ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2024 – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

– 2024.03.24
– Κ. Κυριακόπουλος

Ο Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος, εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή (ΣΙΣ) το 1958 και αποφοίτησε το 1964. Ειδικεύτηκε και μετεκπαιδεύτηκε στην Νευροχειρουργική. Υπηρέτησε μεταξύ άλλων επί σειρά ετών ως νευροχειρουργός, επιμελητής και Διεθυντής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του 401 ΓΣΝΑ. Απεστρατεύτηκε με τον Βαθμό του Υποστρατήγου (ΥΙ) ε.α

Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν άσκηση τῆς Νευροχειρουργικής ασχόλειται με την Ιστορία της Στρατιωτικής Ἰατρικής καὶ την νεώτερη Ἑλληνικὴ Ἱστορία γενικώτερα. Συμετείχε στην Συγγραφική ομάδα των παρακάτω βιβλίων, (εκδόσεις ΕΕΥΕΔ)

Η ιστορία τοῦ 424 ΓΣΝΕ
Η Ιστορία της ΣΙΣ
Μυθική Πραγματικότητα

Ο κ. Κυριακόπουλος πρόσφατα παρέδωσε στην ΕΕΥΕΔ για να “εκδόσει ηλεκτρονικά” την Βιογραφία του Γεωργίου Καραϊσκάκη, ένα πόνημα 952 σελίδων βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα μετά από έρευνα ιστορικών αρχείων. Δεν είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα αλλά μια ιστορική μελέτη.

Ο Συγγραφέας ζήτησε από την ΕΕΥΕΔ η πρόσβαση στο Βιβλίο του να είναι ελεύθερη, χωρίς περιορισμούς, όχι μόνο για τα Μέλη της ΕΕΥΕΔ, αλλά ευρύτερα σε όσους αναζητούν ιστορικά στοιχεία για τον Γεώργιο Καραϊασκάκη.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ.

Μέσα στὸ ἱστορικὸ πλαίσιο τῆς ἐποχῆς του.

Βιογραφία στηριζόμενη σὲ ἔγγραφα καὶ πηγές.

Παρουσίαση Βιβλίου

“Βιογραφίες τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη ἔχουν γραφεῖ ἀπὸ πολλοὺς καὶ μερικὲς εἶναι πραγματικὰ ἀξιόλογες. Ὅμως οἱ περισσότερες ἔχουν μυθιστορηματικὸ χαρακτῆρα καὶ σὲ αὐτὲς οἱ συγγραφεῖς τους ἐκφράζουν πολλὲς φορὲς τὶς ἀπόψεις τους, χωρὶς αὐτὲς νὰ στηρίζονται σὲ πραγματικὰ γεγονότα. Δὲν παρατίθενται ἱστορικὰ ντοκουμέντα σύγχρονα μὲ τὴν ἐποχή, ποὺ διαδραματίστηκαν, ἀλλὰ μόνο ἀναφέρονται χωρὶς πολλὲς φορὲς νὰ ἀποδεικνύονται ἀπὸ τὴν πραγματικότητα. Στὴν δημοσιευομένη ἐκτεταμμένη βιογραφία τοῦ Καραϊσκάκη, ὁ συγγραφέας τοῦ παρόντος ἔκρινε σκόπιμο νὰ παραθέτει κυρίως τὰ ἔγγραφα καὶ τμήματα βιβλίων, ἀφήνοντας τὸν ἀναγνώστη νὰ βγάλει τὰ συμπεράσματά του, παρὰ νὰ τοῦ παρουσιάζονται πολλὲς φορὲς τὰ παραμορφωμένα γεγονότα. Ἐλπίζοντας ὅτι ὁ ἀναγνώστης θὰ βρεῖ πολλὰ στοιχεῖα, ποὺ ὁ συγγραφέας ἀναζήτησε καὶ βρῆκε σὲ διάστημα πολλῶν ἐτῶν ἀναζητήσεις, βρίσκοντας τοιουτοτρόπως ἕτοιμα τὰ στοιχεῖα, ποὺ παρατίθενται. “

Το ΔΣ/ΕΥΕΔ ευχαριστεί τον Συγγραφέα και Μέλος της που τής εμπιστεύτηκε το έργο του, ένα έργο ζωής. Με αφορμή την παρουσίαση του Βιβλίου το ΔΣ/ΕΕΥΕΔ τού ζήτησε να γράψει τον “Πανηγυρικό της Εθνικής Εορτής της 25ης Μαρτίου” με θέμα τον Γεώργιο Καραισκάκη”, ένα πανηγύρικό βασισμένο σε στοιχεία του Βιβλίου του που εντυπωσιάζει και καθηλώνει τον αναγνώστη.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2024

Ὁ Ρόλος τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821.

Ἐδῶ σίγα· κοιμῶνται

τῶν ἀγίων τὰ λείψανα·

σίγα ἐδῶ μὴν ταράξῃς

τὴν ἱερὰν ἀνάπαυσιν

τῶν τεθνημένων.

Ὁ Κάλβος ὑμνώντας τὶς χιλάδες νεκροὺς τῆς Παλιγγενεσίας ζητάει νὰ θυμόμαστε ὄχι μόνο τοὺς ἐπώνυμους, ἀλλὰ κυρίως τοὺς ἀνώνυμους, γιατὶ τιμώντας καὶ δοξάζοντας τὴ μνήμη τους, ὄχι μόνο ἀποτίουμε τὸν ὀφειλόμενο φόρο εὐγνωμοσύνης, μὰ κρατᾶμε ἄσβεστη τὴ φλόγα τῆς φιλοπατρίας καὶ ἑτοιμάζουμε ἀντάξιους μιμητὲς τῶν ἀνδρείων ἀγωνιστῶν. Στὸν Ἀγῶνα ἀγωνίσθηκαν ὅλοι γιὰ τὶς πνευματικὲς καὶ ἠθικὲς ἀξίες καὶ ἐγκατέλειψαν τὶς ἐργασίες τους, τὰ σπίτια τους κι’ ἀντιμετώπισαν τὴν σκληρὴ κι’ ὀδυνηρὴ πραγματικότητα τοῦ πολέμου. Δουλευτάδες τῆς γῆς, κοσμογυρισμένοι ναυτικοί, καλοζωϊσμένοι ἔμποροι, κυρίως τοῦ ἐξωτερικοῦ, φαναριῶτες, κοτσαμπάσηδες, ἡ κλεφτουριὰ καὶ τὸ ἱερατεῖο, εἶναι τὸ σύνολο τῆς κοινωνικῆς πραγματικότητας τοῦ Ἀγῶνα, ποὺ ἀπέβλεπε σὲ ἕνα καὶ μόνο σκοπό, τὴν ἀπελευθέρωση τοῦ ραγιᾶ. Ἡ ἐπανάσταση ἦταν ἀπελευθερωτικὴ καὶ ὄχι κοινωνική.

Τὶ σημαίνει γιὰ τὸν Ἕλληνα σήμερα ἡ 25^η Μαρτίου 1821; Εἶναι ἁπλῶς μιὰ γιορτή, ἢ μιὰ βαθειὰ ἀνάμνηση καὶ συναίσθηση τοῦ μεγάλου νοήματος καὶ σκοποῦ γιὰ τὸν ὁποῖο οἱ φτωχοὶ Ἕλληνες πήρανε τὰ ὅπλα καὶ κήρυξαν τὸν ἀγῶνα γιὰ τὴ λευτεριά τους; Τὰ τετρακόσια χρόνια σκλαβιᾶς τοὺς εἶχαν καταστήσει δούλους καὶ κανένας ἀπό τοὺς λεγόμενους πολιτισμένους λαοὺς δὲν πίστευε στὸ θαῦμα τῆς ἀναγέννησης τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Οἱ διάφοροι περιηγητὲς μυκτιρίζανε τοὺς Ἕλληνες γιὰ τὴν κατάντια τους καὶ τοὺς κατακρίνανε. Δὲν ἀναφέρανε ὅμως ὅτι, τοὺς ἔλειπαν ἐκεῖνοι οἱ ἀρχηγοί, ποὺ θά τοὺς κατευθύνανε στὴν ἀπόσειση τοῦ δεσμοῦ τῆς σκλαβιᾶς.

Στὴν παγκόσμια ἱστορία ὑπῆρξαν πολλὰ ἔθνη, ποὺ ἀρχικὰ ἀφοῦ ἀνυψώθηκαν στὸν ὑπέρτατο βαθμὸ παιδείας καὶ πολιτισμοῦ, μετὰ πέσανε σὲ κατάσταση ἀμάθειας καὶ ἀνυποληψίας, ἄλλα ἀκμάσανε γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα, ἀλλὰ ἐξαφανίστηκαν ἀπὸ τὴ χορεία τῶν λοιπῶν ἐθνῶν, ἐνῶ ἄλλα συγχωνεύθηκαν μὲ τοὺς κατακτητές τους. Μεταξὺ τῶν ἱστορικῶν λεγομένων ἐθνῶν, ποὺ συνεργήσανε στὴν καθολικὴ ἀνάπτυξη τοῦ πολιτισμοῦ τῆς ἀρχαιότητας ἀξιοῦται νὰ ὀνομάζεται κατ’ ἐξοχὴν τὸ Ἑλληνικὸ ἔθνος, τὸ ὁποῖο λίγες γνώσεις ἔλαβε ἀπὸ τὰ ἄλλα ἔθνη τῆς ἀρχαιότητας, ἀλλὰ πρόσφερε πολὺ περισσότερα σπέρματα σοφίας σὲ ὅλο τὸν κόσμο.

Οἱ Ἕλληνες βρέθηκαν στὴν ἀνάγκη νὰ κάνουν κάτι τὸ σημαντικὸ γιὰ τὴν ἀποτίναξη τοῦ ζυγοῦ τῆς σκλαβιᾶς. Ἡ πνευματικὴ ἀναγέννηση τοῦ Γένους ἦταν ἀναγκαία γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἐξύψωση. Κάτω ἀπ’ αὐτὲς τὶς συνθῆκες δημιουργήθηκε ἡ «Φιλικὴ Ἑταιρεία», ποὺ τὴν ἵδρυσαν ἄσημοι γραμματεῖς ἐμπόρων στὴ Ρωσία καὶ ἔβαλε τὰ θεμέλια τοῦ ξεσηκωμοῦ. Καὶ ἐδῶ ἔγινε ἐκεῖνο, ποὺ συμβαίνει πάντα στὴν Ἑλλάδα. Οἱ προδότες νὰ κατηγοροῦν τοὺς πατριῶτες καὶ νὰ τοὺς καταδικάζουν χωρὶς αἰσχύνη καὶ αἰδώ.

«Ὧ γενναῖοι τοῦ Λεωνίδα σηκωθῆτε καὶ ξανάλθετε σὲ μᾶς, τὰ παιδιὰ σας θέλ’ ἰδῆτε πόσο μοιάζουνε μὲ σᾶς!» Καὶ μὴ νομίσει κάποιος, ὅτι ἐπιδοθήκανε στὸν ἀγῶνα τους ἀπὸ ἀπελπισία, ἢ παραφροσύνη, ἔστω κι’ ἂν ἡ λογικὴ ἀπέκλειε κάθε πιθανότητα νίκης. Ὄχι! οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, εἶχαν μίαν πρωτοφανῆ κι’ ἀκαταμάχητη αὐτοπεποίθηση, ποὺ ξεχυνότανε αὐθόρμητα καὶ ἀνεξάντλητα ἀπὸ τὰ βάθη τῆς Ἑλληνικῆς ψυχῆς. Σ’ αὐτὴ τὴν ἀκαταμάχητη ἐπιδίωξη τῆς λευτεριᾶς τους σημαντικὸ ρόλο εἶχαν παίξει οἱ κλέφτες καὶ οἱ ἁρματωλοί. Ὅπως λέει στὰ ἀπομνημονεύματά του ὁ Κολοκοτρώνης, «Τὸ «κλέφτης» ἦταν καύχημα. Ἔλεγε κάποιος «εἶμαι κλέφτης» καὶ ἡ εὐχὴ τῶν πατέρων ἑνὸς παιδιοῦ ἦτον νὰ γίνει κλέφτης.

Ἡ ἐπανάσταση, ὅπως συμβαίνει σὲ παρόμοιες περιστάσεις ἔδωσε τὴν εὐκαιρία σὲ ἀνθρώπους μὲ πολλὲς ἱκανότητες καὶ δυνατότητες νὰ δείξουν τὴν ἀξία τους, νὰ ἀναδειχθοῦν σὲ πολέμαρχους ἱκανοὺς καὶ νὰ ἐπιτύχουν πράγματα, ποὺ σὲ ἄλλες περιπτώσεις φαινόντουσαν ἀκατόρθωτα.

Ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς ἦταν κι’ ὁ Καραϊσκάκης.

Τί ἦταν ὁ Καραϊσκάκης; «Ἂν μὲ βρίσκεις ἄξιο γι’ ἀφέντη κάμε μὲ ἀφέντη· ἂν μὲ βρίσκεις ἄξιο γιὰ δοῦλο, κάμε μὲ δοῦλο. Ἂν δὲν μὲ βρίσκεις ἄξιο γιὰ τίποτε ρίξε με στῆς λίμνης τὸ γιαλό», εἶπε ἀτάραχος στὸν Ἀλῆ πασᾶ, ὅταν τὸν ἔφεραν ἁλισσόδετο μπροστά του. Ὅλη ἡ ἱστορία τοῦ Καραϊσκάκη τρανολαλεῖ καὶ τὰ κατορθώματά του, μικρὰ καὶ μεγάλα, ἀπὸ τὸ 1798 ἕως τὸ 1827 τὸ λόγο του αὐτὸν ἐπικυρώνουν. Γίνονταν ὄχι νὰ ὠφελήσουν τοὺς κλέφτες, εἴτε τὸν Ἀλῆ πασᾶ, τὸν Πασβάντογλου, εἴτε τὴν Ἑλληνικὴ ἐπανάσταση. Γίνονταν γιὰ νὰ μαρτυρήσουν ἀπὸ κάθε ἄλλο δυνατώτερα πὼς ἄνθρωπος, ποὺ ἐξεστόμισε ἕνα τέτοιο λόγο, ἦταν ἄξιος νὰ τὸν ξεστομίσει κι’ ἴσως γιαυτὸ καὶ μόνον γεννήθηκε στὸν κόσμο. Ἔπρεπε νὰ θέλει κἄτι κ’ ἦταν ἄξιος νὰ τὸ κάμει. Καὶ τὸ κυριώτερο αὐτὸ τὸ ἤξερε πολὺ καλὰ καὶ τὸν εἶπε ἀτάραχος γιατὶ εἶχε μέσα του ριζωμένη τὴν πεποίθηση, πὼς ἦταν ἄξιος νὰ γίνει καλύτερος καὶ ἀπὸ ἀφέντης. Κι’ ὅπως γράφει ὁ Καρκαβίτσας: «Καμμιὰ βιογραφία του, κανένα τραγοῦδι, εἴτε γραφὴ κι’ ἔκθεσή του πολεμική, κανένας λόγος του ἄλλος ἀπὸ τόσους, ποὺ ἐξεστόμισε τὸ ἀπήλωτο ἐκεῖνο στόμα, δὲν ἀντιπροσωπεύει τόσο πιστά, ὅσο μόνος αὐτὸς ὁ λόγος του. Καὶ λέγοντάς τους, βέβαια μὲ τὴ συνηθισμένη του αὐθάδεια καὶ σαρκαστικὴ τόλμη ὁ Καραϊσκάκης, ἔκλεινε μέσα σὲ ἀθάμπωτη διαμαντόπετρα κι’ ἐπαράδινε στοὺς ἀπέραντους αἰῶνες ὁλοζώντανη, αὐτὴ τὴ γιγαντιαία καὶ χιλιοπρόσωπη ψυχή του».

Ἦταν ἄνθρωπος μὲ ὅλα τὰ ἐλαττώματά του. Ὄχι ὅμως μὲ ὅσα τοῦ ἀποδίδουν. Δὲν ἦταν μόνο ὁ «βωμολόχος», εἶχε χαραχτῆρα ἐκκρηκτικό, θυελλώδη, παράφορο πολλὲς φορὲς καὶ μέσα στὴν κυκλοθυμία, ποὺ τὸν διέκρινε, ἔκανε πράξεις ὑπερβολικές, ποὺ πολλὲς φορὲς τὸν βλάψανε καὶ τοῦ δημιουργήσανε σημαντικοὺς ἐχθρούς. Καὶ ἐκεῖνοι μπόρεσαν μὲ τὴν προστασία μερικῶν «μεγαλοσχημόνων» τῆς ἐποχῆς νὰ δημιουργήσουν τὶς ἐναντίον του κακὲς φῆμες. Στὶς διάφορες ἐναντίον του συκοφαντίες θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ στοὺς συκοφάντες του: «Σᾶς ἐξορκίζω, νὰ μὴν ἀφαιρέσετε ἀπὸ τὴν τιμὴ τῆς μνήμης μου τὸ μόνο ἀσφαλὲς μνημεῖο τοῦ χαραχτῆρα μου, ποὺ δὲν ἔχει παραμορφωθεῖ ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς μου. Ἂν δὲν ἀξίζω κάτι, τουλάχιστον νὰ μὴν φαίνομαι ἀλλοιώτικος, ἀπὸ ὅ,τι εἶμαι». Σὰν ἄνθρωπος εἶχε ἐφευρετικὸ καὶ γεννητικὸ μυαλὸ καὶ φυσικὴ εὐγλωττία, μὲ τὴν ὁποία μποροῦσε νὰ συναρπάσει τοὺς συντρόφους του. Ἡ προσωπική του ἀνδρεία, ἡ τόλμη, ἡ γενναιοδωρία καὶ πάνω ἀπὸ ὅλα ἡ συμμετοχή του στοὺς κόπους καὶ τὶς στερήσεις τῶν συντρόφων του τὸν κάνανε ἀγαπητότατο ἀνάμεσά τους. Εἶχε γεννηθεῖ μὲ στόφα μεγάλου ἀρχηγοῦ.

Ἂν ὁ Ὅμηρος ἔπλασε τὸν Ἀχιλλέα καὶ τὸν Ὀδυσσέα, στὴν Ἐπανάσταση τοῦ ’21 δημιουργήθηκαν ὁ Καραϊσκάκης κι’ὁ Κολοκοτρώνης. Ὁ Κολοκοτρώνης ἦταν ὁ Ὀδυσσέας καὶ ὁ Καραϊσκάκης ὁ Ἀχιλλέας τῆς Ρωμιοσύνης. Ἀλλὰ ἡ Ἐπανάσταση δὲν εἶχε τὸν Ὅμηρό της γιὰ νὰ δοξάσει τὰ κατορθώματα ὅλων τῶν ἡρώων της. Ὁ ἥρωας τῆς Ἐπανάστασης γεννιέται σὲ ἀντίξοες συνθῆκες: στὴν ἐρημιὰ καὶ κάτω ἀπὸ ἕνα δέντρο ὁ ἕνας, σὲ μιὰ σπηλιὰ ὁ ἄλλος, μὲ ἔλλειψη τοῦ πατέρα ἀπὸ τὴν παιδικὴ ἡλικία, στὰ δέκα του χρόνια ὁ πρῶτος, μὲ ἄγνωστο πατέρα ὁ δεύτερος. Ἡ γέννηση τοῦ Καραϊσκάκη παρουσιάζεται σὰν γεγονὸς ἐξαιρετικῆς σημασίας, καθὼς συμβαίνει μακριὰ ἀπὸ τὴν ὀργανωμένη κοινωνία καὶ τὶς κανονικότητές της. Ἡ ζωὴ ἔπλασε τὸν Καραϊσκάκη. Ἡ ἀντοχή του στὰ δεινά, ποὺ τὸν συνοδεύουν ἀπὸ τὴ γέννησή του, ἡ συνεχὴς προσπάθειά του γιὰ ἐπιβίωση, ἡ ἐξοικείωση στὶς συνθῆκες κινδύνου καὶ θανάτου εἶναι οἱ ἀρετὲς μὲ τὶς ὁποῖες προικίζεται ὁ ἥρωας στὰ παιδικά του χρόνια, ποὺ τέλειωσαν γρήγορα μὲ τὴν ἔνταξή του στὰ περιβάλλοντα τῶν ὁπλαρχηγῶν τῆς Ρούμελης καὶ τῆς Ἠπείρου. Αὐτὸς ὁ ἀδικημένος, ὁ κατατρεγμένος ἀπὸ γεννησιμιοῦ του, ἐκμεταλλεύτηκε τὶς δυνατότητές του καὶ ἐγινε ὁ ἥρωας τοῦ ’21, ποὺ δὲν δίστασε μπροστὰ στὸν κατατρεγμό του, νὰ ἀντιμετωπίζει τὶς ἀδικίες, ποὺ τοῦ γίνονταν.

Πάντα σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ δὲν ἔκαμε τίποτε ἄλλο παρὰ νὰ πολεμάει. Τίποτα δὲν τοῦ χάρισε ἡ ζωή, ἀλλὰ ὅ,τι πέτυχε τὸ πέτυχε μὲ αἷμα, δάκρυα καὶ θυσίες. Δὲν εἶχε σφαῖρα στὸ ντουφέκι του; Χρησιμοποιοῦσε τὸν ὑποκόπανό του σὰν ὅπλο καὶ μὲ αὐτὸν πολέμαγε τοὺς ἐχθρούς του. Ὅσο ὑπάρχει Ἑλλάδα καὶ ζωή, ὁ Καραϊσκάκης δὲν πρόκειται νὰ πεθάνει, γιατὶ συμβολίζει τὴ ζωή, τὸν ἀγῶνα, τὴν ἐπιτυχία. Σ’ ὅλη του τὴ ζωὴ ἀνασασμὸ δὲν εἶχε. Πέρασε ἀπὸ δύσκολους καὶ σκολιοὺς δρόμους, μακρινοὺς κι’ ἀτέλειωτους καὶ ποτέ του δὲν φοβήθηκε. Ἀπόκληρος τῆς μοίρας, τὸ ἀποπαῖδι, ποὺ προσπαθοῦσε νὰ βρεῖ κάποια ἀγκαλιὰ νὰ τὸν σκεπάσει καὶ ἕνα μητρικὸ χάδι νὰ τοῦ ἁπαλύνει τὸν πόνο, ἀλλὰ δὲν τὄβρισκε. Ἦταν ὁ ἀμόρφωτος, ὁ χτικιάρης, μὰ «τόσο βαρὺς κι’ ἀσήκωτος» γιὰ τὸν κάθε ἀλλόφρονα καὶ τιποτένιο. Ἦταν ἀδάμαστος καὶ ταπεινός, μὰ πάνω ἀπ’ ὅλα ἄνθρωπος. Ὅπως καὶ ὁ Κολοκοτρώνης, πολὺ περισσότερο, ὁ Καραϊσκάκης γνώριζε πολὺ καλὰ τὴν ψυχολογία τοῦ ἄτακτου στρατιώτη καὶ γι’ αὐτὸ τοῦ συμπαράστεκε καὶ τὸν καταλάβαινε στὶς δύσκολες στιγμὲς καὶ μοιραζότανε μαζί του τὶς θυσίες στὶς ὁποῖες ὑποβάλλοταν. Ἤξερε, ὅτι οἱ ἄταχτοι τρέχανε ἐκεῖ ὅπου ὑπῆρχε μόνο τὸ ψωμὶ σὰν μισθός, ἀλλὰ καὶ τὰ χρήματα ἀπὸ τὶς ἐμφύλιες ταραχὲς καὶ τὴ κατασπατάληση τοῦ δανείου. Ἤξερε, ὅτι ἡ πηγὴ τῶν αὐθαιρεσιῶν τοῦ στρατιώτη ἦταν ἡ πεῖνα. Καὶ γιὰ τοῦτο ἦταν πολλὲς φορὲς ἀπέναντί τους ἀνεχτικός.

Τοῦ Καραϊσκάκη τὸ μεγαλεῖο εἶναι διπλό· πρῶτα γιατὶ ἀντιστάθηκε, δὲν ἔσκυψε τὸ κεφάλι του μπροστὰ στὴν ἄδικη καταδρομὴ καὶ νίκησε. Στὶς ἐναντίον του συνωμοσίες ἀπάντησε μὲ ἀδιαφορία. Δὲν ξεσυνερίστηκε τὶς διάφορες ἀλχημεῖες τῶν ἀντιπάλων του. Καταδιώχθηκε τόσο ἀπὸ τὸν κακὸ δαίμονα τῆς Ἑλλάδας τὸν Μαυροκορδᾶτο καὶ τοὺς ὑποταχτικούς του καπεταναίους τῆς Δυτικῆς Ἑλλάδας καθὼς καὶ τὸν δολοπλόκο δεσπότη τῆς Ἄρτας τὸν Πορφύριο, γνήσιο ἐκφραστὴ τῆς φαναριώτικης νοοτροπίας τῶν δεσποτάδων τοῦ Πατριαρχείου, ποὺ θύμιζαν τὸ Βυζαντινισμό. Ἐν τούτοις προσπερνώντας τὰ μισητὰ προσκόμματα, προχωρώντας τὸν ἴσιο δρόμο του ἔδειξε, ὅτι δὲν ἤξερε μοναχὰ νὰ νικάει τὸν Ἑλληνικὸ φθόνο, τὴν κρυφοδάγκωτη Ἑλληνικὴ παλιανθρωπιά, τὴ διαβολή, τὴν ἀνδιαντροπιὰ τῆς πολιτικῆς καταδομῆς, χάρες καὶ τοῦτες ἀσκημοθώρητες, Ἑλληνικὲς χάρες μιᾶς κοινωνίας, ποὺ τροφή της ἔχει τὸν ἀκοίμητο φθόνο ἐνάντια στοὺς διαλεχτούς της. Μιᾶς κοινωνίας, ποὺ ζεῖ σκάβοντας ὕπουλα κι’ ἀνοίγοντας τὸν λάκκο κάθε διαλεχτοῦ παιδιοῦ της, σὰν νὰ ’φταιξε γι’ αὐτό, σὰν νὰ ’ναι ἔνοχο, ποὺ δὲν εἶναι ἴσιο, ἢ κατώτερο ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς του. Νίκησε καὶ τὶς δυσκολίες, ποὺ δημιουργοῦσε ἡ ἀρρώστειά του ἡ Φυματίωση, ποὺ τὸν κατάτρωγε ὅλα τὰ χρόνια τοῦ ξεσηκωμοῦ, ἐποχή, ποὺ ἡ πατρίδα τὸν εἶχε ἀνάγκη. Δὲν ἔχει τονισθεῖ ἀπὸ τοὺς βιογράφους του, ὅσο πρέπει αὐτὴ ἡ σωματικὴ ἀδυναμία του, τὴν ὁποία κατανικοῦσε μὲ τὴ μεγάλη του ψυχικὴ δύναμη, ποὺ προερχότανε ἀπὸ μιὰ μεγάλη καρδιά, ἀποφασισμένη νὰ ξεπεράσει ὅλες τὶς δυσκολίες καὶ νὰ φθάσει στὸ τέρμα. Σὲ πολλὲς φάσεις τῆς ζωῆς του αὐτῆς, οἱ πιστοὶ μέχρι θανάτου σύντροφοί του τὸν μεταφέρνανε πάνω σὲ ἕνα ξυλοκρέβατο, τόσο κατὰ τὴ διάρκεια τῆς καταδρομῆς του ἀπὸ τὸν Στορνάρη, Ράγκο καὶ Τσόγκα – παρακινημένους ἀπὸ τὸν πάτρωνά τους Μαυροκορδᾶτο – μετὰ τὴν ἄδικη καὶ «στημένη»δίκη του, καθὼς καὶ κατὰ τῶν Τούρκων πάνω στὰ κορφοβούνια, τὶς κοιλάδες καὶ τὰ κατσάβραχα. Καὶ κατόρθωσε νὰ βγεῖ νικητής.

Ὁ Μαυροκορδᾶτος συστηματοποίησε τὴν καταδρομὴ τῶν πιὸ δύσκολων ἀντιπάλων του ἔχοντας ἐξ ἀρχῆς σκοπὸ νὰ «ἡγεμονεύσει» στὴν Ἑλλάδα. Καὶ ὅπως συνέβαινε μὲ ὅλους τοὺς Φαναριῶτες, σὲ αὐτὴ τὴν ἐνέργειά του λειτούργησε εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς γιὰ τὴν ἐκπληρωση αὐτῶν τῶν ἐπιδιώξεών του.

