Επιστημονική Ένωση Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων
Οσο υπάρχουν Ελληνόπουλα , που δίνουν τον βαρύ όρκο τού Έλληνα Στρατιώτη και τον τηρούν , τότε η Ελλάδα δεν έχει να φοβάται κανέναν!
Αιωνία η μνήμη των υπέρ Πίστεως και Πατρίδος ηρωϊκώς αγωνισαμένων και ενδόξως πεσόντων !
Η αγάπη των Ελλήνων και η προστασία της Παναγίας μας, αρωγοί στην αποστολή τους !
Για το ΔΣ/ΕΕΥΕΔ, Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Δρ. Νικόλαος Παπαγιαννόπουλος
Υποστράτηγος ε.α
Το Σάββατο 14 Οκτ. 2023 πραγματοποιήθηκε, στον Ιερό Ναό του Νοσοκομείου με φιλοξενία του 424 ΓΣΝΕ, το 40ημερο μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αδικοχαμένων Ελλήνων στην ειρηνευτική αποστολή στην Λιβύη.
Των συνοδών – μεταφραστών της αποστολής
Παρευρέθηκαν στο Μνημόσυνο ο Δντης του 424 ΓΣΝΕ Ταξίαρχος Γ. Γκούβας, η Διευθύνουσα Σχης (ΥΝ) Μαρία Πουρζιτάκη, πολλοί Ιατροί και Αξκοι Ν, το ΔΣ της ΕΕΥΕΔ και πολλά Μέλη της.
Ο Πρόεδρος της ΕΕΥΕΔ, Δρ. Νικ. Παπαγιαννόπουλος, εκφώνησε λόγο όπου αναφέρθηκε στην απώλεια των Συναδέλφων και στις θυσίες του Υγειονομικού διαχρονικά, στους αγώνες του Έθνους.
Ακολούθησε δεξίωση.
Η ΕΕΥΕΔ δεσμεύεται να κρατήσει άσβεστη την μνημη των Συναδέλφων Αξκών (ΥΝ)
ΔΣ/ΕΕΥΕΔ
Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή, ο Συνάδελφος, Ιατρός Μικροβιολόγος Μάριος Αναγνωστίδης.
Ο Μάριος Αναγνωστίδης , γεννήθηκε το 1951, στην Δράμα. Εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή, στο Ιατρικό Τμήμα της, το 1969 με (ΑΜ Σχολής 1094). Έλαβε την ειδικότητα της Μικροβιολογίας. Υπηρέτησε στο Στρατό Ξηράς, αποστρατεύτηκε και ιδιώτευσε στον Πειραιά.
Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί την Τρίτη 22 Αυγούστου 2023, στο Α’ Νεκροταφείο στις 10.30.
Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.
Ο Θεός ας τον αναπαύσει
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΕΥΕΔ Δρ. Παπαγιαννόπουλος Νικ.
Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Τασιόπουλος Αργύρης
ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ
Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή, Συνάδελφος, Ιατρός Αρχιπλοιαρχος ε.α Σωτήρης Αθανασιάδης.
Ο Σωτήρης Αθανασιάδης, γεννήθηκε το 1950, στην Πασχαλίτσα Καρδίτσας. Εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή, στο Ιατρικό Τμήμα της, το 1969 με ΑΜ Σχολής 1108. Ελαβε την ειδικότητα της Ουρολογίας. Υπηρέτησε στο Πολεμικό Ναυτικό.
Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.
Ο Θεός ας τον αναπαύσει
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΕΥΕΔ Δρ. Παπαγιαννόπουλος Νικ.
Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Τασιόπουλος Αργύρης
Ο Ύμνος της ΣΙΣ/ΣΣΑΣ είναι συνυφασμένος με την Ιστορία της από την ίδρυση της το 1947 μέχρι σήμερα. Στο άρθρο μας θα δούμε μια περίληψη των πρώτων βημάτων της ΣΙΣ στην Θεσσαλονίκη, από το Βιβλίο της ΕΕΥΕΔ “Η Ιστορία της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής (Σ.Ι.Σ) Θεσσαλονίκης (1947-1970). θα γίνει αναφορά στους συνθέτες του Ύμνου και θα παρουσιασθεί η παραχάραξη του ύμνου.
Από τον Αύγουστο του 1945 άρχισε να ωριμάζει η ιδέα λειτουργίας παραγωγικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη για να τονισθεί η σημασία που έδινε το Ελληνικό κράτος στην Μακεδονική υπόθεση, ύστερα από τις επεκτατικές βλέψεις του Τίτο της Γιουγκοσλαβίας και τις ορέξεις της Βουλγαρίας να ιδρύσει εκπαιδευτικά ιδρύματα στη Θεσσαλονίκη
Την ίδια αγωνία της Στρατιωτικής Ηγεσίας εξεδήλωσε και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο στην συνεδρίαση της Ιατρικής Σχολήςτης 15ης Οκτωβρίου 1945, ζήτησε δια του καθηγητού της Παθολογικής Ανατομικής Στ. Σαμαρά την εγκατάσταση της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολης στη Θεσσαλονίκη με το σκεπτικό ότι θα πλουτιζε την Μακεδονία με μια Στρατιωτική Παραγωγική Σχολή, η οποία συχρόνως θα ενίσχυε με τους Μαθητές της και την νεοϊδρυθείσα τότε (1943) Ιατρική Σχολή.
Οι πιέσες από Στελέχη των ΕΔ και του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης απέδοσαν και με την υπ’ αριθμό 10115336/2-12-1946 διαταγή του ΓΕΣ ιδρύθηκε η Σ.Ι.Σ.. Την 15/3/1947 τοποθετείται στην ΣΙΣ ως Διευθυντής Σπουδών ο Αρχίατρος Γ. Καστανάκης. Γραφείο δεν υπήρχε και χρησιμοποιήθηκε το Γραφείο της Διεύθυνσης Υγειονομικού του Γ’ΣΣ. Δυσχέρειες πολλές και, εκ πρώτης όψεως ανυπέρβλητες, γι’αυτό ετέθει θέμα μεταφοράς της Σχολής στην Αθήνα. Οι αντιδράσεις της Θεσσαλονίκης έντονες και αποτελεσματικές, τελικά στις 5 Απριλίου 1947 η Σ.Ι.Σ εγκαταστάθηκε στο υπό επισκευή κτίριο της παλαιάς Γερμανικής Σχολής, στην οδό Βασιλίσης Ολγας και από την άνοιξη του 1848 και στο παρακείμενο “Κυβερνείο”
Μια ημέρα πριν από την εγκατάσταση της Σχολής, στις 4 Απριλίου 1947 διενεργήθηκαν οι πρώτες εισαγωγικές εξετάσεις που αφορούσαν φοιτητές της Ιατρικής και όχι αποφοίτους Γυμνασίου. Ακολουθεισαν νέες εισαγωγικές εξετάσεις που αφορούσαν αποφοίτους οκταταξίου Γυμνασίου.
Μεταξύ των νέων Μαθητών που εισήχθεισαν την 17 Νοε 1947, βρίσκουμε τον Βάρφη Γεώργιο του Σπυρίδωνα (ΑΜ 52) ο οποίος δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του και τον Βρίτσιο Αριστοτέλη του Τρύφωνα (ΑΜ99) που είχε μουσική παιδεία και το αποτυπωμά του στα πολιστιστικά δρώμενα της Μακεδονίας έμεινε ανεξίτηλο. Δείτε την σχετική υποσελίδα της Ιστοσελίδας της ΕΕΥΕΔ με Τίτλο “Γράμματα & Τέχνες” εδώ.
Ο Βάρφης έγραψε τους στίχους του Ύμνου της Σχολής και ο Βρίτσιος την Μουσική Επένδυση. Χρονικά τοποθετούμε την δημιουργία του το διαστημα 1947-1948, Ο ύμνος έγινε αποδεκτός από την Διοικηση και αρχίζει να διδάσκεται και να χρησιμοποιείται από τους Μαθητές. Τον βρίσκουμε στο Εγκόλπιο του Μαθητού το 1974.
Βαθμιαία, ίσως διότι οι Αξιωματικοί του Τάγματος Μαθητών της Σχολής προήρχοντο από την Σχολή Ευελεπίδων, η χρήση του ύμνου ατόνισε. Το 2002, όταν ο τότε Διευθυντής Σπουδών της Σχολης Γεν. Αρχίατρος Παπαγιαννόπουλος Ν. ήταν πρόεδρος του 19ου Ιατρικού Συνεδρίου ΕΔ θέλησε η χορωδία της Σχολής μεταξύ άλλων να ψάλει και τον Ύμνο της Σχολής στην εναρκτήρια τελετή του Συνεδριου, τότε διαπιστώθηκε ότι οι Μαθητές δεν γνωριζαν τον ύμνο !. Ο μουσικοδιδάσκαλος της Σχολής έμαθε τον ύμνο και τον δίδαξε στους Μαθητέ και έτσι αυτός επανήλθε στην ΣΣΑΣ.
Μέλος μας ο Λ. Βαζαίος γράφει
Όπως ξέρετε είμαι Στρ.Ιατρός, απόστρατος από χρόνια. Ανήκω στην τάξη του 1959. Όταν στις 12 Οκτωβρίου του 1959 η τάξη μου, μετά από πολύ αυστηρές εξετάσεις παρουσιάστηκε στην ΣΙΣ (Στρ.Ιατρική Σχολή) ένα από τα πρώτα που «διδάχθηκε» με τον «παραδοσιακό» τρόπο των Στρ.Σχολών, ήταν ό Ύμνος της ΣΙΣ! Τον αποδίδαμε και τα 6 χρόνια των σπουδών μας, όπως και οι προηγούμενες 6 τουλάχιστον τάξεις! Με απλό υπολογισμό ο Ύμνος χρονολογείται ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ από το1953!! Με δεδομένο ότι η Σχολή λειτούργησε ξανά το 1947 (Β’Παγκόσμιος-Εμφύλιος γαρ!!)μπορώ να πω ότι ο ύμνος είναι συνυφασμένος με την ζωή της ΣΙΣ.
«Τρανών προγόνων ιχνηλάτες,
Σεμνών αγωνιστών παιδιά
Καινούργιοι είμαστε Σπαρτιάτες
Με την γενναία μας καρδιά
Βαθιά μας είναι ριζωμένη
Τρανή διπλή αποστολή
Γι άυτό βαδίζουμε ενωμένοι Μεσ’την Μεγάλη μας Σχολή
Εμπρός πάντα εμπρός
Μιας νέας δόξας ανατέλει ο καιρός
Εμπρός πάντα εμπρός
Είν΄ο σκοπός μας ιερός
Και μες΄της μάχης στου πολέμου την μανία
Σαν αρμονία θε ακούστεί
Και θ΄αντηχήσει νικηφόρα ο παιάν μας
Το σάλπισμα μας σ΄ολη την γη.
Εμπρός πάντα εμπρος…….
Προγόνων βλάστησαν οι σπόροι
και απ’ την Σχολή μας έχουν βγεί
του κάθε ωραίου οι πρωτοπόροι να κατακτήσουνε τη Γη.
Στης Γης, στης θάλασσας τα πλάτη
η δάδα μας φεγγοβολά,
λαπρό το φως του Ιπποκράτη
μας παραστέκει από ψιλά.
Εμπρός πάντα εμπρος…….
Ο ύμνος καθιερώθηκε, στα δύσκολα εκείνα χρόνια, αποτέλεσε ένα σύμβολο για τους Μαθητές . Τραγουδηθήκε από πολλές γενιές Μαθητών της ΣΙΣ και της Σ.Σ.Α.Σ όπως μετονομάσθηκε από το 1970 και μετά. Οι Μαθητές ίσως ξέχασαν τους δημιουργούς του Ύμνου, συνεχίζουν όμως μέχρι σήμερα τον τραγουδούν, απλά είναι ο δικός τους Ύμνος και όχι ένα ακόμη Στρατιωτικό Εμβατήριο.
Ο Ύμνος μας παραχαράθηκε στους στίχους και αναπαράχθηκε με την ίδια μουσική επένδυση από την Χρυσή Αυγή, που σήμερα δεν υπάρχει και δεν έχει νόημα η οποιαδήποτε αντιδρασή μας προς αυτή. Εξ’ άλλου οι Ενοπλες Δυνάμεις ως θεσμός και τα Στελέχη των ΕΔ ως σύνολο των είναι μακριά και υπεράνω της πολιτικής και των εξ’ αυτής αντιπαραθέσεων.
Δημοσίευμα στην Εφημερίδα των Συντακτών της 2/6/2023 του δημοσιογράφου Δημήτρη Ψαρά, με τίτλο “Ένας Εφιάλτης για την Δημοκρατία” αναφέρεται στην σκιώδη παρουσία της μη υφιστάμενης πλέον “Χρυσής Αυγής” στο πολιτικό σύστημα όπως έχει διαμορφωθεί μετά τις εκλογές της 25 Ιουνίου 2023. Στο Δημοσίευμα υπάρχουν αναφορές στον Ύμνο της “Χρυσής Αυγής” όπως η παραπάνω φωτογραφία και η πράγραφος :
“………….Πάνω από όλες τις εκδοχές της αρχαιότητας, η φυλετική Σπάρτη ήταν το πρότυπο της Χρυσής Αυγής. Τον Λεωνίδα τιμούσαν σε ετήσιες εκδηλώσεις στις Θερμοπύλες, ενώ και ο ύμνος της Χρυσής Αυγής το διαλαλούσε: «Τρανών προγόνων ιχνηλάτες, / λαμπρών αγωνιστών παιδιά, / οι νέοι είμαστε Σπαρτιάτες / με τη γενναία μας καρδιά»”
Το Μέλος της ΕΕΥΕΔ Λάμπρος Βαζαίος αντέδρασε προς τον συντάκτη του άρθρου γράφοντας μεταξύ άλλων “Ο κόσμος των Στρ.Ιατρών (και όχι μόνο), έχει ιστορία, έχει παιδεία, έχει μεγάλη κοινωνική προσφορά, είναι κόσμος αξιοπρεπών ανθρώπων που δεν του αξίζει η παραχάραξη, του Ύμνου της Σχολής του!” . Στο τέλος του άρθρου η πληρης επιστολή του.
Η Επιστημονική Ενωση Υγειονομικών ΕΔ (ΕΕΥΕΔ), που εκπροσωπεί τους εν ενεργεία και αποστρατεία Υγειονομικους Αξιωματικους, έχει την ελάχιστη απαίτηση, όταν για οποιοδήποτε λόγο προβάλεται ο Υμνος της ΧΑ να επισημένεται ότι είναι προιόν παραχάραξης του Ύμνου της ΣΙΣ/ΣΣΑΣ,
Αν επαναληφθεί το φαινόμενο παραχάραξης και λαθροχειρίας και χρήσης του Υμνου μας από οποιονδήποτε θα υπάρξει αντίδραση.
Επιστολή του κ. Βαζαίου, Μέλους της ΕΕΥΕΔ προς τον συντάκτη του άρθρου : εδώ
Ο Ύμνος της ΣΙΣ-ΣΣΑΣ Βίντεο στο youtube : εδώ
Ο της Ύμνος ΧΑ Βίντεο στο youtube: εδώ
Εγκόλπιο Μαθητού ΣΣΑΣ 1974, Ο Ύμνος εδώ
Ιατρική Σχολή ΑΠΘ και ΣΙΣ – ΣΣΑΣ : Σχέση διοικητική ή συμβιωτική αλληλεπίδραση? εδώ
Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία το 2 ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Προβλήματα
Εσωτερικής Παθολογίας σε Διαβητικούς Ασθενείς», το οποίο πραγματοποιήθηκε στις
16-18 Ιουνίου 2023, και διοργανώθηκε από τη Β’ Παθολογική Κλινική του 424 Γ.Σ.Ν.Ε.
σε συνεργασία με την Επιστημονική Ένωση Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων
(Ε.Ε.Υ.Ε.Δ.)
Το συνέδριο πλαισίωσαν έμπειροι και καταξιωμένοι συνάδελφοι διάφορων
ειδικοτήτων, με διαλέξεις που κάλυπταν την πλέον επίκαιρη θεματολογία στον τομέα
της εσωτερικής παθολογίας στους διαβητικούς ασθενείς.
Στο πρόγραμμα του συνεδρίου παρουσιάστηκαν 9 στρογγυλές τράπεζες, με 25 ομιλίες,
καθώς επίσης και παρουσίαση ενδιαφερόντων κλινικών περιστατικών από
Ειδικευόμενους της Β’ Παθολογικής Κλινικής του 424 Γ.Σ.Ν.Ε.
Κύριος στόχος του Συνεδρίου ήταν η συζήτηση και η επίλυση προβλημάτων
καθημερινής κλινικής πρακτικής καθώς οι διαβητικοί ασθενείς με την ποικιλομορφία
και τη πολυπλοκότητα των προβλημάτων τους αποτελούν αντικείμενο καθημερινής
ενασχόλησης για πολλούς επαγγελματίες υγείας, και κυρίως των παθολόγων.
Η επίσημη έναρξη του Συνεδρίου ξεκίνησε με την προσφώνηση του Προέδρου της
Οργανωτικής Επιτροπής, Διευθυντή της Β΄ Παθολογικής Κλινικής του 424 Γ.Σ.Ν.Ε.,
Γενικού Αρχίατρου Τσιάντα Γεώργιου, ενώ χαιρετισμούς απηύθυναν ο Πρόεδρος της
Ε.Ε.Υ.Ε.Δ., Υποστράτηγος (εα), Δρ. Νικόλαος Παπαγιαννόπουλος, ο Υποδιευθυντής του
424 Γ.Σ.Ν.Ε., Ειδικός Παθολόγος, Δρ. Μιχαηλίδης Απόστολος, ο Πρόεδρος της Εταιρίας
Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού, κ. Μανές Χρήστος και ο κ. Παππάς Ευάγγελος,
Μέλος Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας.
