- – 2023.04.06
- – Παρουσίαση Βιβλίου Δ. Μακρατζάκη
ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ, Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, Η αστερόσκονη που γεννά ιδέες.
Ένα Βιβλίο του Δημήτρη Μακρατζάκη στο οποίο ο συγγραφέας απαντά σε ερωτήματα όπως :
Τι είναι το σύμπαν και ποιες δυνάμεις δρουν μέσα σ΄ αυτό;
Τι είναι η ζωή, πώς και πότε εμφανίστηκε; Πώς η μεγάλη συμπαντική περιπέτεια έγινε και βιολογική;
Πότε εμφανίστηκαν τα αμέτρητα είδη του ζωικού και του φυτικού βασιλείου στον πλανήτη Γη και πώς εξελίχθηκαν;
Τι ακριβώς είπε ο Δαρβίνος; Είναι αποδεκτή σήμερα η θεωρία του για την εξέλιξη των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής;
Πότε και πώς εμφανίστηκε ο άνθρωπος και πώς εξελίχθηκε στη σημερινή του μορφή και λειτουργία; Είναι πραγματικά φτιαγμένος από υλικά των άστρων; Σχετίζεται η καταγωγή του με τους πιθήκους;
Τι ακριβώς είναι ο λόγος και η συνείδηση και πώς παράγονται;
Πώς ξεκίνησε ο ανθρώπινος πολιτισμός και ποια είναι τα κύρια στάδιά του;
Ποια είναι τα κρίσιμα προβλήματα του πλανήτη μας σήμερα, πού οφείλονται και πώς μπορούν να διορθωθούν;
Σχετίζεται η ηθική με τη βιολογία;
Στα ερωτήματα αυτά και σε πολλά άλλα επιχειρείται να δοθούν απαντήσεις στο βιβλίο αυτό με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, μαζί με πολλές φιλοσοφικές προεκτάσεις και σκέψεις του συγγραφέα.
Η παρουσίαση του Βιβλίου θα πραγματοποιηθεί τη Πέμπτη 20 Απριλίου 2023 ώρα 19.30 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην Αίθουσα Διδασκαλίας Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής»
Για το βιβλίο θα μιλήσουν
- ο Δημήτρης Χριστοδούλου, Καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Princeton και ΕΤΗ Ζυρίχης, Μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ,
- ο Δημοσθένης Μπούρoς. Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας στο ΕΚΠΑ, Γεν. Αχτρος ε.α και
- ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής – κριτικός
τη συζήτηση θα συντονίσει ο Γεώργιος Μπινιάρης σύμβουλος επιχειρήσεων.
Ο Δημήτριος Μακρατζάκης εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1969. Ήταν αρχηγός Τάξης και αρχηγός Σχολής. Υπηρέτησε στην Πολεμική Αεροπορία. Είναι Υποπτέραρχος Υγειονομικού ε.α., Πλαστικός Χειρουργός. Είναι πρώην Διοικητής του Γενικού Νοσοκομείου της Πολεμικής Αεροπορίας, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αεροπορικής και Διαστημικής Ιατρικής και πρώην Εταίρος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης. Έχει παρουσιάσει εργασίες του σε παγκόσμια, πανευρωπαϊκά και πανελλήνια συνέδρια και έχει οργανώσει πλήθος συνεδρίων, ημερίδων και συμποσίων σε θέματα της ειδικότητάς του και της Αεροπορικής και Διαστημικής Ιατρικής. (Πηγή: “Εκδόσεις Αγγελάκη”, 2022 , Aρχείο ΕΕΥΕΔ)
Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης Υπτγος ε.α
Πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στον Συγγραφέα. Θα βρω τρόπο να το προμηθευτώ για να πω περισσότερα.
Με μεγάλο ενδιαφέρον έλαβα το βιβλίου του αγαπητού συναδέλφου «εν όπλοις» Δ. Μακρατζάκη με τίτλο το Σύμπαν, η Ζωή και ο Άνθρωπος.
