασπορά των Ελλήνων. Η Βιέννη, το Παρίσι και άλλες Ευρωπαϊκές μητροπόλεις είχαν Ελληνικές Εφημερίδες με επίπεδο. Είχαν εμφανισθεί αυτές από καιρό και η κυκλοφορία τους στις Ελληνικές παροικίες σηματοδοτούσε την επιβεβαίωση δυναμικής παρουσίας Έθνους που δεν είχε μεν εδαφική υπόσταση λειτουργούσε όμως με θαυμαστό δυναμισμό σε όλους σχεδόν τους τομείς και δραστηριότητες των Ευρωπαϊκών και όχι μόνο κοινωνιών. Οι Έλληνες της «Ελλάδας της Διασποράς», δεν άφησαν να ξεχαστεί ο Ελληνισμός!

Ήταν γρήγορη, πολύ γρήγορη η συνέχεια. Ο Θεόκλητος Φαρμακίδης στην Καλαμάτα αρχικά, ο Μάγερ στο Μεσολόγγι , ο Ιωσήφ Κιάππε στην Ύδρα, η «Ανεξάρτητος» του Παντελή Κ. Παντελή στο πιεστήριο που δώρισε ο Didot στην ‘Υδρα την δυσκολότερη ώρα του Αγώνα το 1827 και όλοι οι άλλοι  συνέχισαν με πείσμα την ενημέρωση του Λαού που αγωνιζόταν, που αγωνιούσε, που ζητούσε και δικαιούταν να μαθαίνει την αλήθεια. Οι άνθρωποι του Τύπου με όλα τα αρνητικά, με όλες αμαρτίες που φορτώθηκαν, σε τελική ανάλυση αγωνίστηκαν μαζί με τον εξεγερμένο Λαό από την πρώτη κυριολεκτικά στιγμή, στην πρώτη γραμμή. Ο Μάγερ θυσιάστηκε με την οικογένεια του  στην Έξοδο, την ίδια τύχη είχε και ο τυπογράφος του, ο Δημ. Μεσθενεύς. Ο Παντελής-Παντελή-Ανεξάρτητος τραυματίστηκε δύο φορές σε ναυμαχίες, ο Κωνσταντίνος Τόμπρας και οι βοηθοί του την τελευταία στιγμή γλύτωσαν με το πλοίο του Τομπάζη από την σφαγή στις Κυδωνίες. Δεν ήρθαν λοιπόν οι άνθρωποι του Τύπου τότε στην Επανάσταση ως δημοσιογράφοι μετά την δράση, να κάνουν «ρεπορτάζ», να περιγράψουν τι έγινε με τους αντιμαχόμενους, ήταν οι  ίδιοι εκεί, συμμετείχαν και αγωνιζόντουσαν. Αυτή ήταν η διαφορά.

Η εξουσία όμως, όποιο όνομα κι’αν είχε, ό,τι και αν εκπροσωπούσε, όποια σημαία κι’αν στόλιζε το «ανάκτορο» της, από την πρώτη στιγμή, παντού και σε κάθε περίπτωση δεν ανέχθηκε, ούτε συμβιβάστηκε με τον έλεγχο, με την κριτική και πόσο μάλλον με την πολεμική του Τύπου. Από την πρώτη στιγμή έδειξε τα δόντια της. Ο Θεόκλητος Φαρμακίδης τις πρώτες μέρες της κυκλοφορίας της «Ελληνικής Σάλπιγγας» διέκοψε την έκδοση. Δεν αποδέχθηκε τους περιορισμούς που επιχειρήθηκε να του επιβληθούν.

Η «Ανεξάρτητος Εφημερίς της Ελλάδος» από το τρίτο φύλλο της έγινε η πρώτη εφημερίδα που προσπάθησαν να κλείσουν για την κριτική της στις ενέργειες της εξουσίας και ο εκδότης της ο πρώτος δημοσιογράφος που διώχθηκε για «αδίκημα Τύπου». Μέχρι το τέλος της ζωής της εφημερίδας του ο Παντελής Παντελή- Ανεξάρτητος 48 φορές (1827–1859) διώχθηκε από την εκάστοτε εξουσία και 18 φορές φυλακίσθηκε, ενώ ο γιός του Κωνσταντίνος  διώχθηκε 24 φορές για «αδίκημα Τύπου» και αυτός!

Η Ελευθεροτυπία δεν ήταν αυτονόητο δικαίωμα και υποχρέωση των λειτουργών του Τύπου. Η ιστορική εμπειρία είναι θλιβερή. Μόνο με αγώνες και σκληρή δουλειά των ανθρώπων του Τύπου εξασφαλιζόταν. Το τέρας της λογοκρισίας άμεσης, έμμεσης ή και μασκαρεμένης σε «λογική» αυτολογοκρισία ήταν και είναι παρόν, είναι από τα δύσοσμα αειθαλή άνθη  της Ιστορίας.    

Υπήρχε όμως και υπάρχει ο άλλος ό διαφορετικός δρόμος για να μπορεί η εξουσία να κρύβει τις αμαρτίες της και να αποφεύγει τον Δημόσιο έλεγχο. Με «λίγη καλή θέληση» και σοβαρά ανταλλάγματα οικονομικά και άλλα κατόρθωνε να διαφθείρει ανθρώπους του Τύπου που δεν δίσταζαν να οργανώνουν αθλιότητες για τον επηρεασμό του Λαού έτσι ώστε να φέρνει «με νόμιμο» τρόπο στην εξουσία τους εγκάθεκτους των συμφερόντων. Οι αθλιότητες που έχουν καταγραφεί σε τέτοιου είδους συναλλαγές είναι απερίγραπτες. Μελετήθηκαν και ταξινομήθηκαν σε δύο ομάδες. Η πρώτη είχε ρόλο στην αποσιώπηση παρανομιών της εξουσίας και των ανθρώπων της, της κομματικής και ατομικής διαφθοράς. Ο Λαός δεν μάθαινε τίποτε από ότι συνέβαινε και με χαλκευμένες ψεύτικες ειδήσεις και πληροφορίες αναγκαζόταν να πιστέψει ό,τι του έλεγαν οι άνθρωποι που κερδοσκοπούσαν εις βάρος του. Έκαναν την μέρα νύκτα και το άσπρο μαύρο τότε οι καλά πληρωμένοι επίορκοι «δημοσιογράφοι»!

Η δεύτερη αφορά στην καλά χρηματοδοτουμένη άλωση μεγάλου μέρους των ΜΜΕ, η ακόμη και του συνόλου τους. Η δύναμη που αποκτά ο διεφθαρμένος Τύπος, είναι ικανή να φέρει στην εξουσία με «νόμιμο» δημοκρατικό(!) δήθεν τρόπο, οποιονδήποτε έχει τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία κατάληψης της εξουσίας! Είναι τόσα πολλά και χωρίς πλέον προσχήματα όσα καταφέρνουμε να μάθουμε ότι γίνονται στο Διεθνές στερέωμα. Είναι ώρες που φαίνεται ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει από την έκδοση και κυκλοφορία της πρώτης εφημερίδας μέχρι σήμερα! Η προσθήκη των ηλεκτρονικών μέσων στα ΜΜΕ μάλλον χειροτέρεψε τα πράγματα, δίνοντας μεγάλες δυνατότητες στον «πονηρό» Τύπο. Το διακύβευμα είναι τα «οικονομικά» αντίδωρα για τους «μηδίσαντες» ανθρώπους του Τύπου και της ενημέρωσης,  χωρίς να παραβλέπομε όμως και την εξουσία που απολαμβάνουν καμαρώνοντας μάλιστα όταν αποκαλούνται « η  Τέταρτη Εξουσία»!        