Κυνήγησε τὸν Δημήτριο Ὑψηλάντη, τὸν Βαρνακιώτη καὶ τὸν Καραϊσκάκη. Ὁ Μαυροκορδᾶτος μὲ τὴ στημένη δίκη τοῦ Καραϊσκάκη θέλησε νὰ δείξει τὴν ἀνωτερότητά του, τὴν ἐπιβολή του στοὺς Ἕλληνες. Ἡ ἀπόλυτη ἐξουσία ὅμως εἶναι κακὸς πειρασμὸς καὶ δὲν συμβιβάζεται εὔκολα μὲ τὴν ἀγαθότητα καὶ τὴ δικαιοσύνη. Πῶς ὅμως μποροῦσε κάποιος νὰ περιμένει τέτοια συμπεριφορὰ ἀπὸ τὸν Μαυροκορδᾶτο; Σὲ ὅλες τὶς ἀντιθέσεις του ὁ Μαυροκορδᾶτος μὲ τοὺς «ἀντιπάλους» του χρησιμοποιοῦσε ἀνέντιμα καὶ φαναριωτικὰ μέσα. Ὁ Κασομούλης, πιστὸς ἀκόλουθος τοῦ Ν. Στορνάρη καὶ φανατικὸς πολέμιος τότε τοῦ Καραϊσκάκη περιγράφοντας τὴν καταδρομή του γράφει: «Ὁ Καραϊσκάκης συρόμενος [ἕως τότε] εἰς τοὺς ὤμους, εἰς ὅλην τὴν ὁδοιπορίαν, ἀπὸ τὸν πιστὸν στρατόν του, δὲν ἐδειλίασεν». «Ἡ κακοτοπιὰ δὲν ἄφηνε νὰ τονὲ φέρουν εἰς κανένα πρόχειρο ξύλινο κάθισμα σηκωτό, ἀλλὰ «στοὺς ὤμους», ὅπως κουβαλάει κανεὶς ἕνα σακί», γράφει ὁ Γιάννης Βλαχογιάννης

Δὲν νίκησε λοιπὸν ὁ Καραϊσκάκης μονάχα τὸν Ἑλληνικὸ φθόνο, ἀλλὰ ἔδειξε πὼς ἤξερε νὰ νικάει στὸν πόλεμο καὶ τὸν ἐχθρὸ τῆς πατρίδας. Τοῦτο τὸ ἀποδεικνύουν τὰ πολεμικά του κατορθώματα, ὅμοια μὲ τὰ ὁποῖα κανένας ἄλλος πολεμικὸς ἀρχηγὸς τοῦ Ἀγῶνα δὲν ἔχει νὰ ἐπιδείξει. Γιὰ αὐτὰ μιλᾶνε τὸ Κομπότι, τὸ Σοβολάκο, τὰ Πέντε Ὄρνια, ἡ Φοντάνα καὶ τὸ Τουρκοχώρι, τὸ Κρεμμύδι, ἡ μάχες ἔξω ἀπὸ τὸ Μεσολόγγι, ἐναντίον τοῦ Κιουταχῆ, τὸ Χαϊδάρι, ἡ Δομβραίνα, τὸ Δίστομο, τὴν Ἀράχωβα, ποὺ ἀποτελεῖ τὴ μεγαλύτερη νίκη κατὰ τῶν Τούρκων τῆς Ἐπανάστάσης καὶ τόσες ἄλλες, ποὺ εἶχαν σὰν συνέπεια τὴν ἀπελευθέρωση τῆς «προσκυνημένης» Ρούμελης, μετὰ τὴν πτώση τοῦ Μεολογγιοῦ. Νίκες, ποὺ ἡ κούφια ἀντίδραση τῶν ἐχθρῶν του ἀπέναντι στὸ μεγαλεῖο του σκόπιμα παράλειψαν, γιὰ νὰ προβληθοῦνε μερικὲς ξεθωριασμένες «ἀναμετρήσεις» ἄλλων, ποὺ ἀπὸ ἧττες μεταβλήθηκαν σὲ «νίκες». Ἀντιμετωπίσθηκε ἀπὸ τὴ Διοίκηση, σχεδὸν ἐχθρικά.. Γιὰ τὶς ἐναντίον τοῦ Καραϊσκάκη δολοπλοκίες τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος κατὰ τὴν πολιορκία τοῦ Μεσολογγίου γράφει ὁ Βλαχογιάννης: «Πάλι ἀρχίζει ν’ ἀγριεύει ὁ Καραϊσκάκης μὲ τὸ προκομένο Ἑλληνικὸ κουβέρνο. Ὅ,τι ἔκαμε στὰ 1826 ὁ Καραϊσκάκης μὲ τὸν Κιουταχῆ στὴν Ἀθήνα, κόβοντας τὶς συγκοινωνίες του μὲ τὴν ἐκστρατεία τῆς Ρούμελης, αὐτὸ καὶ τώρα ἔκανε στὸ Μεσολόγγι πιάνοντας τοὺς δρόμους, ποὺ φέρναν ἀπὸ τὴν Ἄρτα στὸ στρατόπεδο τοῦ Κιουταχῆ τὶς τροφές του καὶ πολεμοφόδια. Πῶς ἡ φρουρὰ τοῦ Μεσολογγίου ἀποφάσισε νὰ τον ὲσηκώσῃ ἀπὸ τὰ θαυμαστά του ἐπιχειρήματα καὶ ν’ ἀφήσει ἔτσι λεύτερους τοῦ Κιουταχῆ τοὺς πόρους νὰ τρέχουνε πρὸς τὸ στρατόπεδό τους; Ἔλπιζε νὰ γίνει μεγάλη δύναμη μὲ τὴν ἕνωσή του μὲ τοὺς ἀπὸ τὰ Σάλωνα γιὰ νὰ λύσει τὴν πολιορκία; Ἀπὸ τὴν ἀναφορὰ 17 Σεπτεμβρίου 1825 φαίνεται πὼς οἱ δύο καπεταναῖοι Τσόγκας καὶ Ράγκος κατάφεραν τοῦτο τὸ κακό, σὰν ἀφοσιωμένοι τοῦ Μαυροκορδάτου, ποὺ ἤτανε καὶ βγάλαν τὸν Καραϊσκάκη μὲ τὸ μέσο τῆς Κυβέρνησης. Αὐτὴ πάλι δὲν τολμοῦσε νὰ γράψει ἴσια κατὰ πρόσωπο τοῦ ἴδιου τοῦ Καραϊσκάκη, παρὰ ἔβαλε τὴν ἀθώα ἐπιτροπὴ τοῦ Μεσολογγιοῦ νὰ τὸν καλέσει μὲ τὴν πρόφαση νὰ ἑνωθῇ μὲ τῶν Σαλώνων τὰ στρατεύματα, γιὰ νὰ χτυπήσουν ἔτσι δυνατώτεροι τὸν Κιουταχῆ… Ἡ δόξα τοῦ Καραϊσκάκη μεγάλωνε πολύ, ὁ φθόνος ὁ πολιτικὸς ἔπρεπε νὰ τὴν περιμαζέψει. Σηκώσανε λοιπὸν ἔτσι τοῦ Ἀναπλιοῦ οἱ πολιτικοὶ τὸν Καραϊσκάκη ἀπ’ τὴν Ἀκαρνανία καὶ τονὲ στέλνανε νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν παλιὸ ἐχτρό του Κώστα Μπότζαρη, ὄχι ἱκανὸ μήτε γενναῖο, σταλμένον ἀπὸ τ’ Ἀνάπλι μὲ στρατεύματα καλοπληρωμένα, ποὺ θὰ σμίγανε μὲ τὰ λιμασμένα παλληκάρια τοῦ Καραϊσκάκη. Καὶ ποιός ἀπὸ τοὺς δυὸ θὰ ἦταν ὁ ἀρχηγός; Ὄχι ὁ Καραϊσκάκης. Ἔτσι ἀγριεύει πάλι ὁ ἁψὺς καὶ ἀνέγγιχτος αὐτὸς ἥρωας καὶ δὲν ἄργησε ἀλήθεια νἀρθεῖ ὁ ἐπίσημος διορισμὸς κρυφὰ στὸν Κώστα Μπότζαρη καὶ δὲν τὸν ἔμαθε μήτε τοῦ Μεσολογγιοῦ ἡ φρουρά, ποὺ κρεμοῦσε τὶς ἐλπίδες της στὸν Καραϊσκάκη. Φακέλλωσε λοιπὸν ὁ ἄνθρωπος αὐτὴν τὴν ἀτιμία τῶν πολιτικῶν, πῆρε τὰ μάτια του καὶ χάθηκε κι’ ἄφησε στὸν Κώστα Μπότζαρη τὸ ἔργο, ποὺ δὲν τὸ σήκωνε ἡ πλάτη του, νὰ σώσει τὸ Μεσολόγγι. Κι’ ὅταν ἦλθε ἡ ὥρα καὶ κανένας δὲν εἶχε ἀνάστημα ἴσιος νὰ σταθεῖ μπροστά του, τότε ἅρπαξε μὲ τὸ χέρι του τὴν ἀρχηγία κι’ ἔστησε τὴ δόξα τὴν Ἑλληνικὴ στοῦ Παρνασσοῦ τοὺς βράχους καὶ στοὺς βάλτους τοῦ Πειραιᾶ».

Στὴν Ἑλλάδα, ποὺ πάντα τρώει τὰ παιδιά της οἱ μεγάλες μορφὲς δημιουργοὶ καὶ πλάστες μαζὶ ἀποτελοῦν σπάνιο φαινόμενο· ἂν αὐτοὺς τοὺς ἄφηναν ἐλεύθερους νὰ δράσουν, χωρὶς νὰ προκαλοῦν ἀντιδράσεις καὶ νὰ τοὺς βάζουν ἐμπόδια στὸ δρόμο τους, θὰ γίνονταν θαύματα. Ὅμως ἀκολουθεῖ πάντοτε σὲ λίγο ὁ χαλασμός, σὰν νόμος φυσικός, ἀλύπητος κι’ ἀναπόφευκτος ὁ νόμος τῆς φθορᾶς, ὁ νόμος του κατεδαφιστῆ, ὅπως γράφει ὁ Γιάννης Βλαχογιάννης, «ποῦ δουλεύει συνεχῶς καὶ ἀδιάκοπα στὴν καρδιὰ τοῦ γιγαντόδεντρου καὶ βρίσκει ἕτοιμο τὸν καρπό, ὥσπου νὰ τὸ ἀπονεκρώσει».

Τὸ ἔργο τοῦ Καραϊσκάκη κόπηκε ξαφνικά, ἡ ἴδια ἡ κακὴ μοῖρα τῆς Ἑλλάδος καταβάσκανε καὶ δὲν ἦταν παρὰ ἡ φθονερὴ τῶν παλαιῶν ἐχθρῶν ὑπόνοια στὸ σκοτάδι. Ἦταν ἐπιβουλὴ τῶν Ἄγγλων καὶ τυφλὴ ἀντιλογία, ποὺ καλάρεσε χωρὶς ἄλλο στὴν παλαιὰ κυβέρνηση ΚουντουριώτηΜαυροκορδάτου, μάλιστα τοῦ τελευταίου. Ἡ ἄρνηση τῆς Ὕδρας νὰ δώσει φτυάρια καὶ ἀξίνες, ὑπακούοντας στὴν ἐπιμονὴ τοῦ Κόχραν, ἡ κρυφὴ ἀντίδραση τῶν βουλευτῶν, ποὺ συγχύζανε τὸν γενικὸ ἀρχηγὸ γιὰ νὰ τὸν κάμουν νὰ χάσει τὴν ψυχρὴ κρίση κι’ ὁ διορισμὸς ἔπειτα τοῦ Κώστα Μπότζαρη ἀρχηγοῦ τῆς ἐκστρατείας τῶν Ἀθηνῶν εἶναι καίριο ἀκλόνητο σημάδι, ὅτι ἀμέσως μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Καραϊσκάκη οἱ ἐπιγενόμενοι θὰ ἦσαν ἀνίκανοι.

Ὁ Καραϊσκάκης πέθανε, ἀφοῦ τ’ ἀνήσυχο πέλαγος τῆς ζωῆς του τὸ πέρασε παλεύοντας μὲ τοῦ κακοῦ τ’ ἀνήμερα θεριά. Καὶ κεῖ ποὺ τὸ περίλαμπρο πνεῦμα του, ἡ καθάρια ψυχὴ κι’ ἡ ἡρωικὴ καρδιά του, ἀνάμεσα στὶς πιὸ φλογισμένες καρδιές, ἐλαυνότανε ἀπὸ τὴ θεία πνοὴ τοῦ ἡρωισμοῦ ὁδηγώντας τοὺς Ἕλληνες στὰ οὐράνια ἦλθε ἡ κακοτυχία. Ἂς εἶναι ἀχάλαστος ὁ ὕπνος του μές’ στὴν ἀμάραντη γαλήνη, ποὺ τὰ ἔργα του τὰ ἴδια τὴν ψηλώσανε. Θεμελιώσανε στὸν αἰθέρα ναό, κάστρα δόξας ἄπαρτα ἀπὸ τὸν φθόνο τὸν μικρόψυχο. Κατέστησε τὸ μῖσος τους ἄναντρο, τὸν δόλο τὸν ἀνήμερο ἀδύνατο, τοὺς ἐχθροὺς νὰ γίνονται στάχτη μπροστὰ στὸ θάνατο τὸ δυνατό. Ἂς εἶναι ἀχάλαστος ὁ ὕπνος τοῦ ἀδικοχαμένου, κατατρεγμένου, καταδιωγμένου Ἥρωα. Ἡ Ἱστορία φυλάει τὸν τάφο του, παραστάτης ἄγρυπνος, ἀλάθευτος κριτής.

Κι’ αὐτὴ τὴ δόξα τοῦ τὴν στερήσανε οἱ πατροκτόνοι Ἕλληνες, μὰ οὐσιαστικὰ ἐχθροὶ τῆς Ἑλλάδας, ποὺ ὀρφανὴ ἀπὸ τὸ διαλεχτὸ παιδί της, ἔπεσε πάλι στὴν ἄθλια τὴν παλιὰ μοῖρα της, τὴ μοῖρα, ποὺ πάντα τὴν παραμονεύει. Μέσα ἀπὸ τὴ νύχτα, ὅπου ρίχνουν πάντα τὰ τυφλὰ παιδιὰ νέας, ὥσπου καὶ πάλι ἀργά, ἢ γρήγορα νὰ σηκωθεῖ καὶ νὰ βγεῖ θαμπωμένη ἀπὸ τὸ φῶς τῆς μέρας καὶ νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὶς παλιές τους συμφορές, ὄχι ὅμως γνωστικότερη κι’ ἀπαλλαγμένη ἀπὸ τὰ περασμένα πάθη, ποὺ δὲν τῆς γίνανε μαθήματα. Καὶ ἡ ἴδια ἱστορία θὰ ἐπαναλαμβάνεται μέχρι νὰ φανεῖ πάλι στὴν σκηνὴ κάποιο ἄλλο μεγάλο πνεῦμα, ποὺ θὰ προσπαθήσει νὰ τὴν βγάλει ἀπὸ τὴν ἀφάνεια στὸ ξέφωτο καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει σὲ νέες δόξες καὶ θριάμβους. Ὁ Καραϊσκάκης τιμωρήθηκε, μὲ τὴν ἐξαφάνιση τοῦ μεγαλειώδους ἔργου του.

Ὁ Ἀχιλλέας Παράσχος τὸν ἀναπολεῖ νἄρχεται ἀπὸ τὸν ἄλλο κόσμο μὲ τ’ ἅρματά του, σὰν ἀστροπελέκι, ἀητὸς καὶ λιοντάρι καὶ ν’ ἀκολουθεῖ ξοπίσω του ἀσκέρι μὲ παλληκάρια, ἀπὸ τὴ Ρούμελη, τὸ Μοριά, τὸν Ψηλορείτη καὶ τὴν Πίνδο κι ὅλοι νὰ τὸν κοιτάζουν μὲ σέβας, «τὸν Ἀρχηγὸ τῶν Ἀρχηγῶν». Γιὰ μιὰ στιγμὴ ἐτοῦτο. Κ’ ὕστερα, ἀφοῦ μιλήσει γιὰ παλληκαριὲς καὶ θυσίες, γιὰ καινούρια δεινὰ τῆς πατρίδας, τοῦ λέει νὰ προσμένει τὸ νέο κάλεσμα γιὰ νἄρθει νὰ ὁδηγήσει τὸ Γένος σὲ μιὰ ἀναγεννητικὴ πορεία.

«Κ’ εἶν’ αὐτός!» ἀκόμα κράζουν οἱ Πασάδες τῆς Τουρκίας,

«Ἔρχεται νὰ μᾶς ἁρπάσῃ νέας πάλιν ἐπαρχίας».

Τὸ γιγάντιο ἔργο τοῦ Καραϊσκάκη θὰ παραμένει σὰν φωτεινὸς φάρος, ποὺ θὰ κατευθύνει τοὺς πραγματικοὺς Ἕλληνες στὴ σωστὴ κατεύθυνση, μακρυὰ ἀπὸ διαιρέσεις καὶ ἀλληλοσπαραγμούς.

ΚΚ

Ηλεκτρονική Έκδοση Βιβλίου εδώ
Βιογραφικό Σημείωμα Κ.Κυριακόπουλου : εδώ
Επιμέλεια Ανάρτησης : Αργύρης Τασιόπουλος

401 ΓΕΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

– 2023.12.01
– Υπτγος Δημήτηρης Κασίμος, Δντης ΔΥΓ/ΓΕΣ
– Αντγος (ε.α) Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος
– Αντγος (ε.α) Αριστογείτων Χαραλαμπάκης

To 401 ΓΣΝΑ είναι το κορυφαίο στρατιωτικό νοσοκομείο της χώρας και ένα από τα μεγαλύτερα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας. Η πλήρης παρουσιάσή του ξεφεύγει από τα πεπερασμένα όρια ενός άρθρου.

Σήμερα θα αφήσουμε εκλεκτούς Συναδέλφους, να κάνουν την δική τους αναφορά στο 401 ΓΣΝΑ. Οι παρουσιάσεις πραγματοποιήθηκαν πριν ένα χρόνο, τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2022, στην έδρα του 401 ΓΣΝΑ, στην τελετή για τη συμπλήρωση 50 ετών αδιάλειπτης λειτουργίας του Νοσοκομείου.

Ο Αντιστράτηγος (ΥΙ), εα Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος ἔζησε ἀπὸ κοντὰ τὶς συνθῆκες κατασκευῆς του 401 ΓΣΝΑ απὸ τὸ 1968 μέχρι το 1971 καθὼς και τα πρώτα χρόνια τῆς λειτουργίας του, μας μεταφέρει τα όσα έζησε με την παρουσίασή του που θα την αποκαλούσαμε, βιωματική του ιστορία, με πολλά ανέκδοτα στοιχεία.
Ο Υποστράτηγος (ΥΙ) Δημήτριος Κασίμος, Δκτης τότε του 401 ΓΣΝΑ (Σήμερα Δντης ΔΥΓ/ΓΕΣ), παρουσίασε την εξέλιξη στα χρόνια που πέρασαν, του 401 ΓΣΝΑ και προβάλει τον απολογισμό τον σχεδιασμό, την ονειροπόληση για το μέλλον, με βάση την εμπειρία και τα διδάγματα της ιστορίας.
Ο Αντιστράτηγος (ΥΙ) ε.α Αριστογείτωνας Χαραλαμπάκης, επ. πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Ιατρών Λογοτεχνών, παρουσίασε το ποιημά του «401 ΓΣΝΑ – 50 Χρόνια προσφοράς».

Οι παραπάνω Συνάδελφοι είναι Μέλη της Επιστημονικής Ένωσης Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΕΥΕΔ).

Σύνδεσμοι των παρουσιάσεων σε εκτυπώσιμη μορφή pdf, εδώ

Ἀπὸ τὴν Ἱστορία τοῦ 401 ΓΣΝΑ.

Ἡ κατασκευὴ καὶ τὰ πρῶτα χρόνια λειτουργίας του 401 ΓΣΝΑ.

Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος, Νευροχειρουγός.

Ἡ παροῦσα ὁμιλία ἀφιερώνεται ἐκ μέρους μου σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ εἶχαν τὴν ὑποχρέωση καὶ τιμὴ συγχρόνως νὰ ὑπηρετήσουν στὴν ἀρχικὴ φάση τῆς λειτουργίας του στὸ 401 ΓΣΝΑ. Οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτοὺς δὲν βρίσκονται στὴ ζωή.

Ἀποτελεῖ γιὰ μένα μεγάλη τιμή, διότι ὁ διευθυντὴς τοῦ Νοσοκομείου μοῦ ἀνέθεσε νὰ παρουσιάσω τὰ ἀφορῶντα στὴν κατασκευὴ καὶ λειτουργία τοῦ 401 ΓΣΝΑ. Στὸ Νοσοκομεῖο αὐτό, ποὺ τὸ θεωρῶ σὰν δεύτερο σπίτι μου, ὑπηρέτησα γιὰ πάνω ἀπὸ 10 χρόνια σὰν διευθυντὴς τῆς Νευροχειρουργικῆς Κλινικῆς. Σὰν νεαρὸς ἀνθυπίατρος ὀνειρεύτηκα, ὅπως καὶ οἱ ἄλλοι συνάδελφοί μου, τὴν κατασκευή του, ἐνῶ σὰν ἰατρὸς ἔζησα ἀπὸ κοντὰ τὶς συνθῆκες κατασκευῆς του ἀπὸ τὸ 1968 μέχρι το 1971 καθὼς καὶ τὰ πρῶτα χρόνια τῆς λειτουργίας του μέχρι τὸ 1974. Γιὰ τὴ λειτουργία τοῦ Νοσοκομείου θὰ μποροῦσα νὰ μιλήσω γιὰ ώρες, ὅμως στὸ μικρὸ χρονικὸ διάστημα μερικῶν λεπτῶν τῆς ὥρας θὰ ἀναφερθῶ μόνο στὸ ἱστορικὸ τῆς κατασκευῆς του καὶ τὶς συνθῆκες λειτουργίας του γιὰ τὰ πρῶτα 25 ἔτη, ποὺ τὰ ἔζησα καὶ συμμετεῖχα ἐνεργῶς σὲ αὐτή.

Στὸ νέο Νοσοκομεῖο μεταφέρθηκαν ἀπὸ τὰ τέλη του 1970 μέχρι ἀρχὲς τοῦ 1971 τὰ μέχρι τότε ὑπάρχοντα στρατιωτικὰ Νοσκομεῖα τῶν Ἀθηνῶν, δηλαδὴ 401 ΓΣΝΕ, 430 ΓΣΝ καὶ Νοσοκομεῖο Ἀναπήρων. Τὸ 401 ΓΣΝΕ βρίσκοταν πίσω ἀπὸ τὸ ΝΙΜΤΣ, ἐνῶ τὸ 430 ΓΣΝ στὰ κτίρια τοῦ σημερινοῦ Δημοτικοῦ Νοσοκομείου. Ἰδιοκτήτης τῶν κτηρίων τοῦ 430 ΓΣΝ ἦταν ὁ Δῆμος Αθηναίων. Εἶχε χτιστεῖ στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1900 γιὰ νὰ χρησιμεύσει σὰν λαϊκὰ ὑπνωτήρια. Μετὰ τὴν ἐγκατάλειψη τοῦ Δημοτικοῦ Νοσοκομείου στὴν ὁδὸ Ἀκαδημίας, ὅπου σήμερα βρίσκεται τὸ πολιτιστικὸ κέντρο τοῦ Δήμου Αθηναίων ὁ Δῆμος ζήτησε τὰ κτίρια τοῦ 430 ΓΣΝ γιὰ νὰ μετακομίσει τὸ Δημοτικό Νοσοκομεῖο Ἀθηνῶν.

Τὸ 401 ΓΣΝΕ ἀποτελοῦσε τὴ συνέχεια τοῦ Στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου Αθηνῶν, στὴν περιοχὴ Μακρυγιάννη, ποὺ ἔχει συνδέσει τὴν τύχη του μὲ τὴν ἐξέλιξη τῆς Ἰατρικῆς στὴν Ελλάδα καὶ ἔπαιξε σημαντικὸ ρόλο ὅσον ἀφορᾶ στὴν υγειονομική περίθαλψη στὴν Ἑλλάδα.

**Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνῶν** (Περιοχή Μακρυγιάννη)

Κατά το 1930 μὲ ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου τὸ κτίριο καὶ γήπεδο τοῦτο παραχωρήθηκε στὸ τότε Ὑπουργεῖο Συγκοινωνίας διὰ τὴν ἐγκατάσταση τῆς Σχολῆς Καλῶν Τεχνῶν. Κατὰ τὴν ἔκρηξη τοῦ Κινήματος τῆς 1 Μαρτίου 1935 κατέχοταν ἀπὸ Σύνταγμα Ευζώνων, μετὰ δὲ τὴν καταστολὴ αὐτοῦ στρατωνίστηκε σὲ αὐτὸ μία διλοχία χωροφυλάκων, χωρὶς νὰ ἐγκαταλυφθεῖ ἀπὸ τότε. Δὲν ὑπῆρχε ἔγγραφή διαταγή στρατωνισμού. Παρὰ ταῦτα έμεινε γνωστό σὰν κτίριο τοῦ Συντάγματος Χωροφυλακῆς Μακρυγιάννη καὶ κανένας δεν κάνει μνεία τοῦ Στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου Μακρυγιάννη.

Σήμερα πλέον ἔχει παραχωρηθεί στὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ καὶ ἀνεγέρθηκε στὸ οἰκόπεδό του τὸ Νέο Μουσεῖο τῆς Ἀκροπόλεως.

Ἡ κατασκευής τοῦ Νέου Στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου πέρασε ἀπὸ πολλὲς φάσεις καὶ περιπέτειες. Μετὰ τὴν ἐγκατάλειψη τοῦ Νοσοκομείου Μακρυγιάννη, αποφασίστηκε ή κατασκευή νέου στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου 1.000 κλινῶν γιὰ τὴν νοσηλεία τῶν ἀξιωματικών, στρατιωτῶν, ἀποστράτων καὶ τῶν μελῶν τῶν οἰκογενειῶν τῶν ἐνεργείᾳ καὶ ἀποστράτων ἀξιωματικῶν. Ἐπελέγη σὰν τοποθεσία κατασκευῆς του καὶ ἄρχισε προπολεμικῶς νὰ κατασκευάζεται νοσοκομεῖο, ποὺ εἶναι τὸ κτίριο τοῦ νῦν Γενικοῦ Ἐπιτελείου Στρατού. Λόγω ὅμως τοῦ Ἑλληνο-Ιταλικοῦ πολέμου σταμάτησε ἡ ὁλοκλήρωσή του.

Μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση τέθηκε ἐκ νέου ή συνέχιση τῶν ἐργασιῶν ὁλοκλήρωσης τοῦ Νοσοκομείου μὲ τὴν συγκέντρωση ἐκεῖ ὅλων τῶν νοσοκομείων τῆς περιοχῆς Ἀθηνῶν. Ἡ συνέχιση τῶν ἐργασιῶν ἄρχισε τὴν Γ’ Ὀκτωβρίου 1951 ὑπὸ τὴν ἐπίβλεψη τῆς 731 Διεύθυνσης Έργων Μηχανικού (731 ΔΕΜ) μὲ πόρους ἀρχικῶς ἐκ τοῦ Σχεδίου Μάρσαλλ καὶ ἀργότερα τοῦ ΤΕΘΑ.

Τὸ 1952 ἀποφασίστηκε ἡ ἀξιοποίηση μόνο τμήματος γιὰ νοσοκομεῖο 200 κλινῶν, ἐνῶ σιγά-σιγὰ μετὰ ἕνα ἀποφασίστηκε ἡ χρησιμοποίηση του κτιρίου γιὰ τὴν στέγαση τοῦ Γενικοῦ Επιτελείου Στρατοῦ.