Καθώς το συνέδριο έφτασε στο τέλος του και εφοδίασε τους συμμετέχοντες με νέες
γνώσεις και προοπτικές, η Ε.Ε.Υ.Ε.Δ. θα ήθελε να εκφράσει τις ευχαριστίες της σε όλους
τους συμμετέχοντες, ομιλητές, χορηγούς και όλους όσους συνέβαλαν στην επιτυχή
διεξαγωγή για ένα υψηλού επιστημονικού επιπέδου Συνέδριο.
Η ΕΕΥΕΔ, ως αναγνωρισμένη Επιστημονική Ενωση, θα είναι πάντα στο πλευρό των Συνάδέλφων παρέχοντας την αιγίδα της στην διοργάνωση Συνεδρίων και Ημερίδων.
Δρ. Νικόλαος Παπαγιαννόπουλος
Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή ο Οδοντίατρος Θανάσης Κώττης.
Ο Αθανάσιος Κώττης εισήλθε το 1970 στο Οδοντιατρικό Τμήμα της ΣΣΑΣ, με ΑΜ 1170. Έμεινε στη Σχολή 7 χρόνια και έφυγε πριν την λήψη του πτυχίου του.
Παρέμεινε όμως κοντά μας και από την νέα του δουλειά, εξυπηρέτησε όποιον Συνάδελφο είχε την ανάγκη του .
Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους , Συμμαθητάς του και Συναδέλφους, που τον γνώρισαν.
Ο Θεός ας τον αναπαύσει.
Η Β’ Παθολογική Κλινική του 424 ΓΣΝΕ, σε συνεργασία με την Επιστημονική Ένωση Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΕΥΕΔ), οργανώνει το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα Προβλήματα Εσωτερικής Παθολογίας σε Διαβητικούς Ασθενείς. Το συνέδριο περιλαμβάνει (8) Στρογγυλά Τραπέζια, τέσσερις (4) διαλέξεις καθώς και παρουσίαση ενδιαφερόντων κλινικών περιστατικών από τους νεότερους Συναδέλφους, δείτε τα στο συνημμένο Πρόγραμμα,
Στοιχεία Συνεδρίου :
Πρόγραμμα : Θα το βρείτε εδώ
Ημερομηνίες Διεξαγωγής : 16-18 Ιουνίου 2023
Τόπος Διεξαγωγής
Διαμονή
Επίσημη Γλώσσα
Η επίσημη γλώσσα του Συνεδρίου είναι η Ελληνική.
Κοινωνικές Εκδηλώσεις, H συμμετοχή στο Social Program περιλαμβάνει:
Λοιπές Πληροφορίες – Επικοινωνία:
Premium Congress and Social Events Solutions
Θεσσαλονίκη: Βασ. Ηρακλείου 47 Τ.Κ. 54623
Τηλ.: 2310 226 250, 2310 219 407
E-mail: conference2@premium-events.gr
www.premium-events.gr
Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή, την 28 Μαίου 2023, ο Υποστράτηγος (εα) Υγειονομικού Ιατρός ΩΡΛ, Νικόλαος Χριστιανάκης.
Ο Νίκος Χριστιανάκης γεννήθηκε το 1932 στην Θεσσαλονίκη. Εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1950, με AM ΣΙΣ 236 και αποφοίτησε το 1956.
Διετέλεσε Διευθυντής του 492 ΓΣΝ (Αλεξανδρούπολη) και του 424 ΓΝΣΕ το διάστημα 1983-1984.
Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.
Ο Θεός ας τον αναπαύσει
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΕΥΕΔ Δρ. Παπαγιαννόπουλος Νικ.
Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Τασιόπουλος Αργύρης
Στην “Καθημερινή” της 14-15 Μαίου 2023, στην κατηγορία “Τέχνες & γράμματα” δημοσιεύτηκε άρθρο του Δημήτρη Καραϊσκου με τίτλο “Η Ιλιάδα ενός γιατρού – καταδρομέα”. Είναι μια όμορφη παρουσίαση της “Ιλιάδας” του Συναδέλφου και Μέλους της ΕΕΥΕΔ Θεόδωρου Τσοχαλή. Αποδελτιώσαμε την δημοσίευση και σας την παρουσιάζουμε.
του Δημήτρη Καραϊσκου
Ο Θεόδωρος Τσοχαλής -ο «γιατρός που εξετάζει την Ιλιάδα», όπως τον είχε περιγράψει ο Βασίλης Βασιλικός σε ένα κείμενό του στα «Νέα», είκοσι τρία χρόνια πριν– είναι ένας αφανής στυλοβάτης του ελληνικού πολιτισμού.
Μπορεί το αποτύπωμά του στη δημόσια ζωή να είναι ελαφρύ, το πολιτιστικό του έργο, όμως, είναι πολύτιμο και βαρύ. Στρατιωτικός ιατρός με μακρά θητεία στις Ειδικές Δυνάμεις, η περιπέτειά του στον εκδοτικό χώρο ξεκίνησε τριάντα ένα χρόνια πριν, όταν εξέδωσε μια μεγαλόσχημη, πολυτελή έκδοση της «Ιλιάδας» του Ομήρου. Τυπωμένη σε μέγεθος 34 επί 25 εκατοστά και φιλοτεχνημένη με παλιές γκραβούρες, δεν ήταν εντυπωσιακή μόνο στη μορφή της, αλλά και στο περιεχόμενό της, αφού έφερε μια νέα απόδοση του ομηρικού κειμένου με την υπογραφή του ιατρού-λόγιου.
Η συνέχεια ήταν εντυπωσιακή: το 1999 ακολούθησε η «Οδύσσεια», επίσης σε δική του μετά- φράση και φιλοτεχνημένη με σπάνια χαρακτικά, ενώ το 2001 ήρθαν τα «Ανακρεόντεια» με γκραβούρες του Γάλλου ζωγράφου Ζιροντέ και το 2006 οι «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου, ένας εικονογραφημένος γίγας 900 σελίδων. Το 2014 εκδόθηκαν τα «Αργοναυτικά», το 2017, το «Ερως και Ψυχή» του Απουλήιου και, τέλος, τα τελευταία τέσσερα χρόνια τυπώθηκαν δύο μικρότερες σε μέγεθος εκδόσεις της «Οδύσσειας» και της «Ιλιάδας». Κρατώντας σήμερα στα χέρια μας μία από αυτές, τη δίτομη έκδοση της «Ιλιάδας» του 2021, ξεφυλλίζουμε ένα σύνολο 1.296 σελίδων όπου βρίσκουμε όχι μόνο το πρωτότυπο κείμενο σε έμμετρη, στίχο προς στίχο απόδοση στη νέα ελληνική, αλλά και μια κιβωτό εικόνων από σπάνιες εκδόσεις και γκραβούρες από τον 17ο έως και τον 20ό αιώνα.
Μιλώντας με τον στρατιωτικό ιατρό μια εικοσαετία μετά την αποστράτευσή του, έχουμε μπροστά μας έναν ογδοντάρη που έχει ακόμη το ανήσυχο πνεύμα του τριαντάρη, όπως τότε που υπηρετώντας στους καταδρομείς είχε υπό μάλης την «Ιλιάδα» του Πάλλη, στην οποία όμως υπήρχε κάτι που δεν τον ικανοποιούσε. Του μπήκε λοιπόν η ιδέα να ξεκινήσει μια δική του μετάφραση.
«Δειλά δειλά, άρχισα να μεταφέρω το αρχαίο κείμενο στα νεοελληνικά, προσπαθώντας να κρατήσω όσο περισσότερες ομηρικές λέξεις μπορούσα αυτούσιες, αφού έβλεπα πως ήταν οι ίδιες που χρησιμοποιούσαμε και σήμερα», θα μας πει, ενώ θα τονίσει έναν από τους κεντρικούς στόχους του εγχειρήματός του: «Ήθελα να δείξω η πως η γλώσσα μας, από τον Όμηρο μέχρι σήμερα, είναι συνεχής, διαχρονική και αδιαίρετη».
Στο υπόγειο του Νασιώτη
Εκείνη την εποχή –στα μέσα του ’70 διάβασε στον ημερήσιο Τύπο και ένα άρθρο που σχολίαζε διθυραμβικά κάποια εικονογραφημένη γαλλική έκδοση της «Ιλιάδας», κάτι που του θύμισε πως κάτι τέτοιο έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία. «Συνειδητοποίησα πως μισή χιλιετία μετά την εφεύρεση της τυπογραφίας, πέραν της πεντάτομης έκδοσης του Ρουσιάδη του 1816, δεν εἰχαμε κάποια άλλη παρόμοια ελληνική έκδοση. Γι’ αυτό άρχισα να ψάχνω εικονογραφημένες εκδόσεις του Ομήρου στα παλαιοβιβλιοπωλεία. Στο υπόγειο του Νασιώτη στο Μοναστηράκι έβρισκα έντυπους θησαυρούς και θέλησα, μέσω των εκδόσεών μου, αυτοί να γίνουν κτήμα των πολλών», θα μας εξηγήσει. Ένα γενναίο δείγμα εκείνων των ευρημάτων απολαμβάνουμε σήμερα στη δίτομη «Ιλιάδα» του.
«Γεννήθηκα στην καρδιά της Κατοχής μέσα στην ανέχεια, σε μια εποχή που πέραν του σχολικού αναγνωστικού του Γραμματόπουλου δεν είχαμε εικονογραφημένα βιβλία. Και τώρα, με αυτές μου τις εκδόσεις, με τις τόσες εικόνες, βγάζω τα απωθημένα μου!» συμπληρώνει χαμογελώντας. Ταυτόχρονα, όμως, κατανοεί και την επικουρική λειτουργία των εικόνων πάνω στο κείμενο: «Με τη βοήθειά τους, το κοινό αποκτά ένα δέλεαρ για να γυρίσει στην επόμενη σελίδα», θα μας τονίσει, φανερώνοντας πως θέλει να δώσει στο εκδοτικό του προϊόν και μια ποιότητα θεάματος.
Ο εικονοκεντρικός χαρακτήρας της εν λόγω έκδοσης προδίδεται και από ένα ακόμη στοιχείο: οι περισσότερες από τις εικονογραφήσεις συνοδεύονται από στίxoυs από την αντίστοιχη σκηνή του κειμένου στο οποίο αναφέρονται, λειτουργώντας έτσι και ως αυτόνομες λεζάντες. «Αυτό έγινε με στόχο να δει το κοινό πόση αξία έχει αυτό το κείμενο», μας λέει ο Θεόδωρος Τσοχαλής, φανερώνοντας πόσο τον απασχολεί να κερδίσει το κοινό του με ελκυστικά ευρήματα και προσοχή στη λεπτομέρεια, κάτι που φαίνεται και από το ότι πολλές από τις αρχικά ασπρόμαυρες γκραβούρες παρουσιάζονται δεξιοτεχνικά επιχρωματισμένες και αποκτούν έτσι μια μοντέρνα ποιότητα, λες και είναι έργα των γραφικών τεχνών του 20ού αιώνα. Ούτως ή άλλως, ανάμεσα σε σπουδαίους ζωγράφους και χαράκτες από την Ευρώπη του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα, που παρελαύνουν στις σελίδες (όπως ο Γερμανός Χάινριχ Γκέτε Τισμπάιν, ο Ιταλός Αντόνι Βιβιάνι ή ο Βρετανός Τζον Φλάξμαν), βρίσκονται και αυτοί οι δημιουργοί που, πράγματι, «πατούν» στον 20ό αιώνα και επηρεάζονται από τις μοντέρνες τάσεις του. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν ο Γερμανός ιμπρεσιονιστής Μαξ Σλέφογκτ (1868-1932) με τα αγριεμένα του κάρβουνα και ο Ισπανός εικονογράφος Εντουάρντο Μπενίτο (1891-1981) με τις κομψές, ψηλόλιγνες μορφές του, ζωγραφισμένες σε στυλ αρ ντεκό.
Και άλλες εκπλήξεις
Τα «δώρα» αυτής της δίτομης «Ιλιάδας», όμως, δεν σταματούν: πέραν των διαφόρων χαρτών που περιέχουν λεπτομερή καταγραφή ομηρικών τοπωνυμίων, στο τέλος των τόμων βρίσκει κανείς ένθετα δύο διπλωμένα «αφισάκια» μεγάλων διαστάσεων: στο ένα μπορεί να θαυμάσει ένα μοναδικό στο είδος του δαιδαλώδες γενεαλογικό δέντρο όλων των ομηρικών χαρακτήρων και στο άλλο την «ηφαιστότευκτη» ασπίδα του Αχιλλέα, εικονογραφημένη εντυπωσιακά από τον Φλωρεντινό χαράκτη Γκιουζέπε Κούζι στα μέσα του 19ου αιώνα.
Ποια είναι άραγε η επόμενη έκδοση που ετοιμάζει σήμερα ο τόσο παραγωγικός Θεόδωρος Τσοχαλής, ο «γιατρός που εξετάζει τον Όμηρο»; Όταν τον ρωτάμε, απαντά σαν καταδρομέας: «Θα το κοινοποιήσω όταν ολοκληρωθεί. Στις Ειδικές Δυνάμεις, ξέρετε, πρώτα πετυχαίναμε τον στόχο, και μετά ανακοινώναμε την αποστολή», μας λέει, ενώ συμπληρώνει με ενθουσιασμό: «Μια φοβερή υγρά- καταδρομική αποστολή μπορείτε να απολαύσετε και στην Ιλιάδα, στη ραψωδία Κ!».
Άδεια αναδημοσίευσης (email “Καθημερινής” Δευ 15 Μαΐ, 5:32 μ.μ.)
Σας ενημερώνουμε ότι μπορείτε να προχωρήσετε στην αναδημοσίευση του κειμένου του κ. Καραϊσκου, υπό τον όρο-στον οποίο κι εσείς αναφέρεστε-της αναφοράς στην πηγή.
Με εκτίμηση
Ζάννα Λυκογιάννη, Γραμματεία Σύνταξης–“Kathimerini”
Tel: 00302104808050, Fax: 00302104808055
Ethnarhou Makariou & Falireos 2, Neo Faliro, 18547
Η οργάνωση της εκδρομής έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Η αναχώρηση θα γίνει την Παρασκευή, 26 Μαίου 2023 και ώρα 07.30 (πέρας επιβίβασης) από το χώρο στάθμευση του νέου 424 ΓΣΝΕ. Παρακαλούμε για την αποστολή του αριθμού του οχήματός σας προκειμένου να ενημερώσουμε το 424 ΓΣΝΕ για την έκδοση άδειας εισόδου και στάθμευσης στο χώρο του Νοσοκομείου.
Σας υπενθυμίζουμε ότι μέχρι την Παρασκευή 19 Μαίου 2023 θα πρέπει να καταθέσετε το υπόλοιπο της συμμετοχής σας (συνολικό κόστος εκδρομής 270 σε δίκλινο ή 340 σε μονόκλινο) στο Ταξιδιωτικό Γραφείο Jordan Travel :17ης Νοεμβρίου 58 Πυλαία Θεσσαλονίκης, 2310-553.316 ή ηλεκτρονικά στον λογαριασμό της Πειραιώς GR18 0171 6670 0066 6713 6767 760, Jordans travel ΑΕ, γράψτε στην ένδειξη : “Εκδρομή Βελιγραδίου” και τα ονόματά σας.
Για την αγορά συναλλάγματος θα ενημερωθείτε κατά την διάρκεια του ταξιδιού από τον εκπρόσωπο – συνοδό του γραφείου.
Η καλή σας διάθεση και συνέπεια στην τήρηση του ωραρίου θα συμβάλουν καθοριστικά στην επιτυχία της Εκδρομής.
Όπως συζητήσαμε στην τελευταία Γενική Συνέλευση και εκφράζοντας την επιθυμία αρκετών από τους παριστάμενους, οργανώνουμε 4ήμερη εκδρομή εκδρομή στο Βελιγράδι από 26 έως 29 Μαϊου 2023
Ενδεικτικό πρόγραμμα:
1″ ΜΕΡΑ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 26/5/23
Αναχώρηση από 424 Γ’ΣΝΕ οδικώς. Επίσκεψη – καφές στα Σκόπια και με ενδιάμεσους σταθμούς άφιξη στο Βελιγράδι. Τακτοποίηση σε κεντρικό 4αστερο ξενοδοχείο. Βόλτα στο κέντρο της πόλης με τον ξεναγό, δείπνο σε ταβέρνα του κέντρου.
2″ ΜΕΡΑ : ΣΑΒΒΑΤΟ 27/5/2023
Μετά το πρωινό στο ξενοδοχείο περιήγηση του Βελιγραδίου, επίσκεψη στο Κοινοβούλιο, Εθνικό Μουσείο, Εθνικό Θέατρο, Σιδηροδρομικό Σταθμό, το Φρούριο Κάστρο της πόλης, τη Φυλακή Νεμπόϊσα (Ρήγας Φεραίος), τον πεζόδρομο Κνεσμιχαΐλοβα, το Μουσείο Τίτο. Δείπνο σε φημισμένο εστιατόριο του Βελιγραδίου (Δύο Ελάφια) με τοπικά μουσικά συγκροτήματα και τσιγγάνικα βιολιά.
