ΕΕΥΕΔ 24.ΟΚΤ.2021 –

Ο Στρατηγός Ζούκας γεννήθηκε στο Καταφύγιο Καρδίτσης. Εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων το 1969 και αποφοίτησε το έτος 1973 ως Ανθυπολοχαγός Πεζικού. Αποφοίτησε πρώτος ή μεταξύ των τριών πρώτων από όλα τα Ελληνικά σχολεία επαγγελματικής εξέλιξης (Βασικό Τμήμα Σχολής ΠΖ. Προκεχωρημένο Τμήμα Σχολής ΠΖ, Σχολή Πολέμου, Σχολή Εθνικής Άμυνας.

Αποφοίτησε από Σχολείο των ΗΠΑ σχετικό με τα όπλα μαζικής καταστροφής, με άριστη επίδοση. Αποφοίτησε από το Βασιλικό Κολέγιο Στρατηγικών Σπουδών του Λονδίνου, με ιδιαίτερα θετική αξιολόγηση από τους Άγγλους. Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ και ομιλεί την Αγγλική.

Διαθέτει μεγάλη διοικητική εμπειρία, καθόσον διοίκησε όλα τα κλιμάκια Διοικήσεως, από Διμοιρία μέχρι και Σώμα Στρατού. Τρεις εκ των διοικήσεων που άσκησε ήταν στον Έβρο. Κατά την τελευταία διοίκησή του (Γ’ΣΣ/ΝDC-GR), σημαντικός αριθμός εκ των υφισταμένων του ήταν αλλοδαποί αξιωματικοί (Ευρωπαϊκών χωρών και Τουρκίας). Διοίκησε τη μεγαλύτερη Ειρηνευτική δύναμη που έστειλε ποτέ η χώρα στο εξωτερικό (Ταξιαρχία στο Κόσσοβο).

Διαθέτει μεγάλη ΝΑΤΟίκή εμπειρία αφού: Υπηρέτησε 3 χρόνια στο ΝΑΤΟ, στο Κόσσοβο συμμετείχε σε ειρηνευτική επιχείρηση του ΝΑΤΟ, χειρίστηκε από Ελληνικές θέσεις πολλά ΝΑΤΟϊκά θέματα και διοίκησε Νατοϊκό Στρατηγείο (Γ’ΣΣ/ΝDC-GR). Επίσης έχει βαθιά γνώση του διεθνούς περιβάλλοντος.Προήδρευε για ένα έτος επιτροπής αμυντικών Θεμάτων της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης (EYROLONGTERM-LAND), στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι περισσοτέρων από 15 χωρών.

Μετά την αποστρατεία του, έγινε μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, της Ελληνικής Εταιρείας Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΕΣΜΕ), της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ανδρών Θεσσαλονίκης, του Ομίλου Φίλων του Αγίου Όρους και της Κιβωτού Ολιστικής Παιδείας των Ε.Δ. Επίσης δίνει διαλέξεις σε διάφορες σχολές (στρατιωτικές και μη), καλείται ως ομιλητής σε διάφορα συνέδρια και σεμινάρια, αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά και συμμετέχει σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συζητήσεις επί εθνικών και διεθνών θεμάτων.

Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου: Αναμνήσεις από τη διαδρομή ενός Στρατηγού.

Είναι παντρεμένος με τη Βασιλική Κουκουρίκου (καθηγήτρια Αγγλικών στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης) και έχουν μια κόρη (Μαρία γιατρό) και ένα γιο Νίκο– ελεύθερο επαγγελματία).

---

Η ΟΜΙΛΙΑ ……..

Αναφερόμενοι στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, εννοούμε τους δύο πολέμους που διεξήχθησαν στη Βαλκανική Χερσόνησο την προαναφερθείσα περίοδο και στους οποίους συμμετείχε η Ελλάδα. 0 πρώτος εξ αυτών άρχισε στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 και τελείωσε την 17 Μαΐου 1913 με την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου, ενώ ο δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος άρχισε στις 19 Ιουνίου 1913 και τελείωσε την 10 Αυγούστου του ιδίου έτους, ημερομηνία κατά την οποία υπεγράφη η αντίστοιχη συνθήκη ειρήνης (Συνθήκη του Βουκουρεστίου). Στον πρώτο από τους εν λόγω πολέμους αντίπαλοι ήσαν οι τότε Σύμμαχοι (Ελλάδα-Βουλγαρία–Σερβία-Μαυροβούνιο), οι οποίοι από κοινού ενεργούσαν κατά των Οθωμανών. Στο Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο αντιπαρατέθηκαν οι ‘Ελληνες και οι Σέρβοι στους οποίους προστέθηκαν αργότερα και οι Ρουμάνοι, με κοινό αντίπαλο τους Βουλγάρους. Και οι δύο πόλεμοι ήταν για την Ελλάδα όχι απλώς νικηφόροι, αλλά κρινόμενοι εκ τους αποτελέσματος, αποτέλεσαν και γεγονός υψίστης εθνικής σημασίας που επηρέασε καίρια την περαιτέρω πορεία του Ελληνισμού.