Γιὰ νέο νοσοκομεῖο ἀποφασίστηκε νὰ κατασκευασθεῖ στὸ σημερινὸ χῶρο ποὺ ἀναγέρθηκε καὶ διετέθη πίστωση 500.000 δραχμῶν τὸ 1958 καὶ τὰ σχέδιά του ἔγιναν ἀπὸ τὸν καθηγητή τοῦ Πολυτεχνείου Κυπριανὸ Μπίρη, ποὺ κατὰ τὸ 1956-1959 ἔχτισε τὴν πτέρυγα τοῦ ΝΙΜΤΣ πρὸς τὴν ὁδὸ Βασιλίσσης Σοφίας. Ἄρχισε ἡ ἀνοικοδόμησή του τὸ 1958 καὶ μέχρι το 1967 ὑπῆρχε ὁ σκελετὸς ἀπὸ τὸ μπετόν. Στὴν ἀρχικὴ μελέτη ὁ ἀριθμὸς τῶν κλινῶν του ἀνερχότανε σὲ 600.

Ένα νέο Νοσοκομεῖο ἔπρεπε νὰ πληροῖ τὶς ἀπαιτήσεις τῶν καιρῶν. Παλαιότερα τὰ νοσοκομεῖα ὀνομαζόντουσαν νοσοκομεία ένδεων και πληγωμένων, γιατί ἐκεῖ νοσηλευόντουσαν ἄποροι ἢ τραυματίες, ἢ ἄτομα μετρίας οικονομικής ή καμμίας οἰκονομικῶς καταστάσεως. Οἱ εὐκατάστατοι προτιμούσαν κυρίως γιὰ νοσηλεία τις ιδιωτικές Κλινικές. Οἱ ἰδιωτικὲς κλινικές ἦσαν συνήθως μεγάλα κτίρια με ελάχιστες διαγνωστικές δυνατότητες, ἀλλὰ καλύτερο ξενοδοχειακὸ ἐξοπλισμό. Τὰ νοσοκομεῖα στὴν πλειονότητά τους εἶχαν μεγάλους θαλάμους νοσηλείας, στοὺς οποίους νοσηλευόντουσαν συνήθως ἀπὸ 20-40 ἀσθενεῖς ἀνὰ θάλαμο. Οἱ τουαλέτες συνήθως ἦσαν κοινὲς καὶ δὲν ὑπῆρχαν ἀτομικὰ λουτρά. Ἀντιθέτως οἱ κλινικὲς εἶχαν συνήθως τρίκλινα, δίκλινα ἢ μονόκλινα δωμάτια νοσηλείας μὲ τουαλέτες ἐντὸς τοῦ θαλάμου.

Σιγὰ σιγὰ ὅμως ἕνα νοσοκομεῖο ἔπρεπε νὰ ἔχει καλό ξενοδοχειακό ἐξοπλισμό, καλὴ ὀργάνωση από πλευράς ἰατρικών μηχανημάτων καὶ στελέχωση ἀπὸ ἄριστο ιατρικό, νοσηλευτικὸ καὶ παραϊατρικὸ προσωπικό. Ἡ ἀνέγερση ενός Νοσοκομείου δὲν εἶναι ἁπλὸ πρᾶγμα, ποὺ μπορεῖ νὰ γίνει ἀπὸ ένα μόνο άτομο. Όταν λοιπὸν ἀποφασίστηκε τὸ 1967 η συνέχιση της κατασκευής του Νοσοκομείου μιὰ ὁμάδα 2-3 νέων τότε στρατιωτικῶν γιατρῶν, (Νικ. Σχίζας, Δημ. Βασώνης καὶ Παρμενίων Παπαθανασίου) που είχαν επιστρέψει ἀπὸ τὴν Αμερική, μετὰ ἀπὸ πολλές προσπάθειες έπεισαν τὴν ἡγεσία τοῦ Υγειονομικοῦ νὰ ἀνατεθεῖ ἡ κατασκευή του σὲ ξένη τεχνικὴ Εταιρεία, ποὺ εἶχε πεῖρα στὴν κατασκευή νέων νοσοκομείων. Όμως τὸ ΓΕΣ είχε άλλη άποψη καὶ επικράτησε ἡ ἀντίληψη νὰ κατασκευασθεῖ ἀπὸ τὴν 731 ΔΣΕ. Τοῦτο ὀφείλοταν κατὰ κύριο λόγο στὸ προβλεπόμενο κόστος κατασκευῆς καὶ ἐξοπλισμοῦ. Ἡ Τεχνική Εταιρεία ἀνεβίβαζε τὸ κόστος κατασκευῆς στὸ ποσὸ τῶν 180.000.000 δραχμῶν, ἡ δὲ Διεύθυνση Μηχανικοῦ σὲ 160.000.000. Διατυμπανίστηκε τότε στὸ Στρατό – ἦταν ἀρχὲς τῆς Δικτατορίας – ότι γινότανε συμμάζεμα τῶν διαπανῶν. Καὶ πόσο κόστισε συνολικά; Περίπου 650.000.000 δραχμές.

Ὑπῆρχαν τεράστια προβλήματα νὰ τροποποιηθοῦν τὰ ὑπάρχοντα σχέδια καὶ κατασκευές τοῦ φέροντος σκελετοῦ τοῦ μέχρι τότε κτιρίου καθὼς καὶ νέες προσθήκες, πρᾶγμα ποὺ ἀπεδείχθη, ὅτι ἦταν δυσπρόσιτες. Η διεύθυνση Ὑγειονομικοῦ ἀνέθεσε τὴν ὅλη ἐργασία στὸν τότε ἐπίατρο Γρηγόριο Γρηγορᾶ, ὁ ὁποῖος ἐργάσθηκε μὲ ζῆλο καὶ αὐταπάρνηση. Ὅσοι ἀπὸ ἐμᾶς γνωρίζουμε τὸν κ. Γρηγορά πιστεύουμε ὅτι ἐπέτυχε τὰ ἀκατόρθωτα. Ὄντας ἐντελῶς μόνος ἀνέλαβε ἕνα ἔργο, στὸ ὁποῖο κάποιος ἄλλος δὲν θὰ πετύχαινε. Ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος, ὅταν τὸν κάλεσε ὁ τότε Δντὴς τῆς ΔΥΓ/ΓΕΣ Παναγιώτης Γιανημάρας καὶ τοῦ ανέθεσε τὴν ἀποστολή, τοῦ εἶπε: «μὰ ἐγὼ ἔνας παθολογοανατόμος στρατηγέ, τί ξέρω ἀπὸ Νοσοκομεῖα;», ὁ στρατηγὸς τοῦ ἀπάντησε «γιατί ξέρω ἐγώ; Ὅμως σὲ ἐμπιστεύομαι καὶ πιστεύω, ὅτι θὰ τὰ καταφέρεις». Ἔτσι εἶχαν τὰ πράγματα. Ὁ Γρηγορᾶς κινήθηκε μὲ ἐπιμέλεια καὶ ἀπέδωσε ὅσο μποροῦσε καλύτερα.

Ἔρχόμαστε τώρα στὰ προβλήματα, ποὺ ἔπρεπε νὰ ἐπιλυθοῦν. Διαπιστώθηκε, ὅτι δὲν εἶχαν προβλεφθεῖ ὅσο ἔπρεπε οἱ συνθῆκες μοντέρνας νοσηλείας, ἀλλὰ ὁ σχεδιασμὸς εἶχε γίνει γιὰ τὶς ἀνάγκες όπως προβλέποταν τότε γιὰ τὰ Νοσοκομεία.

Ὁ Γρηγορᾶς ἐπεσκέφθηκε συνολικὰ 4 φορὲς καινούργια νοσοκομεῖα τοῦ ἐξωτερικοῦ καὶ βάσει αὐτῶν σχεδίασε τὸ νέο νοσοκομεῖο. Ἀρχικὰ προβλεπότανε, ὅτι τὸ νοσοκομεῖο θὰ λειτουργοῦσε καὶ σὰν πρεβαντόριο. Αποφασίστηκε νὰ δημιουργηθοῦν μονόκλινα, δίκλινα, τετράκλινα καὶ ὀκτάκλινα δωμάτια νοσηλείας. Στὰ τετράκλινα καὶ ὀκτάκλινα δωμάτια δὲν ὑπῆρχαν λουτρὰ καὶ οἱ τουαλέτες ἦσαν κοινές. Γιὰ λουτρὰ δὲν γινότανε κανένας λόγος πλὴν τῶν δωματίων τῶν 5 καὶ 6 ὀρόφων.

Δὲν εἶχαν τα προβλεφθεῖ, οὔτε κατασκευάστηκαν κλιματισμός, ἐκτὸς τοῦ χειρουργείου, ἐνῶ δὲν προβλέφθηκε ή ταχεῖα ἐκκένωση τοῦ νοσοκομείου. Σὲ ἕνα μοντέρνο στρατιωτικό Νοσοκομεῖο εἶναι ἀπαραίτητο να έχει γίνει πρόβλεψη γιὰ ταχεῖα ἐκκένωση τῶν νοσηλευομένων σε περίπτωση εκτάκτου ἀνάγκης. Ὅταν μάλιστα το νοσοκομεῖο είναι πολυόροφο πρέπει νὰ ἔχει προβλεφθεί ή ύπαρξη κεκλιμένου ἐπιπέδου γιὰ τὴν κυκλοφορία τῶν φορείων μεταφορᾶς τῶν νοσηλευομένων. Τὴν περίπτωση αὐτὴ ἀντιμετωπίσαμε στὸ σεισμὸ τῆς 26″ Φεβρουαρίου 1981, όταν τὰ ἀσανσέρ γιὰ λόγους ἀσφαλείας ἀκινητοποιήθησαν καὶ ἡ μεταφορὰ τῶν κατακεκλιμένων ἀσθενῶν κατέστη ἀδύνατος.

Στὶς ἐγκαταστάσεις τοῦ Νέου νοσοκομείου στεγαστήκανε ἐπὶ πλέον ἡ ΑΣΥΕ, ἡ ΣΟΥ, ή ΣΣΑΝ, ἡ ΕΑΑ, τὸ ΚΒΙΕΣ, ἡ Ἰατρικὴ Ἐπιθεώρηση Ενόπλων Δυνάμεων, το ΑΚΕΝΟ, καταλαμβάνοντας χῶρο ποὺ ἦταν ἀπαραίτητος γιὰ ἄλλες ὑπηρεσίες τοῦ Νοσοκομείου.

Ὀργάνωση-λειτουργία τοῦ Νοσοκομείου.

Ὅπως είναι γνωστὸ τὸ Νοσοκομεῖο λειτουργεῖ μὲ βάση τον οργανισμό του. Σύμφωνα μὲ τὰ τότε κρατοῦντα διεθνῶς γιὰ 1 νοσηλευόμενο ἀντιστοιχοῦσαν γιὰ τὴν εὔρυθμη λειτουργία ἑνὸς νοσοκομείου ἄνω τῶν 500 κλινῶν 3,2 ἄτομα, ἤτοι γιὰ νοσοκομείο 500 κλινῶν 1600 άτομα. Ὁ Γρηγορᾶς λέει, ὅτι ὅταν σχεδίαζε τὸν ΠΟΥ τοῦ νέου νοσοκομείου, στηριζόμενος στὰ Εἰσχύοντα στὸ Ἀμερικανικὸ Συτατιωτικό Νοσοκομεῖο τοῦ Walter Recd χρειαζόντουσαν 1300 άτομα. Ἀντὶ αὐτοῦ τοῦ ἀριθμοῦ περιέλαβε στὸ ἀρχικό σχέδιο 800. Ὅταν εἶδε τὸν ΠΟΥ ὁ τότε παντοδύναμος ἀρχηγὸς ΑΕΔ Ἀγγελῆς ἀντέδρασε ἄσχημα. Εἶπε στὸ Γρηγορᾶνὰ μειώσει δραστικὰ τὸν ἀριθμὸ καὶ δέχτηκε τὸν ἀριθμὸ τῶν 600. Πόσα άτομα ἐγκρίθηκαν τελικά; 350. Ὅπως ἀναφέρει ὁ Γρηγορᾶς, ἀποροῦσε γιατί ἐνῶ ὁ Ἀγγελῆς, ποὺ δὲν ἀρνήθηκε καμμιὰ δαπάνη γιὰ τὴν κατασκευὴ τοῦ Νοσοκομείου, δὲν ἐπέτρεψε τὴν δημιουργία τοῦ ΠΟΥ, ὅπως τοῦ προτάθηκε.

Πίνακας- ὀργανώσεως καὶ ὑλικού (ΠΟΥ) καθορίσθη ὁ υπ’ αριθ. 44822/70. διά πρώτην φορὰν καθωρίσθη δημιουργία κοινῶν τμημάτων διά τοὺς τρεῖς κλάδους τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων εἰς τὸ 401 ΓΣΝΑ, τῶν ἐξῆς,

Τμήμα Εντατικής παρακολουθήσεως
Τμήμα Ἀκτινοθεραπείας – Ραδιοϊσοτότων
Τμήμα Καρδιοπνευμονικών (Αιμοδυναμικών – Αναπνευστικής λειτουργίας)
Πειραματικόν Χειρουργεῖον
Κέντρον Αἰμοδοσίας
Κλινική Λοιμωδών Νοσημάτων

Κατὰ τὰ τέλη τοῦ 1971 προστέθηκε στὰ πιὸ πάνω τμήματα καὶ ἡ Νευροχειρουργική Κλινική.

Μὲ τὸν μικρὸ ἀριθμὸ τῶν ἐργαζομένων τὸ Νοσοκομείο ἔπρεπε νὰ προσφέρει τὶς καλύτερες κατὰ τὸ δυνατὸν ὑπηρεσίες.

Δὲν θὰ σᾶς κουράσω μὲ παραδείγματα, ἀρκεῖ νὰ σᾶς εἰπῶ, ὅτι γιὰ κάθε κλινική, ἢ τμῆμα προβλεπότανε μόνο δύο εἰδικευμένοι γιατροί, ἐνῶ οἱ γιατροί, ποὺ ὑπηρετοῦσαν στὸ Νοσοκομεῖο ἐκτελοῦσαν κι ἄλλες ὑπηρεσίες, (συμμετοχὴ στὰ ΣΕΟ, ἐξετάσεις στὰ Κέντρα εκπαιδεύσεως, σὰν ἔκτακτα μέλη τῶν Ἐπιτροπῶν Ἀπαλλαγῶν, ΑΣΥΕ, Επιτροπῶν Ἀναρρωτικῶν Ἀδειῶν, γιατρῶν τῶν ΚΑΑΥ, εκτέλεση προανακριτικῶν συνταξιοδοτικῶν ἀνακρίσεων κλπ.). Γιὰ νὰ ἀντιληφθείτε την νοοτροπία τῶν ἀνωτέρων τότε γιατρῶν ἀρκεῖ νὰ ἀναφερθεῖ, ὅτι σε μερικά τμήματα ὑπηρετούσε μόνο ἕνας εἰδικὸς μὲ ὅλες τὶς υποχρεώσεις καὶ τοῦτο γιὰ χρόνια. Ὅταν δὲ ἕνα νέος ειδικός ἀποτάθηκε στὸν Διευθυντή Ὑγειονομικοῦ ζητώντας του νὰ φροντίσει νὰ εἰδικευθοῦν νέοι, λόγοντάς του ὅτι ὑπηρετεῖ μόνος του γιὰ 3 έτη συνεχῶς, ὁ Διευθυντὴς ΔΥΤ τοῦ ἀπάντησε νὰ κάνει αἴτηση νὰ καταργηθεῖ ἡ Κλινική. Δὲν ξέρω ἂν σᾶς λέει τίποτε αὐτὴ ἡ ἀπάντηση.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἀναφέρω, ὅτι τότε ὑπῆρχαν τρεῖς κατηγορίες γιατρῶν (1 αδιάφοροι γιὰ τὴν ἰατρική, ποὺ αὐτοαποκαλοῦναν διοικητικοί, 2 ἀμιγῶς μόνο ἐπιστήμονες, ποὺ δὲν τοὺς ἐνδιέφερε τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὴν ιατρική και 3 ἐπιστήμονες ποὺ ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν λειτουργία των κλινικῶν τοὺς καὶ τὶς βελτιώσεις λειτουργίας τους). Έχουμε ζήσει τους γιατροὺς τῆς πρώτης κατηγορίας, ποὺ δὲν ἀσχολοῦνταν μὲ τὴν ἀντιμετώπιση τῶν ἀρρώστων, ἀλλὰ μὲ τὸ ἂν στὸ Φ. Ν. ἦταν συμπληρωμένη ἡ τροφὴ καὶ τὰ φάρμακα.

Πιστεύω ότι σήμερα δὲν ὑπάρχουν τέτοιου είδους γιατροί. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἀναφερθῶ για λίγο στα προβλήματα ποὺ ἀντιμετώπιζε τὸ νοσηλευτικό προσωπικό. Ήσαν τεράστια. Σὲ κάθε κλινικὴ ἦσαν τοποθετημένες 1 ή 2 αξιωματικοί Νοσηλεύτριες με 1 ἢ 2 πρακτικές ἀδελφές. Δὲν μιλᾶμε γιὰ τραυματιοφορεῖς. Καὶ μὲ αὐτὸ τὸ ὀλιγάριθμα προσωπικό ἀντιμετωπιζότανε ή νοσηλεία τῶν ἀσθενῶν. Η προϊσταμένη ἀπασχολεῖτο για αρκετό χρονικό διάστημα με την σύνταξη τῆς καταστάσεως τροφῆς, ποὺ τὴν ὀνομάζαμε σεντόνι, ἀφοῦ ἔπρεπε γιὰ κάθε ἀσθενῆ νὰ γράφεται ἡ δίαιτα. Πάνω ἀπ’ ὅλα παραμένει στὸ μυαλό μου ἡ καθημερινή καταμέτρηση τοῦ ὑλικοῦ, ποὺ κατελάμβανε σημαντικὸ μέρος τῆς δραστηριότητας τῶν νοσηλευτριῶν.

Θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ ἀναφερθῶ στὴν πραγματικὰ δυσχερή θέση τῶν νοσηλευτριῶν ποὺ ὑπηρετοῦσαν στὴ ΜΕΘ καὶ τὰ χειρουργεία. Θὰ τὶς ἀποκαλέσω ἡρωίδες. Αναφέρω ἁπλῶς, ὅτι τόσο στὴ ΜΕΘ, ὅσο καὶ στὰ χειρουργεία οι νοσηλεύτριές μας ἦσαν πραγματική βράχοι στις προσπάθειές μας. Τοὺς ἀξίζει ὁ ἔπαινος.

Γιὰ τίς τεράστιες ἐλλείψεις τοῦ Νοσοκομείου καὶ τὶς προσπάθειες τοῦ ἰατρικοῦ καὶ νοσηλευτικοῦ προσωπικοῦ γιὰ νὰ ἀνταπεξέλθουν στὶς παρουσιαζόμενες τεράστιες δυσκολίες είχε λεχθεῖ ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο Νικόλαο Σχίζα καὶ εἶχε γίνει ἀποδεκτὸ μεταξύ μας, παραφράζοντας τὸ ἀκροτελεύτιο ἄρθρο τοῦ Συντάγματος, ὅτι ἡ σωστή λειτουργία τοῦ Νοσοκομείου «ἐναπόκειται στὴν φιλοπατρία τοῦ Ἰατρικοῦ καὶ Νοσηλευτικού προσωπικού του».

Καὶ μολονότι ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς αὐξήθηκε ἀργότερα με τροποποίηση τοῦ ΠΟΥ, παρὰ ταῦτα πάντοτε ὁ ἀριθμὸς τῶν ὑπηρετούντων στὸ Νοσοκομεῖον ἦταν πάντοτε μικρότερος τοῦ ἀναφερομένου στὸν ΠΟΥ. Ἐδῶ πρέπει νὰ ἀναφερθεῖ τὸ ἑξῆς γεγονός. Μετά την αποκατάσταση τῆς Δημοκρατίας, τὸ 1974 ἀπαγορεύτηκαν οι προσλήψεις στο Δημόσιο, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἐνοπλες Δυνάμεις, τὰ Σώματα Ασφαλείας καὶ τὸ νοσηλευτικό προσωπικό. Έτσι γινόντουσαν προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικοῦ γιὰ τό 401 ΓΣΝΑ καὶ οἱ προσλαμβανόμενες νοσηλεύτριες ἀπεσπῶντο σε ἄλλες στρατιωτικές υπηρεσίες. Όταν το 1988 ὑπῆρξε τεράστιο ἔλλειμμα νοσηλευτικού προσωπικού καὶ το Νοσοκομείο ἀπευθύνθηκε στη Διεύθυνση Πολιτικού προσωπικοῦ ζητώντας τὴν πρόσληψη τοῦ ἐλλείποντας βάσει τοῦ ΠΟΥ προσωπικού, ἔλαβε την απάντηση, ὅτι τὰ προβλεπόμενο ἀπὸ τὸν ΠΟΥ προσωπικό υπερέβαινε κατά πολύ. Όταν ζητήθηκαν διευκρινίσεις διαπιστώθηκε, ότι μεγάλος ἀριθμὸς ὑπαλλήλων που υπηρετούσαν σε άλλες στρατιωτικές υπηρεσίες ἐθεωροῦνταν υπάλληλοι και μάλιστα – νοσηλευτές του Νοσοκομείου. Στην πρόταση νὰ ἐπανέλθουν αὐτοὶ στο Νοσοκομεῖο ἡ ἀπάντηση ἦταν ἀρνητική.

Μὲ τέτοιες συνθῆκες λειτουργίας εἶναι ἀξιοσημίωτη ἡ μεγάλη επιτυχία ποὺ εἶχε τὸ νοσοκομεῖο ἀπὸ ἐπιστημονικῆς πλευρᾶς. Ἀρκεῖ νὰ ἀναφερθεῖ, ὅτι στὸ νοσοκομεῖο μετὰ τὴν κατασκευή του ἦταν τὸ πρῶτο νοσοκομεῖο στὴν Ἑλλάδα ποὺ εἶχε πρῶτο αὐτόματο ἀναλυτὴ μικροβιολογικῶν καὶ βιοχημικῶν εξετάσεων, σὲ ὅλα τὰ δωμάτια κεντρικὴ παροχὴ ἀερίων καὶ Κεντρική Αποστείρωση.

Ἀπὸ ἀπὸ γιατρούς του ἐπροτάθησαν και χρησιμοποιήθηκαν γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ελλάδα οι σύριγγες μιας χρήσεως, ἀφοῦ εἶχε παρατηρηθεῖ ἡ τεράστια μετάδοση τῆς ἡπατίτιδος Β μὲ τὴ χρήση τῶν μὴ ἀποστειρουμένων συρίγγων. Πρώτη φορὰ μετὰ τὴν ἐπιδημία μηνιγγίτιδος καὶ τὴν αποδοτικότητα τῶν χρησιμοποιουμένων μέχρι τότε σουλφοναμιδῶν για την προφύλαξη χρησιμοποιήθηκαν αντιβιωτικά. Πρώτη φορὰ στὴν Ἑλλάδα ἐφαρμόστηκε ἀπὸ τὸν Ταξίαρχο ε.α. κ. Θεόδωρο Ροκκᾶ ἡ θεραπεία τοῦ ἕλκους στομάχου γιὰ τὸ ἑλικοβακτηρίδιο τοῦ πυλωροῦ. Πρώτη φορὰ έγινε ἡ προσθία αὐχενικὴ δισκεκτομὴ καὶ σποδυλοδεσία κατά Cloward.

Δὲν θὰ ἀναφερθῶ σὲ ἄλλα γεγονότα που συνέβαιναν στο Νοσοκομείο. Ἁπλῶς θὰ ἀναφέρω δύο σημαντικὰ κατὰ τὴν άποψή μου θέματα, πρῶτον τὸ Πνεῦμα Μονάδος, ποὺ ἐπικρατούσε μεταξὺ τοῦ προσωπικοῦ. Πολλές φορές ὁ τάδε γιατρός, ἢ ἡ τάδε νοσηλεύτρια ἡ ὁ τάδε ὑπάλληλος δεν ήταν ο ἀρχίατρος, ἢ ἡ προϊσταμένη ἢ ὁ ὑπεύθυνος, ἀλλὰ ὁ Κώστας, ή Βασιλική, ἢ ὁ Κυριάκος. Ἔτσι οἱ δυσκολίες ξεπερνιούνταν.

Ἐπίσης, αναφέρω τὶς Ἐπιστημονικές συγκεντρώσεις τοῦ Νοσοκομείου, που συνέβαλαν στὴν ἀπόκτηση γνώσεων στοὺς γιατρούς, ἢ τὶς νοσηλεύτριες τότε δεν υπήρχαν νοσηλευτές- σε ἄλλες ειδικότητες, ἔτσι ώστε ὁ γιατρὸς νὰ εἶναι κατὰ τὸ δυνατὸν καλύτερος.

Μέχρι το 1979 στο Νοσοκομείο νοσηλευόντουσαν μόνο στρατιωτικοὶ καὶ ἄνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας. Μὲ ὑπουργικὴ ἀπόφαση τοῦ Σεπτεμβρίου 1979 επετράπη ή κατ’ εξαίρεση νοσηλεία ἀσθενῶν ἀσφαλισμένων στὸ Δημόσιο, τὸ ΙΚΑ καὶ τῶν ΟΓΑ στὰ τμήματα Νευροχειρουργικό, Τεχνητοῦ Νεφροῦ καὶ Ἐγκαυμάτων. Ἀργότερα μὲ ἄλλες ἀποφάσεις μπορούσαν νὰ νοσηλευτοῦν καὶ ἀσθενεῖς ἄλλων ειδικοτήτων.

Θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε πρὶν τελείωσα τὴν μικρή αυτή παρουσίασή μου νὰ ἀναφερθῶ σὲ μιὰ δική μου περίπτωση. Πρὶν ἀπὸ 4 χρόνια παρουσίασα ἕνα ἐπικίνδυνο καρδιακό πρόβλημα καὶ κρίθηκε ἀναγκαία ἡ εἰσαγωγή μου στο Νοσοκομείο, βρέθηκα στὴν ἀνάγκη νὰ διαλέξω νοσοκομείο. Χωρὶς, καμμιὰ ἀμφιβολία προτίμησα τὸ 401 ΓΣΝΑ, ὅπου καὶ μπῆκα ἀμέσως, στὴν καρδιολογιή ΜΕΘ. Ἡ ἀντιμετώπισή μου ὑπῆρξε ἄψογος,

Ἀπὸ τὴ θέση αὐτὴ ἐκφράζω τὶς εὐχαριστίες μου στους γιατρούς καὶ τὸ νοσηλευτικὸ προσωπικό (διευθυντή, υποδιευθυντή, καρδιολόγους καθώς καί το λοιπό νοσηλευτικό προσωπικό της Καρδιολογικῆς Κλινικῆς τοῦ Νοσοκομείου). Ιδιαίτερα ὅμως εὐχαριστῶ τοὺς καρδιοχειρουργούς μου, το προσωπικὸ τῆς Καρδιολογικοῦ-Καρδιοχειρουργικοῦ τμήματος γιὰ τὴν ἀμεριστη προσφορά του. Θέλω νὰ τονίσω τὸν τρόπο με τὸν ὁποῖο ἀντιμετωπίστηκα. Δὲν θὰ ξεχάσω τὰ λόγια τοῦ καρδιοχειρουργοῦ μου Γενικοῦ Ἀρχιάτρου κ. Κωτούλα πρὸς τοὺς ἄλλους γιατροὺς τῆς καρδιοχειρουργικής Κλινικῆς.

«Τὸν Κυριακόπουλο δὲν τὸν γνωρίζω, μοῦ μίλησε γιὰ αὐτὸν ὁ διευθυντής τοῦ Νοσοκομείου και Κωτυλέας. Θέλω νὰ σᾶς τονίσω, ὅτι πρέπει νὰ τοῦ φερθοῦμε, ὅπως θὰ θελήσουμε νὰ μᾶς φερθούνε στὸ μέλλον, ἂν ἀπαιτηθεῖ οἱ τότε συνάδελφοί μας».

