• – 2022.01.26
• – ΕΕΥΕΔ

ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ

Απροσδόκητα, σε τροχαίο ατύχημα, έφυγε από κοντά μας ο Στρατιωτικός Ιατρός, Ταξίαρχος ε.α, Αργύρης Μπιρπίλης.

Ο Αργύρης Μπιρπίλης, γεννήθηκε το 1958. Υπηρέτησε στην Πολεμική Αεροπορία. Διετέλεσε Διευθυντής Α’ Χειρουργικής Κλινικής του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας.

Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.

Ο Θεός ας τον αναπαύσει.…

• ‘ ΕΕΥΕΔ
• ‘ 15 ΙΑΝ 2023

Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή την 14 ΙΑΝ 2023 o Συνάδελφος ,  Καραγιάννης Παναγιώτης. Η ταφή του  θα πραγματοποιηθεί  στο Σχηματάρι την 15 ΙΑΝ.2023

O  Καραγιάννης Παναγιώτης του Ηλία και της Ελένης, Γεννήθηκε στη Θήβα  το 1933

Εισήχθη στο Ιατρικό Τμήμα της Σχολής στις 1 Οκτωβρίου 1951 (ΑΜ Σχολής: 282). Ονομάσθηκε Ανθυπολοχαγός στις 20 Φεβρουαρίου 1959

Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.

Ο Θεός ας τον αναπαύσει.

• – 2022.12.14
• – ΕΕΥΕΔ

Στα πλαίσια δημοσιεύσεων αποσπασμάτων από βιβλία Συναδέλφων, η ΕΕΥΕΔ παρουσιάζει, από το βιβλίο του Λάμπρου Βαζαίου “Ο Οδυσσέας στις στήλες του Ιανού”, την αναφορά στον Αντώνη Μυτιληναίο.

O Κύριος Αντώνης Μυτιληναίος

Τον Αύγουστο του 2002, ταξιδεύοντας από τη Σαντορίνη στον Πειραιά, την επομένη της Παναγίας, γνώρισα τον κύριο Αντώνη Μυτιληναίο. Είχα την τύχη των τυχερών! Γνώρισα ένα από τα πιο ζωντανά κι αληθινά πρόσωπα της ιστορίας της εποχής μας!  

Στην τετράκλινη καμπίνα της Α΄ Θέσης, φτάνοντας στον Πειραιά, επικράτησε η συνηθισμένη κινητικότητα της αποβίβασης στο λιμάνι. Έτρεξα να βρω τον καμαρότο, που χατιρικά μου άνοιξε την ενδιάμεση πόρτα, για να κατέβω εύκολα στο γκαράζ αποφεύγοντας τον συνωστισμό της κεντρικής σκάλας. Γυρίζοντας, σε λίγα λεπτά, δεν βρήκα κανέναν, όλοι είχαν φύγει. Ήμασταν τελείως άγνωστοι μεταξύ μας, «μιας νύχτας τυχαίοι συγκοιμώμενοι». Συγχρόνως, όμως, διαπίστωσα πως έλειπε το μικρό μαύρο τσαντάκι, που για ευνόπτους λόγους είχα κρύψει στο συρτάρι του τραπεζιού της καμπίνας. Αστροπελέκι, κεραμίδα, συμφορά, δεν ήξερα τι να διαλέξω… Εκεί μέσα βρίσκονταν οι ταυτότητες, οι κάρτες, το δίπλωμα οδήγησης, γυαλιά, κλειδιά, όλα επιτέλους τα αξεσουάρ του σύγχρονου ανθρώπου.  

Δεν μου δόθηκε «η πολυτέλεια να παγώσω» στην ίδια θέση, όπως περιγράφουν τις ανάλογες καταστάσεις οι συγγραφείς . Έπρεπε να κατέβω γρήγορα για να πάρω το αυτοκίνητό μου.  Το πλοίο έφευγε αμέσως. Κατάφερα με τη βοήθεια του αρχικαμαρότου να βρω ονόματα των συγκατοίκων μου. Ένας αλλοδαπός και δύο Έλληνες, απολύτως άγνωστοι.   Κλοπή σίγουρα, αλλά ποιος; Οι Έλληνες, ο αλλοδαπός: Άντε βγάλε άκρη! Ούτε που θυμόμουν τα πρόσωπά τους, νύχτα είχαμε μπει στην καμπίνα. Το πήρα απόφαση, πάει, τελείωσε, χάθηκαν όλα. Μια τυπική δήλωση στο πλοίο και μετά στη Λιμενική Αστυνομία.  

Πέμπτη, 16 Αυγούστου 2002, ζέστη αποπνικτική, μου λείπουν τα πάντα, κλειδιά, λεφτά, ταυτότητες, γυαλιά. Στην Κλινική προγραμματισμένο χειρουργείο, γι’ αυτό άλλωστε γύρισα. Με δανεικά γυαλιά χειρουργώ! Ευτυχώς το Ιατρείο το ανοίγει η Γιούλη και η Λύρα είναι στην Αθήνα. Αρχίζω τις διαδικασίες «αποκατάστασης ζημιών». Στο «Αυγό του Κόκορα» η κόρη μου μου κάνει το τραπέζι. Το απόγευμα, στο ιατρείο, στενοχώρια, κατήφεια, απελπισία.

Κάποια στιγμή, η Γιούλη με ειδοποιεί ότι κάποιος άγνωστος κύριος επιμένει να μου μιλήσει αμέσως. Στο τηλέφωνο ακούω μια ευγενική, ζωηρή φωνή: «Λέγομαι Αντώνης Μυτιληναίος, ταξιδεύαμε μαζί, στην ίδια καμπίνα από τη Σαντορίνη, έχω το τσαντάκι που αφήσατε φεύγοντας από την καμπίνα το πρωί. Επειδή επιστρέφω απόψε πάλι στη Σαντορίνη, μπορείτε σε μία ώρα να είσαστε στο καφενείο του Λιμανιού για να το παραλάβετε;» Έμεινα άναυδος! Το τελευταίο πράγμα που περίμενα να ακούσω εκείνο το απόγευμα ήταν αυτό. Χωρίς καμιά χρονοτριβή, έτρεξα στο λιμάνι. Στο καφενείο του κεντρικού επιβατικού σταθμού, ένας καλοκαμωμένος, ηλικιωμένος κύριος καθόταν πολύ αναπαυτικά στην πολυθρόνα του. Έδειχνε, και προφανώς ήταν, πολύ κουρασμένος. Είχε τα πιο ζωηρά και καθαρά μάτια που έχω συναντήσει σε άνθρωπο της ηλικίας του. Με κατάλαβε αμέσως, με γνώρισε ίσως, και με πολύ εγκάρδιο τρόπο με φώναξε κοντά του. Είχα καιρό να χαρώ την εγκαρδιότητα ανθρώπου καλής ανατροφής και σειράς, που κάνει τη διαφορά με την οικειότητα, τον ενικό και όλα όσα γίνονται σε άλλες περιπτώσεις.

 Μου ζήτησε συγγνώμη που δεν σηκωνόταν, τον πονούσε το πόδι του. Συστηθήκαμε. ήμουν πραγματικά ζαλισμένος. Φαίνεται πως είχε αποτυπωθεί στο πρόσωπό μου η αγωνία της ημέρας. «Με συγχωρείτε που δεν σας τηλεφώνησα νωρίτερα. Ήμουν, όμως, πολύ πιεσμένος από άποψη χρόνου και κυρίως από την υποχρέωση να παραστώ στην κηδεία ενός στενού φίλου, στην άλλη άκρη, στο Ν. Ηράκλειο» μου είπε. Κατάλαβα ότι ήταν Καθολικός, εκεί βρίσκεται το Νεκροταφείο τους. Μου παρέδωσε το τσαντάκι ακέραιο. Το τηλέφωνό μου το βρήκε στις κάρτες που είχα μέσα. Πολύ απλά μου διηγήθηκε τη μικρή ιστορία του πλοίου. Φτάνοντας το πλοίο στο λιμάνι, επικράτησε η συνηθισμένη βιασύνη προετοιμασίας αποβίβασης και κάποια στιγμή αντιλήφθηκε ότι είχε μείνει τελευταίος και ότι κάποιος συνεπιβάτης είχε ξεχάσει το τσαντάκι του στην καμπίνα.

Γνωριμία δεν είχε γίνει, ο χρόνος πίεζε, πήρε λοιπόν το τσαντάκι για να μην χαθεί, με σκοπό βρει κάποιο σημείο επικοινωνίας με τον κάτοχό του εντός της ημέρας. Έτσι και έγινε, μόνο που οι υποχρεώσεις και οι αποστάσεις της μεγαλούπολης δεν του επέτρεψαν πιο έγκαιρη επικοινωνία. Μιλήσαμε λίγο για διάφορα, όπως γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις. Μου είπε ότι μένει μόνιμα στον Καναδά και ότι περνά αρκετούς μήνες τον χρόνο στη Σαντορίνη, στο  Φηροστεφάνι, στο οικογενειακό σπίτι. Ακόμη, ότι έχει τη χαρά να φιλοξενεί σχεδόν κάθε χρόνο παιδιά, γαμπρούς, νύφες και εγγόνια στο πατρογονικό του. Του είπα και εγώ τα δικά μου, τον ευχαρίστησα θερμά, πήρα το απολωλός και έφυγα ανακουφισμένος. Φτηνά τη γλίτωσα!

 Περνώντας οι ημέρες, άρχισα να έχω διάφορα ερωτηματικά, αρκετά γρήγορα όμως  κατάλαβα ότι το κύριο προβλημά μου ήταν να μάθω πιο πολλά για τον άνθρωπο που γνώρισα. Φαινόταν καθαρά ότι ήταν κάποιος με ιστορία πίσω του. Κάποιος καθόλου συνηθισμένος άνθρωπος. Κάτι μου θύμιζε το όνομά του, κάπου το είχα διαβάσει ή το είχα ακούσει. Η Ρένα, η αδελφή μου, ανέλαβε να καλύψει το κοινωνικό μέρος, στη Σαντορίνη, με την εθιμοτυπική επίσκεψή της αμέσως μόλις επέστρεψε ο κ. Μυτιληναίος, οι δικές μου όμως απορίες παρέμεναν. Εκείνη την εποχή έψαχνα τη βιβλιογραφία για κάποια στοιχεία της σύγχρονης ιστορίας. Στην πολύτιμη Ιστορία του Μαρκεζίνη, φυλλομετρώντας το αφιέρωμα στις προσωπικότητες της εποχής μας, συνάντησα το κεφάλαιο που αναφερόταν στη ζωή και τη δράση του Αντώνη Μυτιληναίου! Τέτοια σύμπτωση; Ποιος ήταν, λοιπόν, ο Αντώνης Μυτιληναίος; Από τα στοιχεία που ήταν διαθέσιμα πληροφορήθηκα πως ο άνθρωπός μας γεννήθηκε στη Σαντορίνη το 1921 από Καθολική οικογένεια. Ενθουσιώδης νέος, ζωηρός και, όπως άκουσα αργότερα, αρκετά ανυπότακτος, πήρε μέρος στον πόλεμο του 1940. Μετά την κατάρρευση του μετώπου και την είσοδο των Γερμανών στη χώρα, εντάχθηκε στην Αντίσταση. Η ΠΕΑΝ του Κ. Περρίκου από την πρώτη σχεδόν ημέρα μπήκε δυναμικά στον Αγώνα. Η βόμβα που ανατίναξε την ΕΣΠΟ στις 20/9/1942, τίναξε στον αέρα τα σχέδια των Γερμανών για στρατολόγηση «Ελλήνων Ναζί» για τις ανάγκες του πολέμου. Τη βόμβα τοποθέτησε και πυροδότησε ο νεαρός Αντώνης. Στα ερείπια του κτιρίου της οδού Γλάδστωνος, μαζί με τα σχέδια των κατακτητών θάφτηκαν 29 «Έλληνες» προδότες και 43 Γερμανοί Στρατιωτικοί. Ο Ουλαμός Καταστροφών της ΠΕΑΝ υπήρξε πατριωτική, αντιστασιακή ομάδα υψηλής αποτελεσματικότητας.