Ας ακολουθήσουμε όμως τον «Ανεξάρτητο» που κάνει την κατάθεση του για τις αρχές της Ελευθεροτυπίας.  Χρησιμοποιώντας τον όρο μας θυμίζει ότι είναι από τις πρώτες φορές (αν όχι η πρώτη!) που ακούγεται το όνομα της στον Ελληνικό Δημόσιο λόγο:             

 Στο φύλλο της Κυριακής 28 Ιουνίου 1842 , ο Π.Κ.Παντελή καταχωρεί κείμενο με αυτόν τον τίτλο, «Ελευθεροτυπια!» . Αφορμή οι διώξεις από την Βαυαρική Διοίκηση όσων είχαν αντιπολιτευτική δράση η διακινούσαν αντικαθεστωτικές απόψεις . Ο «Ανεξάρτητος» έχοντας μακρά εμπειρία διεκδικήσεων και αγώνων για την ελευθερία έκφρασης και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών δια του τύπου, αναλύει τον όρο «Ελευθεροτυπία» και επιχειρηματολογεί για τον ρόλο του Τύπου στην πολιτική ζωή .

«Ακρογωνιαίος λίθος θεωρείται ο ελεύθερος τύπος παντός ευνομουμένου κράτους ως ου μόνον συμβουλάς παρέχων τοις κυβερνώσι και τας καταχρήσεις των εν αξιώμασι φέρων εις φως, αλλά και ως έκφρασις της κοινής γνώμης τον δρόμον της Κυβερνήσεως επιστατών και ευκολύνων προς ασφάλειαν των αρχομένων και αρχόντων` όθεν δεν λείπει η σωτήριος αυτή βάσις ελευθέρου πολιτεύματος εις τους πεπολιτισμένους λαούς και όσοι υστερούνται αυτής εισέτι εν Ευρώπη επικαλούσιν επιμόνως την απόλαυσιν τοσούτου ευεργετήματος. Πολύ δε μάλλον είναι πρωτίστης ανάγκης η αιγίς της δημοσιογραφίας εις αρτισύστατον κοινωνίαν εξελθούσαν πολυχρονίου δουλείας και πολυωδύνου αγώνος , επειδή δι’αυτής μόνης δύναται να διαδοθεί το πνεύμα του πολιτισμού εις τας εσχατιάς του κράτους, να φωτισθή ο λαός περί των καθηκόντων αυτού προς τον θρόνον και τους εισαχθέντας νόμους,  να προτρέπεται ο κλήρος και η νεολαία εις την παιδείαν και να ασφαλισθώσιν οι αδύνατοι από των καταπιέσεων των δυνατών. Πως άλλωστε δύναται να φθάση η φωνή του αδικουμένου, του τεθλιμένου , εις ακοήν του δι’ημάς υψίστου ειρηνοποιού, του Βασιλέως;  Μέγιστον ούν αγαθόν η ελευθεροτυπία δια την Ελληνικήν κοινωνίαν και πρώτον όργανον εξευγενισμού, ηθικής και πολιτικής μεταρρυθμίσεως οίον ουδέν άλλον δύναται να γίνη`επειδή η φυσική του λαού προς την παιδείαν ροπή, αι ανάγκαι της διακρινώσεως(;)των δικαστικών πράξεων δι’ων μόνον στηρίζεται η αδιαφειλονίκητος ιδιοκτησία και η ατομική ασφάλεια αι θεμελιώδεις αρχαί της αντιπροσωπευτικής κυβερνήσεως ας δικαίως ελπίζομεν καθ’υπόσχεσιν του σεβαστού ημών Άνακτος ότι θέλει διατηρήσει κατ’ουσίαν τας αποφάσεις και τους νόμους των εθνοσυνελεύσεων κατέστησαν τας εφημερίδας τον προσφυέστερον μοχλόν προς φωτισμόν των αληθών συμφερόντων της κοινωνίας και επέτρεψαν τοις δημοσιογράφοις χρέη ιερά , αναντίρρητα και ωφέλιμα, τα οποία έπρεπε να αναγνωρίση φρόνιμος κυβέρνησις και να υποθάλψη όσον ένεστι την διάδοσιν των εφημερίδων !   

Ο «Ανεξάρτητος» συνεχίζει να ακολουθεί την γραμμή της μάλλον  φλύαρης και υπερβολικής  εκδήλωσης σεβασμού, αγάπης και θαυμασμού στο πρόσωπο του Βασιλέως ενώ την ίδια στιγμή δεν παραλείπει να φιλοδωρεί με κάθε είδους υποτιμητικά επίθετα τους Βαυαρούς υπαλλήλους και τους Έλληνες που συντασσόντουσαν με αυτούς. Φαίνεται ανισοβαρής η τακτική αυτή. Στην ουσία όμως είναι ιδιαίτερα συνεπής με τις πολιτικές θέσεις των  «Συνταγματικών»,  που ζητούσαν την «έξωσιν» της Γερμανόγλωσσης  και  Αυστριακών-Βαυαρικών συμφερόντων καμαρίλας και την αποδυνάμωση της εγχώριας πολιτικής τάσης που την στήριζε , με το αζημίωτο βέβαια αυτή! Ο Π.Κ.Παντελή και ο «Ανεξάρτητος» υπηρετώντας με συνέπεια την αρχή της υπεράσπισης της Συνταγματικής τάξης, είχαν ξεκάθαρη θέση. Στήριζαν τον Όθωνα και την Αμαλία, τους συνιστούσαν όμως να εξελληνιστούν τελείως, να απομακρύνουν τους Βαυαρούς από το Παλάτι και την κυβέρνηση και να στηριχθούν στην αγάπη του Λαού και τους άξιους Έλληνες που θα μπορούσαν θαυμάσια να στελεχώσουν το κράτος.  

Συνεχίζει ο «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» ανασκευάζοντας τα επιχειρήματα όσων διατείνονται ότι η ελευθερία του Τύπου προκαλεί κοινωνικές αναταράξεις και πολιτικά η ακόμη και πολιτειακά προβλήματα .

