ΕΑΡΙΝΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ – ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ
- 2023.09.14
- Γεώργιος Γκόνης, Υπτγος (ΥΙ), εα
Γεμάτο το φετινό καλοκαίρι από καθοριστικά και δηλωτικά του κοινού μας βίου γεγονότα. Σε αυτά, ο καθένας μας προσθέτει και τα αποκλειστικά δικά του, τα ιδιωτικά, και κάνει τις εκτιμήσεις, τους απολογισμούς και σχεδιασμούς του. Οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές, έκτασης και έντασης «θεομηνίας», πρόκληση για εκτίμηση του μέτρου της ασημαντότητας και ταυτόχρονα της μεγαλοσύνης του ανθρώπου. Διαρκής η αναμέτρηση με την φύση και με τον εαυτό μας. Η κατάφαση στη χαρά της ζωής, προϋπόθεση για κάθε αναστοχασμό, σχεδιασμό και υλοποίηση. Ανθρώπινη ανάγκη το ευχάριστο, το θετικό. Ψυχωφελής η ανάμνηση και το ξαναζωντάνεμα του ευχάριστου. Ισορροπείται το «θυμοειδές» μέρος της ολότητας μας.
Δεν αποτελεί, συνεπώς, η επιστροφή στο πρόσφατο ευχάριστο παρελθόν, προσπάθεια φυγής από την καταθλιπτική πραγματικότητα και τις προκλήσεις των τελευταίων εβδομάδων. Αντίθετα, το ξαναζωντάνεμα ευχάριστων εμπειριών συνιστά τρόπο και ερέθισμα δημιουργικής φυγής προς τα εμπρός.
Πλήρης εμπειριών και θετικών αισθημάτων η γνωριμία μας με την γειτονική μας Σερβία. Εμπνευστής, σχεδιαστής και διοργανωτής ο αγαπητός φίλος και Πρόεδρος της Επιστημονικής μας Ένωσης, Νίκος Παπαγιαννόπουλος, συνεπικουρούμενος και από όλα τα μέλη του Δ.Σ.
Η Άνοιξη, ο καταλληλότερος χρόνος για τέτοιου είδους εξορμήσεις. Δεν ταιριάζει ο χαρακτηρισμός εκδρομή, ταξίδι, τουρισμός. Μάλλον ο χαρακτηρισμός περιήγηση αποδίδει πληρέστερα το σκοπό και το περιεχόμενο της κοινής μας 4ήμερης απόδρασης από τα καθημερινά. Να γνωρίσουμε τους γείτονές μας. Μόνη η γνώση της ιστορίας δεν αρκεί. Η άμεση επαφή με τον τόπο και τους ανθρώπους του, σημαντική συνιστώσα στην πληρέστερη κατανόηση των πολιτισμών και της ιστορίας τους.
Πολλαπλά ευχάριστο και αισιόδοξο το πρωινό της 25/05/23, όταν 41 μέλη και φίλοι της ένωσης βρεθήκαμε για το ξεκίνημα στον περίβολο του 424ΓΣΝΕ. (φωτ. 1, 2) Οι κοινές αναμνήσεις ξαναζωντάνεψαν και η ατμόσφαιρα θύμιζε γυμνασιακή εκδρομή. Πολυτελές το λεωφορείο! Με όλες τις ανέσεις που έχει ανάγκη η ηλικία μας.
Πρώτος σταθμός στα σύνορα. Δυσδιάκριτο το «North» της σύνθετης ονομασίας της χώρας των Σλαβομακεδόνων! Κραυγαλέα η «απαστράπτουσα πολυτέλεια» των καζίνο, που στήθηκαν ως αντιστάθμισμα και εξισορρόπηση της οικονομικής ανισότητας. Δείγματα της ξιπασιάς, του καταναλωτισμού, της έλλειψης νοήματος, νεόπλουτων συμπολιτών μας. (φωτ. 3)
Θετική έκπληξη το φρεσκοκατασκευασμένο εθνικό οδικό δίκτυο της γείτονος χώρας. Σίγουρα κάποιοι επενδύουν στη γεωπολιτική σπουδαιότητα των Βαλκανίων. Οι μιναρέδες που προβάλουν στα διάσπαρτα χωριά κατά μήκος της διαδρομής θυμίζουν το Ισλαμικό παρελθόν αλλά και την τωρινή επιχειρούμενη διείσδυση. Οι λιγοστές εκκλησίες επιβεβαιώνουν την λανθάνουσα σύγκρουση πολιτισμών.(φωτ.4,5).