Ομολογώ ότι ο τίτλος με εξέπληξε ευχάριστα καθότι σπάνια συνάδελφοι ιατροί ασχολούνται, συγγραφικά, με γενικότερα θέματα πέραν της Ιατρικής. Έτσι με χαρά αποδέχτηκα να βρίσκομαι σήμερα στο πάνελ για στην παρουσίαση του βιβλίου.
Με τον ΔΜ γνωριζόμαστε από πολλά χρόνια, ως μαθητές στην ΣΙΣ, ήταν ο αρχηγός της τάξεως μας, μαζί τελειώσαμε την ΙΣ του ΑΠΘ με άριστα.
Η θεματολογία του βιβλίου {που αποτελείται από 251 σελίδες και 9 κεφάλαια}, αναφέρεται στα 3 θέματα του τίτλου του βιβλίου, με σύγχρονη επιστημονική προσέγγιση, είναι γραμμένο επαγωγικά σε καταληπτή γλώσσα από τον μέσο αναγνώστη, είναι γενικού ενδιαφέροντος και το θεωρώ απαραίτητο βοήθημα για τον καθένα που αναζητεί την αλήθεια και τον ρόλο του επαρκούς μελετητή. Στο βιβλίο επιχειρείται να δοθούν απαντήσεις με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, μαζί με πολλές φιλοσοφικές προεκτάσεις και σκέψεις του συγγραφέα.
Στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στο τι γνωρίζουμε σήμερα για το γνωστό σύμπαν. Από την θεωρία της ΜΕ (Big bang) πριν 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, την ειδική (1905) και την γενική (1915) θεωρία της σχετικότητας του Einstein, την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος, την σκοτεινή ύλη και την σκοτεινή ενέργεια, την αναπόδεικτη θεωρία της δημιουργίας του σύμπαντος από το τίποτα (a universe from nothing), η οποία έρχεται πιστεύω σε αντίθεση με τον μεγάλο Ίωνα φυσικό Ηράκλειτο, ο οποίος σε ένα απόσπασμα λέει ότι «κόσμον τόνδε, τὸν αὐτὸν ἁπάντων, οὔτε τις θεῶν οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν, ἀλλ᾽ ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται πῦρ ἀείζωον, ἁπτόμενον μέτρα καὶ ἀποσβεννύμενον μέτρα», Κβαντομηχανική θα αναρωτηθείτε, και αλλού: Ἥλιος οὐχ ὑπερβήσεται μέτρα.
Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται λεπτομερώς πως από την αρχική ακτινοβολία, εμφανίζεται η ύλη, τα άτομα, οι γαλαξίες, η γένεση και ο θάνατος των άστρων, η διαπάλη μεταξύ βαρύτητας και θερμοπυρηνικών αντιδράσεων, αλλά και οι αστρονομικές αποστάσεις που ο Λιαντίνης όταν το αντιλήφθηκε τρομοκρατήθηκε και κρύφτηκε στην αποθήκη.
Το δεύτερο κεφάλαιο είναι πολύ ενδιαφέρον, αναφέρεται στην γέννηση της ζωής από της αστερόσκονη. Είμαστε όλοι μας αστρόσκονη, και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα –εμφατικά τονίζει Διονύσης Σιμόπουλος. Ο Δημήτρης μας λέει ότι είμαστε αστρόσκονη που γεννά ιδέες.
Ξεκινά από την συναρπαστική συναρμολόγηση, θα έλεγα, των στοιχειωδών σωματιδίων σε χημικές ενώσεις και χημικά μόρια, σε οργανικές ενώσεις, πρωτεΐνες, αμινοξέα, πυρηνικά οξέα, RNA, το DNA, ο Β΄ νόμος της θερμοδυναμικής, η χημεία των μεγάλων μορίων που είναι ο κεντρικός μηχανισμός της ζωής, την οποία ο Joyce της NASA την ορίζει «αυτοσυντηρούμενο χημικό σύστημα, οργανωμένο με πληροφορίες ικανό να παράγει ενέργεια, να αυτοαναπαράγεται και να εξελίσσεται».