Κυρίες καὶ Κύριοι, Στὴ διάρκεια των 185 χρόνων λειτουργίας των στρατιωτικών Νοσοκομείων περάσανε ἀπὸ αὐτὰ πολλοί γιατροὶ προσωπικότητες, που ἦσαν γνωστοί στὴν Ελλάδα. Κανένας ὅμως ἀπὸ αὐτοὺς δὲν εἶναι γνωστός σήμερα στους περισσότερους Έλληνες. Οι γιατροί έρχονται και παρέρχονται καὶ κανένας δὲν εἶναι ἀναντικατάστατος. Όμως τὸ 401 ΓΣΝΑ, ή ναυαρχίδα τῶν Ἑλληνικῶν Στρατιωτικών Νοσοκομείων ποτὲ δὲν πρόκειται νὰ ξεχαστεῖ. Τὸ Νοσοκομεῖο είναι ἰδέα ποὺ δὲν καταργεῖται μὲ τίποτε. Πιστεύω ἀκράδντα, ότι ή στρατιωτική Ηγεσία δεν θα πάψει ποτὲ νὰ τὸ προσέχει καὶ νὰ τὸ διατηρεῖ στὴν πρώτη γραμμή τῆς παροχῆς ὑγεινομικής κάλυψης στους άνδρες του στρατού και στους Έλληνες. Γιατὶ χωρὶς καλά νοσοκομεία ή περίθλαψη τοῦ στρατιωτικού προσωπικοῦ θὰ είναι όχι καλή.

Σᾶς εὐχαριστῶ.

14. ΝΟΕ.2022 Αμφιθέατρο 401 ΓΣΝΑ (Πηγή Military Network)

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ 14 ΝΟΕ. 2022

ΔΚΤΟΥ 401 ΓΣΝΑ

Υποστρατήγου Δημητρίου Κασίμου

Κύριε Αρχηγέ ΓΕΕΘΑ, Κύριε Αρχηγέ ΓΕΣ, Στρατηγοί, στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό του 401 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών.

Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή να σας καλοσωρίζουμε στην επέτειο των 50 χρόνων λειτουργίας του Νοσοκομείου μας.

Τη γενέθλια ημέρα, μία σημαντική ημέρα στη ζωή των ανθρώπων και των Στρατιωτικών Μονάδων, τιμούμε σήμερα με χαρά, συλλογική αυτογνωσία, απολογισμό και ονειροπόληση για το μέλλον, αξιοποιώντας με την εμπειρία τα διδάγματα της ιστορίας.

Ανήκουμε στην οικογένεια των στρατιωτικών υγειονομικών αξιωματικών και υπαξιωματικών, μια οικογένεια σχετικά μικρή, αλλά με μεγάλη παράδοση.

Οι Στρατιωτικοί ιατροί με την αξία τους, την επιστημονική κατάρτιση, την αξιοπιστία, την αξιοπρέπεια, την αυταπάρνηση και την αγάπη για τον πάσχοντα συνάνθρωπο κατέκτησαν την εμπιστοσύνη του Ελληνικού λαού που τους απέδωσε τον τίτλο τιμής «Στρατιωτικός Ιατρός»

Το επάγγελμα του στρατιωτικού ιατρού και νοσηλευτή απαιτεί ευσυνειδησία, εργατικότητα και προσήλωση για να ανταπεξέλθει στο δύσκολο πεδίο που καλείται να επιχειρήσει.

Σε ένα νοσοκομείο μόνο εύκολα δεν είναι τα πράγματα. Είναι σκληρή δουλειά. Διαχείριση του ανθρώπινου πόνου, του φόβου και της ανασφάλειας για το αύριο. Απαιτητικά όλα. Χρειάζεται υπομονή, ψυχραιμία και γερό στομάχι για να αντιμετωπίσεις ανθρώπους και καταστάσεις.

Ταυτόχρονα όλο το ανθρώπινο δυναμικό του Νοσοκομείου στρατιωτικό πολιτικό, αλλά ιδιαίτερα η νέα γενιά καλείται να ανταποκριθεί και στις προκλήσεις της εποχής. Σε ένα περιβάλλον που διαρκώς μεταβάλλεται, εμείς θα παραμείνουμε αδρανείς-παθητικοί θεατές; Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Οι προκλήσεις απαιτούν πρόβλεψη, προγραμματισμό, προσαρμοστικότητα. Ο πολλαπλασιασμός των κρίσεων φαίνεται ότι βελτιώνει την ικανότητα μας να τις διαχειριζόμαστε όπως απέδειξε η πανδημία.

Σεβαστοί Δντες-Διοικητές, αγαπητοί συνάδελφοι, στα πενήντα χρόνια λειτουργίας του Νοσοκομείου, συνέχεια του Πρώτου Στρατιωτικού Νοσοκομείου και του πρώτου Νοσοκομείου Ταγού στην Υγεία του Νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, ο καθένας σας μπορεί να καταγράψει τις εμπειρίες που έζησε και που ήταν ανάλογες της εποχής του. Υπήρξαν εποχές δύσκολες και εποχές λιγώτερο δύσκολες, εποχές ευημερίας. Υπήρξαν καλές και λιγότερο καλές στιγμές.

Στιγμές επιτεύγματα σταθμοί στα 50 χρόνια λειτουργίας του Νοσοκομείου: (~~διαφάνειες 1,4~~)

12 Σεπτ 1971. Η έναρξη λειτουργίας του σύγχρονου Νοσοκομείου δυναμικότητας 600 κλινών, με μονάδα εγκαυμάτων, ακτινοθεραπευτικό και με ελικοδρόμιο, το πρώτο στη χώρα.
1974. Η υποδοχή τραυματιών-εγκαυματιών από τον πόλεμο στην Κύπρο
1978. Η λειτουργία του κέντρου ελέγχου Μεσογειακής Αναιμίας.
1979. Η λειτουργία του γυναικολογικού τμήματος.
1983. Η λειτουργία Αιμοδυναμικού εργαστηρίου.
1989. Η λειτουργία Κέντρου Αμεσης Βοήθειας Στρατού.
1991. Η λειτουργία ΜΕΘ καρδιοπαθών.
1992. Η μετεγκατάσταση της ΣΑΝ στο στρατόπεδο Σακέτα, η προμήθεια και εγκατάσταση αξονικού τομογράφου.
2000. Η δημιουργία Διαιτολογικού Τμήματος.
2001. Η προμήθεια και εγκατάσταση του πρώτου μαγνητικού τομογράφου -Μετεγκατάσταση της ψυχιατρικής κλινικής στο 414 ΣΝΕΝ.
2002. Η λειτουργία του Οδοντιατρείου Φρουράς Αθηνών.
2003. Η δημιουργία Γραφείου Πληροφορικής.
2004. Η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες, δημιουργία τμήματος Βιοασφάλειας-βιοπροστασίας.
2005. Η δημιουργία Διεύθυνση Οικονομικής υπηρεσίας.
2010. Η λειτουργία τμήματος εμβολισμού ΚΝΣ.
2013. Η λειτουργία Νέας πτέρυγας (τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, Χειρουργεία, ΜΕΘ, κεντρική αποστείρωση, η λειτουργία σύγχρονης μονάδας τεχνητού νεφρού και ενδοσκοπήσεων.
2014. H δημιουργία και λειτουργία διακλαδικής καρδιοχειρουργικής κλινικής, η δημιουργία και Παραρτήματος του Στρατιωτικού Φαρμακείου Αθηνών.
2015. Η δημιουργία του Τμήματος διάλυσης χημειοθεραπευτικών φαρμάκων.
2017. Η λειτουργία γραμματείας αποστράτων και μελών, η δημιουργία ξενώνα για τους συγγενείς των ασθενών, το ταχυδρομείο, μια καινοτομία για τα στρατιωτικά και πολιτικά Νοσοκομεία της πατρίδας μας.
2019. Η λειτουργία σύγχρονου Ακτινοθεραπευτικού Τμήματος με δωρεά του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχου. Η αναβάθμιση της ξενοδοχειακής υποδομής με την ανακαίνιση νοσηλευτικών μονάδων με δωρεές του ευπατρίδη Τσούνη, του ιδρύματος ΑΙΓΕΑΣ, του ιδρύματος Λεβέντη και του κ. Παπασταματίου.
2020. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα «Ελευθερία» στην αντιμετώπιση της πανδημίας COV-19.
2021. Η εφαρμογή και λειτουργία του ηλεκτρονικού προγραμματισμού εξέτασης στα εξωτερικά ιατρεία. Η αποτύπωση του αρχιτεκτονικού σχεδίου του Νοσοκομείου, οι μελέτες για την ανακαίνιση του οριζόντιου δικτύου και της πυρασφάλειας του Νοσοκομείου.
2022. Η δημιουργία λειτουργία της μονάδας ημερήσιας νοσηλείας. Η ανακαίνιση της Πτέρυγας των εξωτερικών ιατρείων.

Σήμερα το 401 ΓΣΝΑ με το ανθρώπινο δυναμικό του, τις αναβαθμίσεις στην ξενοδοχειακή υποδομή του (ανακαίνιση Νοσηλευτικών Μονάδων, ξενώνες για φιλοξενία συγγενών ασθενών), τον εξοπλισμό με όργανα Υψηλής τεχνολογίας (τμήματα Ακτινοθεραπείας, Απεικόνισης, Βιοπαθολογίας) παρέχει υψηλού επιπέδου υγειονομική φροντίδα.

Διαθέτει, 427 κλίνες κατανεμημένες σε 14 Νοσηλευτικές μονάδες που φιλοξενούν αντίστοιχα κλινικές όλων των ειδικοτήτων του παθολογικού και χειρουργικού τομέα και 52 κλίνες σε 4 Ειδικές Νοσηλευτικές Μονάδες (Πολυδύναμη ΜΕΘ, καρδιολογική-καρδιοχειρουργική, Τεχνητό Νεφρό, Ημερήσια Νοσηλεία).

Αποτελεί επίλεκτη μονάδα του Ελληνικού Στρατού που καθημερινά δίνει τη μάχη σε όλα τα μέτωπα ιατρικό –νοσηλευτικό-διοικητικό. Μπορεί να παραλληλισθεί με μονάδα των Ειδικών Δυνάμεων. Ζει καθημερινά σε καιρό ειρήνης πολεμικές συνθήκες καθώς καλύπτει όλες τις βαθμίδες υγείας ρόλου 1 έως και 4.Πολεμά με στόχο τη Νίκη που είναι η διατήρηση του αγαθού της υγείας. Τις περισσότερες φορές τα καταφέρνει.

Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Νοσοκομείου είναι η επιχειρησιακή του ετοιμότητα τύπου «Α», 24ωρες 365 μέρες το χρόνο και η εξωστρέφεια, όπως αυτή αποτυπώνεται από το 1986 όταν για πρώτη φορά διατίθενται κλίνες για τις ανάγκες του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Σήμερα με εισηγήσεις της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας έχει διευρυνθεί ο αριθμός των δικαιούχων έξω και ενδο-νοσοκομειακής περίθαλψης. Μένει να καθορισθεί με υπουργική απόφαση το ποσοστό εκτός ενεργού Στρατού της κάθε κατηγορίας των δικαιούχων.

Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η επιχειρησιακή ικανότητα του ιατρικού και Νοσηλευτικού προσωπικού ιδιαίτερα των χειρουργών με τη συμπλήρωση του απαιτούμενου χειρουργικού χρόνου σε αντιστοιχία με αυτές των αλμάτων, των καταδύσεων και των ωρών πτήσεων.

Όταν μεγαλώσω θα καταφέρω να πετύχω. Όλοι έχουμε πεί αυτή τη φράση κάποια στιγμή σε διάφορα στάδια της ζωής μας. Να κοιτάζουμε μπροστά, γιατί τα όνειρα και τα σχέδια δεν έχουν ηλικία. Να ακούμε τις ανησυχίες της νέας γενιάς.

Όπως μας νουθετεί ο νομπελίστας Σεφέρης, πριν μιλήσεις – Ακου, πρίν γράψεις-Σκέψου, πρίν πληγώσεις-Νιώσε, πρίν μιλήσεις-Αγάπησε, πριν τα παρατήσεις-Προσπάθησε,

Η ιατρική-νοσηλευτική είναι κοινή γλώσσα και σήμερα η μόνο ένωση των δυνάμεων μπορεί να κρατήσει ισχυρό το χώρο.

Βασικοί Στόχοι επώμεης 20ετίας είναι: (~~διαφάνεια 5-6~~)

Οργανωτικά.

Η θεσμική θωράκιση της λειτουργίας του, ως νοσοκομείου Βάσεως ετοιμότητας Α στην Υγειονομική περιφέρεια Στρατιωτικών Νοσοκομείων (8ης ΥΠΕ) με διοικητική και επιχειρησιακή υπαγωγή στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου Υγείας.

Η Εφαρμογή καλών πρακτικών και συνηθειών στα πλαίσια της αποδεικτικής ιατρικής. Η ολοκλήρωση της διαπίστευσης των εργαστηρίων και η πιστοποίηση του Νοσοκομείου με πρότυπα λειτουργίας.

Η διαφάνεια και η ενσυναίσθηση στην καθημερινή λειτουργία.

Οικονομικά.

Η τακτική συντήρηση εγκαταστάσεων -Η/Υμηχανημάτων σταθερά από τον κρατικό προϋπολογισμό της.
Η εφαρμογή του ψηφιακού μητρώου όλων των πράξεων του Νοσοκομείου με το σύστημα του Κέντρου Τεκμηρίωσης και κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών ΚΈΤEKNY DRG. Η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός σύγχρονου τεχνικό εφοδιαστικού συστήματος υποστήριξης, στα διεθνή πρότυπα.
Η θέσπιση οικονομικών κινήτρων για τα ανθρώπινο δυναμικό.

Έργα υποδομής.

Εξυπνο πράσινο Νοσοκομείο οικολογικά φιλικό στο περιβάλλον. Κτηριακές εγκαταστάσεις που βοηθούν στη θεραπεία.
Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτηριακών υποδομών με την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας, τη χρήση λειτουργικών συστημάτων σκίασης και τη μείωση του αποτυπώματος εκπομπής διοξειδίου άνθρακα,
Η δημιουργία φιλόξενων χώρων όπως αναζωογονητικών κήπων, η χρησιμοποίηση χρωμάτων στους διαδρόμους. Η αναβάθμιση της Ψηφιακής ετοιμότητας (αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων του νοσοκομείου με την ένταξη του εθνικού Ηλεκτρονικού φακέλου Υγείας). Η αγορά βιοιατρικού εξοπλισμού υψηλής Τεχνολογίας. Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Η εισαγωγή της τηλεϊατρικής.

Εκπαίδευση

Αγορά προγραμμάτων εξομοίωσης για χειρουργούς.
Η συνεργασία με πανεπιστημιακούς φορείς της Ελλάδος και του εξωτερικού.

Γυναίκες και Άνδρες του 401 ΓΣΝΑ

Το Νοσοκομείο μας είναι ένας ζωντανός οργανισμός με τα προβλήματα του, ένας χώρος που περνάμε σημαντικό χρόνο από τη ζωή μας, μερικές φορές περισσότερο από όσο περνάμε με τους δικούς μας ανθρώπους. Είναι το δεύτερο σπίτι μας. Να είστε περήφανοι που εργάζεσθε στο μεγαλύτερο Στρατιωτικό Νοσοκομείο και ένα από τα καλύτερα νοσοκομεία της χώρας. Σας ευχαριστώ όλους για τη συνεχή προσπάθεια βελτίωσης της ποιοτικής αναβάθμισης των παρεχομένων υπηρεσιών. Η ιστορία να είναι ο κριτής των έργων μας.

Κύριε Αρχηγέ ΓΕΕΘΑ με την δική σας καθοδήγηση στις κατευθύνσεις της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Αμυνας και την αμέριστη συμπαράσταση του κ Α ΓΕΣ, Νοσοκομείο προσαρμόστηκε αποτελεσματικά στις προκλήσεις του περιβάλλοντος παραμένοντας σταθερό στα δομικά του χαρακτηριστικά και στις λειτουργικές του επιδιώξεις.

κ Αρχηγέ στο πρόσωπο σας, ευχαριστούμε όλους τους διατελέσαντες στη Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Αμυνας και στη Στρατιωτική Ηγεσία του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας , του Γενικού Επιτελείου Στρατού που συνέβαλλαν στην στήριξη του έργου του Νοσοκομείου και στην εύρυθμη λειτουργία του.

Ως Δκτης του 401 ΓΣΝΑ, σας διαβεβαιώνω ότι στην αρχή της δεύτερης 50ετίας διαχειριζόμαστε την καθημερινότητα και ονειρευόμαστε με ρεαλισμό το μέλλον, προκειμένου το 401 ΓΣΝΑ να είναι ταγός στις εξελίξεις στον τομέα της Στρατιωτικής Ιατρικής και της Νοσηλευτικής.

Η σημερινή γενέθλιος ημέρα αφιερώνεται στο προσωπικό Στρατιωτικό και Πολιτικό του Νοσοκομείου που διαχρονικά το υπηρετεί και συμβάλει στη καλή του φήμη.

Ζήτω το ανθρώπινο δυναμικό του 401 ΓΣΝΑ. Ζήτωσαν οι ένοπλες δυνάμεις.

401 ΓΕΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Πενήντα χρόνια προσφοράς

Πενήντα χρόνια πριν, γεννήθηκε ένα αστέρι

κοιτίδα της ιατρικής κι έπαλξη προσφοράς: Το 401

Παλμός ζωής για το στρατό, πεδίο χρέους των γιατρών

λαμπάδα των νοσηλευτών και του προσωπικού του.

—

Ο Ιπποκράτης χαίρεται τον όρκο του να βλέπει

σημαία υψωμένη σε κάθε του γωνιά.

Στελέχη που το τίμησαν με την αποστολή τους

με περηφάνια αγάλλονται να το κοιτούν ψηλά.

–

Σαν μάνας χάδι στοργικό το Τετρακόσα Ένα

για τον καθένα που ζητά κάπου να κρατηθεί

όταν αρρώστια αφαιρεί το μέγιστο αγαθό.

Κόντρα στο θάνατο, πενήντα χρόνια παιανίζει εδώ

μια μελωδία αθάνατη ήθους κι αυτοθυσίας

γνώσης και εμπειρίας και ύψιστης τιμής.

–

Ζεστές σαν μέλι οι ματιές, χαμόγελα στα χείλη,

χέρια που καλοπιάνουνε σώματα και καρδιές,

λόγια παρηγορητικά που σε χαϊδεύουν.

Μες στους θαλάμους φτερουγούν αγώνες για ζωή

κι αγκάλες που απλώνονται σε κάθε προσκεφάλι.

Χρέος και αυταπάρνηση βαδίζουν πλάι – πλάι

και οδηγούν τα βήματα προς τις κορφές της ιατρικής.

–

Η δόξα υπερίπταται στο 401, σαν δάφνη πενηντάχρονη

μ΄αγέραστα κλαδιά και θαλερές τις ρίζες.

Ευχή και προσευχή μαζί ν’ ανθίζει στο διηνεκές

και να ‘ναι σκέπη του στρατού σε δύσκολες στιγμές,

όταν φιλορροεί η ζωή κι οι αντοχές ραγίζουν.

–

Αριστογείτων Γ. Χαραλαμπάκης

Αντγος ε.α. – Kαρδιολόγος – Επ. πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Ιατρών Λογοτεχνών

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Ιστοσελίδα Military Network : Άρθρο 15/11/2022

Ἡ κατασκευὴ καὶ τὰ πρῶτα χρόνια λειτουργίας του 401 ΓΣΝΑ, Αντγου (YI) Κ. Κυριακόπουλου σε μορφή pdf : εδώ

Ημερήσια Δγή Υπτγου (ΥΙ) Δημητρίου Κασίμου, σε μορφή pdf : εδώ

Ποίημα για το 401 ΓΣΝΑ του Αντγου (ΥΙ) Α. Χαραλαμπάκη, σε μορφή pdf : εδώ

Επιμέλεια ανάρτησης
Α. Τασιόπουλος
Υποστράτηγος ε.α
Οι φωτογραφίες προστέθηκαν από την ΕΕΥΕΔ

Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης τὴν 26η Ὀκτωβρίου 1912

– 2022.10.25
– ΕΕΥΕΔ

Στα πλαίσια του εορτασμού της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης την 26η Οκτωβρίου 1912, η ΕΕΥΕΔ προσκάλεσε τον Συνάδελφο και Μέλος της, Υποστράτηγο (ΥΙ) ε.α Κυριακόπουλο Κωνσταντίνο να “εκφωνήσει” τον πανηγυρικό της ημέρας. Ο πανηγυρικός του είναι ένα εξαιρετικό κείμενο που περιγράφει τα γεγονότα που προηγήθηκαν της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Αναφέρεται στην διαφωνία Βασιλέως και Πρωθυπουργού για την κατά προτεραιότητα απελευθέρωση της πόλης. Ο αναγνώστης μεταφέρεται στο στο κλίμα και “άρωμα” της εποχής, μέσα από τα μηνύματα, δηλώσεις και δημοσιεύματα που περιλαμβάνονται στο άρθρο. Ευχαριστούμε τον Συγγραφέα για την συμμετοχή του στον εορτασμό της επετείου απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης.

ΔΣ/ΕΕΥΕΔ

Ο Κ. Κυριακόπουλος γεννήθηκε το 1940 στον Πύργο Ἠλείας. Εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1958 και αποφοίτησε το 1964. Ειδικεύτηκε εις την Νευροχειρουργική. Ἀποστρατεύτηκε με τον Βαθμὸ του Ὑποστρατήγου (Υ.Ι.).

Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἄσκηση της Νευροχειρουργικῆς τὰ τελευταῖα 25 χρόνια ασχολήθηκε καὶ μὲ τὴν ἱστορία τῆς Στρατιωτικής Ἰατρικής και την νεώτερη Ἑλληνικὴ Ἱστορία γενικώτερα. Είναι εκ των συγγραφέων τῆς Ἱστορίας τοῦ 424 ΓΣΝΕ καὶ της Ἱστορίας της ΣΙΣ, βιβλίων ποὺ ἔχουν ἐκδοθεῖ ἀπὸ τὴν ΕΕΥΕΔ. Πλήρες βιογραφικό εδώ

Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης τὴν 26η Ὀκτωβρίου 1912

– 2022.10.14
– Κυριακόπουλος Κων.
– Υποστράτηγος ΥΙ ε.α

Συνηθίζεται στὴν ἐκφώνηση πανηγυρικῶν νὰ παρουσιάζονται διθύραμβοι, χωρὶς ὅμως νὰ παρουσιάζωνται τὰ ἀκριβῆ ἱστορικὰ στοιχεῖα, μὲ συνέπεια ὁ πολὺς κόσμος νὰ παραμένει ἀδαὴς τῶν διαφόρων συμβάντων. Παρατηρεῖται μάλιστα τὸ φαινόμενο, ὅσο πιὸ ἄσχετοι νὰ εἶναι ὁρισμένοι τόσο νὰ ἐπιμένουν στὶς ἐσφαλμένες ἀπόψεις τους. Ὅμως ἕνας πανηγυρικὸς πρέπει νὰ ἀναφέρεται σὲ πραγματικὰ καὶ ὄχι ἐπιθυμητὰ γεγονότα.

Ἡ Θεσσαλονίκη ἦταν στὶς ἀρχὲς τοῦ 20^οῦαἰῶνα ἦταν ἡ αἰώνια πολύφερνη νύφη. Ἡ Ρωσία τὴν ἔβλεπε σὰν τὸν μόνο τρόπο νὰ βγοῦν στὸ Αἰγαῖο, διὰ μέσου κρατῶν ποὺ ἀνῆκαν στὴν ἐπιρροή της. Ἡ Αὐστροουγγαρία μετὰ τὴν Βοσνία-Ἐρζεγοβίνη, ποὺ εἶχε προσαρτήσει, ὀνειρευόταν τὴν ἔξοδό της στὸ Αἰγαῖο. Οἱ Σέρβοι καὶ οἱ Βούλγαροι τὴν ἤθελαν σὰν μέρος τῆς Μακεδονίας, ποὺ ὀνειρευόντουσαν στὴν ἐπικράτεια τους καὶ κυρίως γιὰ τὸ λιμάνι της. Οἱ Ἄγγλοι καὶ Γάλλοι δὲν εἶχαν βλέψεις γιὰ τὴν πόλη. Ἐνδιαφερόντουσαν ὅμως νὰ μὴν πέσει στὰ χέρια τῶν ἄλλων μεγάλων δυνάμεων, ἢ ἔστω τῶν βαλκάνιων συμμάχων ποὺ τὶς συμπαθοῦσαν. Ἔτσι κάθε προσπάθεια γιὰ τὸν ἔλεγχό της βρίσκοταν στὶς βλέψεις τους.

Ἡ Ἑλλάδα τὴν ἴδια περίοδο βρίσκοταν ὑπὸ τὸν διεθνῆ οἰκονομικὸ ἔλεγχο (κάτι ποὺ μᾶς θυμίζει τὴν σύγχρονη ἐποχὴ τῶν μνημονίων, ὅλα συνέπειες τῆς ἀσύνετης συμπεριφορᾶς τῶν ἰθυνόντων). Εἶχε προηγηθεῖ ὁ ἀπὸ τοὺς ὑπεύθυνους ὀνομαζόμενος «ἀτυχὴς» πόλεμος τοῦ 1897, ποὺ τόσα δεινὰ εἶχε ἐπισωρεύσει στὸν Ἑλληνικὸ λαό. Ἡ ἀδιαφορία συνεχιζότανε πρᾶγμα ποὺ ἀνάγκασε τὸν στρατὸ ἑνωμένο μὲ τὸν λαὸ νὰ ἐπαναστατήσει τὸ 1909 στὸ Γουδί, ποὺ ἀποτέλεσε τὴν ἀρχὴ τῆς ἀναγεννήσεως τῆς Ἑλλάδος. Ἡ ἐπανάσταση ἀπετέλεσε τὴν ἀρχὴ τῆς ἀναγέννησης τῆς Ἑλλάδας, ποὺ ἦταν τόσο ἀπαραίτητη γιὰ τὴν ἐπιβίωσή της, καμμιὰ σχέση δὲν εἶχε μὲ τὴν ἐθνοκτόνο δικτατορία τοῦ 1967. Προέβη σὲ ἀναδιάταξη τῶν ἐνόπλων Δυνάμεων, ἐνῶ εἶχε τὴν ἔμπνευση νὰ ἀναθέσει τὴν Κυβέρνηση στὸ ἀνατέλλον ἀστέρι τῆς Ἑλληνικῆς πολιτικῆς Σκηνῆς τὸν Ἐλευθέριο Βενιζέλο. Ὅσον ἀφορᾶ στὸ Στρατὸ ἀμέσως ἔκανε πράξη τὴν ἀπομάκρυνηση τοῦ διαδόχου καὶ τῶν πριγκίπων ἀπὸ τὸ στρατό, ὅπου κατεῖχαν ἀνώτατες θέσεις, θεωρώντας τους, ὅπως πράγματι ἦσαν, ὑπαίτιους τῆς διαφθορᾶς, ποὺ ἐπικρατοῦσε στὸ στράτευμα. Ὁ Βενιζέλος, ὅταν ἀνέλαβε τὴν διακυβέρνηση τῆς Χώρας ἐπανέφερε τοὺς βασιλόπαιδες στὶς προηγούμενες θέσεις τους, παρὰ τὶς ἔντονες ἀντιρρήσεις τῶν μελῶν τῆς ἐπαναστατικῆς ἐπιτροπῆς. Ὁ Βενιζέλος εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς φρόντισε, παρὰ τὶς ἐγγενεῖς δυσχέρειες τῆς Ἑλληνικῆς γραφειοκρατικῆς διαδικασίας, γιὰ τὴν ταχεῖα παραγγελία στρατιωτικῶν ὑλικῶν ἀπαραίτητων γιὰ τὴν προβλεπόμενη πολεμικὴ ἀναμέτρηση, ἐνῶ συγχρόνως μετεκάλεσε ξένες (Γαλλικὴ καὶ Ἀγγλικὴ) στρατιωτικὲς ἀποστολές, γιὰ τὴν ἐκπαίδευση καὶ ἀναδιάρθρωση τῶν Ἑλληνικῶν ἐνόπλων δυνάμεων.

Ἤδη ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 20^οῦ αἰῶνα τὸ κλῖμα στὰ Βαλκάνια ἦταν ἀρνητικὰ φορτισμένο κατὰ τῶν Νεοτούρκων. Ὁ ἐθνικισμὸς τοῦ κινήματος τῶν «Νεότουρκων», οἱ ὁποῖοι οὐσιαστικὰ εἶχαν ὑπὸ τὸν ἔλεγχό τους τὴν ἐξουσία τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴ συσπείρωση τῶν ὑπόλοιπων κρατῶν τῆς Βαλκανικῆς ἐναντίον τους.