Ο Δημιουργός όμως, μάλλον δεν εμπλέκεται στα ανθρώπινα! Δική μας η ευθύνη για την αποτροπή πολιτισμικής οπισθοδρόμησης στη πατρίδα και τη γειτονιά μας. Δεν άργησε ο φωτογραφικός φακός, στα δεξιά της διαδρομής, να καταγράψει την ύπαρξη ενός αρχαίου θεάτρου! Δείγμα ότι και εδώ, κάποτε, Έλληνες και Ρωμαίοι, δίδασκαν κανόνες ήθους και διοίκησης! ( φωτ 6)
Η είσοδος στη Σερβία δεν άλλαξε και πολύ την μέχρι τώρα εικόνα της διαδρομής. Πολύ πρόσφατη η κοινή πορεία των λαών της περιοχής, στα πλαίσια της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Ίσως ένας ενημερωμένος συνοδός – ξεναγός να μας βοηθούσε να συνδέσουμε τα εναλλασσόμενα τοπία, χωριά και πόλεις, με την ιστορία τους. Μικρή η παράλειψη! Φρόντισε άλλωστε ο Πρόεδρος της Ένωσης να εμπλουτίσει τις ιστορικές μας γνώσεις, με συνοπτική και εμπεριστατωμένη αναφορά στους πολέμους και τα γεγονότα του περασμένου αιώνα (φωτ. 7,8).
Το Βελιγράδι, νωρίς το απόγευμα, μας περίμενε απειλητικά συννεφιασμένο. Ήταν φανερό, εαρινή καταιγίδα θα ξέσπαγε σε λίγο. Επιπρόσθετα, τα τότε νωπά γεγονότα του Κοσσόβου, απαιτούσαν στήριξη του Προέδρου της χώρας. Διαδήλωση! Μέγα το πλήθος που συνέρρεε στο κέντρο της πόλης. Κλειστοί οι δρόμοι. Αδυναμία ανεύρεσης, με το λεωφορείο, της εναλλακτικής πρόσβασης για το Ξενοδοχείο! Αξέχαστη η εμπειρία.
«Απερισκέπτως» ευέλπιδες, με την βοήθεια της τεχνολογίας (GPS), και με τις συρρόμενες ή μη αποσκευές, διασχίσαμε το συνερχόμενο πλήθος και καλύψαμε, οργανωμένα, την απόσταση των δύο περίπου χιλιομέτρων που μας χώριζε από τον προορισμό μας. Όλα καλά, τα καταφέραμε! Και για τους «ανήμπορους» υπήρξε μέριμνα, πριν προλάβουν να ανοίξουν οι κρουνοί του ουρανού. Στεναγμός ανακούφισης! ( φωτ 9,10)
Η επομένη μας βρήκε ξεκούραστους και ενθουσιώδεις. (Φωτ. 11)
Πρώτος σταθμός το προσκύνημα στον μεγάλο Έλληνα εθνομάρτυρα και διαφωτιστή Ρήγα Φερραίο. Ο ανδριάντας του σε εξέχουσα θέση κοντά στον τόπο του μαρτυρίου του. Η επίσκεψη στο Βελιγράδι αναβαθμίσθηκε σε προσκύνημα! (φωτ. 12).
Κατάθεση στεφάνου! Κορυφαίες οι στιγμές όταν ακούστηκε από τα χείλη όλων ο Εθνικός μας ύμνος και ο πρεσβύτερος όλων, συνάδελφος Ανδρέας Κολιάκος, απήγγειλε, με σφρίγος και παλμό εφήβου, στίχους από τον Θούριο της Ελευθερίας. (φωτ 13, 14, 15, 16,17)
.