«Ότι δε ο ελεύθερος τύπος δεν είναι αίτιος της εκρήξεως δημοσίου μνησικακίας και των επαναστάσεων αποδείκνυσι σαφώς η ιστορία της β’ και γ’ δεκαετίας του καθ’ημας αιώνος επειδή ούτε η Ιταλία ούτε η Ισπανία και Πορτογαλλία ούτε η Γερμανία ούτε η Πολωνία έχαιρον την ελευθεροτυπίαν αλλ’αι αυτών κυβερνήσεις εδέσμευον επιμελώς τας ιδέας της δημοσιογραφίας και με όλον τούτο οι λαοί αυτών επαναστάτησαν και εν αυτή τη Γαλλία , ο μάλλον ελεύθερος τύπος προέτρεπε με  φρονίμους συμβουλάς και αναπτύξεις  τους Βουρβώνους, άς ακολουθούντες δεν ήθελον καταβεί από του θρόνου να μοιρασθώσι τον πικρόν άρτον της εξορίας.

Η επιχειρηματολογία του Π.Κ.Παντελή έχει συγκεκριμένο στόχο. Η κυβέρνηση ετοιμάζει νόμο για την λειτουργία του Τύπου που θα κωδικοποιεί τις υπάρχουσες διατάξεις. Η αντίθεση του εκδότη είναι σφοδρή, αλλά παρά τις συνήθειες του εκδηλώνεται με σχετικά ήπιο αν και ειρωνικό τρόπο :

«…δικαίως ούν λέγομεν ότι οι κατήγοροι του ελευθέρου τύπου εισίν οι ύπουλοι εχθροί του Ελληνικού Θρόνου και Έθνους. Προς την λεωφόρον τούτων των τυποκτόνων Θερσιτών φαίνεται ότι διευθύνεται το αργοκίνητον όχημα του ενεστώτος Υπουργείου και εν τη πορεία αυτού φαίνεται ότι πασχίζει να καταθλίψη τα φύλλα του περιοδικού τύπου των Αθηνών ίνα μη αναστηθώσιν πλέον υπό το βάρος των χρηματικών ποινών και καταδιώξεων, και ίνα φωτισθή μόνον το Κοινόν δια των αθώων τω πνεύματι γνωμικών του πολιτικού φωστήρος και υπουργικού αμαξηλάτου και Ταχυδρόμου του μόνου περιστρεφομένου ανεμομύλου εν τη τόσον λυπηρά κοινωνική ημών γαλήνη !

Το άρθρο τελειώνει έτσι με την ειρωνική επισήμανση ότι η Βασιλική Γραμματεία της Δικαιοσύνης που εισήγαγε ετερογενή στοιχεία στην Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, προσπαθεί να απομιμηθεί τον Σόλωνα που συνέταξε τους Νόμους του με πρότυπα νόμους που γνώρισε στις μακροχρόνιες περιοδείες ανά τον τότε γνωστό κόσμο. Αναφέρει σαφώς πλέον, πως οι τυποκτόνες διατάξεις έχουν Βαυαρική προέλευση και επιβάλλονται από το Παλάτι για να ελεγχθεί κάθε πιθανή αντίδραση. Η Συνταγματική παράταξη, που εξέφραζε την γενικευμένη πλέον αντίθεση προς την Βαυαρική αυθαιρεσία στο επίπεδο της δημόσιας διοίκησης, απαιτούσε το οξυγόνο της Ελευθεροτυπίας για να λειτουργήσει σωστά .

Η Δημοκρατία, που μετά τόσους αγώνες και θυσίες είναι εγκατεστημένη πλέον στην Ελλάδα, απέδειξε πως είναι ευαίσθητο αλλά όχι αδύναμο πολιτειακό σύστημα. Είναι νέα, πιο νέα από ότι μπορούμε να φαντασθούμε. Μόλις το 1974 αποκτήσαμε σε σταθερή και μόνιμη βάση, Έλληνα το γένος και εκλεγόμενο σύμφωνα με το  Σύνταγμα, Ανώτατο Άρχοντα. Πάψαμε επί τέλους να τον αποκαλούμε «Ανεύθυνο Άρχοντα». Πάψαμε να επιτρέπουμε στους αλλοδαπούς βασιλιάδες, τις βασίλισσες, τους πρίγκηπες και  στις Αυλές, (καμαρίλες τις έλεγε ο «Ανεξάρτητος») να ανακατεύονται στην πολιτική ζωή. Πάψαμε επί τέλους να τους διευκολύνουμε στις, ιστορικά πλέον καταγεγραμμένες, Ανακτορικές αθλιότητες που τόσο στοίχησαν στο Έθνος. Δεν έγινε σίγουρα υποδειγματικό  κράτος η χώρα, δεν εξαφανίστηκαν ως δια μαγείας τα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας, δεν λύθηκαν οι δεσμοί των μεγάλων συμφερόντων με την τις πολιτικές παρατάξεις που κυβερνούν την χώρα. Αθλιότητες, σκάνδαλα, διαφθορά υπάρχουν άλλοτε έντονα, άλλοτε συμμαζεύονται κάπως. Είναι όμως «ιδιοκτησία» μας, Ελληνικής κοπής πλέον και μένει στον Πατριωτισμό μας να τα διαχειριζόμαστε.

Ο Τύπος έχει βελτιώσει την εμφάνιση και τις δυνατότητες του από την εποχή του «Ανεξάρτητου» και του «Λαού» της δεύτερης Δημοκρατικής εφημερίδας της οικογένειας (1870-1886). Δεν μιλάμε πλέον αποκλειστικά για έντυπο λόγο. Τα ΜΜΕ με την ηλεκτρονική διάσταση τους κατέλαβαν πολύ ζωτικό χώρο στην ενημέρωση.

Οι δυσκολίες όμως και οι «αμαρτίες» του παρελθόντος δεν εξαφανίστηκαν. Άλλαξαν ίσως μορφή και «τρόπους». Το διακύβευμα της μάχης για την εξουσία και η πάλη κυριαρχίας των μεγάλων συμφερόντων με τα συμφέροντα των κοινωνιών και των λαών είναι ανατριχιαστικά το ίδιο. Προκαλεί ρίγος πράγματι η διαπίστωση ότι σχεδόν 200 χρόνια ακούμε στο πεδίο τα ίδια οικογενειακά ονόματα. Από την εποχή της Ιεράς Συμμαχίας μέχρι την σύσκεψη των 20 επώνυμων Γερμανών βιομηχάνων το 1933 με τον Γκαίρινγκ  για την στήριξη των Ναζί και την κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ, τίποτε δεν άλλαξε! Οι ίδιοι, με τα ίδια ονοματεπώνυμα με τους ίδιους τρόπους με τα ίδια μυαλά! Ο «Τύπος» (απαραίτητα τα εισαγωγικά γι’αυτού του είδους τα έντυπα!), στην πλειονότητα του δυστυχώς βοήθησε τις αυταρχικές, τις αντιδημοκρατικές και δικτατορικές εξουσίες. Το Ιστορικό παιχνίδι όμως το έσωσαν διαχρονικά οι Δημοσιογράφοι και οι εφημερίδες του Δημοκρατικού χώρου, που με θυσίες και συνέπεια υπερασπίστηκαν την Δημοκρατική Τάξη. Στο σύγχρονο πεδίο οι  εστίες έντιμης υπευθυνότητας των ΜΜΕ έκαναν και εκεί την διαφορά. Πάλεψαν μέσα σε εξοντωτικές συνθήκες και κράτησαν όρθια την ελπίδα της κοινωνίας. Τα θύματα δεν είναι λίγα και οι απώλειες χαρισματικών ανθρώπων του Τύπου επώδυνες. Όπως όμως και παλιότερα, από την πρώτη φυλάκιση δημοσιογράφου τον 18^ο αιώνα μέχρι τις χωρίς προσχήματα δολοφονίες μαχητικών δημοσιογράφων του 21^ου αιώνα, λίγα πράγματα αλλάξανε κι’αυτά προς το χειρότερο. Από την άλλη πλευρά η διαφθορά των ΜΜΕ και των ανθρώπων τους, που υπηρετούν ανοιχτά την εξουσία απαξιώνει καθημερινά τον κόσμο του Τύπου στα μάτια της κοινωνίας. Η Ελευθεροτυπία όμως και η δημοσιογραφική ηθική, θα συμπληρώσω τον «Ανεξάρτητο», είναι πάντα το οξυγόνο της Δημοκρατίας.