Τὴν ἴδια περίοδο τὸ Κρητικὸ ζήτημα, δηλαδὴ ἡ ἕνωση τῆς Κρήτης μὲ τὴν Ἑλλάδα, ἐπιδείνωσε τὶς σχέσεις μεταξὺ τῆς χώρας μας καὶ τῆς Τουρκίας, ἐνῶ ἡ προσωρινὴ ἀπελευθέρωση τῶν Δωδεκανήσων κατὰ τὸν Ἰταλοτουρκικὸ πόλεμο εἶχε ἤδη σημάνει τὴν ἔναρξη τῶν Ἑλληνοτουρκικῶν τριβῶν.

Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος, παρακολουθοῦσε τὶς τότε διπλωματικὲς ἐξελίξεις στὸ διεθνὲς περιβάλλον. Παράλληλα λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψη, ὅτι τὸ Ἑλληνικὸ κράτος βρισκόταν σὲ φάση ἀνασύνταξης καὶ ἀνασυγκρότησης ἀπέφευγε νὰ συγκρουσθεῖ μονομερῶς μὲ τὴν Τουρκία. Οἱ προσπάθειές του γιὰ ἀποφυγὴ τῆς ἔνοπλης σύγκρουσης τερματίστηκαν μὲ τὴν κήρυξη τοῦ πολέμου κατὰ τῆς Τουρκίας ἀπὸ τὸ Μαυροβούνιο, στὶς 25 Σεπτεμβρίου 1912. Λίγο ἀργότερα μὲ ἀφορμὴ τὴν παραπάνω ἐξέλιξη, ἡ Ἑλλάδα συντάχθηκε στὸ στρατόπεδο τῆς Σερβίας καὶ τῆς Βουλγαρίας.

Στὶς 3 Οκτωβρίου, οἱ τρεῖς βαλκανικὲς χώρες ἀπέστειλαν τελεσίγραφο στὴν Ὑψηλὴ Πύλη μὲ τὸ ὁποῖο αἰτοῦνταν τὴν ἱκανοποίηση μιᾶς σειρᾶς ζητημάτων, ὅπως π.χ. τὴν ἐπικύρωση τῆς ἐθνικῆς αὐτονομίας τῶν χριστιανικῶν κοινοτήτων. Τὸ τελεσίγραφο ἀπορρίφθηκε καὶ οἱ στρατιωτικὲς ἐπιχειρήσεις ἀντικατέστησαν τὴ διπλωματία.

Μὲ τὸ ξέσπασμα τοῦ Πολέμου, οἱ βαλκανικὲς χῶρες ἐστράφησαν ἐναντίον τῶν Ὀθωμανῶν καὶ ξεκίνησαν τὴν ἐπεκτατικὴ πορεία. Ἡ Ἑλλάδα μπῆκε στὸν πόλεμο στὶς 5 Ὀκτωβρίου 1912 συμμαχώντας μὲ τὶς ἄλλες τρεῖς Βαλκανικὲς δυνάμεις ἀπέναντι στὴν Οθωμανικὴ αὐτοκρατορία. Ἡ ἀποδοχὴ τῆς Ἑλλάδας στὸ συνασπισμὸ τῆς Σερβίας, Βουλγαρίας καὶ Μευροβουνίου ὀφείλοταν στὸν διπλωματικὸ ἐλιγμὸ τοῦ Βενιζέλου, ποὺ εἶχε ἀποστείλει σὲ μυστικὴ ἀποστολὴ τὸν Ἰωάννη Μεταξᾶ μὲ ἐντολὴ νὰ τονίσει τὴν σημασία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ναυτικοῦ στὸν προετοιμαζόμενο πόλεμο, ἀφοῦ οἱ ἄλλες χῶρες ἐστεροῦνταν τονίζοντα;, ὅτι ἐν ἐναντία περιπτώσει ὁ Τουρκικὸς στόλος θὰ δροῦσε ἀνενόχλητος στὸ βόρειο Αἰγαῖο μὲ τρομακτικὲς συνέπειες γιὰ τὶς τρεῖς συνασπιμένες χῶρες. Ἔτσι ἡ Ἑλλάδα ἔγινε δεκτὴ στὴ συμμαχία, πρὸς μεγάλη στενοχώρια τῶν Βουλγάρων, ποὺ ἐξ ἀνάγκης ἐδέχθησαν τὴν Ἑλλάδα, κάτι ποὺ τοὺς κατέστρεφε τὰ προαιώνια σχέδιά τους γιὰ τὴν κατάληψη τῆς Μακεδονίας καὶ ἰδιαίτερα τῆς Θεσσαλονίκης. Δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε μὲ τίποτε τὸν Μακεδονικὸ ἀγῶνα τοῦ 1904-1908 καὶ τὶς ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων φρικαλεότητες τῶν Βουλγάρων.

Ἡ Στρατιὰ Θεσσαλίας μὲ ἀρχιστράτηγο τὸν διάδοχο Κωνσταντῖνο πορεύεται πρὸς βορρᾶ καὶ δίνει νικηφόρες μάχες στὴ Δυτικὴ Μακεδονία. Οἱ τουρκικὲς δυνάμεις μετὰ τὴν ἧττα στὸ Σαραντάπορο, κατευθύνθηκαν στὰ Γιαννιτσᾶ δίνοντας ἀμυντικὴ μάχη γιὰ νὰ ἀνακόψουν τὴν Ἑλληνικὴ πορεία προς τὴν Θεσσαλονίκη, ὅμως ὁ Ἑλληνικὸς στρατὸς νίκησε στὴ μάχη καὶ προωθήθηκε στὴν πόλη. Ἔπειτα ἀπὸ τὴν Μάχη τῶν Γιαννιτσῶν ἔφτασαν ἔξω ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη.

Προκειμένου νὰ καθυστερήσουν τὸν Ἑλληνικὸ στρατό, οἱ Τοῦρκοι κατέστρεψαν τὶς γέφυρες τοῦ Λουδία, τοῦ Ἀξιοῦ καὶ τοῦ Γαλλικοῦ. Ταυτόχρονα, ἀγγελιοφόροι μετέφεραν τὸ μήνυμα, ὅτι μία βουλγαρικὴ μεραρχία βρισκόταν στὴν πεδιάδα τοῦ Λαγκαδᾶ. Ἡ κατασκευὴ νέας γέφυρας ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες ἀπαιτοῦσε χρόνο πολύ, ἀλλὰ καὶ ὑλικά. Ὁ κίνδυνος νὰ χαθεῖ ἡ Θεσσαλονίκη γινόταν ὅλο καὶ πιὸ ὁρατός. Με τὴ βοήθεια τῶν κατοίκων ἀπὸ τὶς γύρω περιοχὲς (Μάλγαρα, Κύμινα, Χαλάστρα, Σίνδος) στὶς 25 Ὀκτωβρίου ὁ Ἑλληνικὸς στρατὸς πέρασε τὸν Ἀξιὸ ποταμὸ καὶ ἑτοιμάστηκε νὰ ἐπιτεθεῖ στὴ Θεσσαλονίκη.

Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε στὶς 26 Ὀκτωβρίου 1912 μὲ τὴν εἴσοδο στὴν πόλη τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων. Τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς πόλεως προηγήθηκε παρασκήνιο καὶ ἐπίμονη προσπάθεια τοῦ Βενιζέλου νὰ πείσει τὸν ὑπερφύαλο Κωνσταντῖνο νὰ στραφεῖ πρὸς τὴν Θεσσαλονίκη καὶ ὄχι πρὸς τὸ Μοναστήρι, ὅπως ἐπιθυμοῦσε. Δὲν γνωρίζουμε γιατί ὑπῆρχε αὐτὴ ἡ ἐπιμονή του. Τὴν 20^ὴ Ὀκτωβρίου οἱ Ἑλληνικὲς δυνάμεις κατόπιν ἀποφάσεως Κωνσταντίνου, προετοιμάζοταν νὰ κατευθυνόταν στὴν Βόρεια Μακεδονία, προς ἀπελευθέρωση αὐτῆς. Ὁ Βενιζέλος ἀντέδρασε ἐπίμονα σὲ αὐτή.

Ἀκολούθησε ὁ παρακάτω τηλεγραφικὸς διάλογος.

«Ἐλ. Βενιζέλος Ἀναμένω νὰ μοὶ γνωρίσητε τὴν περαιτέρω διεύθυνσιν, ἣν θ’ ἀκολουθήσῃ ἡ προέλασις τοῦ στρατοῦ Θεσσαλίας. Παρακαλῶ μόνον νὰ ἔχητε ὑπ’ ὄψιν, ὅτι σπουδαῖοι πολιτικοὶ λόγοι ἐπιβάλλουσι νὰ εὑρεθῶμεν μίαν ὥραν ταχύτερον εἰς Θεσσαλονίκην.

Κωνσταντῖνος Ὁ στρατὸς δὲν θὰ ὁδεύσῃ κατὰ τῆς Θεσσαλονίκης. Ἔχω καθῆκον νὰ στραφῶ κατὰ τοῦ Μοναστηρίου, ἐκτὸς ἂν μοῦ τὸ ἀπαγορεύετε.

Ἐλ. Βενιζέλος. Σᾶς το ἀπαγορεύω!»

Μετὰ τὴν ἔντονη διαφωνία τοῦ Βενιζέλου μὲ τὸν Κωνσταντῖνο, ἐπικράτησε ἡ διαταγὴ τοῦ Πρωθυπουργοῦ καὶ τὰ Ἑλληνικὰ στρατεύματα ὕστερα καὶ ἀπὸ ἐντολὴ τοῦ Βασιλιᾶ Γεωργίου Α΄, κατόπιν ἔντονης παραστάσεως τοῦ Βενιζέλου πρὸς αὐτὸν ἐστράφησαν πρὸς ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης. Στὶς 25 Οκτωβρίου 1912, τὰ Ἑλληνικὰ στρατεύματα περικύκλωσαν τὴν Θεσσαλονίκη.

Ὁ Δούσμανης στὰ ἀπομνημονεύματά του, ποὺ ἐκδοθήκανε τὸ 1946, παρουσιάζει τὸ συμβὰν ἀπὸ τὴν ἄποψη τοῦ Ἐπιτελείου τοῦ Κωνσταντίνου καὶ προβαίνει σὲ κρίσεις, ποὺ δείχνουν τὴν ἄποψη τῶν φιλοβασιλικῶν, ποὺ τόσα δεινὰ προκαλέσανε στὴν Ἑλλάδα τόσο τὸ 1897, ὅσο καὶ τὸ 1917 καὶ τὸ 1920-1922. Παραθέτουμε τὸ τμῆμα αὐτὸ τῶν ἀπομνημονευμάτων τοῦ Δούσμανη:

«Ὁ διάδοχος πειραχθεὶς ἐκ τῆς θλιβερᾶς ἐπεμβάσεως τοῦ πρωθυπουργοῦ ἀναμειχθέντος εἰς ἀλλότρια καθήκοντα ἀπήντησε διὰ τηλεγραφήματος, ὅπερ συνέταξεν ἰδίᾳ χειρὶ καὶ εἰς ὃ ἀνέφερεν ὅτι:

«Ἡ κατεύθυνσις τῆς ὑποχωρήσεως καὶ αἱ προθέσεις τοῦ πολέμου θὰ καθορίσωσι τὴν προέλασιν καὶ κατεύθυνσιν τῆς ὑπ’ ἐμὲ στρατιᾶς», προσθέσας σὺν τοῖς ἄλλοις «Νὰ παύσῃ τοῦ λοιποῦ ἡ Κυβέρνησις ἀναρμοδίως γνωματεύουσα καὶ (ἐκ τοῦ) μακρόθεν ἀναμιγνυομένη εἰς τὰς πολεμικὰς ἐπιχειρήσεις».

Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἀρκεῖ ἡ δήλωση τοῦ Γάλλου Προέδρου Κλεμανσώ, ποὺ εἶπε τὸ χαρακτηριστικό, «ἀλλοίμονο, ἂν ἀφήσουμε τοὺς στρατιωτικοὺς νὰ ἀποφασίζουν γιὰ τὸν Πόλεμο».

Δὲν εἶναι μόνο τὰ ὅσα ἀναφέρει, 44 χρόνια μετὰ τὰ ἀξιοσημείωτα γιὰ τὴν Ἑλλάδα γεγονότα, ποὺ εἶναι τόσο ἐξωφρενικά, ἀλλὰ σὲ ἄλλη πραγματεία του γράφει τὰ ἑξῆς ἐξωφρενικά.

«Ἡ Θεσσαλονίκη δὲν κατεκτήθη ὑφ’ ἡμῶν κατὰ τὸν ἐναντίον τῆς Τουρκίας πόλεμον τοῦ 1912. Ἡ Θεσσαλονίκη κατεκυρώθη ὑπὲρ ἡμῶν εἰς Κιλκίς, εἰς τὴν Κρέσναν, εἰς τὴν Τζουμαγιάν, ὅπου κατεστήσαμεν τοὺς Βουλγάρους ἀνικάνους νὰ ἀμφισβητήσωσι τὴν κατοχὴς τῆς Ἑλληνικωτάτης ἱστορικῶς ταύτης πόλεως τῆς Μακεδονίας». Ὁ φανατισμὸς τοῦ Δούσμανη δὲν ἔχει παρέλθει παρὰ τὶς ζημιές, ποὺ προκάλεσε στὴν Ἑλλάδα, κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ 1917 καὶ κατὰ τὴν Μικρασιατικὴ καταστροφή, ἀφοῦ ὑπῆρξε ἄτυπος σύμβουλος τοῦ Κωνσταντίνου. Ποιός ἀλήθεια γράφει ἱστορία μὲ ὑποθέσεις; Πίστευε ὁ Δούσμανης, ὅτι ἂν δὲν εἶχε καταληφθεῖ ἡ Θεσσαλονίκη ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό, λίγο πρὶν οἱ Βούλγαροι φτάσουν στὰ περίχωρά της, ὅτι ὁ Ἑλληνικὸς στρατὸς θὰ κέρδιζε τὸν Ἑλληνοβουλγαρικὸ πόλεμο τοῦ 1913; Μὲ τὴν Μακεδονία καὶ τὴν Θεσσαλονίκη κατεχόμενη ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους πῶς θὰ γινότανε ὁ ἐφοδιασμὸς τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων, ὅταν ἡ Θεσσαλονίκη δὲν κατεχότανε ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες; Εὐτυχῶς ὅμως ποὺ δὲν ἐπικράτησαν οἱ ἄστοχες ἀπόψεις τοῦ Κωνσταντίνου.

Ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις γιὰ τὴν παράδοση τῆς πόλης μὲ τὸν Χασὰν Ταξὶν πασᾶ, τὸν Ὀθωμανὸ στρατηγὸ ἐπιφορτισμένο μὲ τὴν ὑπεράσπιση τῆς πόλης. Ὁ Ταξὶν Πασᾶς, ποὺ ὑπερασπιζόταν τὴ Θεσσαλονίκη, δὲν εἶχε ἄλλη δυνατότητα παρὰ νὰ ζητήσει μιὰ ἔντιμη συμφωνία γιὰ τὴν παράδοση τῆς πόλης. Στὶς 25 Ὀκτωβρίου οἱ ἀπεσταλμένοι του ζήτησαν νὰ ἐπιτραπεῖ στὸν Ταξὶν νὰ ἀποσυρθεί μὲ τὸ στρατὸ καὶ τὸν ὁπλισμό του στὸ Καραμπουρνοῦ καὶ νὰ παραμείνει ἐκεῖ μέχρι τὸ τέλος τοῦ πολέμου. Ἡ Ἑλληνικὴ πλευρὰ ἀπέρριψε τοὺς ὅρους του καὶ τοῦ πρότεινε τὴν παράδοση τοῦ στρατοῦ του καὶ τὴ μεταφορά του στη Μικρὰ Ἀσία μὲ δαπάνες τῆς Ἑλληνικῆς κυβερνήσεως. Ὁ Κωνσταντῖνος τηλεγράφησε στὴν Κυβέρνηση, τὸ ἀπόγευμα τῆς 26^ης Ὀκτωβρίου, ὅτι ὁ Ταξὶν δέχεται τὶς προτάσεις του. «Ὅθεν διέκοψα ἀμέσως τὴν προέλασιν καὶ ἀπέστειλα δύο ἀξιωματικούς πρὸς σύνταξιν σχετικοῦ πρωτοκόλλου καταθέσεως τῶν ὅπλων καὶ παραδόσεως τῆς πόλεως, πρὸ τῆς ὁποίας εὑρίσκονται ἤδη τὰ στρατεύματα ἡμῶν».

Το Πρωτόκολλο παράδοσης τῆς Θεσσαλονίκης στὸν Ἑλληνικὸ στρατὸ ὑπογράφτηκε στὸ Διοικητήριο μετὰ τὴν τηλεγραφικὴ ἐντολὴ τοῦ πρωθυπουργοῦ πρὸς τὸν ἀρχιστράτηγο: «Νὰ ἀποδεχθῆτε τὴν προσφερομένην ὑμῖν παράδοσιν τῆς Θεσσαλονίκης καὶ νὰ εἰσέλθητε εἰς ταύτην ἄνευ χρονοτριβῆς». Καὶ στὸ σημεῖο αὐτό, ὁ Δούσμανης ἀναφέρει, ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος ἀπάντησε στὸν πρωθυπουργό, ὅτι «εἶμαι ὁ μόνος ἁρμόδιος νὰ κρίνω εὑρισκόμενος ἐπὶ τόπου, ἐπιβάλλων τοῦς ὅρους». Δὲν κρίνουμε σκόπιμο νὰ προβοῦμε σὲ κρίσεις γιὰ τὴν νοοτροπία τοῦ Κανωσταντίνου, ποὺ εἶχε μεγαλώσει μὲ τὴν ἄποψη τῆς «ἐλέῳ Θεοῦ βασιλείας».

**Πρωτόκολλο Παραδόσεως της Θεσσαλονίκης υπογεγραμένο από τον Βίκτωρα Δούσμανη και τον Ιωάννη Μεταξά.**

Ὁ Ταξὶν παρέδωσε τὴν πόλη στοὺς Έλληνες, ἄνευ ὅρων μὲ 25.000 αἰχμαλώτους, μὲ συμφωνία ποὺ ὑπεγράφη στὸ χωριὸ Τοψὶν (σημερινὴ Γέφυρα).

Το ἱστορικὸ πρωτόκολλο μὲ δέκα άρθρα, γραμμένο στὴ γαλλικὴ γλώσσα, ὑπέγραψαν τελικὰ ὁ ἀρχηγὸς τοῦ Τουρκικοῦ στρατοῦ Χασὰν Ταξὶν πασᾶς καὶ ἀπὸ πλευράς τῶν Ἑλλήνων οἱ πληρεξούσιοι ἀξιωματικοὶ τοῦ ἐπιτελείου τοῦ Κωνσταντίνου, Βίκτωρ Δούσμανης καὶ Ἰωάννης Μεταξᾶς. Ἡ παράδοση τῆς πόλεως ἔγινε ἄνευ ὅρων καὶ σύμφωνα μὲ τὸ ἄρθρο 3 τοῦ πρωτοκόλλου: «Ἡ πόλις τῆς Θεσσαλονίκης παραδίδεται εἰς τὸν Ἑλληνικὸν στρατὸν ὣς τὴν συνομολόγησιν τῆς εἰρήνης». Οἱ Ἕλληνες φάνηκαν γενναιόδωροι καὶ ἔδοσαν τὸ δικαίωμα στοὺς ἀνώτερους Τούρκους ἀξιωματικοὺς νὰ διατηρήσουν τὰ ξίφη τους καὶ νὰ εἶναι ἐλεύθεροι στὴ Θεσσαλονίκη (ἄρθρο 4).

Ἦταν τὸ τέλος μιᾶς ἀγωνιώδους σειρᾶς διαπραγματεύσεων ἀνάμεσα στὴν Τουρκικὴ Διοίκηση καὶ τὸ Ἑλληνικὸ ἐπιτελεῖο τοῦ Κωνσταντίνου, ποὺ εἶχε ἐγκατασταθεῖ στὴ βίλα Μοδιάνο, στὴ Γέφυρα, ποὺ στεγάζει σήμερα τὸ Μουσεῖο τῶν Βαλκανικών Πολέμων.

Νὰ πῶς παρουσιάστηκε στὴν ἐφημερίδα Ἀκρόπολις ἡ παράδοση τῆς πόλεως.

Στὴν παράδοση στοὺς Ἕλληνες -γιατὶ προέλαυνε καὶ ὁ βουλγαρικὸς στρατὸς μὲ σκοπὸ νὰ μπεῖ πρῶτος στὴν πόλη- συνέβαλαν, πέρα ἀπὸ τὶς στρατιωτικὲς ἀδυναμίες τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ καὶ ἡ προτίμηση τοῦ Τούρκου στρατηγοῦ νὰ παραδώσει τὴν πόλη στοὺς Ἕλληνες, παρὰ στοὺς Βουλγάρους.

Ὅπως ἀναφέρει ὁ Δούσμανης: «Ἡ σύνταξις τῆς συμβάσεως καὶ ἡ ὑπογραφὴ ἐπερατώθη περὶ τὴν 1.30 μετὰ μεσονύκτιον (τῆς 27^ης), ἐσυμφωνήσαμεν ὅμως νὰ θέσωμεν ὡς ἡμερομηνίαν τὴν 26^ην Ὀκτωβρίου, διότι ἐξ ὑπαιτιότητος τῶν Τούρκων ἐβραδύναμεν νὰ συναντηθῶμεν…»

Ὅσον ἀφορᾶ στὴν εἴσοδο τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων στὴν πόλη ἁπλῶς ἀναφέρουμε, ὅτι ὁ πρῶτος ἐπὶ κεφαλῆς ἀξιωματικὸς ποὺ μπῆκε στὴν πόλη ἦταν ὁ ὑπομοίραρχος Κωνσταντῖνος Μανωλκίδης -τότε ἡ Χωροφυλακὴ ἀποοτελοῦσε τμῆμα τοῦ Στρατοῦ- ὁ ὁποῖος εἶχε διαταγὴ νὰ παραλάβει καὶ νὰ συνοδεύσει τοὺς Τούρκους ἀξιωματικοὺς στὸ Ἑλληνικὸ στρατηγεῖο στὸ Τοψὶν στὸ πλαίσιο τῶν Ἑλληνοτουρκικῶν διαπραγματεύσεων γιὰ τὴν παράδοση τῆς πόλης. Διανυκτέρευσε μάλιστα τὸ βράδυ στὸ ξενοδοχεῖο «Ὄλυμπος Παλλάς», στὴν πλατεῖα Ἐλευθερίας. Πολλοὶ Ἕλληνες κάτοικοι τὴ πόλεως συνωστίζονταν στὶς τζαμαρίες τοῦ ξενοδοχείου γιὰ νὰ δοῦν ἀπὸ κοντὰ τὸν ἔνστολο Ἕλληνα ἀξιωματικό. Πρέπει ἐδῶ νὰ ἀναφερθεῖ ὅτι οἱ Ἕλληνες ἀποτελοῦσαν μειοψηφία , ἀφοῦ κατὰ τὴν ἀπογραφὴ τοῦ 1910 κατοικοῦσαν στὴ Θεσσαλονίκη 65.000 Ἑβραῖοι, 35.000 Ἕλληνες, 30.000 Τοῦρκοι καὶ 2.200 κάτοικοι ἄλλων ἐθνοτήτων (Ἀρμένιοι, Βούλγαροι κτλ). Συνεπῶς μὲ ποιό δικαίωμα οἱ Βούλγαροι ἀπαιτοῦσαν τὴν ἀπὸ μέρους τους κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης;

29 Οκτωβρίου, o βασιλιάς Γεώργιος Α’ και αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος εισέρχονται στη Θεσσαλονίκη επικεφαλής του στρατού. Πηγή: © SanSimera.gr

Στὶς 27 Ὀκτωβρίου εἰσέρχονται στὴ Θεσσαλονίκη δύο τάγματα Εὐζώνων καὶ ὑψώνεται ἡ Ἑλληνικὴ σημαία στὸ Διοικητήριο τῆς πόλης. Τὴν ἑπόμενη μέρα τὸ πρωὶ εἰσέρχεται στὴν πόλη ὁ Κωνσταντῖνος μὲ τὸ ἐπιτελεῖο του. Ταυτόχρονα φθάνει μία βουλγαρικὴ μεραρχία ἔξω ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη. Ὡστόσο τέσσερις Ἑλληνικὲς μεραρχίες ἔχουν ἤδη λάβει στρατηγικὲς θέσεις στὰ περίχωρα τῆς πόλης ἀποτρέποντας κάθε ἐνδεχόμενο κατάληψής της ἀπὸ τοὺς Βούλγαρους. Ἔτσι χάρη στὴ διορατικότητα τοῦ Βενιζέλου εἶχε ἀποφευχθεῖ μιὰ ἐθνικὴ τραγωδία, δηλαδὴ ἡ κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης ὄχι ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες, ἀλλὰ ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους. Ὁ Βενιζέλος ἀντιλήφθηκε, ὅτι οἱ Βούλγαροι ἔδειχναν ὅλο καὶ μεγαλύτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν πόλη τῆς Θεσσαλονίκης καὶ ἡ Ἑλλάδα κινδύνευε νὰ χάσει τὴν σημαντικότερη πόλη τῆς Μακεδονίας.

Στὶς 29 Οκτωβρίου ὁ βασιλιὰς Γεώργιος φτάνει στὴν πόλη. Ὁ Ἑλληνικὸς πληθυσμὸς τῆς Θεσσαλονίκης πανηγυρίζει καὶ ὑποδέχεται τὸν Ἑλληνικὸ στρατὸ καὶ τὴν ἡγεσία του μὲ ἐνθουσιασμό. Οἱ φόβοι τοῦ Βενιζέλου γιὰ τὶς βλέψεις τῆς Βουλγαρίας ἀναφορικὰ μὲ τὴ Θεσσαλονίκη καὶ τὴ Μακεδονία εἶχαν ἐπιβεβαιωθεῖ.

Ὁ Ἑλληνικὸς στρατὸς ἀπελευθέρωσε τὴν πόλη τῆς Θεσσαλονίκης ἀπὸ τὸν Ὀθωμανικὸ ζυγό, μόλις 20 ἡμέρες μετὰ τὴν κήρυξη τοῦ Α΄ Βαλκανικοῦ πολέμου.

Ὁ ἐπὶ κεφαλῆς τῆς μεραρχίας τῶν Βουλγάρων στρατηγὸς Τεοντορόφ, ζήτησε νὰ εἰσέλθει στὴν πόλη γιὰ νὰ στρατοπεδεύσει. Εἰσέπραξε τὴν ἀρνητικὴ ἀπάντηση τῶν Ἑλλήνων καὶ ὕστερα ἀπὸ διαπραγματεύσεις ἐπετράπη νὰ μποῦν στὴν πόλη γιὰ ὀλιγοήμερη ἀνάπαυση δύο τάγματα μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τους βουλγάρους πρίγκιπες Βόριδα καὶ Κύριλλο.

Ἐπικράτησε σύγχυση καὶ μπῆκε στὴ Θεσσαλονίκη ἕνα ὁλόκληρο βουλγαρικὸ σύνταγμα, γεγονὸς ποὺ ἐκνεύρισε τὸν Βενιζέλο. Οἱ Βούλγαροι δήλωναν ἐμφατικὰ παρόντες στὶς ἐξελίξεις στὴ Μακεδονία. Ὁ σπόρος τοῦ Β΄ Βαλκανικοῦ Πολέμου εἶχε ριχτεῖ.

Ἀπὸ τὶς πρῶτες πρωινὲς ὧρες οἱ ξένοι ἀνταποκριτές, ποὺ βρίσκονταν στὴ Θεσσαλονίκη καὶ παρακολουθοῦσαν τὶς ἐξελίξεις τοῦ βαλκανικοῦ πολέμου, ἔκαναν γνωστὴ διεθνῆ κοινὴ γνώμη τὴν εἴσοδο τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ. Τὸ πρῶτο τηλεγράφημα τοῦ Αὐστριακοῦ πρακτορείου εἰδήσεων ἔγραφε: «Ταύτην τὴν στιγμὴν ἀγγέλλεται, ὅτι ἡ Θεσσαλονίκη παραδοθεῖσα κατελήφθη ὑπὸ τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ».