Ακολούθησε η περιήγηση στο φρούριο της πόλης. Μοναδικό το θέαμα! Πανύψηλος και αγέρωχος ο «Νικητής», σύμβολο της Πόλης, ατενίζει από ψηλά την συμβολή του ήρεμου Δούναβη με τον ποταμό Σάββα. Στρατηγικά κομβική η θέση. (φωτ. 18, 19,20,21)
Αμέτρητες οι πολεμικές συγκρούσεις. Πολλοί και εναλλασσόμενοι οι κατακτητές, σε πείσμα όμως της καταστροφικής μανίας των πολέμων, ένας είναι ο πραγματικός νικητής! Η ίδια η Ζωή! Μαρτυρία, ο ήρεμος, ειρηνικός και κουρασμένος εργάτης, στις όχθες του ποταμού Σάββα, που περιμένει τον επόμενο περιηγητή να καθίσει δίπλα του και να φωτογραφηθεί μαζί του. (φωτ. 22)
Ξεχωριστή εμπειρία η επίσκεψη στον τάφο-μουσείο του ηγέτη της μεταπολεμικής Γιουγκοσλαβίας Τίτο. (φωτ. 23)
Εντυπωσιάζει η φωτογραφία στο χώρο εισόδου. Μέγα το πλήθος των νεάνιδων που συνεορτάζουν! (φωτ. 24). Μάλλον, τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, κάπως έτσι προσπάθησαν και προσπαθούν να διαμορφώσουν την ενιαία σκέψη και ομοιόμορφη συμπεριφορά! Ευτυχώς, δεν είναι εύκολο να διαμορφωθεί και να παγιωθεί ο «μαζάνθρωπος»! Εντυπωσιακά τα εκθέματα του μουσείου και ιδιαίτερα τα δώρα των ηγετών. Ένα αγγείο και μια κορινθιακή περικεφαλαία τα δώρα που χάρισαν οι τότε ηγέτες μας, στον Τίτο, την δεκαετία του 1950. (φωτ. 25,26). Στο γιατί να πρέπει τα δώρα να είναι τόσο βαρύτιμα , η Ιστορία δίνει τις απαντήσεις της.
Το βράδυ, δεν θα μπορούσε να λείψει από το πρόγραμμα η παραδοσιακή σέρβικη ταβέρνα, με ζωντανή μουσική. (φωτ. 27). Πάντα η μουσική ενώνει και ελευθερώνει! Το απολαύσαμε! Υποφερτά αλμυρούτσικη η συμμετοχή μας στο γλέντι! Μας θύμισε και μας δίδαξε το: «εδώ είναι βαλκάνια δεν είναι παίξε γέλασε», του Σαββόπουλου!
Κυριακή πρωί! Εκκλησιασμός στον μεγαλοπρεπή και περικαλλή ναό του Αγίου Σάββα. Βάλθηκαν οι ομόδοξοί μας Σέρβοι να μιμηθούν, μετά από αιώνες, το ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας στην βασιλεύουσα Πόλη! Απαράμιλλα τα ψηφιδωτά! (φωτ. 28,29,30)
Μόνον η βαθιά πίστη στο Θεό μπορεί να οδηγεί σε τέτοιας τελειότητας και έκτασης δημιουργήματα! «Άνω σχώμεν τας καρδίας»! (φωτ. 32)
Πολυπληθές και κατανυκτικό το εκκλησίασμα των πιστών! (φωτ. 33,34) Πλειοψηφούντες, οι νέοι άνθρωποι, το αντίθετο από αυτό που συμβαίνει στην πατρίδα μας! Ταυτισμένο το έθνος των Σέρβων με την Ορθοδοξία, τα πρόσφατα δεινά και οι Νατοϊκοί βομβαρδισμοί ενίσχυσαν την μεταφυσική καταφυγή!
.