‘Τότε είπε και γεννήθηκεν η θάλασσα και είδα και θαύμασα ‘Και στη μέση της έσπειρε κόσμους μικρούς κατ’ εικόνα και ομοίωση μου. Ελύτης στο ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ (ΘΑΛΗΣ?).
Το 3ο κεφάλαιο αναφέρονται οι γεωπολιτικές εποχές της γης (στα 4.6 δις. έτη που σχηματίσθηκε), την εμφάνιση του homo habilis στην Β Αφρική, πριν από 2.5 δις χρόνια. Είχε μεγαλύτερο εγκέφαλο 650-900 ml μετα από μετάλλαξη, όπως υποστηρίζεται. Ακολούθησε ο homo erectus, με εγκέφαλο 950 ml, και 1100 ml κατά την εξαφάνισή του. Ακολούθησαν ο homo neanderthalensis και o homo sapiens με εγκέφαλο 1400 ml. Ενδιαφέρον είναι ότι για μακρές περιόδους συνυπήρχαν πάνω από ένα είδος! Πολύ ενδιαφέρουσες βρήκα τις εικόνες που παρατίθενται, ιδίως σε ότι αφορά την εξέλιξη του σχήματος του κρανίου.
Το 4ο κεφάλαιο αναφέρεται στην εξέλιξη των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής, σε 31 σελίδες. Στο κεφάλαιο αυτό τίθενται και απαντόνται επιστημονικά πολλά ερωτήματα για την ζωή στον πλανήτη. Προερχόμαστε από τον χιμπαντζή, πόσο μοιάζουμε γενετικά, πόσα είναι τα γράμματα του γενετικού κώδικα και πόσα έχουν οι σύγχρονοι υπολογιστές? Πως ξέρουμε ότι η ίδια αρχέγονη μορφή ζωής εμφανίσθηκε μια φορά στον πλανήτη? Που αποθηκεύεται η ενέργεια των οργανισμών, υπάρχει βιολογική μπαταρία? Τι ξέρουμε για τον κοινό προγονό? η μυοσφαιρίνη του χιμπαντζή πόσο διαφέρει στον άνθρωπο? Τι είναι η κληρονομικότητα κατά Mendel και ποια η σχέση της με την θεωρία του Δαρβίνου, πότε ανακαλύφθηκε η δομή του DNA, τι είναι το μιτοχονδριακό DNA που κληρονομείται μόνο από την μητέρα? Τι είναι ο μοριακός πίνακας? Πόσο κινδυνεύουμε από την προσαρμογή -αντοχή των μικροοργανισμών? Τέλος σε πίνακα βλέπουμε γιατί είναι σωστή η θεωρία της εξέλιξης. Είναι ακριβής η χρονολόγηση των πετρωμάτων? Είναι ορθό να λέμε θεωρία του Δαρβίνου ή νόμο της εξέλιξης? Ποιος ήταν ο πρώτος – ο πατέρας, της βιολογίας? Γιατί ένας νομπελίστας το 1969 είπε ότι οφείλουμε βραβείο Νόμπελ στον Αριστοτέλη?
Το 5ο ως το 9ο κεφάλαιο αναφέρεται στον άνθρωπο το σχετικά νέο είδος του ζωικού βασιλείου (2.6 Μ χρόνια , το πρώτο πριν 300Μ). Πως από την συμπαντική ύλη που υπακούει στους φυσικούς νόμους και τις εντολές του γενετικού υλικού στο DNA διαμορφώνουν τον άνθρωπο και ρυθμίζουν τις βιολογικές λειτουργίες (GENE ENVIRONMENT INTERACTION). Ξέρουμε σήμερα ότι αυτή η αλληλεπίδραση ευθύνεται και για μία σειρά χρονίων και σοβαρών νοσημάτων. Η τροφός μητέρα φύση με το οξυγόνο που χωρίς αυτό δεν υπάρχει εγκεφαλική λειτουργία, λόγος, συνείδηση.
Αναπτύσσονται ενδιαφέροντα θέματα , όπως η εμφάνιση και η εξάπλωση των ανθρώπων, οι απόψεις του Δαρβίνου, ο λόγος, η συνείδηση ανωτέρας τάξεως, οι γλώσσες, ο πολιτισμός, οι επιστήμες, η επιταχυνόμενη τεχνολογία, αλλά και ο κίνδυνος αυτοκαταστροφής.