Ας είμαστε αισιόδοξοι, φαίνεται πως είναι οξυγόνο που ανανεώνεται συνέχεια, όσο υπάρχει ο πολιτισμός των έντιμων ανθρώπων της ενημέρωσης, των αγωνιστών της Αλήθειας! Της Αλήθειας που υπηρέτησε ο Παντελής Παντελή-Ανεξάρτητος, ο πρόγονος μου και οι διάδοχοι του, με το πρόταγμα των Ηθικών Νικομάχειων του Αριστοτέλη που είχε ως προμετωπίδα στην «Ανεξάρτητο Εφημερίδα της Ελλάδος» το 1827.

                  «Όσιον προτιμάν την Αλήθειαν».     

*Το ιστορικό αφήγημα «Ανεξάρτητος η Δημοκρατική εφημερίδα της Επανάστασης του 1821», εκδόθηκε το  2018 από τον «Μένανδρο».   

---

Σημείωμα του Λάμπρου Βαζαίου.

Aγαπητοί φίλοι

Η προεκλογική αυτή περίοδος μου φαίνεται ατελείωτη. Απίστευτη λογοδιάρροια, συνεχής κακοποίηση της γλώσσας και της αισθητικής που μάλλον θα είναι ελκυστικά θέματα για τον μεταπτυχιακό φοιτητή του μέλλοντος που θα ψάχνει θέμα για διδακτορικό!

Δεν είναι φυσικά όλοι έτσι. Ο καθένας μας νομίζει πως οι «δικοί του» είναι εξαιρέσεις του κανόνα και πορεύεται ανάλογα! Δεν θα το κουβεντιάσω αυτό τώρα. Λέω όμως την γνώμη μου…(δεν αντέχω στον πειρασμό) έτσι για ποικιλία. Κάποιοι που τους ξέρω καλά δεν είναι όπως κάποιοι άλλοι!!!

Σκέφθηκα να ξαναθυμίσω την Ελευθεροτυπία, την «Μεγάλη Ταλαιπωρημένη» όλων των προεκλογικών, και όχι μόνο αυτών, περιόδων. Η πατρίδα μας έχει ιστορία, έχει παράδοση στην κακοποίηση της Αλήθειας, στην χρήση κάθε θεμιτού και αθέμιτου για να περάσει η άποψη της Εξουσίας. Στις μέρες μας γύρισε το παιχνίδι. Δεν είναι τι λέγεται στον Δημόσιο Λόγο, είναι περισσότερο «ΤΙ ΔΕΝ ΛΕΓΕΤΑΙ».

Είναι οι Αμερικανιές, είναι οι «Ψευδαγγελίες» που έλεγε ο Ξενοφώντας τότε  στην «Κάθοδο των Μυρίων»*και άλλα πολλά.

*αυτές σε απλά Ελληνικά είναι τα fake news!!!

Είναι πολύ σοβαρό το  θέμα, Η Δημοκρατία είναι ευαίσθητο αλλά όχι ευάλωτο σύστημα. Εκδικείται σκληρά, αν και αργεί, όσους την πειράζουν. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να μείνουμε στην σωστή πλευρά της ζωής.**

**μην μπερδευτούμε με αυτούς που μιλάνε για την «σωστή πλευρά της Ιστορίας». Σίγουρα    δεν έχουν ιδέα από Ιστορία αυτοί, λένε ό,τι τους κατέβει !!

Λ.ΒΑΖΑΙΟΣ 

---

• – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ
• – ΑΝΑΚΡΕΟΝΤΕΙΑ Θ. ΤΣΟΧΑΛΗ
• – ΕΕΥΕΔ, 21 Μαρ. 2023
• – Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργ.

Τα “Ανακρεόντεια”, η υπέροχη έμμετρη μετάφραση στην Νέα Ελληνική του Θ. Τσοχαλή διατηρεί στην μετάφραση την μαγεία της αρχαιοελληνικής γλώσσας. Η ποιοτική συλλεκτική έκδοση του, αποτελεί ένα ταξίδι στο μακρινό παρελθόν μας.  Η ανάγνωσή της “ανακρεόντειας ποίησης” είναι μια απόλαυση. Φυσικά ποτέ η μετάφραση δεν αντικαθιστά το πρωτότυπο, αν όμως  ο μεταφραστής είναι ο ίδιος ποιητής, τότε η μετάφραση   μας επιτρέπει να χαρούμε την πορεία της γλώσσας μας που με πολλές αλλαγές συνεχίζει να πορεύεται, να διατηρεί ένα από τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητα μας

Ο αργυρότοξος Απόλλων και ο οινοδότης Διόνυσος είναι οι δύο αρμονικά αντίθετοι θεοί που επηρέασαν ανεξίτηλα τον ψυχικό κόσμο των Ελλήνων.

Ο Διόνυσος είναι το σύμβολο του πάθους, του συναισθήματος και της παρορμήσεως, της εξάρσεως, του ενθουσιασμού και της εκστάσεως, της μέθης, της συγκινήσεως, του οίστρου και του οργασμού.

Ο Απόλλων συμβολίζει την τάξη, την ισορροπία και τον ρυθμό, την αρμονία, την ηρεμία και τη γαλήνη.

Η Διονυσιακή συνεχής μεταμόρφωση της φύσεως, η φωτεινότητα και η διαύγεια του Ελληνικού τοπίου, η ποικιλία, η εναλλαγή και το παιχνίδισμα των χρωμάτων του Αιγαιακού χώρου, οι νοεροί Απολλώνειοι υπέροχοι υπερκόσμιοι ήχοι της κινήσεως των ουρανίων σωμάτων, αφύπνισαν και καθοδήγησαν την ψυχή των Ελλήνων.