3″ ΜΕΡΑ : ΚΥΡΙΑΚΗ, 28/5/2023
Μετά το πρωινό, παρακολούθηση της Θείας Λειτουργίας στο Άγιο Σάββα. Συνεχίζουμε με εκδρομή στην Βοϊβοντίνα, το Νόβισαντ (πρωτεύουσα της Βοϊβοντίνα), το Κάστρο Πετροβαραντίν, τον Καθεδρικό Ναό, το Δημαρχείο και επίσκεψη σε φημισμένο οινοποιείο της περιοχής. Επιστροφή το απόγευμα στο Βελιγράδι. Ακολουθεί ελεύθερο βράδυ.
4″ ΜΕΡΑ : ΔΕΥΤΕΡΑ, 29/5/2023
Μετά το πρωινό αναχώρηση για Νις, γενέτειρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Περιήγηση στην πόλη, Γεύμα στην περιοχή και επιστροφή στη Θεσσαλονίκη
ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ
Τιμή συμμετοχής: 270 /άτομο σε δίκλινο δωμάτιο, η 340 σε μονόκλινο.
Περιλαμβάνει:
Ελάχιστη συμμετοχή για την πραγματοποίηση της εκδρομής είναι τα 30 άτομα και ο μέγιστος αριθμός συμμετοχών τα 50. Παρακαλούμε να δηλώσετε την πρόθεσή σας για να συμμετάσχετε στην εκδρομή στο email eeyed.contact@gmail.com ή στο τηλέφωνο 6944959569 (Ονοματεπώνυμο – άτομα) μέχρι την 20/4/2023. Θα κρατηθεί σειρά προτεραιότητας.
ΕΞΕΛΙΞΗ
Έχει καλυφθεί η ελάχιστη απαιτούμενη συμμετοχή των 30 ατόμων.
Παρασκευή 2023.04.21
Σας ανακοινώνουμε οτι η διοργάνωση της εκδρομής μας στο Βελιγράδι- Νόβι Σαντ- Νις προχωράει με γοργά βήματα.
Ήρθε η ώρα της προκαταβολής : 140€ ανά άτομο.
Η κατάθεσή σας, μέχρι 25 Απριλίου, πρέπει να γίνει σε λογαριασμό της τράπεζας Πειραιώς : ΙBAN : GR18 0171 6670 0066 6713 6767 760, Jordans travel ΑΕ.
Γράψτε στην ένδειξη : “Εκδρομή Βελιγραδίου” και τα ονόματά σας.
Η εξόφληση θα γίνει με κατάθεση του υπολοίπου στον ίδιο λογαριασμό μέχρι 19 Μαΐου. Μετά από αυτή την ημερομηνία ΔΕΝ γίνονται δεκτές ακυρώσεις και επιστροφές χρημάτων.
Παρακαλούμε επίσης όπως μας στείλετε στο email eeyed.contact@gmail.com, ορισμένα προσωπικά σας στοιχεία ( ό,τι αναγράφεται στο Δ.Α.Ταυτότητας ή στο διαβατήριό σας ) με λατινικούς χαρακτήρες. Aφορούν την ασφάλιση αστικής ευθύνης εκάστου.
Τα ζητούμενα στοιχεία είναι : Ονοματεπώνυμο, όνομα πατρός – μητρός, ημερομηνία γεννήσεως, αριθμός ταυτότητος ή διαβατηρίου. ( ό,τι θα χρησιμοποιήσετε). Για λόγους άμεσης επικοινωνίας μαζί σας, παρακαλούμε να γράψετε και έναν αριθμό κινητού τηλεφώνου ανά ζευγάρι.
2023.04.26 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΔΩ
Ευχαριστούμε.
Όταν ξεκίνησε η διαχείριση και η ανασύνθεση του πολιτικού παλίμψηστου, τα μέρη που ήδη είχαν αρχίσει να αυτονομούνται, φάνηκε πως ήθελαν να εμφανισθούν διεκδικώντας θέση στο φως. Δεν εξηγείται αλλιώς η μεταφυσική σχεδόν, επιμονή κάποιων ιδεών, κάποιων λειτουργιών να εμφανίζονται χωρίς να κρατούν προτεραιότητες, χωρίς να περιμένουν ποτέ σε καμιά ουρά! Είναι όσα νοικοκυρεύουν τις ψυχές, αδιάφορο αν είναι έργα δυνατών η «μεταξωτών ανθρώπων». Συχνά αυτοί οι τελευταίοι στην πορεία γίνονται οι πιο σκληροί, οι πιο ανθεκτικοί, οι πιο δυνατοί. Τους ατσαλώνει η εμμονή, η πίστη σε όσα αποφάσισαν να βάλουν σε ψηλό και απρόσιτο ερμάρι του χρηματοκιβώτιου της ζωής και της ψυχής τους.
Κάπως έτσι έγινε με τον Τύπο και την Επανάσταση του 1821! Σχεδόν αμέσως, μετά τις πρώτες κυριολεκτικά τουφεκιές των Επαναστατημένων Ελλήνων, κυκλοφόρησε η πρώτη χειρόγραφη εφημερίδα. Ένα σεμνό τετρασέλιδο, όσο γίνεται πιο καλλιγραφημένο, με πένα από ξυσμένο στην άκρη του φτερό χήνας και το αυτοσχέδιο μελάνι της ανάγκης, σε κάποια γωνιά της Ρούμελης. Δεν περίμενε όμως καθόλου ο τόπος για να αποκτήσει το πρώτο του πιεστήριο. Λίγες μόνο μέρες. Ο Δημήτριος Υψηλάντης το έστειλε με το Υδραίϊκο μπρίκι «Αθηνά», από την Τεργέστη, τις πρώτες μέρες του Απρίλη του 1821.
Ήταν ένα από τα πρώτα δώρα του στην επαναστατημένη Πατρίδα. Λίγες ακόμη μέρες, μετά από περιπετειώδη αναζήτηση τόπου εγκατάστασης, στην Καλαμάτα σ’ένα παλιό τζαμί στην είσοδο της πόλης, ο Κωνσταντίνος Τόμπρας με τους βοηθούς του τύπωσαν την προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ήταν το πρώτο έντυπο, το πρώτο επίσημο έντυπο της Ελλάδας που αγωνιζόταν για την Ανεξαρτησία της.
Η εποποιία του Τύπου στον Ελληνικό χώρο άρχιζε. Είχε προϊστορία ο Ελληνικός Τύπος στην Ευρωπαϊκή Διασπορά των Ελλήνων. Η Βιέννη, το Παρίσι και άλλες Ευρωπαϊκές μητροπόλεις είχαν Ελληνικές Εφημερίδες με επίπεδο. Είχαν εμφανισθεί αυτές από καιρό και η κυκλοφορία τους στις Ελληνικές παροικίες σηματοδοτούσε την επιβεβαίωση δυναμικής παρουσίας Έθνους που δεν είχε μεν εδαφική υπόσταση λειτουργούσε όμως με θαυμαστό δυναμισμό σε όλους σχεδόν τους τομείς και δραστηριότητες των Ευρωπαϊκών και όχι μόνο κοινωνιών. Οι Έλληνες της «Ελλάδας της Διασποράς», δεν άφησαν να ξεχαστεί ο Ελληνισμός!
Ήταν γρήγορη, πολύ γρήγορη η συνέχεια. Ο Θεόκλητος Φαρμακίδης στην Καλαμάτα αρχικά, ο Μάγερ στο Μεσολόγγι , ο Ιωσήφ Κιάππε στην Ύδρα, η «Ανεξάρτητος» του Παντελή Κ. Παντελή στο πιεστήριο που δώρισε ο Didot στην ‘Υδρα την δυσκολότερη ώρα του Αγώνα το 1827 και όλοι οι άλλοι συνέχισαν με πείσμα την ενημέρωση του Λαού που αγωνιζόταν, που αγωνιούσε, που ζητούσε και δικαιούταν να μαθαίνει την αλήθεια. Οι άνθρωποι του Τύπου με όλα τα αρνητικά, με όλες αμαρτίες που φορτώθηκαν, σε τελική ανάλυση αγωνίστηκαν μαζί με τον εξεγερμένο Λαό από την πρώτη κυριολεκτικά στιγμή, στην πρώτη γραμμή. Ο Μάγερ θυσιάστηκε με την οικογένεια του στην Έξοδο, την ίδια τύχη είχε και ο τυπογράφος του, ο Δημ. Μεσθενεύς. Ο Παντελής-Παντελή-Ανεξάρτητος τραυματίστηκε δύο φορές σε ναυμαχίες, ο Κωνσταντίνος Τόμπρας και οι βοηθοί του την τελευταία στιγμή γλύτωσαν με το πλοίο του Τομπάζη από την σφαγή στις Κυδωνίες. Δεν ήρθαν λοιπόν οι άνθρωποι του Τύπου τότε στην Επανάσταση ως δημοσιογράφοι μετά την δράση, να κάνουν «ρεπορτάζ», να περιγράψουν τι έγινε με τους αντιμαχόμενους, ήταν οι ίδιοι εκεί, συμμετείχαν και αγωνιζόντουσαν. Αυτή ήταν η διαφορά.
Η εξουσία όμως, όποιο όνομα κι’αν είχε, ό,τι και αν εκπροσωπούσε, όποια σημαία κι’αν στόλιζε το «ανάκτορο» της, από την πρώτη στιγμή, παντού και σε κάθε περίπτωση δεν ανέχθηκε, ούτε συμβιβάστηκε με τον έλεγχο, με την κριτική και πόσο μάλλον με την πολεμική του Τύπου. Από την πρώτη στιγμή έδειξε τα δόντια της. Ο Θεόκλητος Φαρμακίδης τις πρώτες μέρες της κυκλοφορίας της «Ελληνικής Σάλπιγγας» διέκοψε την έκδοση. Δεν αποδέχθηκε τους περιορισμούς που επιχειρήθηκε να του επιβληθούν.
Η «Ανεξάρτητος Εφημερίς της Ελλάδος» από το τρίτο φύλλο της έγινε η πρώτη εφημερίδα που προσπάθησαν να κλείσουν για την κριτική της στις ενέργειες της εξουσίας και ο εκδότης της ο πρώτος δημοσιογράφος που διώχθηκε για «αδίκημα Τύπου». Μέχρι το τέλος της ζωής της εφημερίδας του ο Παντελής Παντελή- Ανεξάρτητος 48 φορές (1827–1859) διώχθηκε από την εκάστοτε εξουσία και 18 φορές φυλακίσθηκε, ενώ ο γιός του Κωνσταντίνος διώχθηκε 24 φορές για «αδίκημα Τύπου» και αυτός!
Η Ελευθεροτυπία δεν ήταν αυτονόητο δικαίωμα και υποχρέωση των λειτουργών του Τύπου. Η ιστορική εμπειρία είναι θλιβερή. Μόνο με αγώνες και σκληρή δουλειά των ανθρώπων του Τύπου εξασφαλιζόταν. Το τέρας της λογοκρισίας άμεσης, έμμεσης ή και μασκαρεμένης σε «λογική» αυτολογοκρισία ήταν και είναι παρόν, είναι από τα δύσοσμα αειθαλή άνθη της Ιστορίας.
Υπήρχε όμως και υπάρχει ο άλλος ό διαφορετικός δρόμος για να μπορεί η εξουσία να κρύβει τις αμαρτίες της και να αποφεύγει τον Δημόσιο έλεγχο. Με «λίγη καλή θέληση» και σοβαρά ανταλλάγματα οικονομικά και άλλα κατόρθωνε να διαφθείρει ανθρώπους του Τύπου που δεν δίσταζαν να οργανώνουν αθλιότητες για τον επηρεασμό του Λαού έτσι ώστε να φέρνει «με νόμιμο» τρόπο στην εξουσία τους εγκάθεκτους των συμφερόντων. Οι αθλιότητες που έχουν καταγραφεί σε τέτοιου είδους συναλλαγές είναι απερίγραπτες. Μελετήθηκαν και ταξινομήθηκαν σε δύο ομάδες. Η πρώτη είχε ρόλο στην αποσιώπηση παρανομιών της εξουσίας και των ανθρώπων της, της κομματικής και ατομικής διαφθοράς. Ο Λαός δεν μάθαινε τίποτε από ότι συνέβαινε και με χαλκευμένες ψεύτικες ειδήσεις και πληροφορίες αναγκαζόταν να πιστέψει ό,τι του έλεγαν οι άνθρωποι που κερδοσκοπούσαν εις βάρος του. Έκαναν την μέρα νύκτα και το άσπρο μαύρο τότε οι καλά πληρωμένοι επίορκοι «δημοσιογράφοι»!
Η δεύτερη αφορά στην καλά χρηματοδοτουμένη άλωση μεγάλου μέρους των ΜΜΕ, η ακόμη και του συνόλου τους. Η δύναμη που αποκτά ο διεφθαρμένος Τύπος, είναι ικανή να φέρει στην εξουσία με «νόμιμο» δημοκρατικό(!) δήθεν τρόπο, οποιονδήποτε έχει τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία κατάληψης της εξουσίας! Είναι τόσα πολλά και χωρίς πλέον προσχήματα όσα καταφέρνουμε να μάθουμε ότι γίνονται στο Διεθνές στερέωμα. Είναι ώρες που φαίνεται ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει από την έκδοση και κυκλοφορία της πρώτης εφημερίδας μέχρι σήμερα! Η προσθήκη των ηλεκτρονικών μέσων στα ΜΜΕ μάλλον χειροτέρεψε τα πράγματα, δίνοντας μεγάλες δυνατότητες στον «πονηρό» Τύπο. Το διακύβευμα είναι τα «οικονομικά» αντίδωρα για τους «μηδίσαντες» ανθρώπους του Τύπου και της ενημέρωσης, χωρίς να παραβλέπομε όμως και την εξουσία που απολαμβάνουν καμαρώνοντας μάλιστα όταν αποκαλούνται « η Τέταρτη Εξουσία»!
Ας ακολουθήσουμε όμως τον «Ανεξάρτητο» που κάνει την κατάθεση του για τις αρχές της Ελευθεροτυπίας. Χρησιμοποιώντας τον όρο μας θυμίζει ότι είναι από τις πρώτες φορές (αν όχι η πρώτη!) που ακούγεται το όνομα της στον Ελληνικό Δημόσιο λόγο:
Στο φύλλο της Κυριακής 28 Ιουνίου 1842 , ο Π.Κ.Παντελή καταχωρεί κείμενο με αυτόν τον τίτλο, «Ελευθεροτυπια!» . Αφορμή οι διώξεις από την Βαυαρική Διοίκηση όσων είχαν αντιπολιτευτική δράση η διακινούσαν αντικαθεστωτικές απόψεις . Ο «Ανεξάρτητος» έχοντας μακρά εμπειρία διεκδικήσεων και αγώνων για την ελευθερία έκφρασης και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών δια του τύπου, αναλύει τον όρο «Ελευθεροτυπία» και επιχειρηματολογεί για τον ρόλο του Τύπου στην πολιτική ζωή .
«Ακρογωνιαίος λίθος θεωρείται ο ελεύθερος τύπος παντός ευνομουμένου κράτους ως ου μόνον συμβουλάς παρέχων τοις κυβερνώσι και τας καταχρήσεις των εν αξιώμασι φέρων εις φως, αλλά και ως έκφρασις της κοινής γνώμης τον δρόμον της Κυβερνήσεως επιστατών και ευκολύνων προς ασφάλειαν των αρχομένων και αρχόντων` όθεν δεν λείπει η σωτήριος αυτή βάσις ελευθέρου πολιτεύματος εις τους πεπολιτισμένους λαούς και όσοι υστερούνται αυτής εισέτι εν Ευρώπη επικαλούσιν επιμόνως την απόλαυσιν τοσούτου ευεργετήματος. Πολύ δε μάλλον είναι πρωτίστης ανάγκης η αιγίς της δημοσιογραφίας εις αρτισύστατον κοινωνίαν εξελθούσαν πολυχρονίου δουλείας και πολυωδύνου αγώνος , επειδή δι’αυτής μόνης δύναται να διαδοθεί το πνεύμα του πολιτισμού εις τας εσχατιάς του κράτους, να φωτισθή ο λαός περί των καθηκόντων αυτού προς τον θρόνον και τους εισαχθέντας νόμους, να προτρέπεται ο κλήρος και η νεολαία εις την παιδείαν και να ασφαλισθώσιν οι αδύνατοι από των καταπιέσεων των δυνατών. Πως άλλωστε δύναται να φθάση η φωνή του αδικουμένου, του τεθλιμένου , εις ακοήν του δι’ημάς υψίστου ειρηνοποιού, του Βασιλέως; Μέγιστον ούν αγαθόν η ελευθεροτυπία δια την Ελληνικήν κοινωνίαν και πρώτον όργανον εξευγενισμού, ηθικής και πολιτικής μεταρρυθμίσεως οίον ουδέν άλλον δύναται να γίνη`επειδή η φυσική του λαού προς την παιδείαν ροπή, αι ανάγκαι της διακρινώσεως(;)των δικαστικών πράξεων δι’ων μόνον στηρίζεται η αδιαφειλονίκητος ιδιοκτησία και η ατομική ασφάλεια αι θεμελιώδεις αρχαί της αντιπροσωπευτικής κυβερνήσεως ας δικαίως ελπίζομεν καθ’υπόσχεσιν του σεβαστού ημών Άνακτος ότι θέλει διατηρήσει κατ’ουσίαν τας αποφάσεις και τους νόμους των εθνοσυνελεύσεων κατέστησαν τας εφημερίδας τον προσφυέστερον μοχλόν προς φωτισμόν των αληθών συμφερόντων της κοινωνίας και επέτρεψαν τοις δημοσιογράφοις χρέη ιερά , αναντίρρητα και ωφέλιμα, τα οποία έπρεπε να αναγνωρίση φρόνιμος κυβέρνησις και να υποθάλψη όσον ένεστι την διάδοσιν των εφημερίδων !