Δίπλα, λίγο πιο έξω από τον περιβάλλοντα χώρο του ναού, η ταπεινή προτομή του Νικολάου Τέσλα. (φωτ.35). Ίσως, οι πολλοί να μην γνωρίζουν την μεγάλη συνεισφορά του στην επιστήμη. Ευτυχώς που η μονάδα μέτρησης των μαγνητικών πεδίων (tesla) καθώς και τα μοντέρνα ομώνυμα αυτοκίνητα, θα διατηρήσουν για πάντα το όνομά του στις ερχόμενες γενεές!
Αίθριος ο καιρός, αναπεπταμένες και εύφορες οι πεδιάδες βόρεια του Βελιγραδίου. Η περιοχή της Βοϊβοντίνα ο προορισμός. Γη που παράγει πλούτο, διασχίζεται από τον ζωογόνο Δούναβη. Πρώτος σταθμός το ιστορικό μοναστήρι Krusedol, κρυμμένο απόμερα της μεγάλης πεδιάδας. Καμιά σχέση με τα Ελληνικά μοναστήρια που σκαρφαλωμένα σε απόκρημνες πλαγιές εγγίζουν τον ουρανό! (φωτ. 36, 37)
Φημισμένα τα κρασιά της περιοχής. Γευθήκαμε το άρωμά τους στο παραδουνάβιο χωριό Sremski Karlovci και στο οινοποιείο Bajlo μας ξενάγησαν στους τόπους ωρίμανσης και φύλαξης. Απαιτείται, παράδοση, γνώση και υπομονή για να γίνει ο αψύς μούστος, ηδύς και «αλεξίλυπος» οίνος. (φωτ. 38, 39,40,41).
Το κοντινό Νόβισαντ, η επόμενη στάση. Πανέμορφη πόλη, η δεύτερη σε μέγεθος της Σερβίας, στις όχθες του Δούναβη. Ευρωπαϊκή η αύρα! (φωτ 42,43)
Θεσπέσιο το θέαμα από την ψηλή κορυφή του φρουρίου Petrovaradin, με το «ιδιαίτερο*» Ρολόι, δίπλα στο ποτάμι! (φωτ. 42,43).
Η μικρή βόλτα στην πόλη, ευκαιρία και ανάγκη για φαγητό. Καλή η κουζίνα τους, καλύτερη η παρέα μας και οι ελληνικές νοστιμιές! (φωτ. 47)
Στο δρόμο της επιστροφής για το Βελιγράδι, μας περίμενε η έκπληξη της μικρής παράκαμψης. Επίσκεψη στο μοναστήρι Kovilj. (φωτ. 48).
Ηγούμενος της μονής , Σέρβος συνάδελφος, Ελληνοσπουδαγμένος! Φίλος από παλιά μερικών μελών της συντροφιάς μας! Αφού για πολλά χρόνια άσκησε την ειδικότητα της Οφθαλμολογίας, εγκατέλειψε τον μόχθο των εγκοσμίων και βρήκε γαλήνη στην εγγύτητα και διακονία του Θείου! Συγκινητικό το καλωσόρισμα! Ασκητική μορφή o πατήρ Ερμόλαος, εμπνέει ταπεινότητα και σεβασμό! (φωτ. 49,50, 51, 52)
Ξημέρωσε η 29η Μαϊου. Ημέρα επιστροφής. Η αποφράδα για τον Ελληνισμό, ημέρα της άλωσης, συνέπεσε με επίσκεψη στην πόλη Νις ( Ναϊσσό ή Νίσσα), γενέτειρα του ιδρυτή της Κωνσταντινούπολης, Αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο συνάδελφος Ιορδάνης Αθανασιάδης ανέλαβε την συνοπτική παρουσίαση της μακράς και πολυκύμαντης ιστορίας της. Η τρίτη σε μέγεθος πόλη της Σερβίας, μετά το Βελιγράδι και το Νόβισαντ, υπήρξε το θέατρο πολλών συγκρούσεων, λόγω της καίριας γεωστρατηγικής της θέσης. Σχετικά πρόσφατα υπήρξαν εορτασμοί για τα 1700 χρόνια της ιστορίας της. (φωτ. 52). Η κεντρική πλατεία, ανθρώπινη και φιλική! Κατάλληλη για ανάπαυλα και μια γρήγορη γνωριμία. Δεσπόζει ο ανδριάντας του έφιππου τροπαιοφόρου «στρατηλάτη». (φωτ. 53,54,55).