Στην ιερή γη τους συμφιλιώθηκαν η επανάσταση και η τάξη, ο φρενήρης ενθουσιασμός και η ήρεμη φρόνηση, το φυσικό και το μεταφυσικό, το ψυχικό και το πνευματικό, το αισθητό και το υπεραισθητό, η συναισθηματική ένταση και ο κόσμιος ρυθμός. Εδώ συγκεράστηκαν ο εσωτερικός αυθορμητισμός και η μυστηριακή σιωπή και άνθησαν η φιλοσοφία, οι επιστήμες, οι τέχνες και η ποίηση. Στα ζείδωρα ακρογιάλια του Αιγαίου εναπόθεσε η φιλομμειδής Αφροδίτη τη δική της καλοκεντημένη ζώνη πλουμιστή, που κάθε είδους θέλγητρα επάνω είχε τα ερωτόλογα κει ήσαν και ο έρωτας κι ο πόθος και το πλάνεμα, που κλέβει τον νου και των μυαλωμένων.”

Από τα θέλγητρα τούτα και από τον συγκερασμό του Διονυσιακού πάθους και της Απολλώνιας αρμονίας, επήγασε η έμπνευση των ποιητών, των οποίων η λύρα συνέθεσε αίνους για τον έρωτα, για τη χαρά της ζωής, για το ωραίο, για τη φύση. Μεταξύ των ποιητών αυτών, των λυρικών ποιητών, εξέχουσα θέση κατέχει ο Ανακρέων. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Ο Ανακρέων ο Τήιος (περίπου 572 π.Χ. – περίπου 485 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας λυρικός ποιητής, θεωρούμενος ένας από τους εννέα λυρικούς ποιητές της αρχαιότητας.

Ο Ανακρέων, αν και υπερασπιστής του μέτρου, θεωρήθηκε από τους μεταγενέστερούς του λανθασμένα γλεντζές και μέθυσος  θεωρείτο «ο πάντα μεθυσμένος ποιητής», ο τύπος του «αστόχαστου γλεντζέ» και ο «κλασικός εκπρόσωπος του ερωτισμού. Η αλήθεια φαίνεται πως είναι διαφορετική. Ο Ανακρέων έγραψε πράγματι συμποτικά τραγούδια, στα οποία όμως εκτιμούσε τη συντροφιά των καλλιεργημένων ανθρώπων και αποστρεφόταν κάθε υπέρβαση του μέτρου:

Στην περίοδο  (200 πχ – 500 μχ) αναπτύχθηκε μια τάση μίμησης της αυθεντικής ποίησης του Ανακρέοντα, στην οποία οφείλει τη γένεσή της η λεγόμενη «ανακρεόντεια ποίηση”.

Αυτό που σήμερα εννοούμε ως  «ανακρεόντεια ποίηση” είναι όλες οι ποιητικές συνθέσεις σε καταληκτικό ιαμβικό δίμετρο ή ανακλώμενο ιωνικό δίμετρο στίχο που μιμούνται τα ερωτικά και συμποτικά ποιήματα του Ανακρέοντα, αλλά κυρίως μία συλλογή εξήντα ποιημάτων, τα οποία ακριβώς μιμούντα την ποίηση του Ανακρέοντα. Τα ποιήματα αυτά βρέθηκαν στην “Παλατινή Ανθολογία” δηλαδή  συλλογή αρχαίων και βυζαντινών ελληνικών επιγραμμάτων της περιόδου από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι το 600 μ.Χ.,   που συντάχθηκε τον 10ο αιώνα στο Βυζάντιο. Βρέθηκε σε χειρόγραφο το 1606 στην Παλατινή Βιβλιοθήκη της Χαϊδελβέργης.

Η ανάγνωσή της “ανακρεόντεια ποίησης” είναι μια απόλαυση. Φυσικά ποτέ η μετάφραση δεν αντικαθιστά το πρωτότυπο, αν όμως  ο μεταφραστής είναι ο ίδιος ποιητής, τότε η μετάφραση   μας επιτρέπει να χαρούμε την πορεία της γλώσσας μας που με πολλές αλλαγές συνεχίζει να πορεύεται, να διατηρεί ένα από τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητα μας.

ISBN13	9789609125727
Εκδότης	ΙΔΙΩΤΙΚΗ
Χρονολογία Έκδοσης	Δεκέμβριος 2001
Αριθμός σελίδων	226
Διαστάσεις	36×25
Μετάφραση	ΤΣΟΧΑΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
Επιμέλεια	ΤΣΟΧΑΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
Κωδικός Πολιτείας	1985-1365
Θέμα	ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ – ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ

• Μ. Τρίτη 11 Απρ. 2023
• Λάμπρος Βαζαίος

Αντί προλογου η επιστολή του Συναδέλφου Λάμπρου Βαζαίου προς την ΕΕΥΕΔ.

Χαίρομαι που μπορώ και φέτος να επικοινωνήσουμε με την καθιερωμένη κατάδυση στην παράδοση και την ευαισθησία των Βυζαντινών, των παλιών «δικών μας ανθρώπων».Ο βίος μου και η Ζωή που πέρασα με μάθανε να αγαπώ την «συνέχεια» και την «συνήθεια».Τις «συνηθισμένες» ευχές για το Πάσχα με όλη μου την αγάπη τις αφήνω στο κατώφλι σας!

Την «συνέχεια» μας, την καταγράφουν, όπως κάθε χρόνο η Κασσιανή και Θεόφιλος σε…….…..«Ασυνήθιστες μέρες και  Απόκρημνα χρόνια»!   

ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Λάμπρος Βαζαίος

---

Η ΚΑΣΣΙΑΝΗ  Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ….                και το δικό τους τροπάριο!       

Ο Γ.Ν.Πεντζίκης ακολούθησε με σεβασμό και ιδιαίτερη επιτυχία , τις διεισδύσεις και κάποιες καταδύσεις στον Βυζαντινό χώρο, που έκανε ο πατέρας του ο Ν.Γ.Πεντζίκης. Ο Αρχαίος φαρμακοποιός της Εγνατίας οδοιπόρησε στην Β. Ελλάδα βλέποντας, μαθαίνοντας και δασκαλεύοντας, την φύση και την ιστορία σε όλους μας. Ως αληθινός Άρχοντας όμως όλα αυτά τα έκανε με τον δικό του αποκλειστικά τρόπο μιλώντας, γράφοντας και ζωγραφίζοντας για όλα, υπαινισσόμενος ότι όλα αυτά πλέον, αφορούν αποκλειστικά  σε όσους θέλουν να προσπαθήσουν να λύσουν τους γρίφους του!  Από  την στιγμή που έκλεισα, έχοντας τελειώσει την ανάγνωση, το πρώτο βιβλίο του που είχε πέσει στα χέρια μου (δεν έχει σημασία πιο) κατάλαβα πως γνώρισα έναν Βυζαντινό! Ήταν η ανάγκη του καθενός από την γενιά μου να μάθει κάτι περισσότερο από όσα τσιγκούνικα και κάποτε ανάποδα μας μάθαιναν για το Βυζάντιο στο σχολείο. Ήταν ακόμη η ανάγκη να ψηλαφήσουμε την μαγεία του τόσο μακρινού Βυζαντινού Μεσαίωνα, που δεν τον λέγανε έτσι τότε. Η εκκλησιαστική τυπολατρεία και ιδίως η απώθηση που προκαλούσε η υποχρεωτική φοίτηση στα κατηχητικά με τα παρεπόμενα της, μας έδιωχναν και μας έστελναν σε πιο ελκυστικές διαδρομές. Η γνωριμία όμως με τον Ν.Γ.Πεντζίκη και άλλους που μαζί πορεύονταν, έκανε την διαφορά από την αφόρητη πλήξη της λογοτεχνίας που ήταν η «επιτρεπόμενη». Αυτή που επιβαλλόταν από απαίδευτους και ανόητους κρατικούς και ρασοφόρους «εθνικόφρονες εκτιμητές της εξωσχολικής λογοτεχνίας».