Ο «Ανεξάρτητος» συνεχίζει να ακολουθεί την γραμμή της μάλλον φλύαρης και υπερβολικής εκδήλωσης σεβασμού, αγάπης και θαυμασμού στο πρόσωπο του Βασιλέως ενώ την ίδια στιγμή δεν παραλείπει να φιλοδωρεί με κάθε είδους υποτιμητικά επίθετα τους Βαυαρούς υπαλλήλους και τους Έλληνες που συντασσόντουσαν με αυτούς. Φαίνεται ανισοβαρής η τακτική αυτή. Στην ουσία όμως είναι ιδιαίτερα συνεπής με τις πολιτικές θέσεις των «Συνταγματικών», που ζητούσαν την «έξωσιν» της Γερμανόγλωσσης και Αυστριακών-Βαυαρικών συμφερόντων καμαρίλας και την αποδυνάμωση της εγχώριας πολιτικής τάσης που την στήριζε , με το αζημίωτο βέβαια αυτή! Ο Π.Κ.Παντελή και ο «Ανεξάρτητος» υπηρετώντας με συνέπεια την αρχή της υπεράσπισης της Συνταγματικής τάξης, είχαν ξεκάθαρη θέση. Στήριζαν τον Όθωνα και την Αμαλία, τους συνιστούσαν όμως να εξελληνιστούν τελείως, να απομακρύνουν τους Βαυαρούς από το Παλάτι και την κυβέρνηση και να στηριχθούν στην αγάπη του Λαού και τους άξιους Έλληνες που θα μπορούσαν θαυμάσια να στελεχώσουν το κράτος.
Συνεχίζει ο «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» ανασκευάζοντας τα επιχειρήματα όσων διατείνονται ότι η ελευθερία του Τύπου προκαλεί κοινωνικές αναταράξεις και πολιτικά η ακόμη και πολιτειακά προβλήματα .
«Ότι δε ο ελεύθερος τύπος δεν είναι αίτιος της εκρήξεως δημοσίου μνησικακίας και των επαναστάσεων αποδείκνυσι σαφώς η ιστορία της β’ και γ’ δεκαετίας του καθ’ημας αιώνος επειδή ούτε η Ιταλία ούτε η Ισπανία και Πορτογαλλία ούτε η Γερμανία ούτε η Πολωνία έχαιρον την ελευθεροτυπίαν αλλ’αι αυτών κυβερνήσεις εδέσμευον επιμελώς τας ιδέας της δημοσιογραφίας και με όλον τούτο οι λαοί αυτών επαναστάτησαν και εν αυτή τη Γαλλία , ο μάλλον ελεύθερος τύπος προέτρεπε με φρονίμους συμβουλάς και αναπτύξεις τους Βουρβώνους, άς ακολουθούντες δεν ήθελον καταβεί από του θρόνου να μοιρασθώσι τον πικρόν άρτον της εξορίας.
Η επιχειρηματολογία του Π.Κ.Παντελή έχει συγκεκριμένο στόχο. Η κυβέρνηση ετοιμάζει νόμο για την λειτουργία του Τύπου που θα κωδικοποιεί τις υπάρχουσες διατάξεις. Η αντίθεση του εκδότη είναι σφοδρή, αλλά παρά τις συνήθειες του εκδηλώνεται με σχετικά ήπιο αν και ειρωνικό τρόπο :
«…δικαίως ούν λέγομεν ότι οι κατήγοροι του ελευθέρου τύπου εισίν οι ύπουλοι εχθροί του Ελληνικού Θρόνου και Έθνους. Προς την λεωφόρον τούτων των τυποκτόνων Θερσιτών φαίνεται ότι διευθύνεται το αργοκίνητον όχημα του ενεστώτος Υπουργείου και εν τη πορεία αυτού φαίνεται ότι πασχίζει να καταθλίψη τα φύλλα του περιοδικού τύπου των Αθηνών ίνα μη αναστηθώσιν πλέον υπό το βάρος των χρηματικών ποινών και καταδιώξεων, και ίνα φωτισθή μόνον το Κοινόν δια των αθώων τω πνεύματι γνωμικών του πολιτικού φωστήρος και υπουργικού αμαξηλάτου και Ταχυδρόμου του μόνου περιστρεφομένου ανεμομύλου εν τη τόσον λυπηρά κοινωνική ημών γαλήνη !
Το άρθρο τελειώνει έτσι με την ειρωνική επισήμανση ότι η Βασιλική Γραμματεία της Δικαιοσύνης που εισήγαγε ετερογενή στοιχεία στην Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, προσπαθεί να απομιμηθεί τον Σόλωνα που συνέταξε τους Νόμους του με πρότυπα νόμους που γνώρισε στις μακροχρόνιες περιοδείες ανά τον τότε γνωστό κόσμο. Αναφέρει σαφώς πλέον, πως οι τυποκτόνες διατάξεις έχουν Βαυαρική προέλευση και επιβάλλονται από το Παλάτι για να ελεγχθεί κάθε πιθανή αντίδραση. Η Συνταγματική παράταξη, που εξέφραζε την γενικευμένη πλέον αντίθεση προς την Βαυαρική αυθαιρεσία στο επίπεδο της δημόσιας διοίκησης, απαιτούσε το οξυγόνο της Ελευθεροτυπίας για να λειτουργήσει σωστά .
Η Δημοκρατία, που μετά τόσους αγώνες και θυσίες είναι εγκατεστημένη πλέον στην Ελλάδα, απέδειξε πως είναι ευαίσθητο αλλά όχι αδύναμο πολιτειακό σύστημα. Είναι νέα, πιο νέα από ότι μπορούμε να φαντασθούμε. Μόλις το 1974 αποκτήσαμε σε σταθερή και μόνιμη βάση, Έλληνα το γένος και εκλεγόμενο σύμφωνα με το Σύνταγμα, Ανώτατο Άρχοντα. Πάψαμε επί τέλους να τον αποκαλούμε «Ανεύθυνο Άρχοντα». Πάψαμε να επιτρέπουμε στους αλλοδαπούς βασιλιάδες, τις βασίλισσες, τους πρίγκηπες και στις Αυλές, (καμαρίλες τις έλεγε ο «Ανεξάρτητος») να ανακατεύονται στην πολιτική ζωή. Πάψαμε επί τέλους να τους διευκολύνουμε στις, ιστορικά πλέον καταγεγραμμένες, Ανακτορικές αθλιότητες που τόσο στοίχησαν στο Έθνος. Δεν έγινε σίγουρα υποδειγματικό κράτος η χώρα, δεν εξαφανίστηκαν ως δια μαγείας τα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας, δεν λύθηκαν οι δεσμοί των μεγάλων συμφερόντων με την τις πολιτικές παρατάξεις που κυβερνούν την χώρα. Αθλιότητες, σκάνδαλα, διαφθορά υπάρχουν άλλοτε έντονα, άλλοτε συμμαζεύονται κάπως. Είναι όμως «ιδιοκτησία» μας, Ελληνικής κοπής πλέον και μένει στον Πατριωτισμό μας να τα διαχειριζόμαστε.
Ο Τύπος έχει βελτιώσει την εμφάνιση και τις δυνατότητες του από την εποχή του «Ανεξάρτητου» και του «Λαού» της δεύτερης Δημοκρατικής εφημερίδας της οικογένειας (1870-1886). Δεν μιλάμε πλέον αποκλειστικά για έντυπο λόγο. Τα ΜΜΕ με την ηλεκτρονική διάσταση τους κατέλαβαν πολύ ζωτικό χώρο στην ενημέρωση.
Οι δυσκολίες όμως και οι «αμαρτίες» του παρελθόντος δεν εξαφανίστηκαν. Άλλαξαν ίσως μορφή και «τρόπους». Το διακύβευμα της μάχης για την εξουσία και η πάλη κυριαρχίας των μεγάλων συμφερόντων με τα συμφέροντα των κοινωνιών και των λαών είναι ανατριχιαστικά το ίδιο. Προκαλεί ρίγος πράγματι η διαπίστωση ότι σχεδόν 200 χρόνια ακούμε στο πεδίο τα ίδια οικογενειακά ονόματα. Από την εποχή της Ιεράς Συμμαχίας μέχρι την σύσκεψη των 20 επώνυμων Γερμανών βιομηχάνων το 1933 με τον Γκαίρινγκ για την στήριξη των Ναζί και την κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ, τίποτε δεν άλλαξε! Οι ίδιοι, με τα ίδια ονοματεπώνυμα με τους ίδιους τρόπους με τα ίδια μυαλά! Ο «Τύπος» (απαραίτητα τα εισαγωγικά γι’αυτού του είδους τα έντυπα!), στην πλειονότητα του δυστυχώς βοήθησε τις αυταρχικές, τις αντιδημοκρατικές και δικτατορικές εξουσίες. Το Ιστορικό παιχνίδι όμως το έσωσαν διαχρονικά οι Δημοσιογράφοι και οι εφημερίδες του Δημοκρατικού χώρου, που με θυσίες και συνέπεια υπερασπίστηκαν την Δημοκρατική Τάξη. Στο σύγχρονο πεδίο οι εστίες έντιμης υπευθυνότητας των ΜΜΕ έκαναν και εκεί την διαφορά. Πάλεψαν μέσα σε εξοντωτικές συνθήκες και κράτησαν όρθια την ελπίδα της κοινωνίας. Τα θύματα δεν είναι λίγα και οι απώλειες χαρισματικών ανθρώπων του Τύπου επώδυνες. Όπως όμως και παλιότερα, από την πρώτη φυλάκιση δημοσιογράφου τον 18ο αιώνα μέχρι τις χωρίς προσχήματα δολοφονίες μαχητικών δημοσιογράφων του 21ου αιώνα, λίγα πράγματα αλλάξανε κι’αυτά προς το χειρότερο. Από την άλλη πλευρά η διαφθορά των ΜΜΕ και των ανθρώπων τους, που υπηρετούν ανοιχτά την εξουσία απαξιώνει καθημερινά τον κόσμο του Τύπου στα μάτια της κοινωνίας. Η Ελευθεροτυπία όμως και η δημοσιογραφική ηθική, θα συμπληρώσω τον «Ανεξάρτητο», είναι πάντα το οξυγόνο της Δημοκρατίας.
Ας είμαστε αισιόδοξοι, φαίνεται πως είναι οξυγόνο που ανανεώνεται συνέχεια, όσο υπάρχει ο πολιτισμός των έντιμων ανθρώπων της ενημέρωσης, των αγωνιστών της Αλήθειας! Της Αλήθειας που υπηρέτησε ο Παντελής Παντελή-Ανεξάρτητος, ο πρόγονος μου και οι διάδοχοι του, με το πρόταγμα των Ηθικών Νικομάχειων του Αριστοτέλη που είχε ως προμετωπίδα στην «Ανεξάρτητο Εφημερίδα της Ελλάδος» το 1827.
«Όσιον προτιμάν την Αλήθειαν».
*Το ιστορικό αφήγημα «Ανεξάρτητος η Δημοκρατική εφημερίδα της Επανάστασης του 1821», εκδόθηκε το 2018 από τον «Μένανδρο».
Σημείωμα του Λάμπρου Βαζαίου.
Aγαπητοί φίλοι
Η προεκλογική αυτή περίοδος μου φαίνεται ατελείωτη. Απίστευτη λογοδιάρροια, συνεχής κακοποίηση της γλώσσας και της αισθητικής που μάλλον θα είναι ελκυστικά θέματα για τον μεταπτυχιακό φοιτητή του μέλλοντος που θα ψάχνει θέμα για διδακτορικό!
Δεν είναι φυσικά όλοι έτσι. Ο καθένας μας νομίζει πως οι «δικοί του» είναι εξαιρέσεις του κανόνα και πορεύεται ανάλογα! Δεν θα το κουβεντιάσω αυτό τώρα. Λέω όμως την γνώμη μου…(δεν αντέχω στον πειρασμό) έτσι για ποικιλία. Κάποιοι που τους ξέρω καλά δεν είναι όπως κάποιοι άλλοι!!!
Σκέφθηκα να ξαναθυμίσω την Ελευθεροτυπία, την «Μεγάλη Ταλαιπωρημένη» όλων των προεκλογικών, και όχι μόνο αυτών, περιόδων. Η πατρίδα μας έχει ιστορία, έχει παράδοση στην κακοποίηση της Αλήθειας, στην χρήση κάθε θεμιτού και αθέμιτου για να περάσει η άποψη της Εξουσίας. Στις μέρες μας γύρισε το παιχνίδι. Δεν είναι τι λέγεται στον Δημόσιο Λόγο, είναι περισσότερο «ΤΙ ΔΕΝ ΛΕΓΕΤΑΙ».
Είναι οι Αμερικανιές, είναι οι «Ψευδαγγελίες» που έλεγε ο Ξενοφώντας τότε στην «Κάθοδο των Μυρίων»*και άλλα πολλά.
*αυτές σε απλά Ελληνικά είναι τα fake news!!!
Είναι πολύ σοβαρό το θέμα, Η Δημοκρατία είναι ευαίσθητο αλλά όχι ευάλωτο σύστημα. Εκδικείται σκληρά, αν και αργεί, όσους την πειράζουν. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να μείνουμε στην σωστή πλευρά της ζωής.**
**μην μπερδευτούμε με αυτούς που μιλάνε για την «σωστή πλευρά της Ιστορίας». Σίγουρα δεν έχουν ιδέα από Ιστορία αυτοί, λένε ό,τι τους κατέβει !!
Λ.ΒΑΖΑΙΟΣ
Επιμέλεια ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης
Η Διατήρηση της “Ιστορικής Μνήμης”, στις πραγματικές της βάσεις και όχι παραχαραγμένης, αποτελεί ουσιώδη συνδετικό κρίκο του έθνους μας, μέσω της ατομικής και συλλογικής μνήμης .
Στην διατήρηση της ιστορικής μνήμης συμβάλουν και τα κτίρια-μνημεία που μας υπενθυμίζουν διαρκώς άλλες χρονικές περιόδους, τα ιστορικά γεγονότα και τα πρόσωπα που σχετίζονται με αυτά.
Ένα κτίριο στενά συνυφασμένο με την ιστορία μας είναι το Α΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο στου Μακρυγιάννη.
Αρχιτεκτονικά, το κτίριο ήταν επιβλητικό, δέσποζε στο δρόμο για την Ακρόπολη, ήταν το πρώτο δημόσιο κτήριο της πρωτεύουσας, το οποίο συνδύαζε πραγματικά ετερόκλητα αρχιτεκτονικά στοιχεία, δηλαδή νεοκλασικά, νεο-ρωμαϊκά και νεο-βυζαντινά. Αυτό το έκανε σημείο αναφοράς για πολλούς επισκέπτες.
Λειτουργικά το κτίριο είναι συνυφασμένο με την Στρατιωτική Ιατρική και γενικότερα με την Ελληνική Ιατρική. Το σχεδίασε ο Βάϊλερ, ως Α΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Είναι το πρώτο κτίριο στην χώρα που σχεδιάστηκε με προδιαγραφές Νοσοκομείου και λειτούργησε σχεδόν επί 100 χρόνια ως Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Πρώτος διευθυντής διετέλεσε ο διαπρεπής Βαυαρός ιατρός A. Lindemaver από της 25 Απριλίου 1836 οπότε και τοποθετείται χρονικά η επίσημη έναρξη λειτουργίας του, για να ακολουθήσουν Έλληνες στρατιωτικοί ιατροί.
Για πολλά χρόνια το Α΄Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών ήταν το καλύτερο νοσοκομείο της Ελλάδος. Σε αυτό παρέχονταν σύγχρονες και υψηλής ποιότητας ιατρικές υπηρεσίες, σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής.
Αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την δημόσια υγεία και περίθαλψη και είναι άμεσα συνυφασμένο με την ιστορία του Υγειονομικού του Ελληνικού Στρατού τον 19ο αιώνα. Ταυτόχρονα είναι κομμάτι της Ιστορίας της Ιατρικής στην Ελλάδα μια που το Νοσοκομείο αυτό έπαιξε και εκπαιδευτικό ρόλο, ως οργανικό κομμάτι της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου με καθηγητές Στρατιωτικούς ιατρούς όπως ο Ιωάννης Ολύμπιος (στρατιωτικός ιατρός και πρώτος Καθηγητής της χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών) και ο Ερρίκος Τράϊμπερ (Αρχίατρος ιδρυτής της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Στρατού, Καθηγητής της χειρουργικής). Ενδεικτικά αναφέρουμε, το 1847 οι Επίατρος Ν. Πετσάλης και Ε. Τράιμπερ πραγματοποίησαν την πρώτη εγχείρηση με γενική αναισθησία στην Ελλάδα με τη χρήση αιθέρα. Το επίτευγμα αυτό ήταν σημαντικότατο αν αναλογιστεί κανείς ότι ο αιθέρας χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Αμερική έξι μόλις μήνες νωρίτερα. Επίσης στο στρατιωτικό νοσοκομείο, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, λίγο αργότερα χρησιμοποιείται και το χωροφόρμιο.
Επίσης σημαντική ήταν και η προσφορά του Νοσοκομείου τόσο κατά την επιδημία πανώλους τον Απρίλιο του 1837 στον Πόρο όσο και στην επιδημία χολέρας, το 1854 στην Αθήνα. (Διδακτορική Διατριβή 2009 ΑΠΘ-“Η Ιστορία των Στρατιωτικών Νοσοκομείων στη νεότερη Ελλάδα, του Στρατιωτικού Ιατρού Κωνσταντίνου Γ.)