Δημιουργήθηκε από νέους πολεμιστές του Μετώπου, με αρχηγό τον Κώστα Περρίκο. Ο Περρίκος, ευπατρίδης Αξιωματικός, είδος που στον καιρό μας «τελεί υπό εξαφάνιση», είχε την τύχη που “οι εξουσίες» επιφυλάσσουν σε όσους έχουν αξιακό σύστημα προσωπικά συγκροτημένο και όχι στην αγελαία βάση που συνιστάται. Πολύ λίγο μιλήσαμε για τους ανθρώπους που τίμησαν τη στολή, τον όρκο τους, την αποστολή τους. Τους ανθρώπους που δεν συνθηκολόγησαν, που πολέμησαν μέχρι τέλους. Αυτούς που δεν κινήθηκαν από φιλοδοξίες, ή συμφέροντα, ή ακόμη και από τη λαχτάρα κατάληψης της εξουσίας στο όνομα μιας ιδεοληψίας, ή ακόμη και ιδεολογίας. Η πολιτική και ιδεολογική πλατφόρμα της οργάνωσης ήταν απλή. Συνέχιση με κάθε τρόπο του πολέμου μέχρι την τελική νίκη, στο πλευρό των Συμμάχων ως δύναμη του Ελληνικού Στρατού «Υπό τας διαταγάς της νομίμου Ελληνικής Κυβερνήσεως». Τελεία και παύλα! Να τελειώσει με το καλό ο πόλεμος, να νικήσουμε, να ξαναφτιάξουμε την Πατρίδα και μετά τα βρίσκουμε, Έτσι απλά! Η τιμή της χώρας σώθηκε.

Μόνη, σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, η Ελλάδα δεν έδωσε στρατιώτες στον Άξονα. Το πλήγμα της ΕΣΠΟ ήταν πολύ σκληρό. Δεν υπήρξε μονάδα του Γερμανικού Στρατού με Έλληνες στρατιώτες, μοναδικό φαινόμενο σε όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Μια σειρά σαμποτάζ, ένα δυναμικό δίκτυο πληροφοριών, καλά οργανωμένο δίκτυο διαφυγής στη Μ. Ανατολή, συμπλήρωναν τη δράση του Ουλαμού Καταστροφών. Φυσικά, κανείς δεν αρνείται το μαζικό κίνημα της Εθνικής Αντίστασης, που έγραψε σελίδες Δόξας στην Ιστορία. Τίμιοι πολίτες με αυτοθυσία και παλληκάρια πήραν στα χέρια τους την τύχη της πατρίδας. Τι κι αν είχαν διαφορετική θεώρηση ζωής, τι κι αν φαντάζονταν αλλιώτικη τη ζωή τους μετά τον πόλεμο… Οι τίμιοι ήταν τίμιοι, οι σκάρτοι ήταν σκάρτοι. Εκείνα τα χρόνια ο λαός μας προσπάθησε να κλείσει τους λογαριασμούς του με την ιστορία, τα δυστυχώς δεν τα κατάφερε. Στον σκληρό αγώνα, τον άδικο, τον αδελφοκτόνο, χάθηκαν οι καλλίτεροι. Έτσι δυστυχώς γίνεται πάντα!

Η ΠΕΑΝ προδόθηκε, ο κακόψυχος θείος μας ο Εφιάλτης τριγυρνούσε ακόμη στα λημέρια μας. Οι αγωνιστές πέρασαν από τη φρίκη της ναζιστικής μοχθηρίας. Ο Κώστας Περρίκος, η Ιουλία Μπίμπα, ο Αντώνης Μυτιληναίος και άλλοι πολλοί δικάστηκαν στο Στρατοδικείο, το Γερμανικό Στρατοδικείο, που στεγαζόταν στο ιστορικό κτίριο του Παρνασσού. Δεν απολογήθηκαν, κατηγορητήριο απήγγειλαν, πατριωτισμό και ήθος δίδαξαν, τον σεβασμό ακόμη και των δικαστών τους κέρδισαν. Ποινή… η εσχάτη!

Ο Αντώνης Μυτιληναίος δεν ήταν εκεί. Είχε δραπετεύσει! Δεν ήταν εύκολο να τον κρατήσουν μέσα τα κάγκελα. Δεν είναι πολύ γνωστή η πορεία του τους επόμενους μήνες, Φαίνεται ότι τον συνέλαβαν πάλι και ότι φυσικά δραπέτευσε για άλλη μια φορά. Ο Κώστας Περρίκος και οι συνεργάτες του εκτελέστηκαν στο Σκοπευτήριο. Η επιστολή (*) που άφησε στον μικρούλη τότε γιο του, θα άξιζε να βρίσκεται στα αναγνωστικά των Σχολείων μας. Φυσικά δεν είναι! Μιλάει για τον κόσμο μετά τον πόλεμο, για την Ειρήνη που πρέπει να αγκαλιάσει όλους τους ανθρώπους χωρίς καμιά διάκριση φυλής, έθνους, τάξης. Ο γιος του είναι σήμερα ο δεύτερος στην ιεραρχία της Επιτροπής Ελέγχου Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ, με την ευχή μάλλον του Πατέρα του.

Ο Αντώνης βρέθηκε στη Μ. Ανατολή. Κατετάγη στις ομάδες Καταδρομών του Βρετανικού Στρατού. Μάλλον βρέθηκε στο στοιχείο του. Τιμημένο και γεμάτο παράσημα τον βρίσκει το τέλος του Πολέμου. Εγκαθίσταται, ζει, εργάζεται και φτιάχνει οικογένεια στον Καναδά. Όταν τον γνώρισα, μοίραξε τον χρόνο του μεταξύ Καναδά και Σαντορίνης. Η αναβλητικότητα που προκαλείται από τη λεηλασία του χρόνου ήταν η αιτία που δεν ξαναειδωθήκαμε. Στις 13 Ιουνίου του 2003 ένα αγγελτήριο κηδείας και το ψήφισμα του Συλλόγου των Φίλων της ΠΕΑΝ, που κατέθετε στέφανον δάφνης, ανήγγειλαν τον θάνατό του. Λίγους μήνες μετά, σε μια επίσκεψή μου στο Β’ Νεκροταφείο, είδα έναν ανακαινισμένο τάφο απέναντι από τον δικό μας, τον οικογενειακό.

Το όνομα του Αντώνη Μυτιληναίου ήταν κάτω από τη φωτογραφία του, ως βετεράνου, με το πολιτικό του κοστούμι, όλα του τα παράσημα και τον μπερέ του καταδρομέα. Ο θείος ο Σπύρος απέναντι έχει καλή παρέα! Μάλλον θα τα κουβεντιάζουν. Να συναντήθηκαν άραγε στη Μ. Ανατολή; Ποιος ξέρει… Τέτοια σύμπτωση πάλι, Μικρός που είναι ο κόσμος Μήπως κάποιοι συναντιόμαστε συχνά; Μήπως ο Μεγάλος Τροχός σε κάποιες ψυχές κάνει χάρες; Ποιος να ξέρει… Αλλά ας το δούμε και διαφορετικά, μας χρειάζεται η απάντηση; Σε τι θα ωφελήσει; Καλά δεν είμαστε και έτσι, Τι λες, Κύριε Αντώνη; Έτσι ξεκούραστος που είσαι εκεί πάνω, σίγουρα τα βλέπεις πιο καθαρά τα πράγματα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΕΥΕΔ

1. Δείτε το σχετικό άρθρο με τίτλο “Κανοντας αντίσταση στο κέντρο της Αθήνας” στα ΝΕΑ εδώ

2. Η ΕΕΥΕΔ ανεκάλυψε την μνημειώδη επιστολή του Κώστα Περρίκου στα παιδιά του λίγο πριν την εκτέλεση του από τους Γερμανούς, σε άρθρο του Λάμπρου Βαζαίου στην ιστοσελίδα Infognomon : εδώ

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ
«Φεύγω με την ικανοποίηση πως αν δεν έκαμα το χρέος μου προς την πατρίδα όσο έπρεπε, πάντως το έκαμα όσο μπορούσα. Το χρέος αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αν ζούσα θα εξακολουθούσα την προσφορά μου και κατά την περίοδο της ειρήνης. Σεις που θα μείνετε δουλέψτε για να σταματήσουν οι πόλεμοι, να ευημερήσουν όλοι οι άνθρωποι, να ενωθούν τα κράτη της Ευρώπης, να ειρηνεύσει και να ευτυχήσει ο κόσμος. 
Δουλέψτε για να καταργηθούν οι τεχνητοί φραγμοί που παρεμποδίζουν και σε άπειρες περιπτώσεις ματαιώνουν την πρόοδο των αξιών. Αφιερώστε τη ζωή σας στην Ελλάδα και στην ανθρωπότητα.
Σύμφωνα με την απόφαση του Στρατοδικείου, ο πατέρας σας υπήρξε ένας εξαιρετικά επικίνδυνος εγκληματίας, ένας απαίσιος τρομοκράτης.
Αυτό όμως δεν ανταποκρίνεται προς την αλήθεια. Ο πατέρας σας είχε άλλες επιδιώξεις. Επίστευε σε υψηλά ανθρώπινα ιδεώδη. Η σκέψη του ξεπερνούσε τα στενά όρια της πατρίδος μας. Εκείνο που κυρίως τον χαρακτήριζε ήταν η αγάπη του προς όλους τους ανθρώπους χωρίς
εξαίρεση.
Βρέθηκε όμως στην δίνη του πολέμου. Και πιστεύοντας στα ιδανικά του ενόμισε πως θα μπορούσε να συμβάλει στην προπαρασκευή του κόσμου για την πραγματοποίηση της διεθνούς συνεργασίας που αποτελεί προϋπόθεση της ειρήνης και ευημερίας ολόκληρης της ανθρωπότητος. Εγκαταλείπω τον επίγειο κόσμο με το παράπονο δεν πρόφθασα να πραγματοποιήσω τους ανθρωπιστικούς πόθους μου.
Μου μένουν ακόμη λίγα λεπτά ζωής. Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίστηκα για την πατρίδα μου. Για την δικιά τους πατρίδα αγωνίζονται και εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίσει, αλλά να μας ενώσει με τους σημερινούς αντιπάλους».