Έδωσε ο υιός Πεντζίκης λοιπόν με το ογκώδες έργο του «Το Βυζάντιο έχει ρεπό» σημαντικά στοιχεία αλλά και κάποιες λεπτομέρειες πολύ ιδιαίτερες. Είναι όλα τους, τα στοιχεία και οι λεπτομέρειες,  αρκετά για να συμπληρώνουν όσα δεν πρόλαβαν να προσεγγίσουν ή ακόμη όσα παρέλειψαν οι Βυζαντινολόγοι. Η ανανέωση της σχέσης του αναγνώστη με τον «Αριστοφανικό» Πτωχοπρόδρομο και το όχι τυχαίο συναπάντημα με τον Κωνσταντίνο Μανασή και τα λαϊκά ευφυολογήματά του, ήταν για μένα ελκυστικές λύσεις διόδου για την προσέγγιση της εποχής. Τα «Χίλια Χρόνια» ζωής του κράτους που τελικά ονομάσαμε Βυζάντιο με πρωτεύουσα του την Κωνσταντινούπολη, περάσανε με την «Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία» αγκαλιασμένη με ό,τι Ελληνικό, κυρίως όμως με την γλώσσα. Είναι απολαυστική η αμεσότητα, η απλότητα και η εύκολη εκφορά για τον σύγχρονο Έλληνα της γλώσσας των Βυζαντινών, τα Ελληνικά που μιλιόντουσαν στην καθημερινή ζωή από όλους.   Είναι η «Κοινή» που περπάτησε και διαδόθηκε σε όλη την Ανατολή, έγινε χρηστική για το μωσαϊκό των ανθρώπων της Αυτοκρατορίας, ανεξάρτητα προέλευσης και εθνικής τους ταυτότητας. Με αυτήν την «αποσκευή» κατάφερε και χώρεσε τόσο καλά τις ανάγκες έκφρασης του σκλαβωμένου Γένους αργότερα. Να τολμήσω να πάω παρακάτω και να πω για την σύγχρονη Δημοτική;

Η γλώσσα της εκκλησίας, η γλώσσα των Ευαγγελίων, ό,τι μεθοδεύτηκε και καθιερώθηκε από τους Αλεξανδρινούς, τους Εβδομήκοντα, τον Ωριγένη, τους Ελληνίζοντες και τους Ελληνικούς, που έλεγε ο Καβάφης, ήταν η γλώσσα του Κράτους. Το «ρωμαϊκός» παρέμεινε βέβαια μέχρι τέλους ως επίσημος προσδιορισμός και τα Λατινικά τους πρώτους αιώνες χρησιμοποιούνταν στα πολύ επίσημα κρατικά έγγραφα. Το «Ελληνικός» που μπερδευόταν με το «εθνικός» και χαρακτήριζε κάτι ειδωλολατρικό είχε κακή τύχη στην κοινωνία που ζούσε τον ενθουσιασμό της επικράτησης του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του «Ρωμαϊκού Κράτους.

Η λογοτεχνία όμως η ποίηση, η φιλοσοφία και όλες οι ανθρωπιστικές «διαδικασίες» δεν αναπτυχθήκανε ελεύθερα και συμμετρικά, δεν έδωσαν έργα με συνέχεια και αντοχή στον χρόνο. Υπάρχει όμως το θέμα της διαφορετικότητας της ζωής με το τώρα και το τότε στα «Χίλια Χρόνια» Βυζαντινής ζωής! Η θρησκεία με εκφραστή της την εκκλησία και σε στενή σύνδεση με την εξουσία, καθόρισε και έλεγξε αποφασιστικά την πορεία της πνευματικής ζωής. Η ποίηση «καλύφθηκε» σε μεγάλο μέρος από την θρησκευτική υμνογραφία που για να είμαστε δίκαιοι έδωσε σειρά αριστουργημάτων. Η Μουσική σε πολύ μεγάλη έκταση λειτούργησε ως θρησκευτική με δικούς κανόνες, δίνοντας και αυτή έργα μεγάλης έμπνευσης τα περισσότερα σε λατρευτική κατεύθυνση. Δεν έπαψε βέβαια να υπάρχει η αυθόρμητη λαϊκή μουσική δημιουργία και παράδοση, για την οποία όμως δεν ξέρουμε πολλά. Οι χρονικογράφοι μιλούν για την μουσική της Βυζαντινής λαϊκής ταβέρνας η ακόμη και των καταγωγίων με τις αυλητρίδες και τα τολμηρά και συχνά άσεμνα ακούσματα. Η λαϊκή ποίηση, μάλλον για την απλοϊκή της στιχουργία την καταγράφουν, φαίνεται πως γινόταν σκωπτική συνοδεύοντας την πάντα δύσκολη καθημερινότητα του κατοίκου της πόλης, του αγρότη, του στρατιώτη. Όσο για τα εικαστικά δρώμενα, είναι φανερό πως η εικονογραφία και ότι είχε σχέση με τους ναούς, κάλυπτε μεγάλο μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τα Ανάκτορα, κάποια δημόσια κτίρια, χωρίς να παραλειφθούν οι κατοικίες αρχόντων και πλουσίων πολιτών ήταν ο άλλος πόλος ανάπτυξης τέχνης με περιεχόμενο όμως σε μεγάλο μέρος θρησκευτικό. Η Βυζαντινή Τέχνη δημιούργησε Σχολές και έδωσε αριστουργήματα που συνδυαζόμενα με τα τεχνικά επιτεύγματα και την Αρχιτεκτονική προκαλούν και σήμερα θαυμασμό.  

Η πολύ σύντομη περιπλάνηση μας στο Βυζάντιο έχει σκοπό να θυμίσει πως λίγα, πολύ λίγα έκαναν οι τέχνες μακριά από την επίδραση της θρησκείας και την χειραγώγηση της εκκλησίας. Η Κρατική εξουσία ήταν σφικτά δεμένη με το θρησκευτικό-εκκλησιαστικό κατεστημένο που λειτουργούσε ως ισότιμος πόλος εξουσίας. Οι άνθρωποι που είχαν την μόρφωση, την καλλιέργεια, την έμπνευση για δημιουργία κατευθυνόντουσαν αποκλειστικά σχεδόν σε θρησκευτικά θέματα διαθέτοντας τις δραστηριότητες τους αποκλειστικά σχεδόν στην εκκλησία. Στην καθημερινότητα, στις αγορές, στον Ιππόδρομο, στους δρόμους και τις πλατείες, ο Λαός όπως ήταν φυσικό διασκέδαζε με τα αστεία των μίμων χοντροκομμένα συνήθως, με τραγούδια των αυλητρίδων, τα καμώματα των γυναικών των καταγωγίων και τις ιαχές των Βένετων και Πράσινων στον Ιππόδρομο. Για τις άλλες «τάξεις» διαφορετικού «κοινωνικού προβληματισμού», όπως θα λέγαμε την μεσαία τάξη, μάλλον δεν ξέρουμε κάτι για τους τρόπους ψυχαγωγίας.

