Συγγραφείς: Ι. Τσούσκας¹ , Χ. Αναστασιλάκης² , Μ. Παπαϊωάννου³ , Γ. Τζίκος¹ , Κ. Μηλιάς¹ , Γ. Χατζούλης¹ , Π. Σπυριδόπουλος¹

1 Α΄ Χειρουργική Κλινική, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαιδεύσεως,

2 1 η Ταξιαρχία Καταδρομέων- Αλεξιπτωτιστών

3 Στρατιωτικό Φαρμακείο Θεσσαλονίκης

Πρωτότυπο κείμενο εργασίας εδώ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η εκτίμηση του επιπέδου θεωρητικής κατάρτισης του Στρατιωτικού προσωπικού του ΕΣ, στο ζωτικής σημασίας αντικείμενο των Α΄ Βοηθειών στο πεδίο της μάχης, σε σχέση με τα σύγχρονα πρότυπα .

Αρχικά στις πολεμικές επιχειρήσεις παρελθόντων ετών, χρησιμοποιήθηκαν πρότυπα φροντίδας τραυματία, όπως το Advanced Trauma Life Support (ATLS) και PreHospital Trauma Life Support (PHTLS).

Σύντομα, έγινε εμφανής η ανεπάρκεια των ανωτέρω προτύπων για την αντιμετώπιση πολεμικού τραύματος στο πεδίο της μάχης, καθώς οι διαφορές του πολιτικού/ειρηνικού περιβάλλοντος είναι ουσιώδεις συγκριτικά με το τακτικό περιβάλλον των πολεμικών επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, άρχισαν παράλληλες μελέτες από Αμερικανούς και Βρετανούς, για την ανάπτυξη αντίστοιχων Στρατιωτικών Προτύπων. Oι Βρετανοί κατέληξαν στην στρατιωτική εκδοχή του ATLS, το Battlefield Advanced Trauma Life Support (BATLS) και οι Αμερικανοί στο Tactical Combat Casualty Care (TCCC ή TC3), στα μέσα της δεκαετίας του ’90.

Το TCCC είναι ένα πρότυπο Προνοσοκομειακή Φροντίδας στο Πεδίο της Μάχης και περιγράφει την ακολουθία των διαδικασιών, που οφείλει να γνωρίζει και να εφαρμόζει, κάθε εμπλεκόμενος σε τραυματισμό, στο πεδίο της μάχης.

ΜΕΘΟΔΟΣ

 Στη μελέτη μας συμμετείχαν τελειόφοιτοι μαθητές της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ), Ανώτεροι Αξιωματικοί σπουδαστές της Σχολής Διοίκησης-Επιτελών (ΣΔΙΕΠ) και προσωπικό του 424 ΓΣΝΕ. Περαιτέρω διάκριση αυτών, έγινε ανάλογα με το επίπεδο εκπαιδεύσεως και την ειδικότητα, ενώ αντικείμενο στατιστικής επεξεργασίας αποτέλεσε και η χώρα προέλευσης, (Ελλάδα, Κύπρος, Βοσνία).

Η εκτίμηση των γνώσεών τους επί του αντικειμένου, έγινε με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου τύπου ορθού/εσφαλμένου και πολλαπλών επιλογών, το οποίο δημιουργήθηκε, χρησιμοποιώντας υλικό εξετάσεων του προγράμματος εκπαίδευσης TCCC, επιπέδου Medical Personnel και All Combatants.

 Τα αποτελέσματα που εξήχθησαν από τα ερωτηματολόγια, επεξεργάστηκαν στατιστικά και οδήγησαν σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Χρησιμοποιήθηκε ομάδα ελέγχου, είκοσι ατόμων που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο ακολουθώντας την διαδικασία και μετά από πέντε ημέρες συμπλήρωσαν το αυτό ερωτηματολόγιο, με διαφορετική σειρά των ερωτήσεων.

 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Τα αποτελέσματα είχαν ως εξής: 57 τελειόφοιτοι μαθητές ΣΣΑΣ, Ιατρικού, Οδοντιατρικού, Κτηνιατρικού και Φαρμακευτικού τμήματος, εξετάστηκαν στο επίπεδο Medical Personnel και παρουσίασαν 51.78% επιτυχία. 110 σπουδαστές της ΣΔΙΕΠ αξιολογήθηκαν στο επίπεδο All Combatants του TCCC με ποσοστό επιτυχίας 40.15%, ενώ αξίζει να αναφερθεί πως οι προερχόμενοι εκ Κύπρου δεν παρουσίασαν ανώτερες των Ελλαδιτών γνώσεις και οι Βόσνιοι είχαν πλήρη άγνοια του αντικειμένου. 96 άτομα, διαφόρων βαθμών και ειδικοτήτων (ιατροί, νοσηλευτές, νοσοκόμοι), από το προσωπικό του 424ΓΣΝΕ παρουσίασαν ποσοστό επιτυχίας 57.35%, στο επίπεδο Medical Personnel. Από την επί μέρους ανάλυση των αποτελεσμάτων φάνηκε πως ειδικά το υγειονομικό προσωπικό έχει ικανοποιητικό επίπεδο γνώσεων γενικά στην αντιμετώπιση τραυμάτων, έχοντας όμως σημαντικά κενά σε θέματα σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του πεδίου της μάχης.