Πως όμως φθάσαμε στους Βαλκανικούς Πολέμους και που οφείλεται ο Θρίαμβος των Ελληνικών όπλων στα πεδία των μαχών και οι επιτυχίες της Ελληνικής διπλωματίας στα τραπέζια των διαπραγματεύσεων;

Η επανάσταση του 1821 είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία το Φεβρουάριο του 1830 του νεοελληνικού κράτους, το οποίο βεβαίως ήταν τότε περιορισμένο σε έκταση και πληθυσμό. Πολύ σύντομα δημιουργείται έντονη η επιθυμία, τόσο των απελευθερωμένων Ελλήνων, όσο και των αλύτρωτων αδελφών τους για απελευθέρωση και των υπολοίπων Ελληνικών εδαφών που τελούσαν ακόμη υπό Οθωμανική κατοχή. Η επιθυμία αυτή εκφράστηκε με τη Μεγάλη Ιδέα που αποτέλεσε έκτοτε τον κορυφαίο εθνικό αντικειμενικό σκοπό. Στα πλαίσια υλοποίησης της Μεγάλης Ιδέας στα 1864 προστίθενται στο νεοελληνικό κράτος τα Επτάνησα, ενώ στα 1881 προστίθεται η Θεσσαλία.

Ατυχώς στο υπόλοιπο του 19^0υ αιώνα η Ελλάδα ζει τρία γεγονότα με ιδιαίτερα αρνητική επίδραση στην εθνική της υπόσταση. Στα 1893 η χώρα πτωχεύει, στα 1897 εμπλέκεται σε έναν ατυχή πόλεμο με τους Τούρκους από τον οποίο εξέρχεται ηττημένη και τον επόμενο χρόνο της επιβάλλεται Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος. Η είσοδος στον Ζ0^° αιώνα βρίσκει την Ελλάδα εθνικά καταρρακωμένη. Από το 1904 μέχρι το 1908 διεξάγεται με επιτυχία ο Μακεδονικός Αγώνας, πλην όμως η ανόρθωση της οικονομίας και η εύρυθμη λειτουργία του κράτους δεν εξασφαλίζονται. Η Επανάσταση των Νεότουρκων στα 1908 οδηγεί σε περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των αλύτρωτων Ελλήνων, ενώ το πολιτικό σύστημα αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Η επανάσταση στο Γουδί το 1909 παραγκωνίζει το ανεπαρκές πολιτικό σύστημα και φέρνει στα πράγματα τον οξυδερκέστατο και ικανότατο Ελευθέριο Βενιζέλο. 0 πρωθυπουργός Βενιζέλος αρχίζει άμεσα την αναδιοργάνωση του κράτους, ξεκινάει την ανόρθωση της Ελληνική οικονομίας και καλεί μια Γαλλική Στρατιωτική Αντιπροσωπεία που αναλαμβάνει την αναδιοργάνωση, τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση του Ελληνικού Στρατού, καθώς και μια Αγγλική Αντιπροσωπεία στην οποία αναθέτει την αναδιοργάνωση και την εκπαίδευση του Πολεμικού Ναυτικού μας. Στόχος του η ανόρθωση της αυτοπεποίθησης των Ελλήνων, η προώθηση του διεθνούς κύρους της χώρας και η δημιουργία των προϋποθέσεων για την υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας. Το Μάρτιο του 1912 υπογράφεται η συνθήκη συμμαχίας μεταξύ Βουλγάρων, Σέρβων και Μαυροβουνίων για κοινή δράση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που ήδη αποτελούσε το μεγάλο ασθενή της ανατολής και αργά ή γρήγορα θα κατέρρεε. Το Μάιο του 1912 ο Βενιζέλος προσχωρεί στην τριμερή συμμαχία, έστω και αν σ’ αυτή συμμετείχε η Βουλγαρία η οποία από το 1904 έως το 1908 αποτελούσε τον πολεμικό μας αντίπαλο (Μακεδονικός Αγώνας), επειδή υπό τις νέες συνθήκες η κίνηση αυτή εξυπηρετούσε τα εθνικά μας συμφέροντα. ‘Ήδη ο ορίζων στα Βαλκάνια «γέμισε από σύννεφα» και η έναρξη πολεμικών συγκρούσεων ήταν θέμα χρόνου.

Στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 αρχίζει ο Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος με επίθεση των Μαυροβουνίων κατά των Τούρκων. Η Ελλάδα μετά από μία γρήγορη επιστράτευση μπαίνει στον πόλεμο στις 5.10.1912 με διέλευση των στρατευμάτων μας της συνοριακής γραμμής παρά τη Μελούνα (βρίσκεται μεταξύ Τύρναβου και Ελασσόνας). Στα πλαίσια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου ο Ελληνικός Στρατός διεξήγαγε σειρά νικηφόρων μαχών οι σημαντικότερες των οποίων ήταν η Μάχη του Σαρανταπόρου (9 και 10 Οκτωβρίου 1912), η Μάχη των Γιαννιτσών (19 και 20 Οκτωβρίου 1912) που οδήγησε στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και η Μάχη του Μπιζανίου (20 και 21 Φεβρουαρίου 1913) με την οποία απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα, αλλά και ολόκληρη η ‘Ήπειρος, συμπεριλαμβανομένης της Βορείου Ηπείρου. Στη διάρκεια του ιδίου πολέμου το Πολεμικό Ναυτικό μας κατατρόπωσε το Τουρκικό στο Βόρειο Αιγαίο και κυρίως στις ναυμαχίες τη Λήμνου και ‘Ελλης και απελευθέρωσε τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, πλην Δωδεκανήσου, καθώς και παραθαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Μακεδονία ς και Θράκης. Τελικά ο πόλεμος αυτός τελείωσε στις 17 Μαΐου 1913 με την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου η οποία είχε γενική διατύπωση και προέβλεπε ότι στους συμμάχους περιέρχεται η περιοχή των Βαλκανίων που βρίσκεται δυτικά της γραμμής Αίμος – Μήδια. Μεταξύ των συμμάχων επεκράτησε η άποψη ότι τα εδάφη που απελευθέρωσε ή κατέκτησε ο καθένας στη διάρκεια του πολέμου ανήκαν σ’ αυτόν. Η Βουλγαρία που ήταν τότε ο ισχυρός των Βαλκανίων, είχε αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη της Μακεδονίας και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης που αποτελούσε τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη πόλη των Βαλκανίων. Τη Θεσσαλονίκη δεν κατόρθωσε να την καταλάβει, πλην όμως τα στρατεύματά της βρέθηκαν κοντά σ’ αυτή και ειδικότερα στη γραμμή Παγκαίο – Κερδύλλια – Βερτίσκος-Κιλκίς (χοντρικά). Ομοίως στο χώρο τον σημερινού κράτους των Σκοπίων η Βουλγαρία υπέβλεπε εδάφη τα οποία όμως στη διάρκεια των Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου κατέλαβε η Σερβία^,

‘Όπως προαναφέρθηκε, η νικηφόρα Μάχη των Γιαννιτσών του Ελληνικού Στρατού, είχε αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης μετά από 482 έτη τουρκικής κατοχής. Η παράδοση της πόλης από τον Ταξήμ Πασσά, ο οποίος ήταν ο εκπρόσωπος του Σουλτάνου στη Θεσσαλονίκη, στην Ελληνική αντιπροσωπεία που μετέβη κατ’ εντολή του Αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου στο Κυβερνείο, έλαβε χώρα την 26.10.1912.

Την επομένη εισήλθε στην πόλη ο Αρχιστράτηγος εν μέσω άκρατου ενθουσιασμένου και ζητωκραυγών των Θεσσαλονικέων. Την επομένη ο Διοικητής της Βουλγαρικής δύναμης που είχε αποστολή την κατάληψη της Θεσσαλονίκης και έφτασε πολύ κοντά στην πόλη, επισκέφθηκε τον Ταξήμ Πασσά και του ζήτησε την παράδοση της πόλης. Η απάντηση του Πασσά ήταν: Εμείς τη Θεσσαλονίκη την παραλάβαμε από τους ‘Ελληνόφωνες και σ’ αυτούς την παραδώσαμε. Στη συνέχεια και μετά από έγκριση των Ελλήνων επετράπη να εισέλθει στη Θεσσαλονίκη ένα Βουλγαρικό στρατιωτικό απόσπασμα για ξεκούραση. Το απόσπασμα αυτό παρέμεινε στην πόλη μέχρι την 18.6.1913 οπότε και παραδόθηκε στην Ελληνική Δύναμη.