Αποκαλυπτική της φρίκης του πολέμου η ανάγλυφη απεικόνιση μάχης, στο πλάι της βάσης του ανδριάντα! Εδώ δεν υπάρχει θρίαμβος, δεν ξεχωρίζει ο ηρωισμός από την μάταιη θηριωδία! (φωτ. 56)
Τα πολλά χιλιόμετρα και οι «αναγκαστικές» στάσεις καθυστέρησαν την διέλευση μας από τα σύνορα! Αναγκαστικά, η στάση μας στα Σκόπια υποβιβάσθηκε σε απλή διέλευση. Λίγο μετά τα σύνορα, στα αριστερά μας, η πολυπολιτισμική πόλη του Κουμάνοβο! Το μακρινό πλάνο της φωτογραφίας δεν προδίδει οικονομική ανθηρότητα. Η ίδια εντύπωση δημιουργείται και από τα φευγαλέα πλάνα προσεγγίζοντας τα Σκόπια! (φωτ. 57,58) 59)
Λίγο πριν τη δύση του Ηλίου οδεύαμε προς τα ελληνικά σύνορα. Σύγχρονος και ασφαλής ο αυτοκινητόδρομος κατά μήκος του Αξιού, παρά τις δυσκολίες των ορεινών όγκων και των ποταμών που δεν επέτρεπαν, πάντα, την εγγύς πορεία των δύο ρευμάτων του δρόμου. Στο βάθος η μεγάλη πόλη Βέλες. (φωτ. 60)
Νυχτωμένοι και κουρασμένοι περάσαμε τα σύνορα! Εμφανής η διαφορά και η υστέρηση σε ασφάλεια του δικού μας «εθνικού» δρόμου που συνδέει τους Ευζώνους με την Θεσσαλονίκη. Παράξενο και αδικαιολόγητο, η σύγχρονη και ευημερούσα Ελλάδα μας, να μην έχει έναν δρόμο της «προκοπής» σε μια τέτοιας ζωτικής σημασίας – εικόνας διαδρομή!
Η κούραση από το πολύωρο ταξίδι δεν επέτρεπε νηφάλια αποτίμηση της 4ήμερης περιήγησης. Τώρα, τέσσερις μήνες μετά, προσωπικά, μπορώ με σιγουριά να πω ότι ήταν μια ευχάριστη και πολλαπλά διδακτική περιήγηση στην καρδιά των Βαλκανίων! Ευχαρίστως, και με πιο ευαισθητοποιημένες κεραίες, θα επαναλάμβανα παρόμοια εμπειρία! Άλλωστε και μόνη η συνύπαρξη με παλιούς αγαπητούς συναδέλφους, είναι κάτι ιδιαίτερα θετικό που δεν αποτιμάται εύκολα!
Μαζί με τις ευχαριστίες, περιμένουμε νέες ευφάνταστες πρωτοβουλίες από τον Πρόεδρο και τα λοιπά μέλη της Ένωσής μας.
Γιώργος Γκόνης
Νίκος Παπαγιαννοπουλος says
Ευχαριστώ θερμά τον αγαπητό μας Συνάδελφο ,Στρατηγό , Χειρουργό
κ.Γιωργο Γκόνη για την υπέροχη καταγραφή της εκδρομής μας στη Σερβία.
Η περιγραφή του και ο στοχασμός του είναι ο ορισμός του ταλέντου του στο γράφειν !
Οι φωτογραφίες του, που ο ίδιος τράβηξε και διάλεξε ,συμπληρώνουν την εικόνα !
Γιώργο μου, σε ευχαριστώ !
Είσαι ανεκτίμητος !