Σημειωτέον ότι βάσει προδιαγραφών ΝΑΤΟ, η ελάχιστα αποδεκτή επίδοση στα συγκεκριμένα ερωτηματολόγια, στα πλαίσια εκπαιδεύσεως είναι το 70%, οπότε τα αποτελέσματά μας αποτελούν ένδειξη σημαντικής υστέρησης γνώσεων στην παροχή Α΄ Βοηθειών σε τακτικό περιβάλλον.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

 Στατιστικά στοιχεία των αμερικανών, έδειξαν ότι η θνητότητα από πολεμικό τραύμα, στον πόλεμο του Βιετνάμ, παρουσίασε ελάχιστη μείωση συγκριτικά με τον Β΄ΠΠ (15,85 και 19,1%, αντίστοιχα), ενώ μειώθηκε σημαντικά (9,4%) κατά τις πιο πρόσφατες επιχειρήσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν. Αυτή η μείωση της θνητότητας αποδόθηκε στα εξής:

α. Βελτιωμένος ατομικός εξοπλισμός προστασίας.

β. Ταχύτεροι χρόνοι διακομιδής.

γ. Καθιέρωση του TCCC.

δ. Καλύτερα εκπαιδευμένο προσωπικό.

Διεθνείς μελέτες κατέληξαν σε συμπέρασμα ότι το 87% των θανάτων συμβαίνουν στο πεδίο της μάχης, προτού ο τραυματίας φτάσει σε οργανωμένο Υγειονομικό Κλιμάκιο, ενώ το 24% αυτών είναι δυνητικά αποτρέψιμοι. Επιπρόσθετα, οι τραυματίες οι οποίοι φτάνουν τελικά σε ΥΓ υποστήριξη επιπέδου ΚΙΧΝΕ, επιβιώνουν σε ποσοστό 99,5%.

Στόχος του TCCC είναι να παρέχει στους μαχητές τυποποιημένη γνώση, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των τραυματισμών κατά τη διάρκεια της μάχης, αποτρέποντας παράλληλα πρόσθετα θύματα και ολοκληρώνοντας την αποστολή.

Ο Αμερικανικός Στρατός, επιθυμώντας να ελαχιστοποιήσει τις δυνητικά αποτρέψιμες απώλειες, εφάρμοσε την ΜΑΖΙΚΗ εκπαίδευση του προσωπικού στο TCCC. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της καθολικής εκπαίδευσης σύμφωνα με το TCCC, του προσωπικού του 75ου Συντάγματος Rangers, που οδήγησε στην επίτευξη δραματικής μείωσης των δυνητικά αποτρέψιμων θανάτων του Συντάγματος (3%, σε σχέση με το 24% για το σύνολο των Αμερικανικών ΕΔ).

Είναι γεγονός ότι ο ιατρός δεν δύναται να βρίσκεται κοντά σε όλους τους μαχητές ταυτόχρονα. Έκαστη επιχειρησιακή ομάδα έχει έναν νοσοκόμο αμφιβόλου εκπαιδεύσεως και γνώσεων. Επιπροσθέτως ενδέχεται να περιλαμβάνεται κι αυτός (ο ιατρός ή ο νοσοκόμος ή αμφότεροι), στους τραυματίες μάχης. Επομένως η εκπαίδευση στο TCCC, βοηθάει τον μαχητή να σώσει τις ζωές 4 αυτών των τραυματιών που μπορούν να σωθούν, συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου.

Εκτός όμως από την μείωση των απωλειών στο πεδίο της μάχης, είναι εφικτή και η μείωση αυτών, σε περίπτωση ατυχήματος, στα πλαίσια καθημερινών ασκήσεων/δραστηριοτήτων της Μονάδας. π.χ. εκτέλεση βολών, στρατιωτικό αυτοκινητιστικό ατύχημα κτλ.

Παράλληλα, η γνώση του TCCC συμβάλλει στην ανύψωση του ηθικού του προσωπικού, το οποίο θα γνωρίζει ότι, σε περίπτωση τραυματισμού του, έχει σοβαρές πιθανότητες να σωθεί, από οποιονδήποτε πλησίον του.

Η σταδιακή μείωση του ιατρικού προσωπικού, με ελαχιστοποίηση των εισακτέων στις Στρατιωτικές Σχολές, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια, στην έλλειψη υγειονομικής κάλυψης, σε πληθώρα δραστηριοτήτων (ασκήσεων, βολών, αλμάτων, καταρριχήσεων, πάσης φύσεως στρατιωτικών εκπαιδεύσεων) και καθιστά εμφανέστατη την ανάγκη καθολικής εκπαίδευσης του προσωπικού στο TCCC.