• Η αναδημοσίευση αυτή πραγματοποιήθηκε με την άδεια του συγγραφέα.
• Ενσωμάτωση φωτογραφιών από ΕΕΥΕΔ
• Παρουσίαση της “Τριλογίας του Χρόνου και της ζωής” εδώ
• Βιογραφικό Λάμπρου Βαζαίου εδώ
• Κείμενο σε μορφή pdf στις “Βιωματικές Ιστορίες” και εδώ
• Επιμέλεια ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης

• 2022.12.17

• Από το βιβλίο του Λάμπρου Βαζαίου “ Ο Οδυσσέας στις στήλες του Ιανού” 

Η ιστορία του τόπου μας ξετυλίγεται, γράφεται διορθώνεται και διδάσκει, ενώ ελλειπτικά και μεροληπτικά διδάσκεται. Η ιστορική ερμηνεία σφραγίζεται από την ιδιαιτερότητα της Ελληνικής Σκέψης. Φαίνεται πως είναι γονιδιακής προέλευσης η άρνηση του σημειολογικού ορθολογισμού εν θερμώ. Έτσι, με φορτίσεις και υπερβολές πετυχαίνουμε ποιότητα σε ό,τι κάνουμε, υστερώντας λίγο σε αποτελεσματικότητα, μα λέμε πάντα: “δεν πειράζει. 

Ότι η ελονοσία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορική πορεία της χώρας είναι αναμφισβήτητο. Εξίσου αναμφισβήτητη είναι η έλλειψη λεπτομερούς καταγραφής των επιπτώσεών της στην πορεία του Έθνους. 

Πολλά της χρωστά η παρακμή του Αρχαίου Κόσμου. Η τάση φυγής των Ελλήνων, η δημιουργία της “καθ’ ημάς Ανατολής, το μοντέλο του ταξιδιώτη, του μετανάστη, στηρίχθηκε στη δυσκολία επιβίωσης στον τόπο, δυσκολία που σε μεγάλο ποσοστό οφείλετο στη μιζέρια που προκάλεσε η ελονοσία. 

Μετά την τραγωδία του 1897, ο Ελληνισμός με βίαιο και σπαρακτικό τρόπο αφυπνίζεται και προχωρεί. Πανστρατιά σε όλους τους τομείς, κανείς και τίποτε δεν μπορεί να αναχαιτίσει την προσπάθεια. Τα εμπόδια πολλά. Πρόβλημα σοβαρό η βιολογική αδυναμία μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Κύρια αιτία η ελονοσία, οι ελώδεις, οι θέρμες. Το Μακεδονικό, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο Α’ Παγκόσμιος ανέδειξαν την ανάγκη αντιμετώπισής της. Ο ανθελονοσιακός αγώνας μόνο λαμπρές σελίδες επιτυχούς λειτουργίας τμημάτων του κρατικού μηχανισμού και σχεδιασμού έχει να επιδείξει. Είναι γεγονός ότι ευτύχησε η χώρα μέσα στα τόσα αρνητικά της να υπηρετηθεί για κάποια χρόνια, λίγες δεκαετίες δυστυχώς, από μικρές ομάδες “ευγενών” δημοσίων λειτουργών υψηλής στάθμης και επιστημόνων διεθνούς κύρους. 

Το Ν.Δ. του 1908 που καθόριζε την προμήθεια και την διάθεση της κινίνης από το κράτος αποτελεί διεθνούς επιπέδου πρωτοποριακή ρύθμιση. Ήταν επιτυχής η σύλληψη του κεντρικού σχεδιασμού του ανθελονοσιακού αγώνα και τα αποτελέσματα άμεσα. Παρά τις όποιες δυσχέρειες να πεισθεί ο πληθυσμός να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του προγράμματος αντιμετώπισης της μάστιγας, η σοβαρότητα και επάρκεια των τότε εμπλακέντων ήταν τέτοια ώστε έγινε κοινή πεποίθηση πως η υπόθεση του ανθελονοσιακού αγώνα βρισκόταν στον καλό δρόμο. Η διεθνής αναγνώριση δεν άργησε. Το Ολλανδικό Μονοπώλιο Κινίνης της Ιάβας ανέθεσε, στην κατά το 1923 ιδρυθείσαν εταιρείαν “Σάνιτας”, τη δισκιοποίηση και διανομή του φαρμάκου στην Ελλάδα και όλη τη Βαλκανική. Προφανώς πρόκειται για μία από τις στιβαρότερες κρατικές παρεμβάσεις στη χώρα μας.

Η κινίνη, βασικό όπλο κατά της ελονοσίας τότε, θεωρήθηκε κοινωνικό αγαθό. Διενέμετο είτε δωρεάν είτε επωλείτο σε πολύ χαμηλή τιμή. Πολύ γρήγορα έγινε συνείδηση ότι η κρατική μέριμνα διαχείρισης κοινωνικού αγαθού έπρεπε να είναι εκτός κερδοσκοπικών κυκλωμάτων και πέραν πάσης υποψίας. Την εποπτεία είχε το Γενικό Χημείο του Κράτους. Η Υπηρεσία αυτή διατηρούσε μεγάλο κύρος και ήταν γενικότερα αποδεκτή, με διεθνή αναγνώριση. Οι από της ιδρύσεως διευθυνταί, Κ. Ζαλοκώστας, Κυριακόπουλος, Γαλόπουλος, έχαιραν εκτιμήσεως και σεβασμού για το έργο τους. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι το 1922 ο Λόϋδ Τζωρτζ ανεφέρθη με κολακευτικά λόγια στην ικανότητα της Ελληνικής Δημοσιοϋπαλλικής τάξεως. Είχαμε Δημοσίους λειτουργούς ανεπιλήπτου ήθους και υψηλής επαγγελματικής στάθμης. 

Τρία χρόνια μετά, κατά το 1926, φάνηκαν τα πρώτα σύννεφα. Μεγάλης εκτάσεως κλοπή δισκίων κινίνης απεκαλύφθη. Η ανάληψη του έργου της δισκιοποιήσεως και διανομής της κινίνης από την “ΕΛΦΑ” το 1928 φάνηκε προς στιγμήν ότι ρύθμιζε τα προβλήματα. 

Δύο παράγοντες όμως συντέλεσαν στη δημιουργία ζοφερού κλίματος γύρω από την παραγωγή και διακίνηση του φαρμάκου. Η ευαισθησία του κοινού, που υπεδαυλίζετο από τη σκανδαλοθηρική μερίδα του τύπου, ήταν ο ένας. Ο άλλος αφορούσε στην πολύπλοκη διαδικασία της κρατικής παρέμβασης. Για τις ποσότητες της κινίνης που διετίθετο μέσω των κρατικών προμηθευτών υπεύθυνο ήτο το Υπουργείο Οικονομικών, ενώ το Υπουργείο Υγιεινής επόπτευε την κινίνη που διετίθεντο στην ελεύθερη αγορά. Το Ανώτατο Γενικό Χημείο του Κράτους υπαγόταν στο Υπουργείο Εσωτερικών, όπως και η Αγορανομία που διέθετε και τους ελεγκτικούς και διωκτικούς μηχανισμούς. Η υπόθεση πυροδοτήθηκε από την αποκάλυψη ότι τον Σεπτέμβριο του 1930 η Υγειονομική Υπηρεσία του Γ΄ Σώματος Στρατού στη Θεσσαλονίκη κατήγγειλε εκτεταμένη νοθεία στη χορηγούμενη κινίνη. Διενεμήθησαν δισκία περιέχοντα ίχνη μόνον δραστικής ουσίας και ευρεία πρόσμειξη αλεύρου και ζαχάρεως. Ο Γενικός Αρχίατρος Β. Τσουνούκας συνέταξε, κατόπιν προσωπικής διαταγής του Ε. Βενιζέλου, έκθεσιν που επιβεβαίωσε το γεγονός. 

Σκόπιμο είναι όμως στο σημείο αυτό να γίνει αναφορά στο πολιτικό και κοινωνικό παρασκήνιο της εποχής. Η κυβέρνηση της τετραετίας 1928-1932, η τελευταία του Ε.Βενιζέλου, διανύει τον δεύτερο χρόνο της. Κυβέρνηση ωριμότητας και δημιουργίας, Οικονομική ανάκαμψις, επούλωση των πληγών των Βαλκανικών Πολέμων, του Α΄ Παγκοσμίου της Μικρασιατικής καταστροφής, του Διχασμού, του Πολιτειακού Χάους Στο προσκήνιο όμως υποβάλλει πολιτική αναταραχή. Η εκλογή του Αλεξ. Ζαΐμη, ως Προέδρου της Δημοκρατίας, ερμηνεύεται ως προσπάθεια να μείνει ανοικτό το πολιτειακό.

Ο παραμερισμός του Γ. Καφαντάρη σήμαινε το τέλος της πολιτικής ανακωχής μεταξύ της κυβερνήσεως και των Βενιλιζογενών Κομμάτων Η αντιπολιτευτική τακτική του Π. Τσαλδάρη, ως συνήθως, ήταν ήπια και προσεκτική. Η θρυαλλίδα ανοικτούς λογαριασμούς με τον τύπο. Την εποχή εκείνει το εκδοτικό και δημοσιογραφικό κατεστημένο στερέωνε την εξουσία του και διεκδικούσε με ηχηρό τρόπο την αυτονόμησή του.

Το “λογιστικό λάθος” του αλεύρου, το σκάνδαλο της κινίνης και η υπόθεση Καραπαναγιώτη ήταν οι τρεις πυλώνες που στήριξαν την πολεμική κατά του Βενιζέλου, Για τους φίλους και τους αντιπάλους πολιτικά και ηθικά ήταν άτρωτος. Έπρεπε να εμφανισθεί ότι περιβάλλεται από ανάξιους και ηθικώς υπόπτους συνεργάτες. Η πρόθεση του Αρχηγού των Φιλελευθέρων να καθιερώσει νέους κώδικες δημοσιογραφικής δεοντολογίας, η προσπάθεια εκσυγχρονισμού και εξυγίανσης του τύπου, η απόπειρα διατομής του ομφαλίου λώρου που τον συνέδεε με οικονομικά και άλλα συμφέροντα, προκαλούσαν αλλεργικές αντιδράσεις στους τότε ιθύνοντες στα δημοσιογραφικά συγκροτήματα. Λυσσαλέες αντιδράσεις πυροδότησε η αναφορά στη θέσπιση νομοθετικής ρυθμίσεως για τη διάκριση της πληροφορίας από τη συκοφαντία, της ενημέρωσης από την παραπληροφόρηση, της κριτικής από το λίβελο. 

Οργισμένη η αντίδραση του Βενιζέλου, “κακούργο” τύπο τον αποκαλούσε. Με οδύνη διεπίστωνε ότι με αφορμή την καταγγελία της νοθείας της κινίνης “σ’ ένα, μόνο ενδιεφέρθησαν, να πείσουν τον κόσμο ότι εις την Ελλάδα δεν ζουν παρά μόνον κλέπτες, ότι ο πολιτικός κόσμος είναι ανάξιος κάθε εμπιστοσύνης διότι και αυτός ή μπήκε στον χορό. κλέπτει ή συγκαλύπτει τους κλέπτας”. Όλος σχεδόν ο τύπος με σπάνια ομοθυμία μπήκε στο χορό.