Εδώ όμως σταματά η περιήγηση στην Βυζαντινή κουλτούρα και γυρίζουμε στο αρχικό θέμα, τον Θεόφιλο,  την Κασσιανή και το ιδιόμελο που ξέρουμε όλοι ως Τροπάριο της Κασσιανής που τελικά ήταν έργο και των δυό τους! Η Μεγάλη Εβδομάδα έχει ιδιαίτερες στιγμές για όσους διατηρούμε χαλαρή σχέση με την θρησκεία και την εκκλησία, την σχέση που από χρόνια έμεινε να αφορά στους ευπρεπείς πολίτες. Η Μ.Τρίτη είναι η δεύτερη ημέρα προετοιμασίας για την συμμετοχή στο Θείο Πάθος και από παλιά είχε ιδιαίτερη θέση στην δική μου, την προσωπική ζωή και διαδικασία. Αγαπημένοι φίλοι που έφυγαν νωρίς, οι γλυκιές ανοιξιάτικες βραδιές στην Χρυσοκαστριώτισα στην Πλάκα που περάσαμε μαζί ακούγοντας από τον παιδίατρο συνάδελφο την υπέροχη απόδοση του ιδιόμελου, μένουν συναισθηματικά ενέχυρα του βίου. Η ήμερη γωνιά της ταβέρνας, της τόσο παλιάς ταβέρνας που καθόμαστε όλοι μαζί, μετά την εκκλησία για ένα κρασί κουβεντιάζοντας τα όνειρα μας, όλα αυτά να αφήνουν  γλυκόπικρη γεύση, την γεύση και την θύμηση αυτών που χάθηκαν. Είναι αυτά,  που όσοι μπορούμε ακόμα, τα φυλάμε στο πιο μυστικό ερμάριο της ψυχής μας.     

Ας είναι όμως! Καιρός πια να μιλήσουμε για την Κασσιανή, για το μήνυμα της Κασσιανής. Η όμορφη Βυζαντινή αρχοντοπούλα με την προσεγμένη μόρφωση και το σπάνιο ταλέντο στην ποίηση άφησε παρακαταθήκη την αξιοπρεπή της στάση απέναντι σε προκλήσεις, απ’όπου και αν προέρχονται. Ήταν η στάση των ανθρώπων που σέβονται τον εαυτό τους και τις Αρχές τους.

Όπως αναφέρει ο Σίμων ο Μάγιστρος, χρονικογράφος του Μεγάλου Παλατίου, το 830μΧ η Αυτοκράτειρα Ευφροσύνη κάλεσε τις ομορφότερες κοπέλες της Αυτοκρατορίας στο Τρίκλινο, για να διαλέξει μεταξύ τους την μέλλουσα σύζυγό του ο γιός της, ο νεαρός Θεόφιλος, που είχε στεφθεί πρόσφατα Αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη. Νέος με καλή παιδεία ο Θεόφιλος, ευφυής και αποφασιστικός όπως έδειξε η μετέπειτα πορεία του, πριν δώσει το χρυσό μήλο της επιλογής στην όμορφη Κασσιανή, θέλησε να δοκιμάσει τον χαρακτήρα της λέγοντας:

« Ως άρα δια γυναικός ερρύει τα φαύλα» υπαινισσόμενος το ολίσθημα της Ευας!  

 Η απάντηση της Κασσιανής στον Θεόφιλο άμεση και «πληρωμένη»

«Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα» Η Κασσιανή άμεσα αναφέρεται στην Παναγία που εξιλεώνει τον άνθρωπο από το Προπατορικό!

Ο έκπληκτος Θεόφιλος κοντοστέκεται, μένει σκεπτικός και μετά από λίγα λεπτά αμήχανης σιωπής προσφέρει το μήλο, την καρδιά του και τον θρόνο στην όμορφη Θεοδώρα από την Παφλαγονία, που στεκόταν σιωπηλή και συνεσταλμένη δίπλα στην Κασσιανή.  

Η Κασσιανή αφού Βασίλισσα του κόσμου τούτου δεν έγινε, όπως η ίδια μας λέει, αποφάσισε να γίνει υπήκοος της αιώνιας βασιλείας του Χριστού. Έγινε Μοναχή, ίδρυσε Μονή στην οποία έζησε ως Ηγουμένη την υπόλοιπη ζωή της. Εκεί άνθισε το ποιητικό της ταλέντο. Μας άφησε υπέροχη θρησκευτική ποίηση, όπως αναφέρουν οι Συναξαριστές, την παρακαταθήκη ζωής γεμάτης πνευματική δημιουργία και έργα ευποιίας. Εκεί στην Μονή της Ηγουμένης Κασσιανής, φαίνεται πως εκτυλίχθηκε το σκηνικό που περιγράφει το συγκλονιστικό τροπάριο. Ο Θεόφιλος, λέει η  παράδοση, πήγε να επισκεφθεί το Μοναστήρι χωρίς να ειδοποιήσει.

Την ώρα εκείνη η Κασσιανή στο αναλόγιο της έγραφε τους στίχους του ιδιόμελου.

……. « Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…….»

Τρόμαξε από τον θόρυβο της απρόοπτης παρουσίας και κρύφτηκε.

 …….« …κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω εκρύβη»

Ο Θεόφιλος μπροστά του είδε το μισοτελειωμένο κείμενο της Κασσιανής. Δεν έχασε καιρό. Συμπληρώνοντας και τελειώνοντας την τελευταία στροφή του ποιήματος «πήρε το αίμα του πίσω» για εκείνη την ημέρα στο Τρίκλινο του Μεγάλου Παλατίου. Μας έδειξε ακόμη πως τα Ελληνικά του ήταν καλά όσο και της Κασσιανής. Το σπουδαιότερο όμως είναι πως άμεσα και επιτυχημένα μπορούσε να συνεχίζει και να τελειώνει ένα ποίημα που απρόοπτα βρέθηκε μισοτελειωμένο μπροστά του. Δεν είναι καθόλου απλό αυτό ακόμη και για δόκιμους ποιητές, να έχουν δηλαδή την ετοιμότητα και κυρίως την έμπνευση να συνεχίσουν και να τελειώσουν με επιτυχία στιχούργημα που ξεκίνησε η ευαισθησία άλλου ανθρώπου. Ο Θεόφιλος δεν δίστασε να διαδεχθεί στο αναλόγιο την Κασσιανή. Διαβάζοντας όσα ήδη είχε γράψει η Ηγουμένη κατάλαβε αμέσως με ποιους στίχους θα συνέχιζε η Κασσιανή το ιδιόμελο και με άνεση το τελείωσε ο ίδιος. Ενημέρωσε έτσι άμεσα όλους μας πως η παιδεία και η πίστη του δεν υπολειπόντουσαν τις αντίστοιχες της ηγουμένης Κασσιανής!