Τὴ Δευτέρα 29 Ὀκτωβρίου μὲ εἰδικὸ τρένο ἀπὸ τὴ Βέροια ἔφτασε στὴν πόλη ὁ βασιλιὰς Γεώργιος, ὅπου τὸν ὑποδέχτηκαν οἱ ἀρχὲς καὶ χιλιάδες κόσμου ποὺ εἶχε παραταχθεῖ κατὰ μῆκος τῶν πεζοδρομίων μέχρι τὴν βίλα Χατζηλαζάρου, στὴν περιοχὴ τῆς Ἀνάληψης, ὅπου κατέλυσε ἡ βασιλικὴ οἰκογένεια.

Βίλα Χατζηλαζάρου, Περιοχή του Ι.Ν Αναλήψεως στη Θεσσαλονίκη

Εκκλησία τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ, στη Θεσσαλονίκη

Ἡ λαμπρὴ δοξολογία γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς πόλης, χοροστατοῦντος τοῦ μητροπολίτου Γενναδίου καὶ παρουσία τοῦ βασιλιᾶ Γεωργίου ἔγινε στὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ, στὶς 30 Ὀκτωβρίου. Ὁ βασιλιὰς Γεώργιος ἐπισφράγισε τὴν κατάληψη τῆς Θεσσαλονίκης μὲ τὴν είσοδό του καὶ τὴ μόνιμη παραμονή του στὴν πόλη, μέχρι τὴν ἀνεξιχνίαστη ἀκόμη δολοφονία του τὴν 5^η Μαρτίου 1913.

Στὸν Ἑλληνικὸ στρατό, ποὺ συνέχισε τὴν προέλαση στὰ ἐνδότερα, παραδόθηκαν 25.000 ὁπλῖτες τῆς 8^ης Τουρκικῆς στρατιᾶς καὶ 1.000 ἀξιωματικοί.

Ἡ προσάρτηση τῆς Θεσσαλονίκης στὴν Ἑλληνικὴ Ἐπικράτεια ἀποτελεῖ μεγάλο σταθμὸ τῆς μετεπαναστατικῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, συνέβαλε δὲ σημαντικὰ στὴν πολιτικὴ Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος. Ἀξίζει λοιπὸν ὁ ἐτήσιος ἑορτασμὸς τῆς ἀπελευθέρωσής της.

Ἡ ἀναγγελία τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς Θεσσαλονίκης στὴν Ἑλλάδα ἔγινε παντοῦ δεκτὴ μὲ ἐνθουσιασμό. Ἐκδηλώσεις χαρᾶς καὶ ἐπινίκειες γιορτὲς διοργανώθηκαν σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. Οἱ ἐφημερίδες τῆς ἐποχῆς εἶναι γεμάτες ἀπὸ νέα γιὰ αὐτὲς τὶς ἐκδηλώσεις. Ἀπὸ ὅσα γράφονται κρίνουμε σκόπιμο νὰ παρουσιάσουμε τὸ ἄρθρο τοῦ Κωστῆς Παλαμᾶ, ποὺ δημοσίευσε στὴν ἐφημερίδα «Ἀκρόπολι», τοῦ Βλάσση Γαβριηλίδη.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΑΣ ΠΟΙΗΤΟΥ Κ. Κ. ΠΑΛΑΜΑ.

Ὁ στίχος εἶναι σὰν παιγνίδι, ποὺ τρέμει κανεὶς τώρα μ’ ἐκεῖνο νὰ σὲ χαιρετίσῃ, τρέμει μήπως πάει νὰ συντριφτῇ στὸν ὄγκο σου μεγαλόπρεπο. Κι’ ὁ λιτὸς λόγος εἶναι κι’ ἐκεῖνος ἀνήμπορος νὰ παραστήσῃ τὴν ὀνειρώδη σου πραγματικότητα τὴν ὥρα τούτη. Ἤσουν ἡ Θέρμη ἡ πραγματική. Ἕνας Μακεδονίτης βασιλιὰς σὲ ξεβάφτισε. Σοῦ χάρισε τὸ ὄνομα τῆς γυναίκας του, τῆς ἀδελφῆς τῆς τοῦ τρισμεγάλου κατακτητῆ, ποὺ σὰν αὐτὸν δὲν γέννησε ἀκόμα ὁ κόσμος. Κ’ ἔγινες ἡ Θεσσαλονίκη. Κ’ ἔκλεισες μέσα στὰ χώματά σου, κ’ ἔκλεισες μέσα στὴν ἱστορία σου, κορώνα τῆς Μακεδονίας, ἀράδ’ ἀράδα, ἀπὸ τὴ δόξα κι’ ἀπὸ τὴ δυστυχία κι’ ἀπ’ τὴν ὀμορφιὰ τῆς πανελλήνιας γῆς. Τρέμει τὸ χέρι μου, ποὺ πάνω νὰ χαράξω γιὰ σένα λόγια χλωμὰ καὶ λόγια πρόχειρα. Μὰ μὲ κάνει νὰ τολμῶ ἡ σκέψη. Καιροὶ ἐπικοὶ κλαγγάζουν καὶ τρομάζουν. Κάποιος εἶπε σοφά. Ἡ ποίηση δὲν στέκεται ἀγνάντια κι’ ἐνάντια στὰ πράγματα. Ἡ ποίηση εἶναι ἡ ἄλλη ὄψη τοῦ πραγματικοῦ. Τὸ βλέπουμε. Κι’ ἔτσι ὅ,τι ἀλλοτε θὰ ἤτανε λαμπρὸ καὶ κούφιο σὰν ρητορική, τὸ βλέπουμε χεροπιαστὸ σὰν τὴν ζωὴ νὰ μᾶς κυριεύει. Κι’ ἔτσι ἡ μεραφυσικὴ φυσικὴ γίνεται.

***

Μαῦρος ὁ οὐρανός. Βρέχει βρέχει. Μὰ πῶς ξαφνίζουν καὶ πῶς γιομίζουν τὸν ἀέρα οἱ καμπάνες. Καὶ πῶς ἀνταποκρίνονται στὰ κτυπήματά τους, μυστικώτερα, θρησκευτικώτερα, τελειωτικὰ οἱ χτύποι τῶν καρδιῶν. Θυμᾶστε σήμαντρο ἀναστάσιμο νὰ σᾶς προσκάλεσε ποτὲ ἄλλοτε σὲ πανηγύρι; Πῶς φέγγουν ἀπὸ ἥλιο ἄπλετο οἱ λογισμοὶ καὶ πῶς λαμποκοποῦν τὰ πρόσωπα. Στὴ χώρα δὲν εἶναι πιὰ ἐσὺ κι’ ἐγὼ κι’ ὁ ἄλλος. Στὴ χώρα εἴμαστ’ ἐμεῖς. Τὰ πάντα φαντάζουν γύρω μου σὰν ἕνας ἀκομμάτιστος μεγάλος.

Σημαίνουν οἱ καμπάνες πανευφρόσυμα, ἡ χώρα πέρα ὣς πέρα ἑνὸς θριάμβου ἀλλαλαγμός. Δακρύζουν καὶ τὰ μάτια τῶν ἀδάκρυτων. Ὅλοι σὰν νὰ περπατᾶμε στυλωμένοι ἀπάνου σὲ βάθρα τετράψηλα. Ἔξαφνα ὁ νοῦς μου γυρίζει πρὸς τὰ πίσω εἴκοσιέξι χρόνια. Μπροστά μου χύνεται ἡμέρα πανηγυρική. Δεκαεννεά χρόνων ἐνηλικιώνεται ὁ Διάδοχος Κωνσταντῖνος. Μεγάλη ἐθνικὴ γιορτὴ στὴ Μητρόπολη. Τὸ βασιλόπουλο δίνει τὸν ὅρκο τοῦ στρατιώτη. Βαθὺ ἀνατρίχιασμα. Σκιρτοῦν οἱ καρδιές. Ὀνειρεύονται οἱ ἐλπίδες. Τὰ μεγάλα ἰδανικὰ ξανασκορπᾶνε. Τὰ μεγάλα τους λόγια. Βροντερὰ σὰν τουφέκια καὶ σὰ μεθύσια διαβατικά.

Ἀπὸ ἄρθρο ἀνυπόγραφο δημοσιευμένο τὴν ἴδια τὴν ἡμέρα τοῦ ὅρκου κρατῶ λίγες γραμμὲς τοῦτες. «Ἂς ἑορτάσῃ τὴν ἡμέραν ταύτην τῆς ὁρκωμοσίας τὸ Ἑλληνικὸν Ἔθνος. Ἠχοῦσιν ἀπὸ τοῦ Αἵμου, ἀπὸ τῆς Ροδόπης, ἀπὸ τῶν Ἀκροκεραυνίων, ἀπὸ τοῦ Ὀλύμπου ὑπερήφανοι φθόγγοι τὰ προανακρούσματα τοῦ μεγάλου ἀγῶνος».

Ἀπὸ ἕνα νεανικό μου στιχούργημα τυπωμένο στὴ φιλολογικὴ «Ἑστία» (30 Νοεμβρίου 1886) παίρνω τοὺς στίχους τούτους.

Καθὼς ἡ θύρα ἡ φανταστή,

τῶν ἀντρειωμένων ἔνοια

Ποῦ κλεῖ ρουμπίνια ὀνειρωτὰ καὶ πλούτη διαμαντένια

Καὶ στέκει αἰῶνες καὶ καιροὺς κλειστὴ καὶ στοιχειωμένη

Κι’ ἀνήμπορος κι’ ὁ γίγαντας μπροστά της ἀπομένει.

Ποῦ σειοῦνται ἀπὸ τὰ χέρια του σὰν τὰ δεντράκια οἱ βράχοι.

Μ’ ἕνα λόγο μαγικὸ ἀνοίγεται μονάχη

Ἔτσι κατάκλειστη μὰ τῆς Μοίρας στέκει ἡ πύλη.

Μὰ τὸ δικό σου τὄνομα φτάνει νὰ ποῦν τὰ χείλη.

Κι’ ἀνοίγει εὐθὺς καὶ βλέπουμε καρούς, ὁποὺ θἀρθοῦνε.

Κι’ ἀγαλλιάζουν οἱ καρδιὲς κι’ οἱ φαντασίες μεθοῦνε.

Μπρὸς ἡ πατρίδα ὁλόφωτη,

κι’ ἀνθίζουν σὰν καὶ πρῶτα

Στὸν Κολωνὸν ὁ νάρκισσος κι’ ἡ δάφνη στὸν Εὐρώτα.

Τότε καὶ τοῦ δημοσιογράφου οἱ παράγραφοι καὶ τοῦ στιχουργοῦ οἱ ρίμες, κοινοὶ τόποι τῆς πατριδολατρείας, ρητορικὰ γυμνάσματα ἐπιδεξίων θεματογράφων. Σήμερα τέτοιοι λόγοι, τέτοιοι στίχοι μᾶς παρουσιάζονται πλαισιωμένοι σὰν ἀπὸ προφητικοῦ ἀχτιδοστέφανο.

Καὶ μεγαλυνεῖ σε Θεὸς καὶ κραταιώσῃ σε ἐπὶ πλέον καὶ τὸ βασιλικὸν καὶ πάτριον ὑποδύσει σε πέδιλον. Ἔτσι χαιρετίζει σὲ ἕνα του γράμμα ἕνας συγγραφέας Βυζαντινὸς τὸ Θεόδωρο Ἄγγελο Κομνημὸ Δούκα ποὺ κατὰ τὸ 1223 συνέτριψε τὴν ἀρχὴ τοῦ Λατίνου καὶ ἱδρυτὴς ἔγινε τῆς μεγάλης αὐτοκρατορίας τῆς Θεσσαλονίκης. Ἡ πόλη ἔπεσε στὰ χέρια τοῦ Φράγκου, μὰ νὰ ἡ Νίκαια, μὰ νὰ ἡ Τραπεζούς, μὰ νὰ τὸ Δεσποτᾶτο τῆς Ἠπείρου καὶ νὰ τῆς Θεσσαλονίκης τὸ βασίλειο, νέα κάστρα γιὰ νὰ καταφύγῃ καὶ νὰ περιμαζωχτῇ σὲ πρὸς νέες μοῖρες ἡ ἀποδιωγμένη ὅμως ἀκατάλυτη ρήγισσα τοῦ Γένους.

Ὁ Κομνηνὸς μονάρχης μὲ πρωτεύουσά του τὴν «περίκλυτην καὶ περιλάλητον», καθὼς τὴν ὀνομάζουν οἱ ἱστορικοὶ πολιτεία. Χάϊδεψε, μὰ λιγοστὸ καιρό, τὸ μεγάλο του ὄνειρο, τὴ δόξα ἑνὸς κράτους, ποὺ ἁπλώνοταν ἀπὸ τὴν Ἀδριατικὴ στὴν Ἄσπρη Θάλασσα, ποὺ ἔφτανε στὸν Ἕβρο ποταμό, ποὺ κρατοῦσε χῶρες μέσα του, τὴν Ἤπειρο, τὴν Ἀρβανιτιά, τὴν Ἀκαρνανία, τὴ Θεσσαλία, τὴν Μακεδονία, τὴ Θράκη. Κι’ ἔστησε τὸ θρόνο του στὴ Θεσσαλονίκη, στὴ πόλι τὴ σφιχτὰ συνεταιρεισμένη μὲ τὸν κόσμο τὸν Ἑλληνικό, ἀπὸ ἐθνικὲς κι’ἀπὸ θρησκευτικὲς ἐνθύμησες ἕνα πλῆθος. Οἱ Θεσσαλονικιῶτες καὶ οἱ Χριστιανοὶ καὶ οἱ Ἑλληνολάτρες τοῦ καιροῦ ἐκείνου, μὲ πόθο ἀνοίξανε τὴν ἀγκαλιά τους νὰ δεχτοῦνε τὸν Λατινοφάγο βασιλέα. Τὸν πόθο τους ἐκφράζουν τὰ λόγια τοῦ Βυζαντινοῦ ἐπιστολογράφου, ποὺ σημείωσα παραπάνω. Μὰ ντύνονται νειᾶτα καινούρια τὰ παλιὰ λόγια τοῦτα καὶ πιὸ πολὺ τοὺς ἀξίζει νὰ γίνουνε χαιρετισμὸς καὶ σὰ λουλούδια νὰ κοποῦνε γιὰ νὰ ραντίσουνε τὸ μέτωπο τοῦ νέου νικητῆ, ποὺ μὲ τοῦ Κωνσταντίνου τὄνομα ἀνταμώνει κάτι ἀπὸ τὴν ὁρμὴ τῶν Κομνηνῶν. «Ἄμποτε νὰ σὲ μεγαλώνῃ ὁ Θεὸς καὶ περισσότερο νὰ σὲ δυναμώνῃ καὶ τὴν βασιλικὴ καὶ τὴν πατροπαράδοτη πορφύνα νὰ φορέσῃ!» Ἄμποτε.

***

Ὦ, πῶς ἀλλάζουν οἱ καιροί. Στὰ 904. Μιὰ Κυριακὴ τοῦ Ἀλωνάρη, ἕνα ὡραῖο γαληνὸ πρωί, ὀργὴ Κυρίου στὴ Θεσσαλονίκη. Σὰ μπόρα ξαφνικὴ ἀλαγάριαστη, καταπάνου της οἱ Σαρακηνοί. Ἀπὸ τὴν Τρίπολι τῆς Συρίας ὁδηγημένοι ἀπὸ ἕνα ἀρνησίθρησκο. Λέοντας τὄνομά του, σὲ πενηντατέσσερα καράβια. Γιγαντόσωμοι ἀραπάδες, θεριὰ ποὺ πολεμοῦσαν ὁλόγυμνοι. Οἱ πλούσιοι περισσοί, ἥσυχοι κάτοικοι, Ἕλληνες σπαρμένοι τὴν ὥρα ἐκείνη στοὺς δρόμους, στὶς ἐκκλησιὲς καὶ στὰ μεγάλα περιβόλια τῆς Θεσσαλονίκης. Πανικὸς ξεσπᾶ. Μὰ τρέχει ὁ καθένας νὰ ἁρματωθῇ. Οἱ γυναῖκες κλείνονται στοὺς ναοὺς καὶ στὰ μοναστήρια. Οἱ καταπέλτες τοῦ Σαρακηνοῦ ξερνοῦν τὴ φωτιά. Ἡ βοήθεια τῶν σκλαβούνων δοξαρευτῶν ἀπὸ τὸ Βυζάντιο πάει τοῦ κάκου. Ἡ Θεσσαλονίκη πάρθηκε. Λέων ὁ Τριπολίτης ἔφυγε γοργά, γιατὶ εἶχε τὸν φόβο τοῦ αὐτοκρατορικοῦ στόλου, ἔφυγε σέρνοντας σκλάβους εἴκοσι δύο χιλιάδες παλληκάρια καὶ λυγερές. Μέσα σ’ αὐτοὺς ὅλα τ’ ἀρχοντὀπυλα τῆς Μακεδονίας. Στοιβαγμένοι στὰ Σαρακηνὰ καράβια ἀράξανε στὸ Χάνδακα τῆς Κρήτης. Ἐκεῖ μοιραστήκανε τὰ λάφυρα. Αἲ πῶς ἀλλάζουν οἱ καιροί. Ὕμνους ἀλλαλάξατε τῷ Κυρίῳ.

Χαρὰ μεγάλη χαίρεσαι βασίλισσα τῆς Μακεδονίας, πρώτη χώρα ὕστερ’ ἀπὸ τὴ μεγάλη Πόλι, ποῦ μπροστά της δείχνεσαι πατρίκισσα Ζωστὴ στὸ πλάγι τῆς Αὐγούστας. «Πολυτίμητη καὶ κλεινὴ πόλις». Αἰῶνες ὅλους ἐσὺ πηγὴ ἀστείρευτη τῆς Ἑλληνικῆς φυλῆς καὶ γιὰ τὰ στρατιωτικά της τὰ κατορθώματα καὶ γιὰ τὴ δύναμί της τὴν ἐκπολιτιστική. Σὲ ζωγραφίζει ἡ ἱστορία νὰ κρατᾷς μὲ τὸ ἕνα χέρι τὸ σπαθί, μὲ τὸ ἄλλο τὸ Βαγγέλιο. Χώρα ἀπὸ τὲς δυνατώτερες καὶ τὶς πλουσιώτερες ρῆς Χριστιανοσύνης. ὉΠαῦλος κήρυξε σ’ ἐσένα τὸ νέο Θεό, σὲ σένα διάλεξε λημέρι του ὁ στρατιώτης

Ἅγιος τοῦ κόκκινου ἄλογου, ὁ τροπαιοφόρος καβαλλάρης. Ζωγράφοι ξακουστοὶ καὶ λογοτέχνες φύτρωσαν ἀπὸ τὰ χώματά σου. Παλληκαριὰ καὶ βιομηχανία, ἐμπόριο, τέχνη καὶ θρησκεία, ὁ νοῦς ὁ Ἑλληνικὸς πρόκοψε μέσα στὰ κάστρα σου, χύθηκε ἀπὸ τοὺς δρόμους σου. Τῆς θρησκείας καὶ τῆς τέχνης. Τοῦ ἐμπορίου καὶ τοῦ πολέμου ἡ χρυσόπορτες νὰ ξανανοίγωνται διάπλατες. Δέξου.

Εἶναι γιὰ τὸν Βυζαντινὸ αὐτοκράτορα ἢ γιὰ τὸν Ἕλληνα κληρονόμο τοῦ θρόνου οἱ στίχοι τοῦτοι ἀπὸ τὴ «Φλογέρα τοῦ βασιλᾶ» καὶ τὸ ποίημα εἶναι γιὰ νὰ ξαναπαραστήσῃ τὴν εἰκόνα ὡρισμένης ἱστορικῆς ἐποχῆς, ἢ τὴ δόξα ἀκέραια τῆς Ἑλληνικῆς φυλῆς.

Κ’ ἀπάνου ἀπ’ ὅλα ἡ δόξα του πάει πρὸς τὴ χώρα ποὺ εἶναι

Τὸ Πάγγαιο τὸ λογάρι της κ’ εἶν’ ἡ Θεσσαλονίκη

βασίλισσά της, κ’ ἡ Ἔδεσσα μάννα της, βρυσομάννα,

κ’ εἶναι τοῦ Σλάβου τὄνειρο καὶ τοῦ Ρωμιοῦ ἡ λαχτάρα.

Ἁπλώνεται καὶ ὀργώνεται κι’ ἀνθίζει καὶ πατιέται

Στὴ μέση τοῦ Ἀλιάκμονα καὶ τοῦ Ἀξιοῦ ποὺ πάντα

ποτάμια ντεληπόταμα, Βαρδάρι καὶ Βιστρίτσα

δὲ στέκουν, ὅλο ξεχειλᾶν κι’ ἀγριεύουνε καὶ τρέχουν,

καὶ τὴ φυλάγουν καὶ τὴ ζοῦν τὴ χώρα.

Κι’ ἀπάνου ἀπ’ ὅλα ἡ δόξα του πάει κ’ ἔρχεται στὴ χώρα

Καὶ διαβατάρα ἀπὸ παντοῦ, σπιτώθηκ ἐδῶ καὶ ἦρθε.

Κι’ ἀφοῦ ἀγωνίστηκε τρανὸς τὸ δοξασμένο ἀγῶνα,

στάθηκε. Ἀνάπαψη; Ποτέ!

Ὁ ποιητὴς δὲν εἶναι ὅ.τι γράφει. Ὅ.τι ἔγραψε.

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

Επιμέλεια ανάρτησης
Τασιόπουλος Αργύρης, Υπτγος ε.α
Γενικός Γραμματέας ΕΕΥΕΔ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ, ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΔ

Μεγάλος αριθμός Στρατιωτικών του Υγειονομικού των Ενόπλων Δυνάμεως έχουν να επιδείξουν σπουδαίο έργο και σε άλλους τομείς, εκτός του επιστημονικού, όπως τα γράμματα και τις τέχνες.

Δείτε τους στην Ιστοσελίδα της Επιστημονικής ‘Ενωσης Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΕΥΕΔ) εδώ ή με click πάνω στην παρακάτω φωτογραφία.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΙΑΤΡΩΝ ΣΤΡΑΤΟΥ ΞΗΡΑΣ 1833-1986

2021.12.13 –

Ο κ. Κυριακόπουλος Κωνσταντίνος, Υποστράτηγος ε.α, Νευροχειρουργός, μας απέστειλε πόνημά του με τον τίτλο “Κατάσταση Γιατρῶν τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ“.

Είναι κατάλογος των μονίμων Στρατιωτικών Ιατρών τού Στρατού Ξηράς (*) από το 1833 μέχρι το 1986. Τα στοιχεία που προέρχονται από την Ἐφημερίδα της Κυβερνήσεως καθώς και τις διάφορες ΕΔΥΣ, ΕΔΥΕΘΑ και τις διάφορες επετηρίδες. Η συγκέντρωση των στοιχείων, που είναι μοναδικά στην Ελληνική Βιβλιογραφία, απαίτησε από τον συγγραφέα πολύ μεγάλο χρόνο έρευνας.

Ο κ. Κυριακόπουλος παρέδωσε το έργο του στην Επιστημονική Ένωση Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων για να γίνει ελεύθερα προσβάσιμο από Συναδέλφους και μη, μέσα από την Ιστοσελίδα της. Αρχείο σε μορφή pdf ευρίσκεται στην Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη της ΕΕΥΕΔ εδώ

Το έργο του περιλαμβάνει τους παρακάτω καταλόγους, στους οποίους σημειώσαμε, μέσα σε παρένθεση, τον αριθμό των καταχωρημένων Υγειονομικών Αξιωματικών σε αυτούς:

Βαβαροί Ιατροί (61)

‘Ελληνες Ιατροί (2.041) , περιλαμβάνονται υποκατάλογοι :

Ιατρών, ταξινομημένων με ΑΜ και ημερομηνία κατάταξης (1821).
Ιατρών που από τον Στρατό Ξηράς μετατάγησαν στο Πολεμικό Ναυτικό και Αεροπορία (17)
Ιατρών που περιλαμβάνονται στὴν Μεγάλη Στρατιωτικὴ καὶ Ναυτικὴ Ἐγκυκλοπαίδεια, χωρὶς να ἀναφέρεται ὁ Α.Μ. καὶ η ἡμερομηνία κατατάξεως στὸν Στρατὸ Ξηράς. (203)

Νεκροί στους αγώνες του Έθνους, περιλαμβάνονται Αξιωματικοί Ιατροί, Κτηνίατροι και Φαρμακοποιοί, Μόνιμοι και Έφεδροι.

1914-1916 (5)
1917-1919 (28)
Εκστρατείας στὴν Οὐκρανία (1)
Νεκροὶ στὴν Μικρὰ Ἀσία
- Φονευθέντες (13)
- Εξαφανισθέντες (29)
- Θανόντες (9)
1940-1941 (18)
1941-1944 (40)
1944-1945 Δεκεμβριανά, Εμφύλιος (30)

* Η ΕΕΥΕΔ θα συντονίσει την σύνταξη αναλόγου καταλόγου για το Πολεμικό Ναυτικό και την Αεροπορία. θα συμπεριλάβει και τις λοιπές κατηγορίες Υγειονομικων Αξκων (Οδοντιάτρους Κτηνιάτρους, Φαρμακοποιούς και Νοσηλευτές).
Ευχαριστούμε τον Συνάδελφο κ. Κυριακόπουλο Κων.για την προσφορά του.

ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΞΕΝΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΥΠΗΡΕΤΗΣΑΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Κωνσταντίνος Γρ. Κυριακόπουλος.   
Νευροχειρουργὸς Ὑποστράστηγος ἐ. ἀ
2021.11.21
Βιογραφικό εδώ

Ο κ. Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος, εκτὸς ἀπὸ τὴν ἄσκηση τῆς Νευροχειρουργικῆς τὰ τελευταῖα 25 χρόνια ἀσχολείται καὶ μὲ τὴν ἱστορία τῆς Στρατιωτικῆς Ἰατρικῆς καὶ τὴν νεώτερη Ἑλληνικὴ Ἱστορία γενικώτερα. Εἶναι ἐκ τῶν συγγραφέων τῆς Ἱστορίας τοῦ 424 ΓΣΝΕ καὶ τῆς Ἱστορίας τῆς ΣΙΣ, βιβλίων ποὺ ἔχουν ἐκδοθεῖ ἀπὸ τὴν ΕΕΥΕΔ. Το παρόν πόνημα ἀποτελεῖ τμῆμα μεγάλης μελέτης του σχετικὰ μὲ τὴν προσφορὰ τῶν Ὑγειονομικῶν στὶς διάφορες φάσεις τῆς ζωῆς τοῦ Ἔθνους. Το παρόν τμῆμα τῆς μελέτης σε μορφή pdf μπορείτε να το δείτε εδώ.

Ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση τοῦ ’21 ὑπῆρξε γιὰ πολλούς ξένους κυρίως στρατιωτικούς τὸ ἐρέθισμα νὰ δοκιμάσουν τὴν τύχη τους στὴν νέα δημιουργουμένη κατάσταση. Οἱ ξένοι ἐθελοντές, ποὺ γενικῶς καλοῦνται φιλέλληνες, ἄρχισαν ἀπὸ τὸν πρῶτο κιόλας χρόνο τῆς Ἐπαναστάσεως νὰ κατεβαίνουν στὴν Ἑλλάδα. Ἡ περίοδος ὅμως τοῦ 1822-1823 ἦταν ἡ χειρότερη γιὰ αὐτοὺς τοὺς ξένους. Ἡ ἄγνοια τῆς τότε Ἑλληνικῆς παραγματικότητας ἀπὸ τὴ μιά, καὶ ἡ πηγαία γιὰ πολλοὺς ξένους ἀγάπη πρὸς τὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα ἔχει ἀνεβάσει τὸν τότε Ἕλληνα στὸ πάνθεο τῶν ἡρώων. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ὁ πηγαῖος ἐνθουσιασμὸς τῶν Ἑλλήνων γιὰ τοὺς ξένους τοὺς ἔχει προσδώσει τὸν τίτλο τοῦ «Φιλέλληνα».