Την 5ην Δεκεμβρίου συζητήθηκε το θέμα της νοθείας της κινίνης στη Βουλή. Επερωτών ο βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος Ι. Νικολίτσας, Ηλεκτρισμένη η ατμόσφαιρα. Η νοθεία των δισκίων της κινίνης με αλεύρι παρέπεμπε στην τελείως πρόσφατη υπόθεση του “σκανδάλου του αλεύρου”. 

Επρόκειτο περί υπερτιμολογήσεως που επεβάρυνε κατά τι την τιμήν του άρτου. Την υπόθεση ανεκάλυψε, κατήγγειλε και διόρθωσε ο Γεν. Διευθυντής του Γεν. Χημείου του Κράτους Ε. Γαλόπουλος. Υπάλληλος καριέρας, ευπατρίδης της Δημόσιας Διοίκησης, ευτύχησε να επαινεθεί στη διάρκεια της καριέρας του από όλες τις πολιτικές παρατάξεις. Διόλου φειδωλός σε εύσημα ο Ε. Βενιζέλος τον απεκάλεσε “εντιμότατο και τον επαίνεσε δημόσια για τη διόρθωση του “λογιστικού λάθους” που κατέληξε στη μείωση της τιμής του άρτου. Γεγονός ουσιαστικό για τις λαϊκές τάξεις και ελκυστικό για τους Δημαγωγούς του Τύπου. Είναι γεγονός ευτράπελο όμως ότι ουδείς αποκομίζει όφελος από αυτό το λάθος. Επρόκειτο, δηλαδή, για πιστοχρέωση του λογαριασμού των αλευροβιομηχάνων. 

Μοιραία σύμπτωση στο πρόσωπο του Ε. Γαλόπουλου. Ενώ ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως από του βήματος της Βουλής του απηύθυνε δημόσιον έπαινον αποκαλώντας τον “υπάλληλο υποδειγματικής εντιμότητος”, ο επιφορτισμένος με την προανάκρισιν του σκανδάλου της νοθείας της κινίνης εισαγγελεύς τον καλούσε σε απολογία και τον προφυλάκιζε. Στο κλίμα αυτό διεξάγεται η συζήτηση της επερωτήσεως. Οι Βενιζελογείς Βουλευταί και το Λαϊκό Κόμμα, συνεπικουρούμενοι από το ΚΚΕ και τους μικρότερους σχηματισμούς, σφυροκοπούν την Κυβέρνησιν. Ο τύπος με κάθε τρόπο δημιουργεί  εμπρηστικό κλίμα στην κοινή γνώμη. Η ευαισθησία εύλογη. 

Ο άνθρωπος που συντέλεσε να γίνει το ψωμί πιο φθηνό, κατηγορείται για τη νοθεία του φαρμάκου που σώζει τη ζωή του Λαού. Η συζήτηση ζωηρότατη, ούτε λόγος για ψυχραιμία και λεκτική τουλάχιστον ευπρέπεια. Η λέξη “εντιμότατος” χρησιμοποιείται απ’ όλον τον Τύπο ως ύβρις. Ο Βενιζέλος στηρίζει τον Γαλόπουλον επιμένων ότι θα αλλάξει γνώμη γι’ αυτόν μόνον μετά από αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Νηφαλιότερες φωνές, όπως του Α. Παππά, Υπουργού Υγιεινής, και των Μαρή και Δεληγιάννη, Υπουργού και Υφυπουργού Οικονομικών, συνιστούσαν την ανάληψιν ενιαίας ευθύνης για την κινίνη με μόνο συντελεστή το Υπουργείο Υγιεινής. Όμως, δεν κατάφεραν να χαμηλώσουν τους τόνους της αντιπαραθέσεως. Οι διαξιφισμοί, δηλαδή, των Βενιζελικών Α. Παπαναστασίου, Γ Καφαντάρη, Γ. Κονδύλη, Ν. Κούνδουρου για τον πρώην αρχηγό τους, διεδέχοντο τις επιθέσεις του Αρχηγού του Λαϊκού κόμματος και των στελεχών του. Στη μέση ο Ε. Γαλόπουλος υψηλού ήθους, άρτιας επιστημονικής καταρτίσεως, κοινωνικά άμεμπτος, δεν υβρίζετο ευθέως στη Βουλή. Η αίθουσα της Εθνικής Αντιπροσωπείας είχε ακόμη κανόνες καλής συμπεριφοράς! Στην ουσία όλοι αναλώθηκαν σε λεκτικούς ακροβατισμούς και πολεμική ηχηρών επιθέτων και χαρακτηρισμών. Η αντίστροφη μέτρηση για την εκλογική ήττα της επόμενης χρονιάς είχε αρχίσει. 

Ο ιστορικός, όμως, πρέπει να διαβάσει πίσω από τις γραμμές των πρακτικών των τότε συνεδριάσεων της Βουλής. Η χρονική συγκυρία είναι μοιραία. Η Ελληνική οικονομία, η Ελληνική Διοίκηση άρχιζαν να ανακάμπτουν. Ορατά τα πρώτα ευοίωνα σημάδια Το χρηματιστηριακό κραχ του 1929 στις ΗΠΑ πολύ λίγο ή καθόλου επηρεάζει. Στο Διεθνές επίπεδο η διπλωματία της ορθολογιστικής θεώρησης των προβλημάτων αποδίδει καρπούς. Η Ελληνοτουρκική προσέγγιση, η διερευνητική επαφή με την Ιταλία του Μουσολίνι, η προσπάθεια κατανόησης της Σοβιετικής πραγματικότητας. Κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση η χώρα. Ομογενοποιήθηκε σε μεγάλο ποσοστό ο πληθυσμός, η παιδεία προχωρεί δυναμικά, οι τέχνες, η λογοτεχνία, η ποίηση ανθίζουν. 

Ένας ηλικιωμένος και κουρασμένος, μεγάλου όμως βεληνεκούς ηγέτης δίνει την τελευταία του μάχη. Γύρω του οι δικοί του, που πλέον δεν τον ακολουθούν όπως πρώτα, οι αντίπαλοί του που τον σέβονται ή τον μισούν θανάσιμα. Στο παιχνίδι μπαίνουν αυτονομούμενες οικονομικές και κοινωνικές δυνάμεις που δείχνουν τα δόντια τους. Από κοντά και ο Τύπος που αισθάνεται πλέον ως τέταρτη εξουσία. 

Η δικαστική συνέχεια έχει ενδιαφέρον. Ο Ε. Γαλόπουλος παρεπέμφθη με βούλευμα του Συμβουλίου των εν Αθήνας Πλημμελειοδικών στο Πενταμελές Εφετείο ως συνεργός και ηθικός αυτουργός υπεξαιρέσεως 7.000 χιλιογράμμων κινίνης αξίας 14.000.000 δρχ., αδίκημα διαπραχθέν κατ’ εξακολούθησιν από του έτους 1924 μέχρι του 1930 Μετά διαδικασίαν 50 ημερών ο Ευστ. Γαλόπουλος αθωώθηκε και απηλλάγει πάσης κατηγορίας την 20ήν Ιουνίου 1931. Η ζημιά όμως είχε γίνει. Ένας έντιμος διεσύρθη, η βέρνηση απεδοκιμάσθη, η κοινή γνώμη αναστατώθηκε, η λαμπρή προσπάθεια εκ συγχρονισμού της χώρας υπέστη σοβαρή καθίζηση. Η ελονοσία για μια ακόμη φορά έστω και έμμεσα, έβαλε την αρνητική της πινελιά στην ιστορία του τόπου. 

Και οι πρωταγωνιστές; Ο Ευστ. Γαλόπουλος εγκατέλειψε τη θέση του. Δραστηριοποιήθηκε στον ιδιωτικό τομέα με επιτυχία και απεβίωσε σε βαθύ γήρας το 1971. Τελικά δεν ευρέθη ο ένοχος της νοθείας. οι ραγδαίες εξελίξεις που επακολούθησα παραμέρισαν το ενδιαφέρον για το θέμα αυτό. Λίγα χρόνια μετά, το DDT έδωσε άλλη διάσταση στον ανθελονοσιακό αγώνα. Η κινίνη έγινε μουσειακό φαρμακευτικό είδος, ενώ για μικρό διάστημα χρησίμευσε ως λύση συναισθηματικών προβλημάτων τρυφερών υπάρξεων, μετέχοντας με την ασπιρίνη και το βιτριόλι στην προσπάθεια οικογενειακής αποκατάστασης! 

* Το παρόν αφιερώνεται στη μνήμη του Τάκη Δρίτσα, από τους τελευταίους ευπατρίδες φαρμακοποιούς του αιώνα μας, που είχε ζήσει από πολύ κοντά την απίστευτη αυτή ιστορία. 

ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

• -Βερέμης Θάνος, Ελευθέριος Βενιζέλος: Κοινωνία-Οικονομία-Πολιτική στην εποχή τη Αθήναι 1989. 
• -Δαφνή Γρ., Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων, τ. 2ος, Αθήναι 1955. 
• -Δέλτα Π.Σ., Ελευθέριος Βενιζέλος-Ημερολόγιο, Αθήναι 1988. 
• -Δρίτσας Π., Προσωπικές μαρτυρίες 1969-1980. -Μαρκαντωνάκης Γιάννης, Ελευθέριος Βενιζέλος, η άγνωστη ζωή του, Αθήναι 1987 
• -Μαρκεζίνη Σπ. Β., Πολιτική Ιστορία της Συγχρόνου Ελλάδας, τ. 3ος, Αθήναι 1994.

• Αναδημοσίευση στην ιστοσελίδα της ΕΕΥΕΔ με την άδεια του Συγγραφέα.
• Οι φωτογραφίες προστέθηκαν από την ΕΕΥΕΔ.
• Αρθρο σε μορφή pdf : εδώ
• Επιμέλεια ψηφιοποίησης : Τασιόπουλος Αργύρης

• – 2022.12.12
• – ΕΕΥΕΔ

Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή ο Υποστράτηγος (εα) Υγειονομικού Ιατρός ,  Χατζηστεφάνου Απόστολος.

Ο Χατζηστεφάνου Απόστολος εισήλθε στο Ιατρικό Τμήμα της Στρατιωτικής Σχολής Αξκών Σωμάτων την 10 Οκτ 1970 με ΑΜ 1168. Υπηρέτησε στον Στρατό Ξηράς με την ειδικότητα του Ψυχιάτρου.

 Ήταν Μέλος της Επιστημονικής Ένωσης Υγειονομικών ΕΔ.

Η Εξόδιος ακολουθία θα τελεσθεί την Τρίτη 13/12/2022 – 10:30 στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νεαπόλεως.

Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.

Ο Θεός ας τον αναπαύσει.