Το «Τροπάριο της Κασσιανής» πέρασε στην παράδοση, έγινε μέρος της Λαϊκής μας περιουσίας. Η ικεσία του… «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα γυνή..» σίγουρα δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε γυναίκες με ηθικά ελλείματα, είναι η δέηση για βοήθεια του κάθε κατατρεγμένου. Το ξέρει καλά ο Λαός μας γιατί ήταν σπάνιες οι περίοδοι της ιστορίας του που δεν είχε, που δεν ένιωθε την ανάγκη να καταφύγει σε ανώτερη δύναμη. Ζώντας πολλούς αιώνες με τους παλιούς Θεούς του, μοιραζότανε μαζί τους τα καλά και τα κακά, την ευτυχία και την δυστυχία, την ζωή και τον θάνατο. Οι Θεοί όμως κάποτε κουράστηκαν και έφυγαν και ο καινούργιος Θεός, μοναδικός πια, ήρθε και έμεινε ως ο Θεός της Αγάπης και της απαντοχής. Αυτό θέλει να μας διαβεβαιώσει το Τροπάριο της Κασσιανής που το τελείωσε τόσο όμορφα ο Θεόφιλος και σίγουρα δεν υπάρχει Έλληνας που να μην γνωρίζει την ύπαρξη του, είτε θρησκεύεται είτε όχι.

Τα μήνυμα της Βυζαντινής Αρχόντισσας συμπληρωμένο από τον ίδιο τον Αυτοκράτορα όμως είναι άλλο. Με τον πιο άμεσο τρόπο η Κασσιανή μας καλεί κοντά της υποδεικνύοντας πως είμαστε οι δικοί της άνθρωποι και πως η ίδια, ο Θεόφιλος και ο Μάγιστρος, η Ευφροσύνη και όλοι οι άλλοι είναι οι παλιοί «δικοί μας άνθρωποι» πως είμαστε η συνέχεια τους! Πως μιλάμε την ίδια γλώσσα, πως έχουμε τον ίδιο Θεό, πως σκεφτόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Πως έχουμε ακόμη τα ίδια ελαττώματα και μας κατατρέχουν οι ίδιες κακές μοίρες.

Είναι οι παλιοί, οι δυνατοί δικοί μας άνθρωποι και τις δύσκολες ώρες που χρειαζόμαστε την ευχή τους, ξέρουμε καλά πως απλόχερα θα μας την δώσουν και με αγάπη θα σταθούν δίπλα μας.

 _______________________________________________________________________________________________________

*Του Καλλίστρατου του αξέχαστου φίλου που δεν είναι πια μαζί μας, για τα δειλινά της Μ.Τρίτης στην Χρυσοκαστριώτισσα τότε που ακούγαμε από τον παιδίατρο-ψάλτη ο τροπάριο. Για τις όμορφες στιγμές μετά στον Πλάτανο την πιο παλιά ταβέρνα της Πλάκας.                        

---

Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης, Γ. Γ ΕΕΥΕΔ

• – 2023.04.06
• – Παρουσίαση Βιβλίου Δ. Μακρατζάκη

ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ, Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, Η αστερόσκονη που γεννά ιδέες.

Ένα Βιβλίο του Δημήτρη Μακρατζάκη στο οποίο ο συγγραφέας απαντά σε ερωτήματα όπως :

Τι είναι το σύμπαν και ποιες δυνάμεις δρουν μέσα σ΄ αυτό;
Τι είναι η ζωή, πώς και πότε εμφανίστηκε; Πώς η μεγάλη συμπαντική περιπέτεια έγινε και βιολογική;
Πότε εμφανίστηκαν τα αμέτρητα είδη του ζωικού και του φυτικού βασιλείου στον πλανήτη Γη και πώς εξελίχθηκαν;
Τι ακριβώς είπε ο Δαρβίνος; Είναι αποδεκτή σήμερα η θεωρία του για την εξέλιξη των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής;
Πότε και πώς εμφανίστηκε ο άνθρωπος και πώς εξελίχθηκε στη σημερινή του μορφή και λειτουργία; Είναι πραγματικά φτιαγμένος από υλικά των άστρων; Σχετίζεται η καταγωγή του με τους πιθήκους;
Τι ακριβώς είναι ο λόγος και η συνείδηση και πώς παράγονται;
Πώς ξεκίνησε ο ανθρώπινος πολιτισμός και ποια είναι τα κύρια στάδιά του;
Ποια είναι τα κρίσιμα προβλήματα του πλανήτη μας σήμερα, πού οφείλονται και πώς μπορούν να διορθωθούν;
Σχετίζεται η ηθική με τη βιολογία;

Στα ερωτήματα αυτά και σε πολλά άλλα επιχειρείται να δοθούν απαντήσεις στο βιβλίο αυτό με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, μαζί με πολλές φιλοσοφικές προεκτάσεις και σκέψεις του συγγραφέα.

---

Η παρουσίαση του Βιβλίου θα πραγματοποιηθεί τη Πέμπτη 20 Απριλίου 2023 ώρα 19.30 στο  Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην Αίθουσα Διδασκαλίας Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής»

Για το βιβλίο θα μιλήσουν

• ο Δημήτρης Χριστοδούλου, Καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Princeton και ΕΤΗ Ζυρίχης, Μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ,
• ο Δημοσθένης Μπούρoς. Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας στο ΕΚΠΑ, Γεν. Αχτρος ε.α και
• ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής – κριτικός

τη συζήτηση θα συντονίσει ο Γεώργιος Μπινιάρης σύμβουλος επιχειρήσεων.

---

Ο Δημήτριος Μακρατζάκης εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1969. Ήταν αρχηγός Τάξης και αρχηγός Σχολής. Υπηρέτησε στην Πολεμική Αεροπορία. Είναι Υποπτέραρχος Υγειονομικού ε.α., Πλαστικός Χειρουργός. Είναι πρώην Διοικητής του Γενικού Νοσοκομείου της Πολεμικής Αεροπορίας, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αεροπορικής και Διαστημικής Ιατρικής και πρώην Εταίρος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης. Έχει παρουσιάσει εργασίες του σε παγκόσμια, πανευρωπαϊκά και πανελλήνια συνέδρια και έχει οργανώσει πλήθος συνεδρίων, ημερίδων και συμποσίων σε θέματα της ειδικότητάς του και της Αεροπορικής και Διαστημικής Ιατρικής. (Πηγή: “Εκδόσεις Αγγελάκη”, 2022 , Aρχείο ΕΕΥΕΔ)

---

Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης Υπτγος ε.α