Οι ανυποχώρητες βλέψεις που είχε η Βουλγαρία, τόσο στη Μακεδονία με έμφαση στη Θεσσαλονίκη, όσο και στο χώρο των Σκοπίων, κατέστησαν αναπόφευκτη τη διάρρηξη της τετραμερούς συμμαχίας ταυ Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την έκρηξη του Δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου. Την 1 Ιουνίου 1913 η Ελλάδα συστήνει δεκαετή συμμαχία με τη Σερβία. Στις 16 Ιουνίου 1913 το Βουλγαρικό Πυροβολικό βομβαρδίζει Ελληνικές Θέσεις στη γραμμή Παγκαίο – Λαχανάς-Πολύκαστρο, καθώς και Σερβικές Θέσεις στη γραμμή αντιπαρατάξεως με τους Σέρβους. Η Ελλάδα αντιδρά και στις 19 και 20 Ιουνίου 1913 διεξάγει τη νικηφόρα μάχη του Κιλκίς – Λαχανά.

Ακολουθεί η Μάχη της Δοϊράνης, καθώς και μικρότερες συγκρούσεις στη Νιγρίτα και το Σιδηρόκαστρο. 0 Ελληνικός Στρατός προελαύνει πέραν των σημερινών συνόρων καταδιώκοντας τους συμπτυσσόμενους Βουλγάρους. Ακολουθούν οι σημαντικές μάχες της Κρέσνας και του Σιμιτλή. Μικρότερες επιτυχίες είχε και ο Σερβικός Στρατός, καθώς και ο Στρατός των Ρουμάνων που μπήκαν αργότερα στον πόλεμο. Τελικά οι εχθροπραξίες σταμάτησαν την 18 Ιουλίου 1913, ενώ ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε την 10η Αυγούστου 1913 με την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου και με μεγάλο ηττημένο τη Βουλγαρία. Με τη συνθήκη αυτή, μεταξύ άλλων, τα προς Βοράν σύνορα της Ελλάδος μεταφέρονται εκεί όπου βρίσκονται σήμερα, προς Ανατολάς τα σύνορα μεταφέρονται στο Νέστο ποταμό (Καβάλα, Δράμα και Σέρρες προστίθενται στον εθνικό κορμό) και η Κρήτη ενσωματώνεται στην Ελλάδα. Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου de facto περιήλθαν στην Ελλάδα, ενώ de jure τα αποκτήσαμε με τη Συνθήκη των Σεβρών.

Από τα ήδη αναφερθέντα για τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 προκύπτει ότι οι νικηφόροι αυτοί πόλεμοι είχαν ως αποτέλεσμα το διπλασιασμό της εδαφικής έκτασης της Ελλάδος δια της ενσωμάτωσης στον εθνικό κορμό της Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Κρήτης κατ των νήσων του Ανατολικού Αιγίου, πλην Δωδεκανήσου. Πέραν όμως αυτού, οι εν λόγω πόλεμοι αναπτέρωσαν το ηθικό των Ελλήνων, αποκατέστησαν την εθνική αυτοπεποίθηση του Ελληνισμού και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση της Μεγάλης Ιδέας στα επόμενα χρόνια. Το τεράστιας εθνικής σημασίας αυτό γεγονός οφείλεται πρωτίστως στην ικανή και διορατική πολιτική ηγεσία της εποχής εκείνης, προεξάρχοντος του Ελευθερίου Βενιζέλου, στη μεγάλη και αγόγγυστη συμβολή του Ελληνικού λαού, στην υπεράνθρωπη προσπάθεια των Ενόπλων Δυνάμεων και στη θυσία πολύ μεγάλου αριθμού Αξιωματικών και Οπλιτών που έπεσαν στα πεδία των μαχών. Μόνον στη Μάχη του Κιλκίς-Λαχανά οι νεκροί και οι τραυματίες υπερέβησαν τις οχτώ χιλιάδες. Στους ηρωικούς αυτούς νεκρούς μας οφείλουμε ευχαριστίες για την εθνική τους προσφορά, ενώ στην ιερή μνήμη τους αποτίουμε φόρο τιμής και εκδηλώνουμε το σεβασμό μας.

Αναπαυτείτε γαλήνια ηρωικοί Αξιωματικοί και γενναίοι Οπλίτες μας, ο Ελληνισμός σας ευγνωμονεί.

---

Οι εικόνες – φωτογραφίες προστέθηκαν στο κείμενο της ομιλίας από την ΕΕΥΕΔ

Το κείμενο της ομιλίας σε μορφή pdf εδώ