Τι πιο συνυφασμένο λοιπόν με το κτίριο και την ιστορία του, από την στέγαση σε αυτό Μουσείου της Ελληνικής Ιατρικής; Για το λόγο αυτό πριν 32 χρόνια υγειονομικοί Αξιωματικοί, με επίλεκτα μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας και της Ιατρικής, μαζί με απογόνους του Τράιμπερ, ίδρυσαν τον Σύλλογο “Φίλοι του Μουσείου της Ελληνικής Ιατρικής». Αγωνίστηκαν να ιδρυθεί το Μουσείο. Το Μουσείο για διάφορους λόγους δεν έγινε, και ο Σύλλογος “συμβιβάστηκε” με την ανάρτηση πλάκας που πληροφορούσε για την ιστορία του οικοδομήματος!
Την θλιβερή όμως συνέχεια της αρχικής προσπάθειας για την ίδρυση του Μουσείου της Ιατρικής, περιγράφει ο Η.Χ.Παπαδημητρακόπουλος. Η πλάκα του «συμβιβασμού» εθεάθη ριγμένη στο ρείθρο του πεζοδρομίου της Διον.Αρεοπαγίτου και σήμερα αγνοείται η τύχη της!
Το αρχικό κτίριο είχε η ριζικά ανακαίνισθει το 1899. Μετά από έναν αιώνα λειτουργίας, το 1930 παραχωρήθηκε στη χωροφυλακή και απετέλεσε, μεταξύ των άλλων, πεδίο αιματηρών συγκρούσεων κατά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου 1944. Το 1977 περιήλθε στο Υπουργείο Πολιτισμού. Σήμερα, το κτίριο που σχεδίασε και κατασκεύασε το 1836 ο Βαυαρός Υπολοχαγός του Μηχανικού φον Βάϊλερ, μετά την περιπετειώδη ιστορική διαδρομή του, είναι λαμπρά αναπαλαιωμένο και διατηρημένο, μέρος του Μουσείου της Ακροπόλεως!
Η Επιστημονική Ένωση Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΕΥΕΔ) παίρνοντας την σκυτάλη από παλιότερους Συναδέλφους προβάλει ξανά το άρθρο του Η.Χ.Παπαδημητρακόπουλου στην Καθημερινή 20/1/1991! Είναι ακόμη επίκαιρο και εξέφρασε τότε το αυτονόητο, την ίδρυση δηλαδή Μουσείου Ελληνικής Ιατρικής στο πρώτο οργανωμένο Νοσοκομείο της χώρας, προσπάθεια που πρέπει να αφορούσε το σύνολο του Ιατρικού Κόσμου της χώρας.
Έγραφε τότε ο Παπαδημητρακόπουλος τελειώνοντας το άρθρο του στην Καθημερινή “Και δεν είναι, επιτέλους, καιρός η ηγεσία των Υγειονομικών των Ενόπλων Δυνάμεων, οι εν ενεργεία και οι εν αποστρατεία συνάδελφοι, οι ιατρικοί σύλλογοι και οι επιστημονικές ενώσεις, οι πανεπιστημιακοί των Ιατρικών Σχολών (και άλλοι, και άλλοι…), να απαιτήσουν έναν στοιχειώδη σεβασμό της ιστορικής μνήμης (ήτοι του τρέχοντος ήθους) με τη δημιουργία στο Νοσοκομείο Μακρυγιάννη του Μουσείου της Ελληνικής Ιατρικής – πράγμα που από ετών έχουν πράξει οι ψυχροί κουτόφραγκοι με τα αντίστοιχα Στρατιωτικά Νοσοκομεία στη Γαλλία, το Βέλγιο και αλλαχού”
Με πολλή ικανοποίηση μάθαμε ότι ο νέος Δντης της ΔΥΓ/ΓΕΣ, Υποστράτηγος ΥΙ κ. Δημ. Κασσίμος είναι ενήμερος και διερευνά το όλο θέμα.
ΑΡΘΡΟ ΗΛΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 20 ΙΑΝ 1991
Το πρώτο στρατιωτικό νοσοκομείου ανηγέρθη στους πρόποδες της Ακροπόλεως (στου Μακρυγιάννη, όπως επικράτησε να λέγεται) το 1836, σχεδιάστηκε από τον Βαυαρό υπολοχαγό τον μηχανικού Weiler, λειτούργησε ως νοσοκομείο επί έναν ακριβώς αιώνα και αποτέλεσε ένα εξαιρετικά λαμπρό οικοδόμημα των Αθηνών – γεγονός που μάλλον διέλαθε της προσοχής της ηγεσίας παλαιότερων εποχών… Η τύχη του, επί των ημερών μας, υπήρξε αυτόχρημα οικτρή, αφού περίπου εδηώθη ως σύνταγμα….. χωροφύλακῆς (στην οποία παρεδόθη το 1930, όταν αφαιρέθηκε αναιτίως από το υγειονομικό), μεταξελίχθη επ’ εσχάτων σε ένα άχαρο, αμήχανο και σαφώς άχρηστο μουσείο γύψινων ομοιωμάτων του Παρθενώνος, ενώ προηγουμένως (εννοείται) οι μεγαλοπρεπείς και πανύψηλοι θάλαμοι του απέκτησαν, διά της προσθήκης μιας χυδαίας και κακόγουστης ψευδοροφής, ὄψιν τυπικώς μικρομεσαίου νεοελληνικού μικρομάγαζου.
Σημείο αναφοράς.
Εν τούτοις, σε χρόνια όπου μπορούσαν να λειτουργήσουν μερικές αξίες του τόπου, το Στρατιωτικό Νοσοκομείο (όπως απλώς απεκαλείτο) μνημονευόταν με έκδηλο θαυμασμό, και αποτελούσε ένα βασικό και συχνό σημείο αναφοράς. Στην ελληνική πεζογραφία είναι το Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
Εδώ θα μνημονεύσω τρεις, μόνο, συγγραφείς, οι δύο από τους οποίους δεν είναι ευρύτερα ιδιαιτέρως γνωστοί.
Ο Γρηγόριος Παλαιολόγος (γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνος) εξέδωσε το 1839 το μυθιστόρημα «Ο Πολυπαθής», που σήμερα διεκδικεί τις δάφνες του πρώτου νεοελληνικού μυθιστορήματος. Στο αμέσως επόμενο βιβλίο του. «Ο Ζωγράφος” (1842) συναντάμε την πρώτη αναφορά για την ανέγερση «Ενός καλοῦ στρατιωτικοῦ νοσοκομείου”.
Πολύ μεταγενέστερα ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος (1867 – 1911) στο βιβλίο του “Η κερένια κούκλα” (1911) – ένα από τα σπουδαιότερα νεοελληνικά μυθιστορήματα- περιγράφει το δρομολόγιο του ήρωός του με βάση το στρατιωτικό νοσοκομείο…
Εμμανουήλ. Λυκούδης
φθάνουμε, έτσι, στον εκ Ναυπλίου ανώτατον δικαστικό και πεζογράφο Εμμανουήλ Λυκούδη (1849 – 1925) και στο βιβλίο του “Διηγήματα” (1920). Δεν θα επιχειρήσω, εδώ, μια κριτική παρουσίαση των διηγημάτων του Λυκούδη – για τα οποία, άλλωστε, διατηρώ αρκετές επιφυλάξεις. Θα μνημονεύσω, απλῶς, χωρίς να συμμετέχω απολύτως στα ενθουσιώδη σχόλια, το θεωρούμενο ως κορυφαίο διήγημά του «Η Κωμόπολις Φθειρία», θα εκφράσω τον ανεπιφύλακτο θαυμασμό μου για το αφήγημα «Ο πύργος του Οσκέλλου» και (πάνω απ’ όλα!) για το άκρως λιτό, βραχὺ καὶ μελαγχολικό «Υπό την αυτήν στέγην”, και θα περάσω, βιαστικά, στο διήγημα «Η ξένη του” 1854.
Η ξένη του 1854 * δεν είναι, παρά η επιδημία χολέρας που εκσπά στην Αθήνα της εποχής. Ο Λυκούδης με την ακρίβεια και την αυστηρότητα που τον διακρίνουν, συλλέγει στοιχεία για την επιδημεία που ξεκλήρησε την πρωτεύουσα, βρίσκει επιζώντες και μας διασώζει (με μια μοναδική ενάργεια) την πορεία ενός φοβερού λοιμού, παραδίνοντας ένα κείμενο που μάλλον έχει περάσει απαρατήρητο
Θέματα
Και φθάνει στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο:
«Το τριπλό του αριθμού τούτου βέβαια (γράφει) θα επλησίασαν τα θύματα, όταν συλλογισθή κανείς ότι εις τας 14 και 15 Νοεμβρίου (1854) μόνο το στρατιωτικό νοσοκομείο έδωσε στον ασβέστη απάνω από διακόσια ανθρώπινα κορμιά…..”
…..Και αμέσως παρακάτω:
«Αλλά τι χαλασμός ήταν εκείνος στο στρατιωτικό νοσοκομείο! Τα κρεβάτια πυκνά κολλημένα για να χωρούν περισσότερους, οι σάλες, μόλις άφηναν λίγο τόπο για να διαβαίνουν οι ιατροί και οι νοσοκόμοι. Όλα ήσαν γεμάτα, εκοίτονταν και χάμω πολλοί απάνω στα βρώμικα απορρίμματα. Και οι τοίχοι σκεπασμένοι από στολές κρεμασμένες στολές που δεν θα ἐντυναν πλειά κανένα λεβέντικο κορμί, ανακατωμένες εκεί, του ιππικού των ακροβολιστών, του πεζικού, του πυροβολικού των επιλέκτων, ένα φρικτό παζάρι από ρούχα παρδαλά, θλιβερά αποφόρια, άφιλονείκητη ιδιοκτησία του θανάτου. Έτσι αυτό το νοσοκομείο, αληθινή κοιλάδα του κλαυθμώνος, ορμητικός σαν καταρράχτη, ο Χάρος, τα πλημμυρούσε με μανιωμένα κύματα, όπου έπαιρναν σβάρνα τα κρεβάτια γραμμή. Και εγίνονταν στην πλατειά σκάλα ένα ατέλειωτο φρικτό συναπάντημα, τα λείψανα που κατέβαζαν, και οι δυστυχισμένοι που τους ανέβαζαν εκεί, για να τους κατεβάσουν πάλι όπως τους πρώτους σε λίγες ώρες. Και εγλιστρούσαν οι νοσοκόμοι σ’ αυτό το ανεβοκατέβασμα και τους έφευγαν από τα χέρια τα κορμιά γιατί τα σκαλιά ήσαν σκεπασμένα από ένα μαυροπράσινο βούρκο δύο δάχτυλα παχύ, όπου πλημμυρούσε τα πατώματα και κατέβαινε τα σκαλιά αργοκίνητος. Έτσι ο κατακλυσμός του θανάτου εσώριαζε στοίβα στου νοσοκομείου την αυλή τα γυμνά λείψανα. Οι ζευγίται, ως έλεγον τότε τους ελάτας, δεν επρόφθαναν να κουβαλούν τα γυμνά λείψανα στο νεκροταφείο, και έμεναν εκεί στην αυλή νύκτες ολόκληρες…»
Διατηρητέο
Και ο χώρος αυτός, στην αυλή του οποίου έμεναν τα γυμνά λείψανα νύχτες ολόκληρες και όπου μόνον σε δύο ημέρες «έδωσαν στον ασβέστη απάνω από διακόσια ανθρώπινα κορμιά» πέρασε (αντιστάσεως μη ούσης) στην κατοχή του υπουργείου Πολιτισμού, απέκτησε γελοίες ψευδοροφές, κατέστη δήθεν μουσείο εκμαγείων (και όχι Μουσείο Υγειονομικού, ἡ Ιατρικής), χωρίς να τοποθετηθεί (για τα προσχήματα, έστω και μια πινακίς πάνω από τα κοκκαλάκια εκείνουν που ετελεύτησαν ανώνυμοι μέσα στους λάκκους με τον ασβέστη – ενώ οι πάσης φύσεως στήλες της παραπολιτιστικής παραπληροφόρησης, έσπευσαν να αναλυθούν σε νέους αίνους ἀγνοίας, επ’ ευκαιρία της απονομής των βραβείων του διαγωνισμού για το νέο Μουσείο Ακροπόλεως. Και το υπουργείο Πολιτισμού, φιλοστόργως, απεύδει εκ των υστέρων να διατηρήσει ως διατηρητέο το προσφάτως αποκτηθέν εκεί οίκημα ενός καθ’ όλα αξιόλογου συνθέτη – τα κοκκαλάκια, όμως, των αφανών και ανωνύμων, που έδωσαν στον ασβέστη» κατά εκατοντάδες, επίσης εκεί, ποιος θα τα μνημονεύσει και ποιος θα τα σεβασθεί;
Μουσείο
Και δεν είναι, επιτέλους, καιρός η ηγεσία των Υγειονομικών των Ενόπλων Δυνάμεων, Οι εν ενεργεία και οι εν αποστρατεία συνάδελφοι, οι ιατρικοί σύλλογοι και οι επιστημονικές ενώσεις, οι πανεπιστημιακοί των Ιατρικών Σχολών (και άλλοι, και άλλοι…), να απαιτήσουν έναν στοιχειώδη σεβασμό της ιστορικής μνήμης (ήτοι του τρέχοντος ήθους) με τη δημιουργία στο Νοσοκομείο Μακρυγιάννη του Μουσείου της Ελληνικής Ιατρικής – πράγμα που από ετών έχουν πράξει οι ψυχροί κουτόφραγκοι με τα αντίστοιχα Στρατιωτικά Νοσοκομεία στη Γαλλία, το Βέλγιο και αλλαχού
Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
* η Ξένη του 1854 (Η Μηχανή του Χρόνου)
Τον Μάιο του 1854 Άγγλοι και Γάλλοι στρατιώτες αποβιβάστηκαν για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια στον Πειραιά και τον κατέλαβαν. Σκοπός της επιδεικτικής ενέργειας ήταν να ξεκαθαρίσουν στο παλάτι ότι πρέπει να σταματήσουν τη δράση τους οι αντάρτες στη Θεσσαλία και την Ήπειρο, που τις κατείχαν ακόμη οι Τούρκοι. Κατηγορούσαν ανοιχτά τον βασιλιά Όθωνα ότι υποδαύλιζε την εξέγερση στις υπόδουλες περιοχές. Ήταν η περίοδος του Κριμαϊκού πολέμου και η Ρωσική Αυτοκρατορία πολεμούσε εναντίον της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η παραμονή ξένων στρατευμάτων στον Πειραιά δεν έφερε μόνο πολιτική ταπείνωση και πίεση, αλλά και χολέρα. Μια φονική επιδημία που εξαπλώθηκε γρήγορα και στην Αθήνα. Τα πρώτα κρούσματα της ασθένειας εμφανίστηκαν στον Πειραιά τον Ιούνιο, σε μέλη του αγγλογαλλικού πληρώματος. Για τον λόγο αυτό, η συγκεκριμένη επιδημία ονομάστηκε «η Ξένη του 1854». Η επιδημία σταμάτησε τον Δεκέμβριο του 1854. Υπολογίζεται ότι συνολικά σε Αθήνα και Πειραιά έχασαν τη ζωή τους περίπου 3.000 άνθρωποι, τεράστιος αριθμός αν αναλογιστεί κάποιος ότι ο συνολικός πληθυσμός Αθήνας – Πειραιά ανέρχετο στις 10.000 . Ανάμεσά τους και οι Γεώργιος Γεννάδιος και Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος, που ήταν ιδρυτικά μέλη της Φιλικής Εταιρίας. (Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ)
2023.05.12 Σύγχρονες φωτογραφίες από τον Συνάδελφο Γιώργο Γιαννακό .
Άρθρο σε μορφή pdf αρχείου, εδώ
Επιμέλεια ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης, Υπτγος ε.α
Τον απεριόριστο θαυμασμό μου για το έργο του αντιστράτηγου ΥΙ, εα θεοδώρου Τσοχαλή εξέφρασα πριν 2 χρόνια όταν είχε την ευγενή καλοσύνη να προσφέρει στη βιβλιοθήκη της ΕΕΥΕΔ τα έργα του Ομήρου Οδύσσεια, Απολλωνίου του Ροδίου Αργοναυτικά, Οβιδίου Μεταμορφώσεις και Απουλιού Έρως και Ψυχή.
Σήμερα ο εκλεκτός μας φίλος και μέλος της ΕΕΥΕΔ κ. Τσοχάλης επανέρχεται προσφέροντας το δίτομο έργο του ομήρου Ιλιάς. Πρόκειται για τη δεύτερη έκδοση 2021 του ομώνυμου έργου που ο συγγραφέας είχε εκδώσει το 1992 σε ένα λαμπρό τόμο 571 σελίδων διαστάσεων 25×35 εκ. που εξαντλήθηκε και επανεκδόθηκε σε 2 τόμους πιο εύχρηστους 17x 24 εκ, 624 σελίδων ο πρώτος και 671 σελίδων ο δεύτερος.
