- 2022.10.26
- Ε. ΞΕΝΟΥ
Το Απολυτίκιο (*) του Αγίου Δημητρίου είναι από τα πιο γνωστά και πιο όμορφα της λειτουργικής ζωής. Στο μικρό αφιέρωμα, που απέστειλα στην ΕΕΥΕΔ, παρουσιάζονται οι στίχοι του ύμνου, η απόδοσή τους στην νεοελληνική και η ιστορία από την οποία εμπνεύστηκε ο ύμνος.
Το Απολυτίκιο
Μέγαν εύρατο εν τοις κινδύνοις, σε υπέρμαχον η οικουμένη.
Αθλοφόρε τα έθνη τροπούμενον. Ως ουν Λυαίου καθείλες
την έπαρσιν εν τω σταδίω θάρρυνας τον Νέστορα, ούτως
`Αγιε Μεγαλομάρτυς, Δημήτριε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε
δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΝ
Εσένα η οικουμένη βρήκε μεγάλο προστάτη στους κινδύνους.
Νικητή, εσύ που νικούσες τους ειδωλολάτρες. Διότι όπως του Λυαίου γκρέμισες την περηφάνια, αφού έδωσες θάρρος στο Νέστορα, έτσι ‘Αγιε Μεγαλομάρτυρα, Δημήτριε, να παρακαλείς το Χριστό, το Θεό μας, για να μας δίνει το μεγάλο του έλεος.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ή Ο ΜΥΘΟΣ
Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280 – 284 μ.Χ. και μαρτύρησε επί των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 303 μ.Χ. ή το 305 μ.Χ. ή (το πιο πιθανό) το 306 μ.Χ.
Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., Στρατιώτες του Γαλέριου συνέλαβαν τον Δημήτριο με την κατηγορία ότι συμμετείχε ενεργά στις χριστιανικές συγκεντρώσεις και διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής .
Στη φυλακή ήταν και ένας νεαρός χριστιανός ο Νέστορας, ο οποίος θα αντιμετώπιζε σε μονομαχία τον φοβερό μονομάχο της εποχής Λυαίο. Ο νεαρός χριστιανός πριν τη μονομαχία επισκέφθηκε τον Δημήτριο και ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Άγιος Δημήτριος του έδωσε την ευχή του και το αποτέλεσμα ήταν ο Νέστορας να νικήσει το Λυαίο και να προκαλέσει την οργή του αυτοκράτορα που θεώρησε την ήττα του Λυαίου ως προσωπική του ήττα . Διατάχθηκε τότε να θανατωθούν και οι δύο, Νέστορας και Δημήτριος.
Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Δημητρίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο.
(*) Απολυτίκια ονομάζονται τα σύντομα εκείνα τροπάρια, που περιέχουν σε περίληψη την
υπόθεση (ιστορία) της τελούμενης εορτής. Λέγονται απολυτίκια διότι ξεκινούν
ψαλλόμενα από τον Εσπερινό πριν την Απόλυση και μετά τη φράση του πρεσβύτη Συμεών που επαναλαμβάνει ο ιερεύς: «Νυν απολύεις δούλον σου Δέσποινα…» Συνήθως είναι τρία: Το πρώτο
είναι του Ήχου της ημέρας αναφερόμενο στην Ανάσταση , το Δεύτερο στον Άγιο που εκείνη
την ημέρα εορτάζει και το τρίτο στη Θεοτόκο. Ποιά απολυτίκια ψάλονται σε κάθε περίπτωση ορίζει το τυπικό της εκκλησίας.
Δείτε εδώ περισσότερες πληροφορίες για τον Αγιο Δημήτριο
Πηγές
- Wikipedia
- Ορθόδοξος Συναξαριστής (https://www.saint.gr/2649/saint.aspx)
- Video από Apolitikia
- Η Χώρα του Αχωρήτου (https://choratouaxoritou.gr/?p=47024&cn-reloaded=1)
Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης
[…] – ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, […]