Treiber Heinrich, Santore Santaroza,Thomas Gordon, Samuel Howel, Lord Byron

Στὴν πραγματικότητα ὅμως λίγοι ἀπὸ τοὺς λεγόμενους Φιλέλληνες διακατέχονταν ἀπὸ γνήσια ἀγάπη γιὰ τοὺς Ἕλληνες. Στὴν πλειονότητά τους ἦσαν τυχοδιῶκτες ξένοι ἀξιωματικοὶ, συνήθως ἀπότακτοι ἢ ἀπόστατοι ἀπὸ διάφορες χῶρες, εἴτε ἄνεργοι προσφέροντες τὴν τέχνην τους ἀδιαφοροῦντες σὲ ποιὸν τύραννο ἢ καταπιεσμένο προσφέρανε τὴν τέχνη τους, ἀρκεῖ νὰ κερδίσουν χρήματα, βαθμοὺς καὶ λάφυρα. Οἱ περισσότεροι ποὺ κατέβηκαν στὴν Ἑλλάδα ἦσαν ἐπικίνδυνοι, ἀγνοοῦσαν τὴν τέχνη τὴν ὁποία ἔλεγαν πὼς κατεῖχαν. Ἀγνοοῦσαν καὶ ποῦ πήγαιναν. Γιαυτὸ ὅταν βρέθηκαν στὴν σκληρὴ Ἑλληνικὴ πραγματικότητα ἄρχισαν νὰ δυσανασχετοῦν καὶ νὰ βρίζουν. Πολλοὶ ἀπὸ αὐτος σκοτώθηκαν ἢ πέθαναν ἀπὸ λοιμώδη νοσήματα, ἄλλοι ἔμειναν χωρὶς λεφτά, χωρὶς τροφή, ροῦχα καὶ πολλοὶ πήραν τὸ δρόμνο τοῦ γυρισμοῦ γιὰ τὴν Πατρίδα τους.

Μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ἀπογοητευμένοι, πικραμένοι καὶ στενοχωρημένοι μετατραπήκανε σὲ δυσφημηστὲς τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως καὶ τῆς Ἑλλάδας γενικώτερα. Ἔσπευσαν νὰ ἐκδόσουν τὶς ἐντυπώσεις τους, τὴ ζωή τους, τὶς περιπέτειές τους, τύπωσαν ἡμερολόγια, ἔστελναν ἐπιστολὲς καρτοῦσαν σημειώσεις, δημοσίευαν χρονικὰ καὶ τροφοδοτοῦσαν τὴν Εὐρώπη, οἱ κάτοικοι τῆς ὁποίας διψοῦσαν γιὰ περιπέτειες γιὰ τὴ γνώση τοῦ ἀγνώστου, μὲ διάφορα περιστατικὰ καὶ γεγονότα, τὰ ὁποῖα στὶς περισσότερες τῶν περιπτώσεων ἦσαν ἐντελῶς φανταστικά. Ὡστόσο πολλὰ ἀπὸ τὰ κείμενα τῶν ξένων εἶναι διαφημηστικὰ καὶ πραγματικοὶ θησαυροί. Καὶ τοῦτο διότι εἶναι γραμμένα ἀπὸ ἄτομα μὲ σεβασμὸ πρὸς τὸς ἑαυτό τους καὶ μᾶς παρέχουν ἀξιόλογες πληροφορίες, σωστὲς περιγραφὲς καὶ διαπιστώσεις. Σὲ μερικὰ ἀπὸ αὐτὰ βρίσκουμε καλὲς περιγραφὲς τῶν συνθηκῶν τῆς Ὑγειονομικῆς Περιθάλψεως δοσμένες ἀπὸ γνῶστες τοῦ ἀντικειμένου, περιγραφὲς τῆς ψυχολογίας τῶν ἀρρώστων καὶ τῶν τραυματιῶν.

Ὑπῆρξαν πολλοὶ γιατροὶ ἐθελοντὲς καὶ μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς γράψανε ἤ ἐκδόσανε τὶς ἐντυπώσεις τους. Ἄλλοι προσφέρανε ἁπλῶς τὶς ἰατρικὲς ἐκδουλεύσεις τους καὶ τὸ ἐπάγγελμά τους ἦταν ἡ κυρία ἐνασχόλησή τους. Ὁ Γεώργιος Πουρναρόπουλος (Ἡ Ἰατρικὴ τοῦ Αγῶνος. Ἀθῆναι 1973) ἐδημοσίευσε τὰ ὀνόματα αὐτῶν ὅσα μπόρεσε νὰ συλλέξει τὰ ὁποῖα καὶ παραθέτουμε

Ἀαρὼν
Amster
Bailly
Ballot
Βαλτίσαρος Ἀνδρέας
Bayer
Beau
Bernardi
Bertrand
Beton
Βίγγος
Βλακίερος
Blondeau
Bohrman
Boldemann
Bonthron Alex
Boyon
Braidfield Henry
Bruno Francisco
«Γιέτος»
Chardonet
Dandrė
Danmas
Dumont
Elster
Embler
Fabricius
Fallon E.
Forti
Φρασινὲκ
Gaugenrieder
Getty ἢ Geddy John
Gosse Ἀνδρέας Λουδοβῖκος
Gasset Ed.
Hambel
Hamsel
Howe Samuel
Jebassen
Johansen
Johnson
Ἴγγ
Καδρῆ Τράσ(ι)τα
Κέλλι ἢ Κέλης Ἐρνέστος
Knöffel
Koering
Kosinski
Κούρταλης Χασὰν
Κρέϊμπερ
Kutzowski
Λορέντζος
Marchand
Mayer (Meyer) Ἰωάννης Ἰάκωβος
Μέλιγκ πιθανῶς ἴδιος μὲ τὸν ἑπόμενον:
Millingen Ἰούλιος
Μέτο Ὀστᾶ
Μίλλερ Ἰωάννης
Νίδερ Ξαβέριος
Νικόλα
Ντριτζᾶκο Γιούπη
Paulet
Raybot Maxime
Πέτκοφ
Post
Pouqueville
Quail John
Russ John
Samuel Giovanni
Santantonio Domenico
Σαρντοννὲ
Scambella
Schreiner
Sola Τita
Staeli
Striebeck
Torti
Treiber Heinrich
Vitali Καὶσαρ
Weissling
Zuccarini

Νὰ καὶ 5 φιλέλληνες Φαρμακοποιοὶ
Carlo Πέτρος
Fels Jun
Lebon
Lucae Ernst
Nagel Gust.

Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς προσφέρανε πράγματι στὴν Ἐπανάσταση καὶ στὰ χρόνια τοῦ Καποδίστρια. Ἀπὸ τοὺς παραπάνω πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι ὁ Σαρντοννὲ εἶναι ὁ ἴδιος μὲ τὸν Chardonet. Γιὰ μερικοὺς ἀπὸ αὐτοὺς ὁ Πουρναρόπουλος παραθέτει μερικὰ στοιχεῖα. Πρὲπει νὰ ποῦμε ὅτι ὁ Pouqueville δὲν προσέφερε σὰν γιατρὸς γιατὶ ἦταν πρόξενος τῆς Γαλλίας. Ἔγραψε τὴν Ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, μὲ πάρα πολλὰ λάθη.

Παραθέτουμε στοιχεῖα γιὰ μερικοὺς ἀπὸ τοὺς παραπάνω καὶ γιὰ ἄλλους ποὺ δὲν περιλαμβάνονται στὸν κατάλογο.

Ἀγγελότης ἢ Ἀγγελέτος Νικόλαος.¹

Διατάσσεται ὁ Φροντιστὴς τοῦ Ἄργους νὰ τοῦ χορηγεῖ «καθαρὸν ψωμὶ ἀναλόγως τοῦ ἐπαγγέλματός του». Ἀναφέρεται ἐπίσης μαζὺ μὲ τὸν ἰατρὸ Ἀναγνώστη Νικόλαο. Φαίνεται ὅτι ἦταν ξένος πιθανὸν Ἰταλὸς, διότι στὸ ὑπ’ ἀριθ. 1390 ἔγγραφο τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος ἀναφέρεται μὲ τὸ ὄνομα Angelleti. Σὲ ἀναφορά τους πρὸς τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα ἀπαντοῦν τὴν 22 Ἰουνίου 1824: «…εἴδομεν νὰ μᾶς γράφετε, ὅτι οἱ ἀσθενεῖς καὶ πληγωμένοι παραμελοῦνται, καὶ ὅτι τοῦ καλοῦ ἰατροῦ χρέος ἄφευκτον εἶναι νὰ τοὺς ἐπισκέπτεται καὶ ἀμισθί. Περὶ μὲν τοῦ πρώτου σᾶς ἀποκρινόμεθα, ὅτι μὲ ὅλον ὅτι ἡ ὑπερτάτη Διοίκησις δὲν ἐνθυμήθη ποτὲ ἂν ὑπάρχωσιν ἀσθενεῖς καὶ πληγωμένοι, ἂν ἔχωσι χρείαν ἰατρικῶν καὶ ἄλλων πολλῶν ἀναγκαίων οἷον πανιῶν διὰ τὰ δεσίματα τῶν πληγῶν, πανιῶν λινῶν διὰ ξανθά, ἀλοιφῶν διὰ τὰς πληγάς, κίναν διὰ ποτὸν καὶ πλύσιμον τῶν πληγῶν, οἱ ἰατροὶ ὅμως ἐπρομήθευσαν ὄχι μόνον αὐτὰ ὡς λέγετε ἄφευκτον χρέος των, τὰ ὁποῖα καὶ ἔπρεπε νὰ εἶναι καὶ πληρωμένα, ἀλλὰ ἐκτὸς τοῦ χρέους των ἐφρόντισαν νὰ τοὺς εὕρουν καὶ οἶκον ἔνθα ἔβαλαν ὅλους τοὺς ἀσθενεῖς καὶ πληγωμένους, πρὸς περιποίησιν τῶν ὁποίων ἐδιώρισαν καὶ γυναῖκας μόνον καὶ μόνον διὰ νὰ μὴν παραμελῶνται ὡς λέγετε. Περὶ δὲ τοῦ δευτέρου, τῷ ὄντι ἱερὸν εἶναι νὰ ἐπισκέπτωνταί τινας ἀμισθί, ἀποβλέπων εἰς τὸ κοινὸν συμφέρον, ἀλλ’ ἆρά γε εἴμεθα εἰς κατάστασιν, ὥστε νὰ ἀντιπαραταχθῶμεν εἰς τὰ ἀναπόφευκτα ἔξοδα τῶν οἰκογενειῶν μας, ἢ ἐρωτώμεθα ἂν ἐπληρώθημεν δι’ ὅλας τὰς μέχρι τοῦδε γενομένας ἐκστρατείας κατὰ τὴν Χέρσον Ἑλλάδα καὶ Πελοπόννησον ὅπου ὁ μὲν ἐκεῖ, ὁ δὲ ἀλλαχοῦ ἐδούλευσε;…»

1 ΓΑΚ.Ὑπουργεῖο Πολέμου Φ.13.

Αὐγουστίνης Κλαύδιος Dr.¹

Σὲ ἔγγραφο ἀπὸ τὸ Ἄργος τὴν 16^ην Δεκεμβρίου 1830 κάτοικοι τῆς πόλεως ἀναφέρουν ὅτι κάποιος Ἰταλὸς ἐπαγγέλεται τὴν ἰατρικὴ καὶ ζητοῦν νὰ τοῦ ἐπιτραπῆ νὰ ἀσκεῖ τοῦτο καὶ στὴν πόλη τους καὶ νὰ τὸν πληρώνουν ἐκεῖνοι. Ἔχει σχέσεις μὲ ἀλλοεθνεῖς «…καὶ δὲν φαίνεται σκανδαλώδους πνεύματος». Ὁ Κλαύδιος ἐνοσήλευσε ἀρκετοὺς στρατιῶτες, ἐκτὸς τῶν πολιτῶν. Ὁ Διοικητικὸς Τοποτηρητὴς Ἄργους ὑπέβαλε τὴν 30^ὴν Σεπτεμβρίου 1831 τὴν παρακάτω ἀναφορὰ²:

"ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ.
Ὁ Διοικητικὸς Τοποτηρητὴς Ἄργους
 Πρὸς τὴν Γραμματείαν τῶν Στρατιωτικῶν.

Ἀπὸ τὴν εἰς ἀντίγραφον συναπτομένην ἀναφορὰν τοῦ ἰατροῦ τῆς πόλεως κυρίου Κλαυδίου θέλει εὐαρεστηθῆ ἡ Γραμματεία νὰ παρατηρήσῃ τὴν αἴτησίν του. Ἡ Διοίκησις μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. (δὲν ὑπάρχει ἀρ. στὸ ἔγγραφο) ἐπιστολήν της διεύθυνε πρὸ καιροῦ εἰς τὴν Γραμματείαν ταύτην τὰ κατάστιχα τοῦ διαληφθέντος Ἰατροῦ, δι’ ὅσους ἐπισκέφθη κατὰ καιροὺς ἀσθενεῖς στρατιώτας ἐκ διαφόρων Ταγμάτων συνεπείᾳ διαφόρων διαταγῶν τῆς Γραμματείας.

Ἔχει δίκαιον νὰ πληρωθῇ τὰ ὅσα ἐξώδευσε, καὶ ἡ Γραμματεία σας εὐδοκιμήσῃ νὰ διατάξῃ, ὅπου ἀνήκει νὰ λάβῃ τὰ χρήματα διότι παρεκτὸς ὅτι στερεῖται καὶ αὐτὸς παρενοχλεῖται διὰ τὴν δεκάτην, καὶ ἀπὸ τοὺς ὅσοι ἔδωκαν εἰς αὐτὸν τὰ ἀιατρικὰ ταῦτα, ζητούντας τὴν πληρωμήν των.

Ἐν Ἄργει τῇ 30 Νοεμβρίου 1831
Ὁ Τοποτηρητὴς
ΤΣΥ. Ν. Μαυρομμάτης».

Ἡ Γραμματεία τῶν Στρατιωτικῶν ἐπεξεργάσθηκε τὸν λογαριασμό του καὶ τὴν 19^ην Ἰανουαρίου 1832 ζητάει ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τῆς Κυβερνήξσεως τὴν ἀξόφλησή του, ὁ ὁποῖος καὶ τὸν ἐνέκρινε.

1 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ. 258 Α.

2 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γραμματεία Στρατιωτικῶν Φ. 123.)

Arduan Paul.

Γάλλος φιλέλληνας γιατρός, ὁ ὁποῖος ἦλθε στὴν Ἑλλάδα τὸ 1825. Μετὰ τὴν Ἀνεξαρτησία παρέμεινε στὴν Ἑλλάδα καὶ ἄσκησε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ γιατροῦ στὴ Σύρο κατὰ τὸ 1834. Τὸ 1836 ἦλθε στὴν Ἀθήνα μαζὺ μὲ τὸν καθηγητὴ Κωστῆ. Ἀκολούθως ἐπανῆλθε στὴν Μῆλο. Τὴν 8^ην Αὐγούστου 1845 ὑπέβαλε ἀναφορὰ¹ ζητώντας νὰ τοῦ ἐπιτραπεῖ ἐν ὄψει τῆς ἀναχωρήσεώς του ἐκτὸς Ἑλλάδος νὰ φέρει τὸ παράσημό του καὶ νὰ τοῦ χορηγηθεῖ τὸ ἀντίστοιχο δίπλωμα.

1 ΓΑΚ. Ἀριστεῖα Φ. 294Α.)

Bailly Martin Etiène.

Πρόκειται γιὰ Γάλλο γιατρό, ἀπεσταλμένο τοῦ Γαλλικοῦ κομιτάτου τοῦ Παρισιοῦ στὴν Ἑλλάδα γιὰ τὴν διαχείρηση τῆς παρεχομένης βοηθείας κυρίως τῆς ἰατροφαρμακευτικῆς. Φαίνεται, ὅτι ἦταν σκοτεινὴ φυσιογνωμία. Δὲν εἶχε καλὴ γνώμη γιὰ τοὺς Ἕλληνες. Γράφει ὁ Βαυαρὸς Συνταγματάρχης Karl Heideck¹ ὅτι ὁ Bailly: «…μοῦ ἔδωσε μιὰ τόσο ἐλεεινὴ εἰκόνα τῶν κομμάτων, τῶν μηχανορραφιῶν καὶ τῶν φαυλοτήτων, τῆς ἀπάτης καὶ φιλοχρηματίας τῶν κομματαρχῶν…», καὶ εἶπε στὸν Heideck νὰ ξεχάσει τὰ περὶ πατριωτισμοῦ καὶ ἀρετῆς τῶν Ἑλλήνων. Εἶναι πρόκληση νὰ κρίνει τοὺς Ἕλληνες, ποὺ σὲ τελικὴ ἀνάλυση τὴν περίοδο ἐκείνη ἔπασχαν τόσο ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίοιυς καὶ τὸν Κιουταχῆ καὶ πεινοῦσαν, ὅταν ὁ ἴδιος ὅταν ἔμενε στὴν Ἑλλάδα δὲν ἔκαμε τίποτα ἄλλο ἀπὸ τὸ νὰ φατριάζει καὶ μηχανορραφεῖ². Ὅπως γράφει ὁ Heideck ὁ Bailly ἦταν σκοτεινὴ μορφή, ἀδίστακτος κυνικὸς πράκτορας τῆς Γαλλίας, ἀξιοῦσε δὲ ἡ τριμελὴς ἐπιτροπὴ τῆς διαχειρίσεως τῶν ἀποστελλομένων ἐφοδίων νὰ τὰ μοιράζει μόνο σὲ ἀνθρώπους φιλικὰ προσκείμενους στὴ Γαλλία.

Ἀρχικὰ ἐχρησιμοποιεῖτο σὰν γιατρὸς τοῦ Τακτικοῦ Συντάγματος³ :

« Ἀρ. 14817 (Σχέδιον)
Τὸ Ἐκτελεστικὸν Σῶμα

Ἐπειδὴ καὶ γενικῶς ἡ φροντὶς τῆς διατηρήσεως [τῆς] ὑγείας καὶ μερικώτερον ἡ περὶ τῆς ὑγείας τοῦ στρατιωτικοῦ εἶναι ἓν τῶν ἱερωτέρων χρεῶν

διατάττει

Α^ον Ὁ Κ^ος Βαλλὺ διορίζεται νἀ ἀναλάβῃ τὴν διεύθυνσιν τῶν ὅσων ἀφορῶσι τὴν ὑγείαν τοῦ τακτικοῦ.

Β^ον. Ἡ πρώτη τῶν ἐργασιῶν θέλει εἶσθαι νὰ μεταβῇ εἰς Ἀθήνας καὶ συνεννοούμενος μετὰ τοῦ Συνταγματάρχου Κ^ου Φαβιέρου νὰ ὀργανίσῃ τὴν σύστασιν Νοσοκομείου στρατιωτικοῦ εἰς ἐκείνην τὴν πόλιν.

Γ^ον. Τὸ Ὑπουργεῖον τῶν Πολεμικῶν νὰ ἐνεργήσῃ τὴν παροῦσαν διαταγὴν εὐκολῦνον εἰς τὸν Κ^ον Βαλλὺ ὅλα τὰ μέσα τῆς ἐκτελέσεως τοῦ ἔργου εἰς τὸ ὁποῖον διορίζεται.

29 9μβρίου 1825. Ἐν Ναυπλίῳ».

Τὸ Ὑπουργεῖο τῶν Πολεμικῶν⁴ ἐκοινοποίησε τὴ διαταγὴ αὐτὴ τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 13713 διαταγή του τῆς 25^ης Νοεμβρίου 1825 :

«Περίοδος Γ’ Πρὸς τὸν ἐξοχώτατον Κύριον Βαλλὺ

Ἀριθ. 13713

Ἐπειδὴ καὶ γενικῶς ἡ περὶ τῆς διατηρήσεως τῆς ὑγείας φροντὶς καὶ μερικώτερον ἡ περὶ τῆς ὑγείας τοῦ στρατιωτικοῦ εἶναι ἓν τῶν ἱερωτάτων χρεῶν.

Ἡ Σεβαστὴ Διοίκησις φροντίζουσα περισσότερον περὶ τούτου καὶ κρίνουσα ἄξιον, διὰ τὴν εἰς τὰ τοιαῦτα ἐμπειρίαν τὴν ἐξοχότητά σου. Μὲ Σεβαστὴν ἐπιταγὴν αὐτῆς ὑπ’ ἀριθ. 14.817 σὲ διορίζει νὰ ἀναλάβῃς τὴν διεύθυνσιν τῶν ὅσων ἀφορῶσιν εἰς τὴν ὑγείαν τοῦ τακτικοῦ καὶ ἀπελθὼν εἰς Ἀθήνας, καὶ συνεννοηθεὶς μετὰ τοῦ Συνταγματάρχου Κ^ου Φαβιέρου νὰ ὀργανίσῃς τὴν σύστασιν Νοσοκομείου στρατιωτικοῦ εἰς ἐκείνην τὴν πόλιν· εἰς τὸ ὁποῖον θέλει εἰσέρχωνται ἅπαντες οἱ ἀσθενεῖς καὶ πληγωμένοι στρατιῶται, διὰ νὰ πολαμβάνουσι τὴν ὑγείαν των μὲ τὴν ἀνήκουσαν περιποίησιν καὶ περίθαλψιν, παρὰ τῶν ἐν αὐτῷ διορισθησομένων ἰατρῶν καὶ ἐπιστατῶν.

Τὸ Ὑπουργεῖον τοῦτο σὲ εἰδοποιεῖ τὸν διορισμὸν τοῦτον τῆς Διοικήσεως, σοὶ ἐμπερικλείει καὶ προσκλητικὸν πρὸς τὸν Συνταγματάρχην Κύριον Φαβιέρον, καὶ διαταγὴν πρὸς τὸν Ἔπαρχον, καὶ Φρούραρχον τῆς πόλεως, καὶ Ἀκροπόλεως Ἀθηνῶν, διὰ νὰ σοὶ προμηθεύσῃ τὰ μέσα, καὶ νὰ συνεργήσωσιν ὅσον τὸ μέρος των, πρὸς τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἔργου εἰς τὸ ὁποῖον διορίζεσαι.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 25 Νοεμβρίου 1825».

Ὅταν τὸ 1826 ἐδημιουργήθηκε τὸ Σῶμα τῶν Ἑπτανησίων διετάχθη ἀπὸ τὴν Γενικὴ Γραμματεία τῆς Διοικητικῆς Ἐπιτροπῆς⁵ ὁ Bailly σὰν μέλος τῆς τριμελοῦς διαχειριστικῆς Ἐπιτροπῆς νὰ τοὺς χορηγήση τὰ ἀπαραίτητα ἰατρικὰ εἴδη.

Τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1827 διορίσθηκε ἀπὸ τὴν Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ Διευθυντὴς τοῦ Νοσοκομείου Σαλαμῖνος⁶ μὲ τὴν παρακάτω διαταγή :

« Ἀριθ. 451 Ἑλληνικὴ Πολιτεία

Ἡ Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ

Πρὸς τὸν ἐξοχώτατον Ἰατρὸν Κύριον Βαλλὺ

Διορίζεσθε Διευθυντὴς τοῦ εἰς τὴν Νῆσον Σαλαμῖνα Νοσοκομείου πληγωμένων στρατιωτῶν, διὰ νὰ ἐπαγρυπνῆτε καὶ φροντίζετε περὶ τῶν ἀναγκαίων τῆς θεραπείας αὐτῶν.

Ἡ Κυβέρνησις γνωρίζουσα τὸν φιλελληνισμόν Σας καὶ τὰ εὐγενῆ αἰσθήματά Σας, δὲν ἀμφιβάλλει ὅτι θέλετε δεχθῆ καὶ ἐκπληροῖ τὸ ὁποῖον ἐπιφορτίζεσθε χρέος.

Τῇ 30 Ἀπριλλίου 1827. Ἐν Πόρῳ.

Ἡ Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ

Ὁ Γ. Γραμματεὺς

Γ. Γλαράκης».

Συγχρόνως διατάχθηκε ὁ Ταγματάρχης Σονιὲρ⁷ (ὑποδιοικητὴς τοῦ Τακτικοῦ Σώματος) νὰ ἐπιτρέψει στὸν Bailly «…νὰ ἐκλέξῃ καὶ νὰ λάβῃ ἐκ τῶν αὐτόθι εὑρισκομένων Ἰατρικῶν, ὡς ἐπίσης καὶ χειρουργικῶν ἐργαλείων, ὅσα ἐγκρίνει».

Φαίνεται ὅμως, ὅτι ὁ Bailly πῆρε ὅλα τὰ ἰατρικὰ τοῦ Τακτικοῦ Συντάγματος, διὰ τοῦτο τὴν 24^ην Μαΐου 1827 ἡ Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ⁸ τοῦ ἀπέστειλε τὴν παρακάτω διαταγὴ:

« Ἀριθ. 1094 Ἑλληνιὴ Πολιτεία
Ἡ Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ
Πρὸς τὸν ἐξοχώτατον Ἰατρὸν Κύριον Βαλλὺ

Τὸ Τακτικὸν Σῶμα παραπονεῖται, ὅτι ἐλάβατε ὅλον ἐν γένει τὸ ὑλικὸν καὶ τὰ ἐργαλεῖα τῆς φαρμακοποιίας, ἀπὸ τὰς ἀποθήκας καὶ τὸ Νοσοκομεῖον καὶ οἱ στρατιῶται τοῦ Σώματος μένουσιν ἤδη ὅλως διόλου στερημένοι τῶν ἀναγκαίων πρὸς θεραπείαν.

Ἡ Κυβέρνησις βλέπει τὸ ἀσύμφορον νὰ μένῃ ὁλοτελῶς ἀπρομήθευτον τὸ Τακτικὸν Σῶμα ἀπὸ τὰ ἄνω ῥηθέντα ἰατρικὰ καὶ ἐργαλεῖα, καὶ τοῦτο γνωρίζετε βεβαιότατα ὁ ἴδιος.

Ὅθεν παρακαλεῖσθε νὰ διατάξητε ὅπου παρεδώσατε αὐτὰ νὰ ἐπιστραφῇ ἀφεύκτως πρὸς χρῆσιν τοῦ σώματος, τοὐλάχιστον ἡ ἡμίσεια ποσότης ἐκ τῶν ἰατρικῶν ὁμοῦ μὲ τὰ ἐργαλεῖα τῆς φαρμακοποιίας.

Τῇ 24 Μαΐου 1827. Ἐν Πόρῳ.
Ἡ Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ
Ὁ Γ. Γραμματεὺς Γ. Γλαράκης».

Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ὅλοι οἱ Ἕλληνες ἀντιμετώπιζαν σοβαρὸ ἐπισιτιστικὸ πρόβλημα. Κατόπιν ἐνεργειῶν κυρίως τοῦ Eynard γιὰ τὴ διαχείρηση τῆς ἀποστελλομένης στοὺς Ἕλληνες βοηθείας ὁρίσθησαν σὰν διαχειριστὲς οἱ Συνταγματάρχης Heideck, ὁ Bailly καὶ ὁ Ἑλβετὸς γιατρὸς Gosse. Ὁ Bailly συμπεριφέρθηκε σὰν Γάλλος παρὰ σαν ἔντιμος καὶ δίκαιος ἐκπρόσωπος στὴ διαχείριση τῶν βοηθημάτων. Ἦταν φίλος τοῦ Δημητρίου Ὑψηλάντη.

Παρέμεινε στὴν Ἑλλάδα καὶ κατὰ τὴν Καποδιστριακὴ περίοδο, διορίσθηκε γιατρὸς τῶν στρατευματων τῆς Ἀνατολικῆς Ἐλλάδος μὲ τὴν ἑξῆς διαταγὴ⁹ τῆς 16^ης Ἰουνίου 1828:

«208 Πρὸς τὸν Φιλέλληνα Ἰατρὸν Κ. Ε. Βαλλῆν

Ἡ ἀναπόφευκτος ἀνάγκη τοῦ νὰ ἐφοδιασθῇ τὸ σημαντικὸν κατὰ τὴν Ἀν. Ἑλλάδα ὑπὸ τὴν ὁδηγίαν τοῦ Στρατάρχου Ὑψηλάντη στρατόπεδον ἀπὸ ἄξιον ἰατρὸν καὶ ἀπὸ τὰ ἀναγκαῖα ἰατρικά, ἠνάγκασε πρὸ πολλοῦ τὸ Γεν. Φροντιστήριον νὰ προβάλῃ εἰς τὴν Κυβέρνησιν, ἔχον μάλιστα καὶ τὴν περὶ τούτου δι’ ἀναφορᾶς αἴτησιν τοῦ Στρατάρχου ὑμᾶς, καὶ ἔλαβεν εἰς ἀπάντησιν τὴν συγκατάθεσίν της μετὰ τῆς προσθήκης, ὅτι ἡ Α. Ε. ἦτον εἰς Ναύπλιον μὲ διαταγὴν του σᾶς ἐδιώρισε ἰατρὸν τοῦ κατὰ τὴν Ἀν Ἑλλάδα στρατοπέδου καὶ ὅτι ἐντὸς ὀλίγου θέλει μεταβῆτε ἐκεῖ διὰ ν’ ἀναδεχθῆτε τὸ βάρος τῆς ἐπισκέψεώς του.