Με την εκπαίδευση αυτή, είναι εφικτή η λήψη πιστοποίησης ΝΑΤΟ, στην παροχή Α΄ βοηθειών μάχης κατά TCCC, που θεωρείται, βασική δεξιότητα του μαχητή. Έτσι ο ΕΣ θα παρουσιάσει ΔΙΕΘΝΩΣ την εικόνα ενός Στρατού σύγχρονου και οργανωμένου, που παρακολουθεί και εναρμονίζεται με τις εξελίξεις και δύναται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ΝΑΤΟ, με αναγνώριση αυτής της δεξιότητας, σε συμμετοχές σε πολυεθνικά Στρατηγεία και Ειρηνευτικές Αποστολές.

Αξίζει να τονισθεί ότι, το TCCC δεν απευθύνεται μόνο σε μαχητές, αλλά στο σύνολο του στρατιωτικού, εν ενεργεία και εφεδρεία προσωπικού. Δυνητικά οποιαδήποτε δομή και τμήμα του ΕΣ, μπορεί να αποτελέσει στόχο εχθρικής κρούσης και δολιοφθοράς, στα πλαίσια τακτικού αγώνα ή τρομοκρατίας. Είναι σημαντικό ότι η διαδικασία εκπαίδευσης του TCCC έχει σχεδιαστεί ώστε, να παρέχει τις απαιτούμενες γνώσεις, με απλότητα και τυποποιημένες διαδικασίες, που είναι εύκολο να αφομοιωθούν και να εφαρμοστούν από οποιονδήποτε ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου.

Πληθώρα στελεχών (εν ενεργεία και εφεδρεία) των ΕΔ και των Σωμάτων Ασφαλείας, εκδηλώνουν την επιθυμία να εκπαιδευτούν στο αντικείμενο του χειρισμού τραυματία στο πεδίο μάχης (TCCC), καθώς αντιλαμβάνονται το κενό στις γνώσεις τους και κυρίως, την αναγκαιότητα αυτής της εκπαίδευσης.

Δυστυχώς όμως, προβλήματα όπως :

1. έλλειψη σύγχρονων Υγειονομικών Συλλογών,
2.  έλλειψη σύγχρονων εκπαιδευτικών υλικών
3.  μη οργανωμένη και συστηματική αξιοποίηση του συνόλου των πιστοποιημένων εκπαιδευτών
4.  σποραδική – μη συστηματική παροχή εκπαίδευσης. 
5.  έλλειψη περιοδικής επανάληψης της εκπαίδευσης οδηγούν στην επίτευξη πτωχών αποτελεσμάτων.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ανάλογη εκπαίδευση παρέχεται μόνο σε προσωπικό των Ειδικών Δυνάμεων, οπότε πλήθος στελεχών οδηγούνται στην οδό της ιδιωτικής εκπαίδευσης και της ιδιωτικής απόκτησης σύγχρονων υλικών, με συνέπεια την έντονη οικονομική επιβάρυνση αυτών, την δυσαρέσκεια προς την Υπηρεσία και απόκτηση γνώσης αμφιβόλου ποιότητας. Συναφώς αναφέρεται ότι, σποραδικά διοργανώνονται μικρής κλίμακας εκπαιδευτικές δραστηριότητες στα πλαίσια Σχηματισμών, με πρωτοβουλία των Διοικήσεων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η μελέτη μας καταδεικνύει ότι υπάρχει σημαντική υστέρηση γνώσεων στην παροχή Α΄Βοηθειών σε τακτικό περιβάλλον. Μόνο το υγειονομικό προσωπικό φαίνεται πως έχει, λόγω εμπειρίας, ένα βασικό επίπεδο γνώσεων γενικά στην αντιμετώπιση τραυμάτων, έχοντας όμως σημαντικά κενά σε θέματα ατομικής τακτικής. Γενικά, τα αποτελέσματά μας αποτυπώνουν τη χαμηλή προτεραιότητα που έχει δοθεί στην εκπαίδευση του προσωπικού στη σύγχρονη αντιμετώπιση του πολεμικού τραύματος.

Συμπερασματικά, διαφαίνεται έντονα η ανάγκη υιοθέτησης από τον ΕΣ, οργανωμένης εκπαίδευσης TCCC για την παροχή εξειδικευμένων γνώσεων ανάπτυξη δεξιοτήτων, στο σύνολο του προσωπικού, για την αντιμετώπιση τραυμάτων μάχης.

---

Η παραπάνω εργασία παρουσιάστηκε στο 27^ο Ιατρικό Συνέδριο Ενόπλων Δυνάμεων και βραβεύτηκε από την ΕΕΥΕΔ.

Η εργασία σε μορφή pdf αρχείου έδώ

Tactical Combat Casualty Care (TCCC) εδώ

Quick-Reference-Guide (TCCC) – GR εδώ