Ενδιαφέρον θα βρει ο αναγνώστης και το κεφάλαιο που αναφέρεται στη βιολογική βάση της συνείδησης είτε ατομική είτε συλλογική. Θα εμβαθύνει στην λειτουργία- ανάπτυξη του εγκεφάλου και θα θαυμάσει, πως από μία μετάλλαξη δίνεται η δυνατότητα να πολλαπλασιαστούν οι νευρώνες του εγκεφάλου του έμβρυου δίνεται με αυτό τον τρόπο η δυνατότητα να αναπτύσσει 250κ νευρώνες/λεπτό και 15Μ /ώρα! Κάθε νευρώνας μπορεί να χειρίζεται 100 ηλεκτρικά σήματα/1΄΄. Ο εγκέφαλος μας εκτελεί 25 τετράκις Μ υπολογισμούς/1΄΄, κανένας υπολογιστής δεν το μπορεί σήμερα, ίσως μελλοντικά οι κβαντικοί ΗΥ. Ενώ αποτελεί το 2% του ΣΒ καταναλώνει το 20% της ενέργειας.
Συζητούνται επίσης απορίες, όπως η σχέση της συνείδησης με την κβαντική μηχανική, η ικανότητα της σκέψης, η επιστήμη και ο ρόλος υπερβατικών και απόκρυφών δυνάμεων. Η πολιτιστική εξέλιξη του ανθρώπου μέχρι τους ιστορικούς χρόνους παρουσιάζεται κατά εποχές σχηματικά και σε πίνακες για διευκόλυνση του μελετητή.
Τέλος τα δυο τελευταία κεφάλαια έρχονται ποιο κοντά σε προβλήματα του σήμερα, την αλλαγή του περιβάλλοντος, τις βίαιες κλιματικές αλλαγές , τις επιπτώσεις από την υπερθέρμανση και υπερεκμετάλλευση της γης.
Το βιβλίο τελειώνει με το μέγα θέμα της βιολογίας και της ηθικής. Η ηθική εξ έθους περιγίγνεται κατά τον Αριστοτέλη. (Ηθικά Νικομάχεια). Η ηθική είναι συνήθεια! Σχετίζετε η ηθική με την βιολογία? Την φυσιοκρατική ηθική κατά τους προσωκρατικούς και την Αττική τραγωδία ? Ύβρις, άτις, νέμεσις και τίσις?
Η απάντηση στο τέλος του βιβλίου που είμαι σίγουρος ότι θα την θέλετε.
Θα πρόσθετα μόνο το ανοικτό θέμα της σχέσης της τεχνολογίας (τεχνητή νοημοσύνη) με την ηθική που είναι ενδιαφέρον και ίσως χρειαζόμαστε έναν Ιπποκράτειο όρκο για τη δέσμευση ότι δεν θα παραβούμε ηθικούς κανόνες με αυτή.
Η Εξέλιξη της επιστήμης με την ΑΙ, το chat-GPT4 σήμερα, το singularity και την αθανασία του ανθρώπου από το 2045 , όπως έγραψε το ΤΙΜΕ, με την ψηφιοποίηση του εγκεφάλου, η σύνδεση και επικοινωνία του εγκεφάλου ανθρώπου σε άνθρωπο μηχανικά, είναι η άνοιξη μιας νέας εποχής.
Tο singularity περιγράφει ένα υποθετικό μέλλον όπου η ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι εκτός ελέγχου και μη αναστρέψιμη. Αυτές οι έξυπνες και ισχυρές τεχνολογίες θα μεταμορφώσουν ριζικά και απρόβλεπτα την πραγματικότητά μας.
Εύχομαι καλοτάξιδο το βιβλίου του φίλου συμμαθητή Δημήτρη, και περιμένω το επόμενο με μεγάλο ενδιαφέρον, το οποίο έχει ήδη αρχίσει!
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΜΠΟΥΡΟΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑ, Γ. Αρχίατρος ε.α.