___________________________________________________

ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ

• Ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος, ένας ικανότατος γιατρός και ένας προσηνής συνάδελφος. Συνυπηρετήσαμε στο παλιό 424 ΓΣΝ, εγώ ειδικευόμενος και κ. Χατζηστεφάνου με τον αείμνηστο κ. Βουγιούκα στην Νευρολογική Κλινική. Πάντα είχαμε να μάθουμε κάτι από τις συζητήσεις που προλαβαίναμε να κάνουμε για ασθενείς αλλά και για στρατιωτικά ή γενικά θέματα. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει… Με το καλό στον παράδεισο…(Γιάννης Λυμπερίδης)
• Ο Αποστολος ήταν εξαιρετικός συνάδελφος και αγαπητός φιλος ! Συγκροτημένος, πνευματώδης, άριστα καταρτισμένος, πάντα συνεργάσιμος, ήπιων τόνων και με ωραίο χιούμορ (Παύλος Διδάγγελος).
• Δεν υπάρχουν λόγια για να αποχαιρετήσουμε έναν σπάνιο Ανθρωπο και έναν αδελφικό φίλο. Θα μείνει στην καρδιά μας, όσο ζούμε, για την καλοσύνη του, την καρτερία του, τη χριστιανική θεώρηση των πραγμάτων και το μοναδικό του χιούμορ (Λία Παναγιωτοπούλου).
• Πολύ λυπάμαι! Με τον Αποστόλη είχαμε πολλές φορές κοινές πορείες, κυρίως όμως είχαμε αμοιβαίο σεβασμό και ιδιαίτερη συμπάθεια! Ξεχώριζε για την ευγένεια και καλοσύνη του (Γιώργος Γκόνης).
• Ένα δάκρυ κυλά όσο θυμάμαι την ευγενική και ολυμπια μορφή του αγαπημένου συμμαθητή μου. Τολη μου καλό σου ταξίδι στη γειτονιά των αγγελων. (Πλακιώτης Ανάργυρος)
• Ένας υπέροχος άνθρωπος. Πάντα ευγενής,προσηνής.Ένας ικανότατος γιατρός,που πάντα προσέφερε. (Σπύρος Γεωργακής)
• Μεγάλο πλήγμα στην τάξη τού ’70.. Μετά τον Δημήτρη ακολούθησες εσύ Αποστόλη..Γιατί μάς εγκαταλείπετε..? Δεν το χωρά ο νους μου.. Καλό σου ταξίδι αγαπητέ φίλε συμφοιτητή και συνάδελφε..στην γειτονιά των αγγέλων… (Σπύρος Μίσσας)
• Ένας πραγματικά καλός άνθρωπος!!! Καλό παράδεισο Αποστολε. (Αθηνά Λοσπίδου)
• Μεγάλη θλίψη για την απώλεια του Απόστολου, γιατί για μένα δεν ήταν ένας απλός συνάδελφος και συνεργάτης στο 406 ΓΣΝ Ιωαννίνων, ήταν ένα απο τα εκλεκτά και αγαπητά “παιδιά” μου. Ο Θεός να αναπαύσει την ψυχή του και δώσει παρηγορια στου οικείους του. (Γιώργος Δασκαλόπουλος)
• Τι κρίμα!! Ένας άγιος άνθρωπος..σπανιο ήθος, ήρεμος, με καλοσύνη και στωικότητα..αυτη την εικόνα έχω όταν ως δευτεροετης τον έζησα αντίστοιχα ως επιλοχία 2ου Λόχου..(Δημήτρης Κεχαγιάς).

• –  Λάμπρου Βαζαίου, Ταξιάρχου (ΥΙ)
• – Ημερομ. Ανάρτησης 2022.11.28

Ο 19ος αιώνας στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας έφερε την απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό, κυρίως όμως πολιτική και κοινωνική αυτογνωσία. Είναι λυπηρό, που σήμερα λειψά ενημερωμένοι και εν πολλοίς ανύποπτοι, υποτιμούμε ή παραγνωρίζουμε όσους με αγώνες, θυσίες και κυρίως ανυποχώρητη γενναιότητα έθεσαν σε κίνηση το τροχό της ζωής του Έθνους αμέσως μόλις σίγησαν τα όπλα. Οι πιο πεισματάρηδες το ξεκίνησαν πριν ακόμη και τη ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η ιδιότητα του πολεμιστή – αγωνιστή συνυπήρχε με την φλογερή γραφίδα ή την επιστημονική ιδιότητα σε πολλές περιπτώσεις. Ο Μακρυγιάννης , όχι τυχαία, μιλά για τον αγώνα «με το πέννα και το πάλα» Κι’ ήταν όσοι μορφώθηκαν με τόσες δυσκολίες , αγωνιστές που δεν δέχθηκαν «μύγα» στο σπαθί ή το κουμπούρι τους. Τόσα λίγα οι γενιές μας γνωρίζουν για τα ανυπότακτα και απολύτως ανεξάρτητα αυτά άτομα !

Η Εφημερίς «Ανεξάρτητος» εκδιδομένη από τον Π.Κ. Παντελή με αρχική κυκλοφορία το 1827 στην Ύδρα και εν συνεχεία στην Αθήνα, πρωτοστάτησε πάντοτε στους Αγώνες για το Σύνταγμα και κυρίως κατά της Βαυαρικής αυθαιρεσίας, χωρίς ποτέ να παραλείπει την μαχητική αναφορά σε όποια ατασθαλία των κρατικών ή κοινοτικών αρχών. Ιδρυτής και εκδότης του «Ανεξάρτητου» ήτο ο Παντελής Κ. Παντελή Υδραίος ναυτικός, Αγωνιστής του Ιερού Αγώνος. Στην πρώτη γραμμή του αγώνα της Ανεξαρτησίας με στέρεη οικογενειακή παράδοση ναυτοσύνης, μετεπήδησε αμέσως στο χώρο της δημοσιογραφικής μάχης υπέρ των δημοκρατικών ελευθεριών και κυρίως του δικαίου του Έθνους και των λαϊκών τάξεων ιδίως των αγωνιστών. Η επανάστασις της Γ΄ Σεπτεμβρίου τον βρίσκει εν φυλακίσει και την εφημερίδα του κατηργημένη.

Την 24η Σεπτεμβρίου επανεκδίδεται ο «Ανεξάρτητος». Στο πρώτο κύριο Άρθρο της νέας έκδοσης σημειώνει ο Π. Κ. Παντελή.

«Προ ολίγου καιρού ο Ανεξάρτητος έπαυσεν υποκύψας εις τας  εναντίον του τύπου καταδιώξεις του παρελθόντος συστήματος.  Ήδη αληθής Ανεξάρτητος εις ολόκληρον το Ελληνικόν Έθνος ,  δια να ενώσει αυτήν με την φωνήν του  υψώνει την φωνή του  και των  ελεύθερου ελληνικού τύπου της πρωτευούσης  Επαρχιών».  

Ήταν τέτοιας έντασης και έκτασης η διαμάχη της Εφημερίδος με τας  Βαυαρικάς αρχάς ώστε ο εκδότης της, άλλαξε το οικογενειακό του  όνομα Παντελή σε Ανεξάρτητος και έκτοτε η οικογένεια διατηρεί το  επίθετο αυτό λειτουργούσα ως «οικογένεια Ανεξαρτήτου».  

Στο φύλλο λοιπόν της 24ης Σεπτεμβρίου του 1843 καταχωρείται  και σχολιάζεται είδησις περί προσλήψεως ιατρών δια τας ανάγκας του  Ελληνικού Στρατού. Η περιγραφή των γεγονότων, οι κρίσεις , τα επίθετα  που χρησιμοποιούνται και το ύφος του συντάκτου είναι χαρακτηριστικά  της νοοτροπίας εποχής και της μαχητικότητας των ανθρώπων που  αντετάχθησαν στην Βαυαρική παρουσία στη χώρα. Η γενεά αυτή ώθησε  τη χώρα με γρήγορους ρυθμούς να συνταχθεί με το πνεύμα του  Ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Την έφερε κοντά στα τότε σύγχρονα ρεύματα  της Συνταγματικής Δημοκρατικής τάξης της κοινωνικής προόδου και  δικαιοσύνης.

«Η επί των Στρατιωτικών Γραμματεία της Επικρατείας δηλοποιεί,  Ότι επειδή ο Ελληνικός Στρατός έχει ανάγκην ιατρών,  προσκαλούνται όσοι επιστήμονες ιατροί Έλληνες το γένος  επιθυμούν να καταταχθούν εις την υπηρεσίαν αυτού, ν’ αναφέρωσι  περί τούτου όσον τάχιστα εις την Γραμματείαν ταύτην  

Αθήναι την 10 Σεπτεμβρίου 1843.  –

Έλλην Ιατρός ζητών θέσιν προσέφερεν εαυτόν εις στρατιωτικήν  υπηρεσίαν κατά την ανωτέρω κοινοποίησιν της Γραμματείας των  Στρατιωτικών, ο δε Γραμματεύς διευθύνει αυτόν εις τον υπάλληλόν   του υπόψιν φιλέλληνα Βαυαρού Τραίμπερ, δια να συνομιλήση μετ’  αυτού του εις την Γραμματείαν ακόμη υπαλλήλου Βαυαρού.  

Ο ρηθείς ούτος Βαυαρός κατά τον σύνηθες αυτού τρόπον,  εις συζήτησιν περί Ιατρικής θέσεως, ευθύς  πριν έμβωσιν  αναισχύντως και αφόβως με το πλέον αναιδή και Βαυαρικόν εκείνο  ύφος, λέγει προς τον ιατρόν Έλληνα τι εκάματε σεις με το  Σύνταγμα σας ; ο διευθυνόμενος προς τον Βαυαρόν τούτον ιατρός  τον απεκρίθη , ο λόγος εδώ δεν είναι περί συντάγματος, αλλά περί  ιατρικής θέσεως, ως ο Γραμματεύς απαίτει και σε διέταξεν τότε ο  ρηθείς Βαυαρός, απαντά προς τον Έλληνα ιατρόν με τον σύνηθες  αυτού περιφρονητικόν τρόπον δεν έχω εκγώ τέσιν τα εσέ αν τέλης  να στέλλη εγκώ εις το Καρπενήσιον (Καπερναούμ), ο ιατρός έλλην  τον απαντά να διατηρήση την θέσιν ταύτην δια τον εαυτόν του.  Ιδού πως περιφρονώνται οι Έλληνες, οι έχοντες αρκετά δικαιώματα  και μάλιστα αφού η επί των Στρατιωτικών Γραμματεία επροκάλεσεν  αυτούς δια να καταχθώσιν. Ιδού διατί κραυγάζουσι όλοι  ομοθυμαδόν ότι χρεωστείται γενική έξωσις διότι κάν μικρόν,  ελάχιστον μόλυσμα μείνει εις την Ελλάδα, είναι ικανόν να μολύνη  όλον το φύραμα της τρίτης Σεπτεμβρίου.  Αφήνομεν την κρίσιν ταύτην εις την επί των Στρατιωτικών  Γραμματείαν όπως δικαιώσει την αίτησιν του αγωνιστού τούτου  Έλληνος».  

Είναι απολαυστικό στην αμεσότητα του αυτό το κείμενο. Το γλωσσικό  ιδίωμα της εποχής, ο ενθουσιασμός της ακόμη νωπής Γ΄ Σεπτεμβρίου, η  ανάγκη προβολής στοιχείων πραγματικής φιλοπατρίας του δίνουν  εξαιρετική θέση στον σχολιασμό των τεκταινομένων τότε στη Δημόσια  Διοίκηση.  