Στη δομή της έκδοσης ακολουθείται η ίδια μοναδική αρχιτεκτονική της πρώτης έκδοσης, όπου στις σελίδες αριστερά εμφανίζεται το πρωτότυπο κείμενο με ένα στίχο σε κάθε σειρά να καταλαμβάνει το αριστερό κάθετο ήμισυ της σελίδας ενώ δίπλα, στο δεξιό κάθετο ήμισυ παρατίθεται έμμετρη μετάφραση στίχο στίχο στην νεοελληνική γλώσσα. Στις δεξιές σελίδες εμφανίζονται ζωγραφικοί πίνακες ή χαρακτικά ή ταπισερί ή γλυπτά από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, αναπαριστώντας τη σκηνή που αναφέρεται στην αριστερή σελίδα. Μια πανδαισία Ομήρου δοσμένη με έμμετρο λόγο και καλλιτεχνική απεικόνιση που συναρπάζει τον αναγνώστη και τον ταξιδεύει στην απεραντοσύνη της Ελληνικής παιδείας!.
Ο θόδωρος Τσοχαλής κατήγαγε έναν άθλο με το έργο του, που θα μείνει στην ιστορία! Εμείς οι Συνάδελφοι του αισθανόμαστε υπερήφανοι για αυτόν, του προσφέρουμε την αγάπη μας, τον θαυμασμό μας και την ευγνωμοσύνη μας, που με τη γενναιοδωρία του να προσφέρει όλο του το έργο στη βιβλιοθήκη της ΕΕΥΕΔ, προσέδωσε σε αυτήν μοναδική ποιότητα.
Dr Νίκος Παπαγιαννόπουλος
Yποστράτηγος ε.α
Πρόεδρος ΕΕΥΕΔ
Ο ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΡΑΦΕΑ
“Ελληνες έσμεν το γένος
ως ή τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί”
Πλήθων
“…έσσεται αθάνατος και αγήραος ήματα πάντα” είπε ο Κύπριος χρησμολόγος Εύκλους προφητεύοντας τη γέννηση του Ομήρου. Ο χρησμός εκπληρώνεται. Ο θείος ποιητής παραμένει αθάνατος. Η ποίησή του ενέπνευσε και εμπνέει τους θεράποντες των γραμμάτων και των τεχνών, και για τον σχολιασμό της αναλώθηκε περισσότερο μελάνι από όσον αίμα κελαινόν κραταιών κορυστών κοτυλήρυτον κελάρυσε στο Τρωικό πεδίο για τους φλογερούς οφθαλμούς της καλλίκομης καλλονής της Λακεδαίμονος.
Στα Ομηρικά κείμενα παρεμβάλλεται και περιγράφεται με τρόπο αριστοτεχνικό η αρχαία Ελληνική παράδοση. Οι πρόγονοί μας με τη γόνιμη φαντασία τους θεοποίησαν τις δυνάμεις της φύσεως. Ο καλλιρήμων ποιητής με άφθαστη παραστατικότητα εξανθρώπισε τους αθανάτους και τους κατέβασε στη γη απαθανάτισε τους ήρωες και τους εξύψωσε στον ουρανό. Σ’ αυτόν τον υπέροχο τόπο θνητοί και αθάνατοι έσμιξαν, χάρηκαν και υπέφεραν, μίσησαν και ερωτεύθηκαν. Για να κατανοήσει ο αναγνώστης τον κόσμο των θεών του Ομήρου θα πρέπει να τον κρίνει ως πνευματικό καλλιτεχνικό δημιούργημα αστείρευτης εμπνεύσεως. […]
Θ.Τ
ΜΙΑ ΣΕΛΙΔΑ
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
2η Κριτική από την Εφημερίδα Δημοκρατία 13 Μαρτίου 2022, «Ιλιάδα»: Οι ήχοι του Ομήρου μέσα από λέξεις και εικόνες Νίκος Παπουτσόπουλος εδώ
Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης
Τα “Ανακρεόντεια”, η υπέροχη έμμετρη μετάφραση στην Νέα Ελληνική του Θ. Τσοχαλή διατηρεί στην μετάφραση την μαγεία της αρχαιοελληνικής γλώσσας. Η ποιοτική συλλεκτική έκδοση του, αποτελεί ένα ταξίδι στο μακρινό παρελθόν μας. Η ανάγνωσή της “ανακρεόντειας ποίησης” είναι μια απόλαυση. Φυσικά ποτέ η μετάφραση δεν αντικαθιστά το πρωτότυπο, αν όμως ο μεταφραστής είναι ο ίδιος ποιητής, τότε η μετάφραση μας επιτρέπει να χαρούμε την πορεία της γλώσσας μας που με πολλές αλλαγές συνεχίζει να πορεύεται, να διατηρεί ένα από τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητα μας
Ο αργυρότοξος Απόλλων και ο οινοδότης Διόνυσος είναι οι δύο αρμονικά αντίθετοι θεοί που επηρέασαν ανεξίτηλα τον ψυχικό κόσμο των Ελλήνων.
Ο Διόνυσος είναι το σύμβολο του πάθους, του συναισθήματος και της παρορμήσεως, της εξάρσεως, του ενθουσιασμού και της εκστάσεως, της μέθης, της συγκινήσεως, του οίστρου και του οργασμού.
Ο Απόλλων συμβολίζει την τάξη, την ισορροπία και τον ρυθμό, την αρμονία, την ηρεμία και τη γαλήνη.
Η Διονυσιακή συνεχής μεταμόρφωση της φύσεως, η φωτεινότητα και η διαύγεια του Ελληνικού τοπίου, η ποικιλία, η εναλλαγή και το παιχνίδισμα των χρωμάτων του Αιγαιακού χώρου, οι νοεροί Απολλώνειοι υπέροχοι υπερκόσμιοι ήχοι της κινήσεως των ουρανίων σωμάτων, αφύπνισαν και καθοδήγησαν την ψυχή των Ελλήνων.
Στην ιερή γη τους συμφιλιώθηκαν η επανάσταση και η τάξη, ο φρενήρης ενθουσιασμός και η ήρεμη φρόνηση, το φυσικό και το μεταφυσικό, το ψυχικό και το πνευματικό, το αισθητό και το υπεραισθητό, η συναισθηματική ένταση και ο κόσμιος ρυθμός. Εδώ συγκεράστηκαν ο εσωτερικός αυθορμητισμός και η μυστηριακή σιωπή και άνθησαν η φιλοσοφία, οι επιστήμες, οι τέχνες και η ποίηση. Στα ζείδωρα ακρογιάλια του Αιγαίου εναπόθεσε η φιλομμειδής Αφροδίτη τη δική της καλοκεντημένη ζώνη πλουμιστή, που κάθε είδους θέλγητρα επάνω είχε τα ερωτόλογα κει ήσαν και ο έρωτας κι ο πόθος και το πλάνεμα, που κλέβει τον νου και των μυαλωμένων.”
Από τα θέλγητρα τούτα και από τον συγκερασμό του Διονυσιακού πάθους και της Απολλώνιας αρμονίας, επήγασε η έμπνευση των ποιητών, των οποίων η λύρα συνέθεσε αίνους για τον έρωτα, για τη χαρά της ζωής, για το ωραίο, για τη φύση. Μεταξύ των ποιητών αυτών, των λυρικών ποιητών, εξέχουσα θέση κατέχει ο Ανακρέων. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)
| ISBN13 | 9789609125727 |
| Εκδότης | ΙΔΙΩΤΙΚΗ |
| Χρονολογία Έκδοσης | Δεκέμβριος 2001 |
| Αριθμός σελίδων | 226 |
| Διαστάσεις | 36×25 |
| Μετάφραση | ΤΣΟΧΑΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ |
| Επιμέλεια | ΤΣΟΧΑΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ |
| Κωδικός Πολιτείας | 1985-1365 |
| Θέμα | ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ – ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ |
Αντί προλογου η επιστολή του Συναδέλφου Λάμπρου Βαζαίου προς την ΕΕΥΕΔ.
Χαίρομαι που μπορώ και φέτος να επικοινωνήσουμε με την καθιερωμένη κατάδυση στην παράδοση και την ευαισθησία των Βυζαντινών, των παλιών «δικών μας ανθρώπων».Ο βίος μου και η Ζωή που πέρασα με μάθανε να αγαπώ την «συνέχεια» και την «συνήθεια».Τις «συνηθισμένες» ευχές για το Πάσχα με όλη μου την αγάπη τις αφήνω στο κατώφλι σας!
Την «συνέχεια» μας, την καταγράφουν, όπως κάθε χρόνο η Κασσιανή και Θεόφιλος σε…….…..«Ασυνήθιστες μέρες και Απόκρημνα χρόνια»!
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Λάμπρος Βαζαίος
Η ΚΑΣΣΙΑΝΗ Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ …. και το δικό τους τροπάριο!
Ο Γ.Ν.Πεντζίκης ακολούθησε με σεβασμό και ιδιαίτερη επιτυχία , τις διεισδύσεις και κάποιες καταδύσεις στον Βυζαντινό χώρο, που έκανε ο πατέρας του ο Ν.Γ.Πεντζίκης. Ο Αρχαίος φαρμακοποιός της Εγνατίας οδοιπόρησε στην Β. Ελλάδα βλέποντας, μαθαίνοντας και δασκαλεύοντας, την φύση και την ιστορία σε όλους μας. Ως αληθινός Άρχοντας όμως όλα αυτά τα έκανε με τον δικό του αποκλειστικά τρόπο μιλώντας, γράφοντας και ζωγραφίζοντας για όλα, υπαινισσόμενος ότι όλα αυτά πλέον, αφορούν αποκλειστικά σε όσους θέλουν να προσπαθήσουν να λύσουν τους γρίφους του! Από την στιγμή που έκλεισα, έχοντας τελειώσει την ανάγνωση, το πρώτο βιβλίο του που είχε πέσει στα χέρια μου (δεν έχει σημασία πιο) κατάλαβα πως γνώρισα έναν Βυζαντινό! Ήταν η ανάγκη του καθενός από την γενιά μου να μάθει κάτι περισσότερο από όσα τσιγκούνικα και κάποτε ανάποδα μας μάθαιναν για το Βυζάντιο στο σχολείο. Ήταν ακόμη η ανάγκη να ψηλαφήσουμε την μαγεία του τόσο μακρινού Βυζαντινού Μεσαίωνα, που δεν τον λέγανε έτσι τότε. Η εκκλησιαστική τυπολατρεία και ιδίως η απώθηση που προκαλούσε η υποχρεωτική φοίτηση στα κατηχητικά με τα παρεπόμενα της, μας έδιωχναν και μας έστελναν σε πιο ελκυστικές διαδρομές. Η γνωριμία όμως με τον Ν.Γ.Πεντζίκη και άλλους που μαζί πορεύονταν, έκανε την διαφορά από την αφόρητη πλήξη της λογοτεχνίας που ήταν η «επιτρεπόμενη». Αυτή που επιβαλλόταν από απαίδευτους και ανόητους κρατικούς και ρασοφόρους «εθνικόφρονες εκτιμητές της εξωσχολικής λογοτεχνίας».
Έδωσε ο υιός Πεντζίκης λοιπόν με το ογκώδες έργο του «Το Βυζάντιο έχει ρεπό» σημαντικά στοιχεία αλλά και κάποιες λεπτομέρειες πολύ ιδιαίτερες. Είναι όλα τους, τα στοιχεία και οι λεπτομέρειες, αρκετά για να συμπληρώνουν όσα δεν πρόλαβαν να προσεγγίσουν ή ακόμη όσα παρέλειψαν οι Βυζαντινολόγοι. Η ανανέωση της σχέσης του αναγνώστη με τον «Αριστοφανικό» Πτωχοπρόδρομο και το όχι τυχαίο συναπάντημα με τον Κωνσταντίνο Μανασή και τα λαϊκά ευφυολογήματά του, ήταν για μένα ελκυστικές λύσεις διόδου για την προσέγγιση της εποχής. Τα «Χίλια Χρόνια» ζωής του κράτους που τελικά ονομάσαμε Βυζάντιο με πρωτεύουσα του την Κωνσταντινούπολη, περάσανε με την «Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία» αγκαλιασμένη με ό,τι Ελληνικό, κυρίως όμως με την γλώσσα. Είναι απολαυστική η αμεσότητα, η απλότητα και η εύκολη εκφορά για τον σύγχρονο Έλληνα της γλώσσας των Βυζαντινών, τα Ελληνικά που μιλιόντουσαν στην καθημερινή ζωή από όλους. Είναι η «Κοινή» που περπάτησε και διαδόθηκε σε όλη την Ανατολή, έγινε χρηστική για το μωσαϊκό των ανθρώπων της Αυτοκρατορίας, ανεξάρτητα προέλευσης και εθνικής τους ταυτότητας. Με αυτήν την «αποσκευή» κατάφερε και χώρεσε τόσο καλά τις ανάγκες έκφρασης του σκλαβωμένου Γένους αργότερα. Να τολμήσω να πάω παρακάτω και να πω για την σύγχρονη Δημοτική;
Η γλώσσα της εκκλησίας, η γλώσσα των Ευαγγελίων, ό,τι μεθοδεύτηκε και καθιερώθηκε από τους Αλεξανδρινούς, τους Εβδομήκοντα, τον Ωριγένη, τους Ελληνίζοντες και τους Ελληνικούς, που έλεγε ο Καβάφης, ήταν η γλώσσα του Κράτους. Το «ρωμαϊκός» παρέμεινε βέβαια μέχρι τέλους ως επίσημος προσδιορισμός και τα Λατινικά τους πρώτους αιώνες χρησιμοποιούνταν στα πολύ επίσημα κρατικά έγγραφα. Το «Ελληνικός» που μπερδευόταν με το «εθνικός» και χαρακτήριζε κάτι ειδωλολατρικό είχε κακή τύχη στην κοινωνία που ζούσε τον ενθουσιασμό της επικράτησης του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του «Ρωμαϊκού Κράτους.
Η λογοτεχνία όμως η ποίηση, η φιλοσοφία και όλες οι ανθρωπιστικές «διαδικασίες» δεν αναπτυχθήκανε ελεύθερα και συμμετρικά, δεν έδωσαν έργα με συνέχεια και αντοχή στον χρόνο. Υπάρχει όμως το θέμα της διαφορετικότητας της ζωής με το τώρα και το τότε στα «Χίλια Χρόνια» Βυζαντινής ζωής! Η θρησκεία με εκφραστή της την εκκλησία και σε στενή σύνδεση με την εξουσία, καθόρισε και έλεγξε αποφασιστικά την πορεία της πνευματικής ζωής. Η ποίηση «καλύφθηκε» σε μεγάλο μέρος από την θρησκευτική υμνογραφία που για να είμαστε δίκαιοι έδωσε σειρά αριστουργημάτων. Η Μουσική σε πολύ μεγάλη έκταση λειτούργησε ως θρησκευτική με δικούς κανόνες, δίνοντας και αυτή έργα μεγάλης έμπνευσης τα περισσότερα σε λατρευτική κατεύθυνση. Δεν έπαψε βέβαια να υπάρχει η αυθόρμητη λαϊκή μουσική δημιουργία και παράδοση, για την οποία όμως δεν ξέρουμε πολλά. Οι χρονικογράφοι μιλούν για την μουσική της Βυζαντινής λαϊκής ταβέρνας η ακόμη και των καταγωγίων με τις αυλητρίδες και τα τολμηρά και συχνά άσεμνα ακούσματα. Η λαϊκή ποίηση, μάλλον για την απλοϊκή της στιχουργία την καταγράφουν, φαίνεται πως γινόταν σκωπτική συνοδεύοντας την πάντα δύσκολη καθημερινότητα του κατοίκου της πόλης, του αγρότη, του στρατιώτη. Όσο για τα εικαστικά δρώμενα, είναι φανερό πως η εικονογραφία και ότι είχε σχέση με τους ναούς, κάλυπτε μεγάλο μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τα Ανάκτορα, κάποια δημόσια κτίρια, χωρίς να παραλειφθούν οι κατοικίες αρχόντων και πλουσίων πολιτών ήταν ο άλλος πόλος ανάπτυξης τέχνης με περιεχόμενο όμως σε μεγάλο μέρος θρησκευτικό. Η Βυζαντινή Τέχνη δημιούργησε Σχολές και έδωσε αριστουργήματα που συνδυαζόμενα με τα τεχνικά επιτεύγματα και την Αρχιτεκτονική προκαλούν και σήμερα θαυμασμό.
Η πολύ σύντομη περιπλάνηση μας στο Βυζάντιο έχει σκοπό να θυμίσει πως λίγα, πολύ λίγα έκαναν οι τέχνες μακριά από την επίδραση της θρησκείας και την χειραγώγηση της εκκλησίας. Η Κρατική εξουσία ήταν σφικτά δεμένη με το θρησκευτικό-εκκλησιαστικό κατεστημένο που λειτουργούσε ως ισότιμος πόλος εξουσίας. Οι άνθρωποι που είχαν την μόρφωση, την καλλιέργεια, την έμπνευση για δημιουργία κατευθυνόντουσαν αποκλειστικά σχεδόν σε θρησκευτικά θέματα διαθέτοντας τις δραστηριότητες τους αποκλειστικά σχεδόν στην εκκλησία. Στην καθημερινότητα, στις αγορές, στον Ιππόδρομο, στους δρόμους και τις πλατείες, ο Λαός όπως ήταν φυσικό διασκέδαζε με τα αστεία των μίμων χοντροκομμένα συνήθως, με τραγούδια των αυλητρίδων, τα καμώματα των γυναικών των καταγωγίων και τις ιαχές των Βένετων και Πράσινων στον Ιππόδρομο. Για τις άλλες «τάξεις» διαφορετικού «κοινωνικού προβληματισμού», όπως θα λέγαμε την μεσαία τάξη, μάλλον δεν ξέρουμε κάτι για τους τρόπους ψυχαγωγίας.