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Η ΕΕΥΕΔ πρόσθεσε αποσπάματα από την το λήμμα της wikipedia με τον τίτλο η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου.

Οκτώ χρόνια μετά την ενηλικίωση του Όθωνα, η κατάσταση στον ελλαδικό χώρο ήταν δραματική. Μεγάλα προβλήματα, όπως η αγροτική γη, οι εθνικές γαίες, η εκπαίδευση κ.ά. συνέχισαν να ταλανίζουν τη χώρα, με αποτέλεσμα την δικαιολογημένη δυσφορία του λαού. Η χώρα είχε περιέλθει σε δεινή οικονομική θέση, στα πρόθυρα πτωχεύσεως, λόγω αδυναμίας αποπληρωμής του δανείου 60 εκατομμυρίων γαλλικών φράγκων.

Η παραπάνω κατάσταση οδήγησε στην εκδήλωση κινήματος. Η αρχική ημερομηνία εκδήλωσης του κινήματος είχε ορισθεί να είναι η 25η Μαρτίου 1844, για να συμπίπτει με τον εορτασμό της επανάστασης. Ο ενθουσιώδης όμως Μακρυγιάννης διέδωσε το μυστικό σε πολλούς, με αποτέλεσμα να επισπευσθεί η εκδήλωση του κινήματος. Το κίνημα είχε αποφασισθεί να ξεσπάσει στους στρατώνες, έτσι ώστε να ακινητοποιηθούν άμεσα τα στελέχη του Οθωνικού καθεστώτος. Έτσι, τη νύχτα της 2ης προς 3ης Σεπτεμβρίου πολλά σημαίνοντα στελέχη του κινήματος κατευθύνθηκαν προς το σπίτι του Μακρυγιάννη για να δώσουν το τελικό σύνθημα. Η χωροφυλακή παρατήρησε τις ύποπτες κινήσεις γύρω από την οικία του και την περικύκλωσαν. Ο Καλλέργης, συνειδητοποιώντας την κρισιμότητα της κατάστασης, κατέφθασε στους στρατώνες και ξεσήκωσε τους αξιωματικούς με το σύνθημα “Ζήτω το Σύνταγμα“. Αμέσως διέταξε έναν λόχο να διαλύσει την πολιορκία του οίκου του Μακρυγιάννη και άλλον ένα να ανοίξει τις φυλακές του Μεντρεσέ, ενώ αυτός παράλληλα κατευθυνόταν με 2.000 στρατιώτες στα ανάκτορα. Επιπλέον είχε στείλει στρατιωτικά αποσπάσματα να καταλάβουν το νομισματοκοπείο, την Εθνική Τράπεζα, το Δημόσιο Ταμείο και τα διάφορα υπουργεία.

Η άφιξη του στρατού με ζητωκραυγές και συνθήματα συντέλεσε, ώστε να σπεύσουν προς τα ανάκτορα και οι κάτοικοι της Αθήνας και να ενωθούν με τον στρατό. Ο Βασιλιάς έστειλε τον υπασπιστή του Γαρδικιώτη Γρίβα και τον υπουργό στρατιωτικών Αλεξάκη Βλαχόπουλο να βολιδοσκοπήσουν την κατάσταση και να προσπαθήσουν να μεταπείσουν τους στρατιώτες. Κατά διαταγή όμως του Καλλέργη συνελήφθησαν αμέσως. Ο Όθωνας, φοβούμενος για τα χειρότερα, έστειλε τον Στάινστορφ, τον διαγγελέα του, στο Σχινά για να φέρει τα πυροβόλα. Ο τελευταίος όμως προτίμησε να συνταχθεί με τους επαναστάτες.

Στις 3 τα ξημερώματα προσήλθαν και οι πολιτικοί αποστάτες και μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο Α. Μεταξάς, ο Α. Λόντος, ο Κ. Ζωγράφος, ο Ρ. Τζουρτζ, κάλεσαν τους υπόλοιπους συμβούλους της επικρατείας σε συνεδρία για να επικυρώσουν τις επαναστατικές πράξεις.^[2] Το συμβούλιο αναγνώρισε το κίνημα, καθόρισε τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης και διόρισε επιτροπή υπό τους Γεώργιο Κουντουριώτη, Λ. Μαυρομιχάλη, Γ. Λινιάνα, Γ. Ψύλλα, Ανδρέα Λόντο και Κ. Προβελέγγιο, η οποία θα παρουσίαζε τις αποφάσεις του στο Βασιλιά. Το νέο υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετείχαν στελέχη και από τα τρία μεγάλα κόμματα, είχε ως εξής (Κυβέρνηση Ανδρέα Μεταξά 1843): Πρόεδρος και υπουργός εξωτερικών Ανδρέας Μεταξάς, υπουργός στρατιωτικών ο Ανδρέας Λόντος, υπουργός Ναυτικών ο Κωνσταντίνος Κανάρης, υπουργός Δικαιοσύνης ο Λέων Μελάς, υπουργός εκκλησιαστικών & παιδείας ο Μιχαήλ Σχινάς, υπουργός Οικονομικών ο Δρόσος Μανσόλας και υπουργός Εσωτερικών ο Ρήγας Παλαμήδης.

Ο λαός και ο στρατός διαλύθηκαν στις 3 το μεσημέρι, αφού πληροφορήθηκαν ότι όλα τα αιτήματα έγιναν αποδεκτά. Τέλος, με βασιλικά διατάγματα η 3η Σεπτεμβρίου ανακηρυσσόταν σε μέρα εθνικής γιορτής, ενώ ο Δημήτριος Καλλέργης παρασημοφορούνταν, ως αρχηγός του επαναστατικού κινήματος.

Επεμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης

• – Δρ Γεώργιος Φ. Γκόνης
• – Χειρουργός-Υποστράτηγος (ΥΙ) ε.α.
• – Διάλεξη στο 28 ΙΣΕΔ
• – 2022.11.03

Η ιατρική αμοιβή και γενικότερα η σχέση του Ιατρού με τον ασθενή, προκαλεί πάντα προβληματισμό και ερωτηματικά, τόσο από την πλευρά των ασθενών, όσο και από την πλευρά των Ιατρών. Αυτός ο προβληματισμός  δεν είναι τωρινός. Είναι διαχρονικός και πάντα επίκαιρος. Τούτο υποδηλώνει την πολυπλοκότητα, την πολυπαραγοντικότητα, τις λεπτές πτυχές του θέματος και τις συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές, επαγγελματικές και επιστημονικές συνθήκες.

Επιτρέψτε μου, μετά από 47 έτη άσκησης της Ιατρικής, σε μια κατ’ εξοχήν μάχιμη ειδικότητα, Χειρουργός, από διάφορες και ποικίλες θέσεις, να αντλώ ηθική νομιμοποίηση στην έκφραση δημόσια των σκέψεων και θέσεών μου.

Μακριά από εμένα η οίηση ότι θα θέσω όρια και κανόνες. Στόχος μου είναι να μοχλεύσω την σκέψη όλων μας, μέσα από συγκεκριμένες θέσεις, προβληματισμούς και καθημερινά πρακτικά ερωτήματα.

Τολμώ να πω ότι θα προσπαθήσω μια εξισορρόπηση μεταξύ εξιδανίκευσης  και ρεαλισμού. Δηλαδή θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι θα ήταν ιδανικό να συμβαίνει και πια είναι η τρέχουσα πραγματικότητα ώστε να προσπαθούμε αυτά τα δύο να τα συνταιριάζουμε.  

Ένα απλοϊκό, αλλά ουσιώδες ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε είναι:  Η άσκηση της ιατρικής είναι λειτούργημα ή επάγγελμα;  Πριν βιαστούμε να απαντήσουμε θα πρέπει να έχουμε κατανοήσει τι αντιπροσωπεύει ο όρος «Ιατρική επιστήμη», τι χαρακτηρίζεται ως «λειτούργημα»  και τι συνιστά «επάγγελμα».

Αξίζει να εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο σε αυτά τα τρία.

 Η ιατρική επιστήμη μέσα από την γνώση, την έρευνα, την εμπειρία, στοχεύει – με τις παρεμβάσεις της- στη διατήρηση της σωματικής και ψυχικής υγείας του ανθρώπου, στην αποκατάσταση της όταν αυτή διαταραχθεί και στην ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου. Τελικός στόχος, η ποιοτική βελτίωση και η χρονική παράταση του αγαθού της ζωής.

– Ως λειτούργημα χαρακτηρίζεται το σύνολο  των καθηκόντων που στην εκτέλεση τους συνεπάγονται κοινωνική προσφορά. Δηλαδή στην έννοια του όποιου λειτουργήματος  ενυπάρχει πάντα η έννοια του καθήκοντος.  Και για να είμαστε ακριβείς, το καθήκον είναι καθήκον, χωρίς προϋποθέσεις και ανταλλάγματα.  

– Τέλος, ως επάγγελμα χαρακτηρίζεται κάθε βιοποριστική εργασία και απασχόληση.

Η προσπάθεια αρμονικής σύνθεσης των παραπάνω είναι δύσκολη και γίνεται ακόμη πιο δύσκολη αν συνεκτιμηθεί η προσπάθεια μύησης στην Ιατρική επιστήμη.

Αλήθεια! Ας αναρωτηθούμε, τι ικανότητες, πόση προσπάθεια και πόσος κόπος απαιτούνται για να αποκτήσει κάποιος τις βασικές γνώσεις της Ιατρικής επιστήμης! Και όταν αυτό επιτευχθεί, πόση αφοσίωση, φροντίδα, ζεστασιά και σιγουριά πρέπει να προσφέρει στον άρρωστό του ώστε να «αξιωθεί»  ν’ ακούσει από τα τρεμάμενα χείλη του βαρέως πάσχοντα  το «γιατρέ μου» !

Αυτό το κτητικό «μου», του γιατρέ μου, φανερώνει την αγάπη και τον σεβασμό του αρρώστου προς τον «γιατρό του» αλλά ταυτόχρονα υποσημαίνει «σωτήρα» μου, «στήριγμά» μου, «ελπίδα» μου!

Επιτρέψτε μου να παρατηρήσω ότι κανένας άλλος επιστήμονας δεν αξιώνεται τέτοιας αμεσότητας στη σχέση και τέτοιας τιμής από συνάνθρωπό του!