Εδώ όμως σταματά η περιήγηση στην Βυζαντινή κουλτούρα και γυρίζουμε στο αρχικό θέμα, τον Θεόφιλο, την Κασσιανή και το ιδιόμελο που ξέρουμε όλοι ως Τροπάριο της Κασσιανής που τελικά ήταν έργο και των δυό τους! Η Μεγάλη Εβδομάδα έχει ιδιαίτερες στιγμές για όσους διατηρούμε χαλαρή σχέση με την θρησκεία και την εκκλησία, την σχέση που από χρόνια έμεινε να αφορά στους ευπρεπείς πολίτες. Η Μ.Τρίτη είναι η δεύτερη ημέρα προετοιμασίας για την συμμετοχή στο Θείο Πάθος και από παλιά είχε ιδιαίτερη θέση στην δική μου, την προσωπική ζωή και διαδικασία. Αγαπημένοι φίλοι που έφυγαν νωρίς, οι γλυκιές ανοιξιάτικες βραδιές στην Χρυσοκαστριώτισα στην Πλάκα που περάσαμε μαζί ακούγοντας από τον παιδίατρο συνάδελφο την υπέροχη απόδοση του ιδιόμελου, μένουν συναισθηματικά ενέχυρα του βίου. Η ήμερη γωνιά της ταβέρνας, της τόσο παλιάς ταβέρνας που καθόμαστε όλοι μαζί, μετά την εκκλησία για ένα κρασί κουβεντιάζοντας τα όνειρα μας, όλα αυτά να αφήνουν γλυκόπικρη γεύση, την γεύση και την θύμηση αυτών που χάθηκαν. Είναι αυτά, που όσοι μπορούμε ακόμα, τα φυλάμε στο πιο μυστικό ερμάριο της ψυχής μας.
Ας είναι όμως! Καιρός πια να μιλήσουμε για την Κασσιανή, για το μήνυμα της Κασσιανής. Η όμορφη Βυζαντινή αρχοντοπούλα με την προσεγμένη μόρφωση και το σπάνιο ταλέντο στην ποίηση άφησε παρακαταθήκη την αξιοπρεπή της στάση απέναντι σε προκλήσεις, απ’όπου και αν προέρχονται. Ήταν η στάση των ανθρώπων που σέβονται τον εαυτό τους και τις Αρχές τους.
Όπως αναφέρει ο Σίμων ο Μάγιστρος, χρονικογράφος του Μεγάλου Παλατίου, το 830μΧ η Αυτοκράτειρα Ευφροσύνη κάλεσε τις ομορφότερες κοπέλες της Αυτοκρατορίας στο Τρίκλινο, για να διαλέξει μεταξύ τους την μέλλουσα σύζυγό του ο γιός της, ο νεαρός Θεόφιλος, που είχε στεφθεί πρόσφατα Αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη. Νέος με καλή παιδεία ο Θεόφιλος, ευφυής και αποφασιστικός όπως έδειξε η μετέπειτα πορεία του, πριν δώσει το χρυσό μήλο της επιλογής στην όμορφη Κασσιανή, θέλησε να δοκιμάσει τον χαρακτήρα της λέγοντας:
« Ως άρα δια γυναικός ερρύει τα φαύλα» υπαινισσόμενος το ολίσθημα της Ευας!
Η απάντηση της Κασσιανής στον Θεόφιλο άμεση και «πληρωμένη»
«Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα» Η Κασσιανή άμεσα αναφέρεται στην Παναγία που εξιλεώνει τον άνθρωπο από το Προπατορικό!
Ο έκπληκτος Θεόφιλος κοντοστέκεται, μένει σκεπτικός και μετά από λίγα λεπτά αμήχανης σιωπής προσφέρει το μήλο, την καρδιά του και τον θρόνο στην όμορφη Θεοδώρα από την Παφλαγονία, που στεκόταν σιωπηλή και συνεσταλμένη δίπλα στην Κασσιανή.
Η Κασσιανή αφού Βασίλισσα του κόσμου τούτου δεν έγινε, όπως η ίδια μας λέει, αποφάσισε να γίνει υπήκοος της αιώνιας βασιλείας του Χριστού. Έγινε Μοναχή, ίδρυσε Μονή στην οποία έζησε ως Ηγουμένη την υπόλοιπη ζωή της. Εκεί άνθισε το ποιητικό της ταλέντο. Μας άφησε υπέροχη θρησκευτική ποίηση, όπως αναφέρουν οι Συναξαριστές, την παρακαταθήκη ζωής γεμάτης πνευματική δημιουργία και έργα ευποιίας. Εκεί στην Μονή της Ηγουμένης Κασσιανής, φαίνεται πως εκτυλίχθηκε το σκηνικό που περιγράφει το συγκλονιστικό τροπάριο. Ο Θεόφιλος, λέει η παράδοση, πήγε να επισκεφθεί το Μοναστήρι χωρίς να ειδοποιήσει.
Την ώρα εκείνη η Κασσιανή στο αναλόγιο της έγραφε τους στίχους του ιδιόμελου.
……. « Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…….»
Τρόμαξε από τον θόρυβο της απρόοπτης παρουσίας και κρύφτηκε.
…….« …κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω εκρύβη»
Ο Θεόφιλος μπροστά του είδε το μισοτελειωμένο κείμενο της Κασσιανής. Δεν έχασε καιρό. Συμπληρώνοντας και τελειώνοντας την τελευταία στροφή του ποιήματος «πήρε το αίμα του πίσω» για εκείνη την ημέρα στο Τρίκλινο του Μεγάλου Παλατίου. Μας έδειξε ακόμη πως τα Ελληνικά του ήταν καλά όσο και της Κασσιανής. Το σπουδαιότερο όμως είναι πως άμεσα και επιτυχημένα μπορούσε να συνεχίζει και να τελειώνει ένα ποίημα που απρόοπτα βρέθηκε μισοτελειωμένο μπροστά του. Δεν είναι καθόλου απλό αυτό ακόμη και για δόκιμους ποιητές, να έχουν δηλαδή την ετοιμότητα και κυρίως την έμπνευση να συνεχίσουν και να τελειώσουν με επιτυχία στιχούργημα που ξεκίνησε η ευαισθησία άλλου ανθρώπου. Ο Θεόφιλος δεν δίστασε να διαδεχθεί στο αναλόγιο την Κασσιανή. Διαβάζοντας όσα ήδη είχε γράψει η Ηγουμένη κατάλαβε αμέσως με ποιους στίχους θα συνέχιζε η Κασσιανή το ιδιόμελο και με άνεση το τελείωσε ο ίδιος. Ενημέρωσε έτσι άμεσα όλους μας πως η παιδεία και η πίστη του δεν υπολειπόντουσαν τις αντίστοιχες της ηγουμένης Κασσιανής!
Το «Τροπάριο της Κασσιανής» πέρασε στην παράδοση, έγινε μέρος της Λαϊκής μας περιουσίας. Η ικεσία του… «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα γυνή..» σίγουρα δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε γυναίκες με ηθικά ελλείματα, είναι η δέηση για βοήθεια του κάθε κατατρεγμένου. Το ξέρει καλά ο Λαός μας γιατί ήταν σπάνιες οι περίοδοι της ιστορίας του που δεν είχε, που δεν ένιωθε την ανάγκη να καταφύγει σε ανώτερη δύναμη. Ζώντας πολλούς αιώνες με τους παλιούς Θεούς του, μοιραζότανε μαζί τους τα καλά και τα κακά, την ευτυχία και την δυστυχία, την ζωή και τον θάνατο. Οι Θεοί όμως κάποτε κουράστηκαν και έφυγαν και ο καινούργιος Θεός, μοναδικός πια, ήρθε και έμεινε ως ο Θεός της Αγάπης και της απαντοχής. Αυτό θέλει να μας διαβεβαιώσει το Τροπάριο της Κασσιανής που το τελείωσε τόσο όμορφα ο Θεόφιλος και σίγουρα δεν υπάρχει Έλληνας που να μην γνωρίζει την ύπαρξη του, είτε θρησκεύεται είτε όχι.
Τα μήνυμα της Βυζαντινής Αρχόντισσας συμπληρωμένο από τον ίδιο τον Αυτοκράτορα όμως είναι άλλο. Με τον πιο άμεσο τρόπο η Κασσιανή μας καλεί κοντά της υποδεικνύοντας πως είμαστε οι δικοί της άνθρωποι και πως η ίδια, ο Θεόφιλος και ο Μάγιστρος, η Ευφροσύνη και όλοι οι άλλοι είναι οι παλιοί «δικοί μας άνθρωποι» πως είμαστε η συνέχεια τους! Πως μιλάμε την ίδια γλώσσα, πως έχουμε τον ίδιο Θεό, πως σκεφτόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Πως έχουμε ακόμη τα ίδια ελαττώματα και μας κατατρέχουν οι ίδιες κακές μοίρες.
Είναι οι παλιοί, οι δυνατοί δικοί μας άνθρωποι και τις δύσκολες ώρες που χρειαζόμαστε την ευχή τους, ξέρουμε καλά πως απλόχερα θα μας την δώσουν και με αγάπη θα σταθούν δίπλα μας.
_______________________________________________________________________________________________________
*Του Καλλίστρατου του αξέχαστου φίλου που δεν είναι πια μαζί μας, για τα δειλινά της Μ.Τρίτης στην Χρυσοκαστριώτισσα τότε που ακούγαμε από τον παιδίατρο-ψάλτη ο τροπάριο. Για τις όμορφες στιγμές μετά στον Πλάτανο την πιο παλιά ταβέρνα της Πλάκας.
Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης, Γ. Γ ΕΕΥΕΔ
ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ, Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, Η αστερόσκονη που γεννά ιδέες.
Ένα Βιβλίο του Δημήτρη Μακρατζάκη στο οποίο ο συγγραφέας απαντά σε ερωτήματα όπως :
Τι είναι το σύμπαν και ποιες δυνάμεις δρουν μέσα σ΄ αυτό;
Τι είναι η ζωή, πώς και πότε εμφανίστηκε; Πώς η μεγάλη συμπαντική περιπέτεια έγινε και βιολογική;
Πότε εμφανίστηκαν τα αμέτρητα είδη του ζωικού και του φυτικού βασιλείου στον πλανήτη Γη και πώς εξελίχθηκαν;
Τι ακριβώς είπε ο Δαρβίνος; Είναι αποδεκτή σήμερα η θεωρία του για την εξέλιξη των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής;
Πότε και πώς εμφανίστηκε ο άνθρωπος και πώς εξελίχθηκε στη σημερινή του μορφή και λειτουργία; Είναι πραγματικά φτιαγμένος από υλικά των άστρων; Σχετίζεται η καταγωγή του με τους πιθήκους;
Τι ακριβώς είναι ο λόγος και η συνείδηση και πώς παράγονται;
Πώς ξεκίνησε ο ανθρώπινος πολιτισμός και ποια είναι τα κύρια στάδιά του;
Ποια είναι τα κρίσιμα προβλήματα του πλανήτη μας σήμερα, πού οφείλονται και πώς μπορούν να διορθωθούν;
Σχετίζεται η ηθική με τη βιολογία;
Στα ερωτήματα αυτά και σε πολλά άλλα επιχειρείται να δοθούν απαντήσεις στο βιβλίο αυτό με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, μαζί με πολλές φιλοσοφικές προεκτάσεις και σκέψεις του συγγραφέα.
Η παρουσίαση του Βιβλίου θα πραγματοποιηθεί τη Πέμπτη 20 Απριλίου 2023 ώρα 19.30 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην Αίθουσα Διδασκαλίας Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής»
Για το βιβλίο θα μιλήσουν
τη συζήτηση θα συντονίσει ο Γεώργιος Μπινιάρης σύμβουλος επιχειρήσεων.
Ο Δημήτριος Μακρατζάκης εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1969. Ήταν αρχηγός Τάξης και αρχηγός Σχολής. Υπηρέτησε στην Πολεμική Αεροπορία. Είναι Υποπτέραρχος Υγειονομικού ε.α., Πλαστικός Χειρουργός. Είναι πρώην Διοικητής του Γενικού Νοσοκομείου της Πολεμικής Αεροπορίας, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αεροπορικής και Διαστημικής Ιατρικής και πρώην Εταίρος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης. Έχει παρουσιάσει εργασίες του σε παγκόσμια, πανευρωπαϊκά και πανελλήνια συνέδρια και έχει οργανώσει πλήθος συνεδρίων, ημερίδων και συμποσίων σε θέματα της ειδικότητάς του και της Αεροπορικής και Διαστημικής Ιατρικής. (Πηγή: “Εκδόσεις Αγγελάκη”, 2022 , Aρχείο ΕΕΥΕΔ)
Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης Υπτγος ε.α
12 Επιστημονικό Συνέδριο Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ, ΚΕ.Δ.Ε.Α. Θεσσαλονίκη, 15-18 Μαρτίου 2023
Η ΙΣΑΠΘ, (δηλαδή η Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το νυν Ιατρικό Τμήμα της Σχολής Επιστημών Υγείας) και η ΣΣΑΣ-ΣΙΣ (Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων πρώην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή) αποτελούν δύο ανεξάρτητες υπηρεσίες του Δημοσίου, με την ευρύτερη έννοια του όρου. Η πρώτη παρέχει ιατρική εκπαίδευση έρευνα και η δεύτερη αποτελείται από εκπαιδευόμενους.
Η παρουσίαση αυτή αποτελεί μια ελάχιστη περίληψη από την καταγραφή και την αξιολόγηση της ιστορικής πορείας των δύο αυτών ακαδημαϊκών μονάδων, ώστε να διαπιστωθεί εάν υπήρξε, και αν υφίσταται, συμβιωτική αλληλεπίδραση.
Η δομή της παρουσίασης αποτελείται από τα κρίσιμα στοιχεία της ιδρύσεως της ΙΣΑΠΘ και της ΣΙΣ με βάση την βιβλιογραφία, τα ιστορικά αρχεία και τεκμήρια καθώς και τις προσωπικές μου εμπειρίες. Έγινε προσπάθεια ανευρέσεως των κοινών κρίσιμων στιγμών της ίδρυσης και της θεσμικής πορείας και των δύο εκπαιδευτικών μονάδων, ώστε να εντοπισθεί και να αναδειχθεί η αλληλεπίδραση και η αλληλοστηρικτική πορεία τους, κυρίως τα πρώτα δύσκολα χρόνια της λειτουργίας τους.
Η Ιατρική Σχολή ΑΠΘ
Οι χαρακτηριστικές χρονολογικές περίοδοι της Ιατρικής Σχολής είναι οι ακόλουθες:
Η πρόβλεψη της ίδρυσης της Ιατρικής Σχολής έγινε δεκαεπτά συναπτά χρόνια πριν από την δημιουργία και την λειτουργία της ως Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Περιλαμβανόταν στις Σχολές, που θα σχηματίζονταν εξαρχής, με την ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το έτος 1925.
Οι πιο προφανείς και πιθανοί μείζονες λόγοι για την εξαρχής μη λειτουργία της Ιατρικής Σχολής στο τότε Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ήταν, κυρίως οι εξής δύο.
Τελικά, στις 10 Ιανουαρίου του 1942, κατά την διάρκεια της πιο σκληρής περιόδου της τριπλής Κατοχής της χώρας από Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους, «επανιδρύεται» στην Θεσσαλονίκη η Ιατρική Σχολή, 17 ολόκληρα χρόνια μετά την πρόβλεψη ίδρυσής της.
Τον Απρίλιο του 1941 (δηλαδή τις πρώτες ημέρες της κατοχής) δημιουργείται η «Λέσχη Βουλγάρων Θεσσαλονίκης». Δηλούμενος σκοπός της ήταν η «ενημέρωση» (βλέπε προπαγάνδα) και η παρεμβατική δράση, σε όλες τις λειτουργίες της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης. Οι μορφές της δράσης και των παρεμβάσεων της ήταν κυρίως στις παρακάτω δραστηριότητες:
Στο κλίμα αυτό, μεταξύ άλλων επισπεύσθηκε η θεσμική “επανίδρυση”, αλλά τελικά και η έναρξη λειτουργίας της Ιατρικής Σχολής. Ιδιαίτερα ισχυρή ήταν η αντίδραση από τρεις καθηγητές της Ιατρικής Αθηνών, που ήταν οι: Ν. Λούρος, Π. Κόκκαλης και Κ.Χωρέμης (φωτο). Τελικώς, εξαναγκάσθηκαν σε παραίτηση και έφυγαν από την Ιατρική Σχολή Αθηνών, διότι θεωρούσαν ότι η ίδρυση της Ιατρικής Σχολής στην Θεσσαλονίκη ήταν θνησιγενής, και ότι αποτελούσε μια έμμεση αποδοχή των κατακτητών.
Η πίεση για την παραίτησή τους ασκήθηκε από τον τότε Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, συνάδελφό τους Καθηγητή Μαιευτικής & Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών (και διατελέσαντα Πρύτανη του ΕΚΠΑ), Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο, ο οποίος ήταν αμετακίνητα και σφοδρά σύμφωνος για την δημιουργία της Ιατρικής Σχολής στην Θεσσαλονίκη.
Δεδομένων των τότε συνθηκών, είναι περισσότερο από προφανές, ότι τα μειονεκτήματα λειτουργίας της Ιατρικής Σχολής ήταν κολοσσιαία και προδίκαζαν ανεπιτυχή εξέλιξη, μαρασμό και αυτοκατάρρευση. Αυτά ήταν κυρίως τα εξής:
Η χρονική συγκυρία. Το ξεκίνημα ενός τέτοιου εγχειρήματος μέσα στην σκληρότερη και πιο απογοητευτική περίοδο της κατοχής, δεν μπορεί να αποτελεί τον καλύτερο οιωνό αισιόδοξης προοπτικής.