Από την πλευρά του Ιατρού, είναι άραγε αρκετή η άριστη ιατρική γνώση, από μόνη της, για να αισθανθεί ο Ιατρός ότι δεν θα διαψεύσει τις προσδοκίες και την εμπιστοσύνη του ασθενούς του; Ασφαλώς όχι. Απαιτείται εκτός από τη γνώση, διαρκής ενασχόληση, αφοσίωση, παρατηρητικότητα, μεθοδικότητα ώστε να αποκτήσει την απαιτούμενη εμπειρία, κάτι που είναι εντελώς απαραίτητο, για μια όχι και τόσο θετική επιστήμη, όπως η Ιατρική. Έχετε άραγε αναρωτηθεί, πόσες φορές ο Ιατρός και ιδιαίτερα ο επεμβατικός Ιατρός, ενθαρρύνοντας τον ασθενή του ότι όλα θα πάνε καλά, ενθαρρύνει και τον ίδιο του τον εαυτό;

Με αρκετή δόση μελαγχολίας και αυτεπίγνωσης ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, παρατηρεί: «ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή, ο δε καιρός οξύς, η δε πείρα σφαλερή, η δε κρίσις χαλεπή»

Με βάση τα παραπάνω, που είναι ουσιώδη και πραγματικά προαπαιτούμενα, προκύπτει το ερώτημα: Ποια θα πρέπει να είναι η αμοιβή του Ιατρού που με τόσο κόπο κατέκτησε τη γνώση και έχει αφοσιωθεί στην επιστήμη του και στην φροντίδα του πάσχοντα; Πώς θα ανταποκριθεί στις ατομικές, οικογενειακές και κοινωνικές του υποχρεώσεις ώστε να διασφαλίσει την αξιοπρέπεια και την αίγλη της προσωπικότητας και της θέσης του; Δεν ομιλώ για πλουτισμό. Η έντιμη άσκηση της ιατρικής δεν θα οδηγήσει εύκολα σε πλούτο. Διεκδικώ την εξασφάλιση ανάλογης αξιοπρεπούς διαβίωσης. Η υλική ένδεια δεν προάγει κανέναν. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να συνεκτιμηθούν οι ανάγκες για επανεκπαιδεύσεις και διαρκείς ενημερώσεις. Το κόστος αυτών των αναγκών δεν μπορεί να υποτιμηθεί.

Ανάγκη λοιπόν μεγάλη η γενναία υλική αμοιβή του Ιατρού. Η όποια ηθική αμοιβή και αναγνώριση, από μόνη της, δεν  αρκεί.

Ποιος όμως θα είναι εκείνος που θα πληρώσει τον Ιατρό για τις υπηρεσίες του;

Για αιώνες, πριν την κοινωνική πρόοδο και την οικοδόμηση του κράτους πρόνοιας, ο ίδιος ο άρρωστος ήταν εκείνος που θα έπρεπε να πληρώσει τον γιατρό του. Όμως ο άρρωστος είναι πάντα σε μειονεκτική θέση.

Θα  πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε ένας που πηγαίνει στο γιατρό, έχοντας μικρό ή μεγάλο πρόβλημα υγείας, φανταστικό ή πραγματικό, αισθάνεται και ίσως είναι δυστυχής. Θα έλεγα ότι μόνον στην κύηση και τον τοκετό πηγαίνουμε στον Ιατρό για ευχάριστο γεγονός.

Διαχρονικά, η άσκηση της Ιατρικής προϋποθέτει και απαιτεί απόλυτο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και βεβαίως απευθύνεται σε όλους. Χωρίς διάκριση φύλου, φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, ηλικίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, κοινωνικής θέσης, πολιτικής ιδεολογίας. Επιπρόσθετα η παρεχόμενη φροντίδα δεν μπορεί να είναι ανταποδοτική και εξαρτώμενη από την δυνατότητα του ασθενούς να πληρώσει πολλά, λίγα ή καθόλου τον γιατρό του.Το θα με πληρώσεις για να σε προσέξω είναι απαράδεκτο. Πλούσιοι και πένητες συναντιόμαστε. Είμαστε όλοι ίσοι μπροστά στην αρρώστια.  Μακάρι και στην φροντίδα!  Βέβαια, ο μέγας εξισωτής  είναι ο θάνατος.

Η παρατήρηση ότι ο Ιατρός καλείται να ζήσει και ενδεχομένως να συσσωρεύσει πλούτο από την «δυστυχία» των συνανθρώπων του είναι απλοϊκή και οδηγεί πολλές φορές σε μομφή κατά του Ιατρού για κοινωνική αναλγησία. Τούτο είναι λάθος και εντελώς ασύμβατο προς την άσκηση της Ιατρικής.

Τολμώντας μια απάντηση στο αρχικό ερώτημα που τέθηκε, αν δηλαδή η άσκηση της Ιατρικής είναι λειτούργημα ή επάγγελμα, θα έλεγα ότι είναι επάγγελμα με κατ’ εξοχήν ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Η έννοια του καθήκοντος, δηλαδή του λειτουργήματος, διαρκώς υπάρχει, και αναφύεται με οξύ και κατηγορηματικό τρόπο, στις περιπτώσεις επειγόντων περιστατικών όπου απειλείται η ζωή ή η αρτιμέλεια. Εδώ, ο Ιατρός έχει ιερό καθήκον να προσφέρει τις υπηρεσίες του χωρίς προϋποθέσεις και ανταλλάγματα και ανεξάρτητα από την ειδικότητά του.

Για τον Στρατιωτικό Ιατρό, το καθήκον είναι απόλυτο, πάντα και παντού. Για εμάς, τους Στρατιωτικούς Ιατρούς, ο αναφερόμενος ως «άγνωστος στρατιώτης», είναι ο ιερός άρρωστός μας, με ότι αυτό υποδηλώνει και συνεπάγεται. Είναι ιεροσυλία και η σκέψη ακόμη οικονομικής ανταπόδοσης μεταξύ Στρατιωτικού Ιατρού και ασθενούντος Στρατιωτικού.

Στις σύγχρονες κοινωνίες και κράτη έχει αναπτυχθεί  η έννοια της αλληλεγγύης και η οικοδόμηση Κράτους Πρόνοιας. Επομένως η πολιτεία με τους ασφαλιστικούς οργανισμούς θα πρέπει να στέκονται αρωγοί στον πάσχοντα και γενναίοι χορηγοί στον θεράποντα Ιατρό. Το ίδιο ισχύει και για τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Στην υλική όμως παρέμβαση της πολιτείας, μεταξύ Ιατρού και ασθενούς, ενυπάρχει ο κίνδυνος διατάραξης της μεταξύ των σχέσης. Η κλινική άσκηση της Ιατρικής  δεν μπορεί να είναι απρόσωπη.  Ο άρρωστος θέλει και δικαιούται τον γιατρό του.  Εδώ χρειάζεται μια σημαντική διευκρίνιση. Ο πάσχων άνθρωπος δεν είναι ο πελάτης του Ιατρού, αλλά ο «άρρωστός του». Στην Ιατρική δεν υπάρχουν πελάτες, αλλά άρρωστοι! Μεταξύ Ιατρού και ασθενούς αναπτύσσεται ξεχωριστή ανθρώπινη σχέση που μόνον με βιωματική εμπειρία κατανοείται.

Όταν όμως ο άρρωστος υποβιβάζεται σε πελάτη του συστήματος και ο Ιατρός αναγορεύεται σε υπάλληλο του συστήματος, τότε η σχέση αυτή δεν μπορεί να αναπτυχθεί.Στην μια περίπτωση, ο Ιατρός του ασφαλιστικού ταμείου ή του δημοσίου, ως υπάλληλος, και με νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου, υποβαθμίζει την φροντίδα του σε απλή διεκπεραίωση και από την άλλη, ο ασθενής, ως πελάτης της ιδιωτικής εταιρείας ή ως φορολογούμενος ψηφοφόρος του Δημοσίου, είναι μόνιμα διεκδικητικός και διαμαρτυρόμενος. Η Ιπποκράτειος και ανθρωπιστική εκδοχή της Ιατρικής δεν είναι απόλυτα συμβατές με μια τέτοια σχέση. Όμως, ας είμαστε ρεαλιστές, η ανάγκη ύπαρξης Κράτους Πρόνοιας και η λογιστική ευρυθμία εξασφαλίζουν την διαιώνισή του. Φαίνεται ότι δεν γίνεται αλλιώς.

Τελικά το  Δημόσιο, τα ασφαλιστικά Ταμεία και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες παρεμβαίνουν, και θα παρεμβαίνουν, στη σχέση ιατρού-ασθενούς και καθορίζουν την αμοιβή.Αυτοί  οφείλει να πληρώνουν!Είναι βέβαια ντροπή και απαξίωση του Ιατρού όταν η αμοιβή εφημερίας ενός νοσοκομειακού Ιατρού είναι συγκρίσιμη με την αμοιβή της αποκλειστικής ανειδίκευτης συνοδού ή όταν το ύψος της αμοιβής για μια ιατρική επίσκεψη, με όρους δημοσίου, ισοδυναμεί περίπου με το κόστος ενός πακέτου τσιγάρων.

 Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι η πρόνοια για την Υγεία είναι δυνατόν να υλοποιηθεί μόνον μέσα από ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας. Το Ε.Σ.Υ. ήταν, είναι και θα παραμείνει απολύτως αναγκαίο, απαραίτητο. Μόνον μέσα από το Ε.Σ.Υ. μπορεί να εξασφαλισθεί οργανωμένα και αξιόπιστα η αντιμετώπιση του επείγοντος και του μαζικού. Ο ιδιωτικός τομέας μοιάζει αδύναμος και απρόθυμος. Φαίνεται ότι προέχει η λογιστική του ευρυθμία. Η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.

 Δυστυχώς στο Ε.Σ.Υ. δεν είναι δεδομένη η δυνατότητα του ασθενούς να επιλέξει τον Ιατρό του. Ισχύει το, «όποιος τύχει»! Όταν όμως αναζητείται – αξιώνεται αυτό το δικαίωμα, από τον άρρωστο, αυτόματα εγείρονται υπόνοιες και δημιουργούνται συνθήκες συναλλαγής κάτω από το τραπέζι.  Βέβαια,  η πιο σημαντική αιτία δυσλειτουργίας του Ε.Σ.Υ. δεν βρίσκεται στην μη επιλογή Ιατρού, αλλά στη απουσία οποιασδήποτε ουσιαστικής αξιολόγησης.  Κάθε Ιατρός, κάθε νοσηλευτική μονάδα, κάθε κέντρο υγείας, κάθε νοσοκομείο, θα έπρεπε να αξιολογούνται.

  Υπάρχουν τρόποι και διεθνή  πρότυπα γι’ αυτές τις αξιολογήσεις. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να απουσιάζει η εκτίμηση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών και το  συνολικό κόστος τους.

Δυστυχώς, στην αξιολόγηση των Ιατρών επικρατεί η νοοτροπία: «το μοναστήρι να είναι καλά και από καλογήρους βρίσκουμε». Μόνο που δεν είναι όλοι το  ίδιο  ευσεβείς και καλλίφωνοι! Αποτέλεσμα, αμείβονται σχεδόν το ίδιο ικανοί και μέτριοι, εργατικοί και ράθυμοι, αφοσιωμένοι και αδιάφοροι, επιδέξιοι και αδέξιοι, έμπειροι και άπειροι. Φαίνεται ότι αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι Υγεία χωρίς γιατρούς, χωρίς καλούς γιατρούς, δεν γίνεται. Να σημειώσουμε επίσης ότι από το σύνολο των δαπανών για την υγεία μόνον ένα μικρό ποσοστό αντιστοιχεί στις ιατρικές αμοιβές.

Πρέπει νομίζω να συμφωνήσουμε ότι ο Ιατρός που δεν αμείβεται ανάλογα με τις ικανότητες και την προσφορά του είναι ευάλωτος σε πειρασμούς. Και οι πειρασμοί, εν προκειμένω, είναι πολλοί.