Η δράση των κατακτητών: Οι πράξεις και οι ενέργειες του κατοχικού βουλγαρικού στοιχείου στην Θεσσαλονίκη, δεν προοιωνίζονταν ομαλές εξελίξεις για την λειτουργία της Ιατρικής Σχολής.
Η ολική έλλειψη μέσων. Ήταν απόλυτη απογοητευτική η κυριολεκτικά παντελής απουσία των παρακάτω: Κτιριακών υποδομών, Εξοπλισμού, Εργαστηρίων, Ιατρικών Μηχανημάτων,Εργαλείων, Διδακτικών αιθουσών, Επίπλων Εκπαιδευτικού προσωπικού, βοηθών, Παρασκευαστών και όλων των συναφών για την κάλυψη των εκπαιδευτικών και των ερευνητικών αναγκών, Η ανεπάρκεια βασικών υποδομών, τόσο στις κλινικές, όσο και στα εργαστήρια, θα παρεμπόδιζαν την στοιχειωδώς ικανοποιητική εκπαιδευτική λειτουργία, Μεγάλο έλλειμμα θεσμικού κύρους και αξιοπιστίας .
Με ταχύτατες διαδικασίες η ορισθείσα επιτροπή από καθηγητές της Ιατρικής Σχολής των Αθηνών, επιλέγει τους πρώτους καθηγητές της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης.
Έτσι κατά την αρχή της Πανεπιστημιακής χρονιάς, τον Σεπτέμβριο του 1942, γίνονται οι πρώτες συνεδριάσεις των καθηγητών της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης στην Αθήνα.
Οι πρώτες συνεδριάσεις γίνονται σε σπίτια των καθηγητών. Η θεματολογία τους αφορούσε κυρίως τις τραγικές συνθήκες ιδρύσεως και λειτουργίας της Ιατρικής Θεσσαλονίκης και τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισής τους.
Η κατάσταση αυτή συνεχίζεται μέχρι το τέλος του έτους 1942.
Στις αρχές του 1943, με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό, οι ορισθέντες καθηγητές τον ενημερώνουν ότι μετεγκαθίστανται στην Θεσσαλονίκη. Προτείνουν ταυτόχρονα ενέργειες που πρέπει να γίνουν από την κατοχική Κυβέρνηση.
Εισηγούνται την λήψη των πιο απαραίτητων και στοιχειωδών μέτρων, ώστε να γίνει αμέσως δυνατή η τουλάχιστον αξιοπρεπής έναρξη λειτουργίας της Ιατρικής Σχολής στην Θεσσαλονίκη, δεδομένων των συνθηκών.
Εντυπωσιακή ήταν η θεωρητική και η πρακτική επάρκεια των σπουδών, μαρτυρούμενη από τους τότε φοιτητές με εμφανή την πολύ ποιοτική διάσταση, μέσα στην ερημιά της έλλειψης υποδομών, εξοπλισμού, λειτουργικών εξόδων κλπ. Oι φοιτητές επέδειξαν μεγίστη αποφασιστικότητα επάρκεια και ευθύνη.
Η ΣΙΣ και η ΣΣΑΣ.
Ήδη ο Όμηρος καταγράφει την πρώτη εφαρμογή στρατιωτικής ιατρικής δράσεως. Πιστοποιεί τους τότε ημίθεους «αρχιάτρους» του Τρωϊκού Πολέμου, τα εκ της Τρίκκης ορμώμενα αδέλφια, που ήταν ο Μαχάων και ο Ποδαλείριος, φέροντες μαζί τους, εκτός από την ιατρική τέχνη, και τριάντα πλοία.
Είχαν ιατρικές εξειδικεύσεις. Ο Μαχάων ασκούσε την Χειρουργική ιατρική ενώ ο αδελφός του Ποδαλείριος ασκούσε την «επιμελούμενη τα εσωτερικά νοσήματα» Ιατρική, αυτό που σήμερα οι αγγλοσάξωνες ονομάζουν internal medicine και εμείς ορίζουμε ως παθολογία.
Εντυπωσιακός αριθμός εκατοντάδων φιλελλήνων ιατρών, ήρθαν στην διάρκεια της επανάστασης του1821 και βοήθησαν καταλυτικά τους επαναστατημένους Έλληνες. Μεταξύ αυτών, οι σπουδαιότεροι ήταν οι Τράϊμπερ και Μάγιερ (Γερμανία), ο Γκος (Ελβετία), ο Χάου (ΗΠΑ), οι Μπρούνο και Φόρτι (Ιταλία), ο Κουτζόφσκι (Πολωνία).
Το 1925, επιτέλους ιδρύεται (αλλά αμφιθυμικά) η Στρατιωτική Ιατρική Σχολή, μετά από συνεχείς έντονες πιέσεις και εγκαθίσταται στο τότε 430 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (νοσοκομείο Ελπίς).
Έναν χρόνο μετά, το 1926, ο τότε Υπουργός Οικονομικών, Αθανάσιος Ευταξίας, κλείνει και ακυρώνει (!) την ίδρυση της Σχολής, θεωρώντας ότι είναι πλεονασματική και δραχμοβόρα. Μετά από εξαιρετική πίεση η απόφαση αναστέλλεται. Έτσι, δίνεται η ευκαιρία στη ΣΙΣ να αποδείξει την αναγκαιότητα της ύπαρξής της και τις δυνατότητες της.
Το 1930 διακόπτεται η εισαγωγή μαθητών.
Το 1932 η ΣΙΣ φεύγει από το νοσοκομείο Ελπίς και μεταφέρεται σε αποθήκες της βιομηχανικής περιοχής του Ρουφ.
Το 1935 αποφασίζεται και υλοποιείται το πλήρες κλείσιμο της Σχολής για δύο χρόνια.
Το 1937, ιδρύεται η Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων Υπηρεσιών (ΣΑΣΥ) με τέσσερα τμήματα, το Υγειονομικό, το Στρατολογικό, το τμήμα Διαχειριστών και το τμήμα μηχανικών Αυτοκινήτων.
Το 1940, αρχίζει η εμπλοκή της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με αποτέλεσμα το κλείσιμο της ΣΙΣ για τρίτη φορά.
Το 1946 επανιδρύεται στην Θεσσαλονίκη η Στρατιωτική Ιατρική Σχολή.
Στις 11 Απριλίου του 1946, η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Κοσμητεία Γ. Χατζηβασιλείου) αποφασίζει ομόφωνα τα παρακάτω: «Άπασα η Σχολή εκφράζει την ευαρέσκειάν της και την απόφασιν όπως καταβάλη πάσαν προσπάθειαν, ἵνα φανεί ανταξία της εμπιστοσύνης και της τιμής, ἣν περιποιεί εις αυτήν η απόφασις του Γενικού Επιτελείου Στρατού περί προσαρτήσεως είς αυτήν της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής. Εξουσιοδοτεί δε τον κ. Κοσμήτορα όπως αποστείλη και ευχαριστήριον επιστολήν».
Το 1970 η ΣΙΣ αποκτά νέο όνομα, που είναι «Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων”, στην οποία η ιατρική αποτελεί ένα από Τμήματά της. Στην ΣΣΑΣ, εκτός από τα τμήματα υγειονομικού Ιατρικής, Κτηνιατρικής, Οδοντιατρικής, Φαρμακευτικής λειτουργούν τμήματα Δικαστικού (έχει σταματήσει η λειτουργία του), Στρατολογίας (Νομική, Οικονομικού, Ψυχολογίας).
Συγκριτικά στοιχεία
Τα τεκμήρια της συμβιωτικής αλληλεπίδρασης μεταξύ της ΙΣΑΠΘ και των ΣΙΣ, ΣΣΑΣ είναι τα εξής: Κοινοί αρνητικοί εξωγενείς παράγοντες
Αποτελέσματα της συμβιωτικής αλληλεπίδρασης.
Η ΙΣΑΠΘ, στα πρώτα μετέωρα βήματα της λειτουργίας της, είχε ως κύριο χαρακτηριστικό την θνησιγένεια μαζί με το βάρος της συντεχνιακής απόρριψης και το σύνολο των λοιπών αβελτηριών. Όμως, η θεσμική εμπιστοσύνη της Πολιτείας, να αναθέσει την ιατρική εκπαίδευση των Υγειονομικών Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων στην Ιατρική Σχολή της Θεσσαλονίκης, υπήρξε καθοριστικό γεγονός για την καθιέρωσή της και έδωσε την δυνατότητα να επιτελέσει και να καταδείξει την καταξιωτική πορεία της.
Η Στρατιωτική Ιατρική Σχολή, κουβαλούσε την αμφιθυμία της πολιτείας για αυτήν καθεαυτή την ύπαρξη και αναγκαιότητά της, σε συνδυασμό με τις τεράστιες αβελτηρίες λειτουργίας της. Όμως, μέσα από την συμβίωση αυτή που έκρυβε τεράστια ποιότητα εκπαίδευσης, μπόρεσε να αποδείξει την τελεολογία της και τις δυνατότητές της. Στελέχη της ΣΙΣ υπηρέτησαν τον κοινό σκοπό της ιατρικής εκπαίδευσης, συμβάλλοντας σημαντικά στην προώθηση των ακαδημαϊκών στόχων. Μεταξύ αυτών οι πρόεδροι της Ιατρικής Σχολής Παναγιώτης Μεταξάς, ο Παναγιώτης Συμεωνίδης και ο Αρίστιππος Μηνάς.
Νεότερη σύγχρονη περίοδος
Χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό καινοτομιών στην Οργάνωση – Διοίκηση, στην Έρευνα, στην Διδακτική και στην Επιστημονική και Κοινωνική Ώσμωση. Τα προφανή και αναντίρρητα σημερινά διεθνή χαρακτηριστικά της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, στηριζόμενα στους διεθνείς ακαδημαϊκούς δείκτες, είναι τα εξής:
Καινοτομίες στην έρευνα :
Καινοτομίες στην διδακτική :
Συμμετοχή της ΣΣΑΣ στα δρώμενα
Η αλληλεπίδραση, στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της ΣΙΣ, ήταν καταλυτική και καθοριστική.
Υπάρχει σήμερα συνέχεια?
Οι μαθητές της ΣΣΑΣ γενικώς συμμετέχουν στα ακαδημαϊκά δρώμενα, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά.
Συμμετοχή των μαθητών στα προγράμματα Έρασμος.
Ευκταία η συμμετοχή των μαθητών σε όλες τις δράσεις της Σχολής και του ΑΠΘ, χωρίς να μειώνεται η αντίστοιχη στρατιωτική εκπαίδευσή τους, αλλά να γίνεται κανονικά ή και εντατικά τις χρονικές περιόδους που αυτό είναι πλήρως εφικτό.
Συμπερασματικά
Τα αρμόζοντα επίθετα για την Ιατρική Σχολή είναι η Ενδελέχεια (εν -δελεχός), η Εντελέχεια (εντελές έχειν κατά τον Αριστοτέλη) και η Οραματική (βλέπει (σ)το μέλλον, και το σχεδιάζει πριν αυτό έλθει).
Για την ΣΣΑΣ, πέραν των προηγουμένων χαρακτηρισμών, αρμόζουν τα επίθετα Αξιόπιστη, Υψηλόφρων, Επαρκής.
Επίρρηση
Η νεότερη ιστορία της ΣΙΣ ταυτίζεται με την ίδρυση και πορεία της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. Ο τρόπος ταύτισης δεν είναι απλώς διοικητικά συγκυριακός. Στηρίζεται σε υπαρξιακή σύνδεση και αλληλοστήριξη
Αναστάσιος Μάνθος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Η ομιλία παρουσιάστηκε την 15 Μαρτίου στο 12ο Επιστημονικό Συνέδριο Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ. Προεδρείο Μιχαήλ Ποτούπνης Καθηγητής Ορθοπαιδικής και Ταξίαρχος ΥΙ Γεώργιος Γκούβας. Παρακολουθησαν την ομιλία ο Πρόεδρος της ΕΕΥΕΔ Δρ. Παπαγιαννόπουλος Ν. και μέλη του ΔΣ/ΕΕΥΕΔ, ο Διοικητής της ΣΣΑΣ Υπτγος (ΠΒ) Αθανασόπουλο Θ. ο Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αναστασιάδης Κ. και Μαθητές της Σχολής. Ακολουθησε συζήτηση με παρεμβάσεις του Προέδρου της ΕΕΥΕΔ, του Διοικητή της ΣΣΑΣ και του Προέδρου της Ιατρικής Σχολής.
Επιμέλεια ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργ. Γ. Γραμματέας ΕΕΥΕΔ
Παρουσίαση Βιβλίου του Ευριπίδη Παπαθανασίου “12 Νοεμβρίου 1965“
Κάθε Τάξη της ΣΙΣ-ΣΣΑΣ έχει την δική της ιστορία η οποία όμως κατά κανόνα δεν προβάλλεται ολοκληρωμένα. Οι παρουσιάσεις των Ταξεων στην Ιστοσελίδα της ΕΕΥΕΔ στερούνται σύγχρονων φωτογραφιών και άλλων στοιχείων μια που οι Συνάδελφοι δεν μας έχουν αποστείλει το απαιτούμενο υλικό για ανάρτηση.
Μια από τις εξαιρέσεις είναι η παρουσιάση της Τάξης ΣΙΣ 1965. Ο Συνάδελφος Ευριπίδης Παπαθανασίου, Αντιπτεραρχος ε.α, με μία αυτοέκδοση με τίτλο “12 Νοεμβρίου 1965” παρουσίασε την Τάξη του. Πρωτοτύπησε διότι περιέλαβε στο Βιβλίο του, τους Μαθητές όλων των Τάξεων που βρήκε η Τάξη 1965 κατά την εισαγωγή της και φωτογραφίες Αξιωματικών της Σχολής. Στο Βιβλίο περιλαμβάνονται και σύγχρονες φωτογραφίες των Μαθητών που παρ’ολο που δείχνουν την επίδραση του ανελέητου χρόνου πάνω τους, αφήνουν την αίσθηση ότι τα δεσμά που τους ένωσαν πριν δεκαετίες παραμένουν ακόμη δυνατά. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται επίσης ένα “Προσκλητήριο Αναμνήσεων” με μικρές βιωματικές ιστορίες, έγγραφα και ντοκουμέντα της εποχής. Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο, νιώθεις ότι αρχίζεις ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο.
Ας αφήσουμε το συγγραφέα να μας μιλήσει μέσα από τον πρόλογο του Βιβλίου.
12 Νοεμβρίου 1965
Σαράντα τρεις από τους σαράντα τέσσερεις (πλην Ζαβιτσιάνου που δεν παρουσιάστηκε) επιτυχόντες και την Στρατιωτική Ιατρική, βρεθήκαμε στις οκτώ το πρωί έξω από την πύλη της Σχολής στην Πλήθωνος Γεμιστού.
Από όλα τα μέρη της Ελλάδος έφηβοι 17-19 χρονών, μετά από δύσκολες εισαγωγικές εξετάσεις, γεμάτοι όνειρα και φιλοδοξίες , θα ξεκινούσαμε σε λίγο το μεγάλο ταξίδι αρχικά των σπουδών μας και στη συνέχεια της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας ενδεδυμένοι την στολή του έλληνα στρατιώτη και την διπλή ιδιότητα του αξιωματικού και του επιστήμονα.
Η “Φωλιά της Γλαύκας”, όπως το ΓΕΕΘΑ σε ένα του podcast τον Ιανουάριο του 20χαρακτήρισε επιτυχημένα την Σχολή, προβαλλόταν στο βάθος, έπαθλο των προσπαθειών μας και τόπος διαμονής μας για τα έξι καθοριστικά επόμενα χρόνια ζωής μας.
Ένας επιλαχών του Ιατρικού και ένας επιλαχών του Οδοντιατρικού που προστέθηστην Τάξη μας στην διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων και οκτώ αλλοδαποί (4 Λίβυοι και 4 Ιορδανοί) συμπλήρωναν το παζλ της Τάξης μας που ξεκινούσε το ταξίδι με αρχηγό τον Γεώργιο Παρανό απο την Θεσσαλονίκη.
Στο Λεύκωμα αυτό αποτυπώνεται όλο το Μαθητικό Δυναμικό που την συγκεκριμένη στιγμή φοιτούσε στην ΣΙΣ , αρχής γενομένης από εκείνους που είχαν εισαχθεί στη Σχολή το 1960 (εκτοετείς τότε), και μέσα από αυτό είναι δυνατόν να θυμηθούμε πρόσωπα οικεία, διπλανούς στα αναγνωστήρια, στους θαλάμους, στα εστιατόρια, στην αναφορά, στο φυλάκιο, στις περιπόλους, στο πειθαρχείο. Παντού. Και αργότερα αγαπητούς συναδέλφους και φίλους στην πλειονότητα.
Ευχαριστώ από καρδιάς την ΕΕΥΕΔ για την άδειά της να μου παραχωρήσει το Μητρώο και τις Φωτογραφίες των Μαθητών και τους συναδέλφους Ι. Πατέλη, Δ. Φλώρο, Σ.Μαραμένο, Θ. Παγκαλίδη, Σ. Γωργακή, Π. Μαυρογένη, Σ. Λιμπέρη, Σ. Μέγκρεχι για την πολύτιμη βοήθειά τους στην συλλογή στοιχείων και τους συμμαθητές που μοιράστηκαν μαζί μου τις εντυπώσεις τους από τις 12/11/1965.
Ευριπίδης Παπαθανασίου
Συμμέτοχος στο ταξίδι επί 41 χρόνια στις Ένοπλες Δυνάμεις στο οποίο πέρασα πολύ καλά.
Στοιχεία Συγγραφέα και έκδοσης