Είναι θλιβερό ν’ ακούμε στις ειδήσεις ότι Διευθυντής -Ιατρός συνελήφθη για φακελάκι, ανεξαρτήτως ποσού. Προσωπικά εκτιμώ ότι σκάνδαλα διαφθοράς και κατασπατάλησης στο χώρο της υγείας συνέβαιναν, συμβαίνουν και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν, όσο δεν παγιώνεται σύστημα διαφάνειας και αξιολόγησης  όλων και όσο συνεχίζεται η ισοπεδωτική αμοιβή των Ιατρών, ανεξάρτητα από ειδικότητα, ικανότητα, πείρα, προσφορά.  

Φαίνεται ότι σε κάποιο βαθμό, το ύψος της ιατρικής αμοιβής το έχουν λύσει οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Εδώ, υπάρχει το δικαίωμα της επιλογής Ιατρού και οι ίδιες οι εταιρείες καθορίζουν το ύψος της αμοιβής κατά πράξη, με βάση την διεθνή εμπειρία και πρακτική  καθώς και με γνώμονα την βιωσιμότητα της ασφαλιστικής εταιρείας.Όλα έχουν προκαθορισθεί και συμφωνηθεί μεταξύ εταιρείας, ιδιωτικού νοσοκομείου, ιατρού και ασφαλιζομένου.  Δυστυχώς , ο ισχυρός, από όλους τους παραπάνω συμβαλλομένους, είναι η ασφαλιστική εταιρεία, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει και συνεπάγεται. Κυρίως, όμως, μένουν έξω από αυτού του είδους την ασφάλιση, οι οικονομικά ασθενέστεροι, οι ηλικιωμένοι και αυτοί με τα πολλά προβλήματα υγείας. Και αυτό είναι σημαντικό πρόβλημα και ασφαλώς  αναιρεί, σε μεγάλο βαθμό, πολλά από όσα υπόσχονται οι ασφαλιστικές εταιρείες.

  Σε κάθε περίπτωση, είναι αυτονόητο ότι η άσκηση της Ιατρικής οφείλει να κινείται μέσα σε καθορισμένα αξιακά και ηθικά πλαίσια. Αυτά ακριβώς ορίζονται στον Ελληνικό Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας που είναι νόμος του κράτους από το 2005.  Εδώ καλύπτονται όλα τα θέματα που αφορούν την άσκηση της Ιατρικής.Στο άρθρο 19 αναφέρονται τα σχετικά με την αμοιβή.  Είναι φανερό ότι κυρίαρχο πνεύμα και πρώτη προτεραιότητα, στο σύνολο του νόμου, είναι η διασφάλιση της υγείας του ασθενούς. Πρώτα και πάνω από όλα το συμφέρον της υγείας του ασθενούς!  Απόλυτα λογικό και αναμενόμενο.  

  Οι βασικές απαγορεύσεις του νόμου στρέφονται στην πρόληψη  αποδοχής δώρων από φαρμακευτικές εταιρείες. Εξαίρεση, με απόλυτη διαφάνεια, αποτελούν η εκπαίδευση και η έρευνα. Θα πρέπει όλοι να αναγνωρίσουμε ότι, παγκοσμίως,οι φαρμακευτικές εταιρείες επενδύουν τεράστια κεφάλαια στην έρευνα, στην παραγωγή και τελικά στην προώθηση των προϊόντων τους, των φαρμάκων. Όλοι θέλουμε, έχουμε ανάγκη, τα καλά φάρμακα. Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και τα συμφέροντα πολλά. Εκείνο που απαιτείται είναι ο διαρκής έλεγχος και η διαφάνεια, δεδομένου ότι οι  Ιατροί έχουν ανάγκη τις φαρμακευτικές εταιρείες για να στηρίξουν την έρευνα και την εκπαίδευση τους. Τούτο τελικά αποβαίνει προς όφελος  των ασθενών.Είναι επίσης ευνόητο ότι ο Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας απαγορεύει την οικονομική συναλλαγή μεταξύ Ιατρών ή τρίτων, για την υπόδειξη προτίμησης Ιατρού. Για του Ιατρούς του Ε.Σ.Υ. και των ασφαλιστικών ταμείων είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι μικρής αξίας δώρο, που προσφέρεται εκ των υστέρων, ως έκφραση ευγνωμοσύνης του ασθενούς προς τον Ιατρό του, δεν θεμελιώνει πειθαρχικό παράπτωμα.

 Ο κάθε Ιατρός που έχει το ιδιωτικό του Ιατρείο, έχει το δικαίωμα να προσδιορίζει ο ίδιος το ύψος της αμοιβής του, για κάθε Ιατρική επίσκεψη και πράξη. Αρκεί βέβαια να υπάρχει από πριν ενημέρωση του ασθενούς για το ακριβές ύψος της αμοιβής. Σε κάθε περίπτωση, και σύμφωνα και με τον Κώδικα Δεοντολογίας, ο Ιατρός οφείλει το θέμα της αμοιβής του, στο ιδιωτικό ιατρείο του, να το χειρίζεται με λεπτότητα, διακριτικότητα και χωρίς πρόθεση εκμετάλλευσης του ασθενή. Εδώ θα ήθελα να υπαινιχθώ ότι το ακριβές ύψος της όποιας αμοιβής δεν είναι φρόνιμο και ηθικό να καθορίζεται μόνον από την υπερτιμημένη αντίληψη που μπορεί να έχει ο κάθε Ιατρός για τον εαυτόν του. Απαιτείται η αρετή της διάκρισης.Προσωπικά προσυπογράφω την άποψη ότι ο Ιατρός πρέπει να είναι πλούσιος για τον πτωχό και πτωχός για τον πλούσιο.

Ασφαλώς και ο Ιατρός έχει το δικαίωμα να μη ζητήσει αμοιβή ή να λάβει μειωμένη για τις υπηρεσίες του, όταν και όπως αυτός κρίνει. Όμως, η κατάχρηση αυτού του δικαιώματος, μπορεί να θεωρηθεί συστηματική, εσκεμμένη, μειωτική και ένδειξη έλλειψης σεβασμού προς την αίγλη και την αξιοπρέπεια στην άσκηση της Ιατρικής. Πολύ περισσότερο αν υποκρύπτεται αθέμιτος ανταγωνισμός, που ασφαλώς είναι αντίθετος με τα συμφέροντα του αρρώστου και της κοινωνίας.

Υπάρχει βέβαια και μια μεγάλη κατηγορία Ιατρών που δεν έρχονται σε ουσιαστική επαφή με τον άρρωστο, όπως βιοπαθολόγοι, ακτινολόγοι-απεικονιστές, παθολογοανατόμοι κλπ. Επομένως δεν έχουν εφαρμογή εδώ τα όσα είπαμε για την σχέση Ιατρού- ασθενούς. Η συμβολή όμως αυτών των Ιατρών είναι άκρως απαραίτητη και καθοριστική. Δεν θα μπορούσε να ασκηθεί Ιατρική σήμερα, χωρίς αυτούς τους εκλεκτούς συναδέλφους. Την αμοιβή τους όμως την καθορίζουν τ’ ασφαλιστικά ταμεία, το δημόσιο, τα ιδιωτικά νοσοκομεία, οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Ευχή είναι να μην ισχύουν οι αγοραίοι νόμοι της προσφοράς και ζήτησης. Η όποια αμοιβή πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν της τον βαθμό και την δυσκολία εκπαίδευσης και εξειδίκευσης και οπωσδήποτε την βαρύτητα της ευθύνης πίσω από κάθε  γνωμάτευση.  

Επικρατεί η αντίληψη ότι χρειαζόμαστε πολλούς Ιατρούς ώστε να καλύπτονται όλες οι ανάγκες.  Αυτό είναι λάθος. Η χώρα μας χρειάζεται λιγότερους Ιατρούς, με σωστή αναλογία ειδικοτήτων και σωστή πληθυσμιακή – χωροταξική κατανομή. Είναι σίγουρο ότι αν αυτό συνέβαινε, οι Ιατροί θα μπορούσαν να γίνονται ακόμη καλύτεροι, περισσότερο αποδοτικοί και θα αμείβονταν πολύ καλύτερα. Το ζήτημα του αριθμού των Ιατρών είναι διαχρονικό και μείζον.

Καθηγητής Σπύρος Δοξιάδης (1917-1991), το 1990, εξέδωσε ένα μικρό αλλά ιδιαίτερα διαφωτιστικό, διδακτικό και ουσιώδες βιβλίο  με τίτλο «Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ». Σε αυτό παρουσιάζει και θέλει τον Ιατρό ως θεραπευτή, ως ερευνητή, ως παιδαγωγό και ως πνευματικό άνθρωπο. Επίσης στις γραμμές του βιβλίου ζητά, επιτακτικά, την δραστική μείωση του αριθμού των Ιατρών. Τότε αντιστοιχούσε ένας Ιατρός σε 280 κατοίκους. Σήμερα ή αναλογία έχει σχεδόν υποδιπλασιαστεί.

Στα χρόνια τις οικονομικής κρίσης ζήσαμε αυτό που όλοι γνωρίζουμε ως brain drain. Πρώτοι και καλύτεροι οι Ιατροί. Όσοι έφυγαν, που κατά τεκμήριο κατατάσσονται στην κατηγορία των αρίστων, σίγουρα έχουν καλύτερες συνθήκες εργασίας και απολαμβάνουν πολύ υψηλότερες αποδοχές. Ο μεγάλος χαμένος είναι η πατρίδα μας που ξοδεύει πολλά για  να επωφελούνται οι άλλοι.

  Τελειώνοντας θα ήθελα συνοπτικά και επιγραμματικά να επισημάνω.

-Αναγκαία η γενναία υλική αμοιβή του Ιατρού που πρέπει όμως να είναι ανεκτή και συμβατή με τις κοινωνικές οικονομικές συνθήκες και κρατικές δυνατότητες.

–Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες οφείλουν να πληρώνουν τον  Ιατρό.

-Μόνον μικρό μέρος των συνολικών δαπανών για την υγεία αντιστοιχεί στις αμοιβές των Ιατρών.

– Δεν μπορεί να νοηθεί  Δημόσια Υγεία , χωρίς καλά οργανωμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

-Η μη αξιολόγηση όλων και  ο μη υπολογισμός Ιατρικού-Υγεινομικού κόστους και οφέλους, αποτελούν αιτίες υποβάθμισης και σπατάλης.

– Ορθολογική κατανομή ειδικοτήτων. Λιγότεροι και καλύτερα αμειβόμενοι Ιατροί.

Είναι απόλυτο λάθος να προσδοκά ένας γιατρός ότι, μέσα από την άσκηση της ιατρικής, θα μπορέσει να αποκτήσει ένα πλεούμενο σαν αυτό που βλέπετε στα ήσυχα νερά του κόλπου του Ναυαρίνου.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Δρ Γεώργιος Φ. Γκόνης

Χειρουργός-Υποστράτηγος (ΥΙ) ε.α.

• 2022.11.23
• Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης
• Άρθρο μορφή PDF εδώ