Τὸ Γεν. Φροντιστήριον μετὰ χαρᾶς ἀνήγγειλε τὴν εἴδησιν ταύτην εἰς τὸν Στρατάρχην, ἡ ὁποία κὰι αὐτὸν καὶ τὸν στρατὸν ὅλον μεγάλως ἐχαροποίησε. Πρό τινων ἡμερῶν ὅμως δι’ ἀναφορᾶς του ὁ Στρατάρχης παραπονεῖται διὰ τὴν ἄργηταν καὶ ἐρωτᾶ πῶς τοῦτο ἀκολουθεῖ, προσθέτων ὅτι δι’ ἰδιαιτέρας πρὸς αὐτὸν γραφῆς τοῦ λέγετε, ὅτι τοιαύτη διασταγὴ δεν σᾶς ἐδόθη. Τὸ Γεν. Φροντιστήριον ἔχον ὑπ’ ὄψιν τὴν μεγίστην ἀνάγκην τοῦ νὰ ἐφοδιασθῇ τὸ στρατόπεδον ἀπὸ ἰατροχειροῦργον ἄξιον εἰς τὴν προκειμένην ἐκστρατείαν τὸν μάλιστα κατὰ συνέπειαν τῆς περὶ τούτου ἀποφάσεως τῆς Α. Ε. τοῦ Κυβερνήτου, σᾶς προσκαλεῖ διὰ τῆς παρούσης ὁποὺ χωρὶς ἀναβολὴν νὰ μεταβῆτε εἰς τὸ στρατόπεδον τῆς Ἀν. Ἑλλάδος θέλετε δὲ εἰδοποιήσει τὸ Γεν. Φροντιστήριον τὸ ποσὸν τῶν ἐξόδων ὁποὺ σᾶς ἀναγκαιοῦν διὰ τὴν προμήθεινα τῶν ἀναγκαίων διὰ νὰ σᾶς ἐμβάσῃ χρήματα…»

Ἐπειδὴ ὅμως ὑπῆρχε κατὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη μεγάλη χρηματικὴ δυσχέρεια τὸ Γενικὸ Φροντιστήριο¹⁰ τὴν 17^ην Ἰουνίου 1828 ἀπευθύνεται μὲ νέο ἔγγραφο στὸν Bailly:

«214 Πρὸς τὸν Φιλέλληνα Ἰατρὸν Κ. Ε. Βαλλῆν

Μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 208 πρόσκλησιν τὸ Γεν. Φροντιστήριον διὰ τῆς ὑπηρεσίας ταύτης σᾶς ἔλεγε νὰ προβλέψετε τὰ ἀναγκαῖα Ἰατρικὰ διὰ τὸ στρατόπεδον τῆς Ἀν. Ἑλλάδος νὰ πέμψετε τὴν σημείωσιν τῶν ἐξόδων διὰ νὰ σᾶς ἐμβάσῃ τὰ περὶ τούτου χρήματα, χωρὶς νὰ ἐνθυμηθῇ, ὅτι ἀπὸ τὰ κατὰ καιροὺς παρὰ τῶν φιλελληνικῶν κομιτάτων σταλέντα εἰς παραλαβὴν καὶ διεύθυνσίν σας ἰατρικὰ ἠμπορεῖ νὰ σώζωνται εἰσέτι ἀπὸ τὰ εἰς τὴν ἐξουσίαν σας καὶ νὰ χρησιμεύσουν εἰς τὴν ἐνεστῶσαν σημαντικὴν τῆς Ἑλλάδος ἀνάγκην…» Στὴ συνέχεια τοῦ ὑπενθυμίζει ὅτι κανένας δὲν ἀμφιβάλλει γιὰ τὰ φιλελληνικὰ του αἰσθήματα καὶ ὅτι θὰ πρέπει νὰ ἐπιταχύνη τὴν μετάβασή του στὴν Ἀνατολικὴ Ἑλλάδα.

Βιογραφικὰ στοιχεῖα γιὰ τὸν Bailly μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἐνδιαφερόμενος στοῦ Γεωργίου Δημακοπούλου¹¹, ὅπως αὐτὰ τοῦ παρεσχέθηκαν ἀπὸ τὴν Ὑπηρεσία Ἀρχείων τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς τῶν Παρισίων καὶ τὸν διευθυντὴν τῶν Ἀρχείων τοῦ Νομοῦ Loir et Cher.

Σημαντικὴ ὑπῆρξε ἡ δράση του κατὰ τὴν ἐπὶ Καποδιστρίου κατὰ τὸ 1828 ἐκραγεῖσαν ἐπιδημίαν Πανώλους.

1Karl Heideck. Τὰ τῶν Βαυαρῶν Φιλελλήνων ἐν Ἑλλάδι κατὰ τὰ ἔτη 1826-1829. Ἐκ τῶν Ἀπο-μνημονευμάτων τοῦ Βαυαροῦ ἀντιστρατήγου ΚαρόλουΒαρώνου Ἄϊδεκ. «Ἁρμονία» τ. Α’ 1900, τ. Β 1901.

2 Κυριᾶκος Σιμόπουλος. Πῶς εἶδαν οἱ Ξένοι τὴν Ἑλλάδα τοῦ ’21. Τόμος Ε’. Ἀθήνα 1984, σ. 292

3 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 139.

4 ΓΑΚ. Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 140.

5 ΓΑΚ. Διοικητικὴ Ἐπιτροπή, Φ. 196.

6 ΓΑΚ, Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ, Φ. 224.

7 ΓΑΚ, Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ, Φ. 222.

8 ΓΑΚ, Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ, Φ. 233.

9 ΓΑΚ, Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη, Δ 83.

10 ΓΑΚ, Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη, Δ 83.

11Γεώργιος Δημακόπουλος Δ. Ἡ ἐπὶ τοῦ Ἀγῶνος ὑπὲρ τῆς Δημοσίας Ὑγείας Κυβερνητικὴ Πολιτική. «Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς τῆς ΠΑΣΠΕ» 1971-1972, σελ. 257.

Bernardi.

Στὰ ΓΑΚ, στὸ Καποδιστριακὸ Ἀρχεῖο στὴ Γραμματεία τῶν Στρατιωτικῶν ὑπάρχει ἐντολὴ τοῦ Γεν. Φροντιστηρίου γιὰ μισθὸν τοῦ Ἰανουαρίου γιὰ φοίνικες 94.09. Ὁ Τράϊμπερ στὸ ἡμερολόγιό του ἀναφέρει:

«25 Μαΐου (1827).. Ἀφιξη τοῦ Δρος Bailli, ὁ ὁποῖος κάνει προτάσεις στὸ Δρα Dumont, στὸν Bernardi καὶ σὲ μένα γιὰ τὴν ἵδρυση ἑνὸς χειρουργείου στὴν Κούλουρη…» (Ἐρρῖκος Τράϊμπερ. Αναμνήσεις ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, σελ. 85.)

Βιτάλε Ἰωσήφ.

Ἱσπανὸς τὴν καταγωγή. Τὸ 1831 εὑρίσκονταν στὴ Καλαμάτα. Ὁ Διοικητὴς Ἀνδρούσης² ἐζήτησε ἀπὸ τὸν Καποδίστρια νὰ τὸν χρησιμοποιήσει γιὰ τοὺς λεπροὺς. Τὸ ἔγγραφο (ΓΑΚ. Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ. 262, ἀρ, ἐγγρ. 222.) ἔχει ὡς ἑξῆς:

« Ἀριθ. 425. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Ἐσωτερικὴ Πρὸς τὸν Σεβ. Κυνβερνήτην
Ὁ Διοικητὴς Ἀνδρούσης κτλ.

Εἰς Καλαμάταν διατρίβει Ἰατρὸς τις Ἱσπανὸς Ἰωσὴφ Βιτάλε καλούμενος.Πρὸς ἀποφυγὴν τῶν ἐξόδων, εἰς ἀποστολὴν ἐπίτηδες Ἰατροῦ ἀπὸ Ναύπλιον διὰ νὰ ἐπισκεφθῇ τοὺς ἐνταῦθα λεπρούς, ἡ Σεβ. Κυβέρνησις δύναται, ἐὰν ἐγκρίνῃ νὰ προσκαλέσῃ τὸν ῥηθέντα Ἰατρόν, καθὸ ἀρκετὰ εἰδήμονα, ὡς ἅδεται, εἰς τὴν ὁποίαν μετέρχεται ἐπιστήμην του, νὰ μεταβαίνῃ εἰς τὸ χωρίον Καλάμι καὶ ὅπου ἀλλοῦ ἐντὸς τοῦ Τμήματος τούτου ἐνυπάρχει ὑποψία τῆς Νόσου, διὰ νὰ κάμῃ τὰς περὶ αὐτῆς ἐπισκέψεις καὶ παρατηρήσεις του.

Διὰ τὸν κόπον του δὲ τοῦτον, ἄς γενῇ ὁποῖα ἀμοιβὴ εὔλογος παρὰ τῆς Σεβ. Κυβερνήσεως, διότι δὲν θέλει δαπανήσει πάρα πολλὰ ὀλίγας ἡμέρας· ἐνῶ τὸ πλέον μακρινὸν μέρος εἰς τὸ ὁποῖον εἶναι ἀνάγκη νὰ μεταβῇ δὲν ἀπέχει ἀπὸ τὴν Καλαμάταν περισσότερον τῶν πέντε ὡρῶν· τὸ δὲ Καλάμι περὶ τὴν ἡμίσειαν ὥραν.

Τὴν 24 Φεβρουαρίου 1831
Ὁ Διοικητὴς
ΤΣΥ Ἰωάννης Εὐγενίδης».

Βλακίερος Λορέντζος.

Ἄγγλος ἐθελοντὴς Ἰατρός. Πληροφορίες γιὰ αὐτὸν μᾶς δίδει τὸ παρακάτω ἔγγραφο (ΓΑΚ. Ὑπουργεῖον Ἐσωτερικῶν Φ. 69.) :

« Ἀριθ. 9141 Προσωρινὴ Διοίκησις τῆς Ἑλλάδος
Τὸ Ὑπουργεῖον τῶν Ἐσωτερικῶν
Πρὸς τὸ Σ. Ἐκτελεστικὸν Σῶμα

Ὁ Κύριος Treiber Ἰατρὸς τοῦ Συντάγματος καὶ ἰατρὸς τοῦ ἐδῶ Νοσοκομείου αἰτεῖ κατὰ τὸ ἐσώκλειστον ἶσον ἀναφορᾶς νὰ διορισθῇ ἰατρὸς συμβοηθὸς του. Τὸ Ὑπουργεῖον βλέπει δικαίαν τὴν αἴτησίν του καὶ γνωρίζον τὸν ἰατρὸν κύριον Λορέντζον Βλακίερον, νέον μὲ ἀναγκαίας χειρουργικὰς γνώσεις καὶ μὲ ἤθη χρηστὰ τὸν προβάλλει ὡς ἄξιον νὰ διορισθῇ εἰς τὸ ῥηθὲν ὑπούργημα.

Καθυποβάλλει δὲ τοῦτο εἰς τὴν ἐπίκρισιν τοῦ Σ. τούτου Σώματος.”

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 26 Ἰουνίου 1825
Εἰς ἀπουσίαν τοῦ Ὑπουργοῦ τῶν Ἐσωτερικῶν
Ὁ Γ. Γραμματεὺς
Γ. Γλαράκης».

Μπλοντώ.

Ἦταν ἀρχίατρος τοῦ κατὰ τὴν Ἀνατολικὴ Ἑλλάδα στρατοῦ, στρατάρχης τοῦ ὁποίου ἦταν ὁ Δημήτριος Ὑψηλάντης, ὅπως τοῦτο προκύπτει ἀπο τὴν ἑξῆς βεβαίωση *ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ. 229, ἀριθ. Ἐγγρ. 148.) :

« Ὁ μισθὸς τοῦ χειρούργου τοῦ ἐν Ἀμπελακίοις Νοσοκομείου διὰ διαταγῆς τοῦ κατὰ τὴν Α. Ἑλλάδα Στρατάρχου ηὐξήθη μὲ τὴν ποσότητα τῶν ἑξήκοντα γροσίων ἀριθ. 60, καὶ ὁ Κύριος Χρηστάκης Νικολαΐδης εἰς διάστημα πέντα μηνῶν, χρηματίσας χειροῦργος τοῦ Νοσοκομείου, ἔλαβε μόνον τὸν μισθὸν τοῦ Ἰατροῦ τῆς χιλιαρχίας. Ὅθεν, ὡς χειροῦργος τοῦ Νοσοκομείου, ἔχει νὰ λάβῃ διὰ πέντε μῆνας γρόσια τριακόσια, ἀριθ. 300. Πρὸς τούτοις, διὰ τὰ ἰατρικὰ ὁποὺ ἐξ ἰδίων του ἐξώδευσε εἰς ὅλον τὸ διάστημα τῆς διαμονῆς του εἰς τὸ Νοσοκομεῖον διὰ τριάντα ἕξι πληγωμένους, τῷ χρεωστοῦνται γρόσια 200 καὶ πρὸς ἔνδειξιν τῷ δίδεται τὸ παρὸν ἀποδεικτικόν.

τῇ 24 Φεβρουαρίου 1829

Ὁ ἀρχιιατρός.
Υ. Φ. Μπλοντώ.
Πιστοποιῶ τὰ ἄνω ὁ στρατάρχης.
Δ. Ὑψηλάντης.
ἐγκρίνεται.
ὁ Πληρεξούσιος Τοποτηρητὴς τῆς Κυβερνήσεως.
Τ.Σ.Υ. Α. Α. Καποδίστριας».

Bohrmann Edward

Μπόρμαν Ἐδουάρδος. Σὲ αἴτησή του¹ τῆς 26^ης Ὀκτωβρίου 1830 ἀπευθυνομένη στὸν Στρατηγὸ Γεράρδο (Gerhard) ἀναφέρει ὅτι ἀπὸ τὸν Ἰούλιο τοῦ 1826 μέχρι τέλους Αὐγούστου 1827 ὑπηρέτησε στὰ ἄτακτα στρατεύματα σὰν χειρουργός. Ἀκολούθως στὰ Μέθανα στὸ Νοσοκομεῖο καὶ μετὰ στὸ Ναυτικό, ὅπου ἔμεινε ἀπὸ τὸν Μάρτιο τοῦ 1829 μέχρι τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1830.

Σχετικὰ μὲ τὴν ὑπηρεσία του στὸ Ναυτικὸ ἀναφέρονται στὸ παρακάτω ἔγγραφο²:

« Πρωτ. 5023 Πρὸς τὸν Βόρμαν

Ἐλήφθη ἡ ἀπὸ 4/16 Ἰουλίου ἀναφορὰ σου.

Ἡ Ὑπηρεσία αὕτη σπεύδει, ν’ ἀπαντήσῃ εἰς ἕκαστον τῶν ἐν αὐτῇ προβλημάτων, καὶ ἡ ἀπάντησίς της αὕτη οὖσα σύμφωνος σχεδὸν εἰς ὅλα μὲ τὴν αἴτησίν σου καὶ μὲ τὸ δίκαιον θέλει σᾶς εὐχαριστήσει.

1). Καὶ γνωρίζεσθε ὡς Ἰατροχειροῦργος τοῦ Ναυτικοῦ καὶ θέλετε λαμβάνει τὸν διωρισμένον μισθὸν 25 διστήλων κατὰ μῆνα.

2). Ἡ ἀρχαιότης σας εἰς τὴν Ὑπηρεσίαν λογίζεται ἀπὸ τὸν καιρὸν τοῦ διορισμοῦ σας ἐπὶ τῆς ἐπιχειρήσεως. Καὶ δὲν θέλι σᾶς ἀφαιρεθῆ.

3). Δέχεται εὐχαρίστως ἡ Ὑπηρεσία τὸ νὰ σᾶς εἰδοποιῇ πρὸ τριῶν μηνῶν ἐὰν δὲν ἔχῃ χρείαν τῆς ἐξακολουθήσεως τῶν ἰατροχειρουργικῶν ἔργων σας μὲ ἀμοιβαίαν ὑποχρέωσιν τοῦ νὰ κοινοποιῆτε τὴν ἀπόφασιν τῆς παραιτήσεώς σας, ἐὰν δὲν ἔχετε τὴν εὐχαρίστησιν νὰ ἐξακολουθήσετε τὰ χρέη σας πρὸ τριῶν μηνῶν ὡσαύτως. Ἄλλως ἡ μὲν Ὑπηρεσία αὕτη θέλει σᾶς πληρώσει τριμηνιαῖον μισθόν, ἄν ἀναιτίως θελήσῃ νὰ σᾶς ἀποβάλῃ, ἄν δὲ ἀναιτίως θελήσετε ν’ ἀναχωρήσετε ἄνευ εἰδοποιήσεως προλαβούσης, κατὰ τὴν Ἄνω διορίαν, θέλετε ὑποφέρει τὴν ζημίαν μισθῶν τριμηνιαίων.

4). Διὰ νὰ ᾖναι βάσιμος ἡ ἀποβολή σας ἐκ μέρους τῆς ὑπηρεσίας ταύτης, χωρὶς νὰ σᾶς πληρωθῇ τριῶν μηνῶν μισθός, πρέπει νὰ ἐπιστηρίζεται εἰς ἀπόφασιν Ἐπιτροπῆς, ἡ ὁποία, εἰ μὲν ἡ αἰτία περιορίζεται εἰς τὰ Ἰατροχειρουργικὰ χρέη σας, θέλει συντίθεται ἀπὸ τρεῖς Ἰατροχειρούργους, εἰ δὲ ἀφορᾶ ἄλλο ἔγκλημα ἢ πταῖσμα θέλει εἶναι τὸ μέγα πενταμελὲς συμβούλιον, τὸ ὁποῖον θέλει συστηθῆ μὲ ἰδιαίτερον διάταγμα τῆς Κυβερνήσεως. Δὲν εἶσθε ὑπόχρεως νὰ ὑπόκεισθε ἐπὶ πλοίου ἀμέσως εἰς ἄλλον παρὰ τὸν πλοίαρχον ἢ τὸν διοικοῦντα τὸ πλοῖον ἀξιωματικόν, ὀφείλετε δὲ νὰ γνωρίζετε, καὶ νὰ διατηρῆτε τὰς ἐκδεδομένας ἤ ἐκδοθησομένας διαταγάς, δι’ ὅσον ἀφορᾶ τὴν εὐταξίαν ἑκάστου πλοίου, ὡς ἔχων βαθμὸν ὑποπλοιάρχου εἰς τὸ Ἑλληνικὸν Ναυτικ<ὸν> καθὼς καὶ οἱ λοιποὶ ἰατροχειροῦργοι.

5). Δὲν θέλετε στερηθῆ τοὺς μισθοὺς σας ἄν δι’ ἀσθένειαν, ἢ πληγὴν ἠθέλατε ἐμποδισθῆ πρὸς καιρὸν ἀπὸ τῶν χρεῶν σας τὴν ἐκπλήρωσιν.

6). Καὶ ἡ ὑπηρεσία αὕτη γνωρίζει τὸ δίκαιον καὶ ἐγγυᾶται τὸ νὰ λαμβάνετε τὸ ἥμισυ τοῦ μισθοῦ σας ἐφ’ ὅρου ζωῆς, ἄν πληγωθεὶς ἤθέλτε κατασταθῆ ἀπόμαχος.

Πόρος 12 Ἰουλίου 1829».

Παραθέσαμε ὅλο τὸ ἔγγραφο γιὰ νὰ διαπιστώσει ὁ ἀναγνώστης πόσο εἶχε μεταβληθῆ, στὴν ἐποχὴ τοῦ Καποδίστρια ὁ τρόπος ἐνεργείας, ἡ πρόβλεψη καὶ ἡ σωστὴ Διοίκηση, σὲ σύγκριση μὲ τὰ χρόνια τῆς Ἐπαναστάσεως κατὰ τὰ ὁποῖα ἐπικρατοῦσε ἀναρχία καὶ ἀκυβερνησία.

Τὴν αἴτηση τοῦ Μπόρμαν τῆς 26^ηςὈκτωβρίου 1830 ὁ Γεράρδος ὑπέβαλε στὸν Κυβερνήτη προτείνοντάς τον γιὰ γιατρὸ τοῦ τάγματος τοῦ Πυροβολικοῦ, ὅπου τὸν ἐτοποθέτησε ὁ Καποδίστριας μὲ τὴν παρακάτω διαταγὴ³ :

« Ἑλληνικὴ Πολιτεία

Ἀριθ. 124 Ὁ Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος

Διατάττομεν

Α’. Ὁ Κύριος Βορμᾶνος πρώην ἰατρὸς ἐπὶ τοῦ Δικρότου “ ἡ Ἑλλάς“ ὀνομάζεται ἀξιωματικὸς ὑγειικὸςεἰς τὸ Πυροβολικὸν Τάγμα καὶ ἐπιφορτίζεται τὴν ὑγειικὴν ὑπηρεσίαν κατὰ τὸ Φρούριον τῆς Ναυπλίας.

Β’ὁ ἐπὶ τῶν Στρατιωτικῶν Γραμματεὺς θέλει διακοινώσει τὸ παρὸν Διάταγμα πρὸς τὸν Στρατηγὸν Γεράρδον, ὅστις ἐπιφορτίζεται τὴν ἐκτέλεσιν

Ἐν Ναυπλίῳ Ὁ Κυβερνήτης

τὴν 3 Νοεμβρίου 1830 ΤΣΥ. Ι. Α. Καποδίστριας».

1 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ 254.

2 ΓΑΚ, Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη, Δ 83, ἀπὸ τὸ πρωτόκολλο τῆς Ναυτικῆς Ὑπηρεσίας.

3 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον. Γενικὴ Γραμματεία Φ 255.

Bojon (Boyon Friedriech).

Καταγότανε ἀπὸ τὴ Νυρεμβέργη, εἶχε δὲ ὑπηρετήσει στὸ προσωρινὸ Νοσοκομεῖο τοῦ Ναυπλίου, ὅπως ἀναφέρει στὴν αἴτησή του πρὸς τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα γιὰ τὴ δημιουργία Νοσοκομείυ. Κατέβηκε στὴν Ἑλλάδα μὲ τὴ Γερμανικὴ Λεγεῶνα. Δὲν ἀληθεύει τὸ ἀναφερόμενο ἀπὸ τὸν Γ. Πουρναρόπουλο¹, ὅτι «ἔπεσετὴν 16-12-1822 κατὰ τὴν ἐπίθεσιν ἐναντίον τοῦ φρουρίου τοῦ Ναυαρίνου».

Νοσοκομεῖο ὑποτυπωδῶς ὀργανωμένο λειτούργησε μετὰ τὸ 1824. Τὸ πρῶτο Νοσοκομεῖο λεγότανε «Νοσοκομεῖον τῶν ἐνδεῶν καί πληγωμένων». Πρόταση γιὰ τὴ δημιουργία ἀμιγοῦς στρατιωτικοῦ νοσοκομείου ἔγινε γιά πρώτη φορά ἀπό τόν Friedrich Bojons². Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Ἐπαναστάσεως τὰ δημιουργηθέντα νοσοκομεῖα ἦσαν μικτά, δηλ. ἐνοσήλευαν τραυματίες καὶ ἀσθενεῖς, στρατιῶτες καὶ πολίτες. Πρέπει ἐξ ἄλλου νὰ τονισθῆ, ὅτι σχεδὸν ὅλοι οἱ Ἕλληνες ἦσαν «στρατιῶτες».

Ὁ Bojons ἔφθασε στὴν Ἑλλάδα μαζὺ μὲ ἄλλους Γερμανούς Φιλέλληνες τὸ 1822, ζήτησε δὲ ἀπὸ τὸν τότε ὑπουργό τῶν Ἐσωτερικῶν καὶ τοῦ Πολέμου Ι. Κωλέττη νὰ τοῦ ἀνατεθῆ ἰατρικὴ ὑπηρεσία. Ὁ Κωλέττης τοῦ πρότεινε νὰ ἐνταχθῆ μαζὺ μὲ τοὺς ἄλλους Γερμανοὺς στό Σῶμα τοῦ Νικηταρᾶ, ὁ ὁποῖος ὅπως τοὺς ἐβεβαίωσε «ἦταν ὁ πιὸ ἀνθρωπιστὴς Ἑλλην».

Ἡ ἀφήγηση τῆς διαμονῆς του στὴν Ἑλλάδα ὑπὸ μορφὴν ἐπιστολῶν μαζὺ μὲ ἄλλα ἐνθυμήματα καὶ χρονικὰ ἐκδόθηκε τὸ 1824.³

Ἔχοντας ζήσει προφανῶς τὶς δυσχέρειες ἑνὸς γιατροῦ κατὰ τὶς διάφορες μάχες καὶ βλέποντας τὴν παντελῆ ἔλλειψη νοσοκομείων ὑποβάλλει στὴ Διοίκηση τὴν ἑξῆς ἀναφορά:

« Ὑπερτάτη Διοίκησις

Εἶναι περιττὸν νὰ ἐκθέσω πόσον ἀναγκαία εἶναι ἡ σύστασις ἑνὸς Νοσοκομείου, διότι ἡ Ὑπερτάτη Διοίκησις γινώσκει καλῶς, τὴν ἐκ τούτου πηγάζουσαν ὠφέλειαν.

Τὸν παρελθόντα χρόνον ἐσυστήθη ἐδῶ ἓν μικρὸν Νοσοκομεῖον εἰς το ὁποῖον ἐχρημάτισα ὡς ἰατρὸς ὀκτὼ μῆνας, εἰς μίαν ἐποχὴν πολὺ ἐναντίαν διὰ τοιούτους ἐπωφελεῖς σκοποὺς μὲ τὸ νὰ ἔλειπαν ἡ προστασία καὶ ἡ πατρικὴ βοήθεια μιᾶς Δικαίας Διοικήσεως, καί μ’ ὅλον τοῦτο ἀπήλαυσαν τήν ὑγείαν των περίπου τῶν τετρακοσίων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἂν τοῦτο ἔλειπεν ἐχάνοντο βεβαίως.

Νῦν δέ, ὅπου ἡ Ἑλλάς χαίρει τὴν σύστασιν μιᾶς Διοικήσεως, ἥτις ἀπήλαυσε καὶ μέσα καὶ εὐκολίας δύναται νὰ ὠφελήσῃ καὶ εὐεργετήσῃ διὰ τοιαύτην σύστασιν κρίνω διὰ χρέος μου ἱερόν, ὡς πατριώτης καὶ φιλάνθρωπος νά προβάλω εἰς τὴν ὑπερτάτην Διοίκησιν τὴν σύστασιν ἑνὸς Ἐθνικοῦ Στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου.

Εἰς τὴν πατρίδα μου ὠφέλησα πολλοὺς χρόνους δουλεύοντας εἰς τοιαῦτα Νοσοκομεῖα. Διὰ τοῦτο προσφέρω καὶ εἰς τὴν Ἑλλάδα τὴν δούλευσίν μου, καὶ παρακαλῶ τὴν ὑπερτάτην Διοίκησιν νὰ μὲ προστάξῃ

Ναύπλιον 20 Ἰουλίου 1824
Μὲ ὅλον τὸ Σέβας
Friedrich Bojons
Φρειδερῖκος Μπογιὼνς» (σημ Ἑλληνικά)

Ἐπειδὴ δὲν δόθηκε καμμία ἀπάντηση στὴν παραπάνω ἀναφορά, γι αὐτὸ ἐπανῆλθε μὲ νέα ἀναφορά του⁴

« Πρὸς τὸ Σεβαστὸν Έκτελεστικὸν Σῶμα.

Ὁ ὑποφαινόμενος εἶχον τὴν τιμὴν νὰ ἀναφέρω ἤδη πρὸ ὄχι ὀλίγου καιροῦ εἰς τὸ Σεβαστὸν Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, τὴν σύστασιν ἑνὸς στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου καὶ γυμνασμένος ὢν εἰς τὰ παρόμοια νὰ προσφέρω τὴν δούλευσίν μου, πλὴν ἄχρι τῆς ὥρας δὲν ἠξιώθην καμμιᾶς ἀποφάσεως.

Παρακαλῶ λοιπὸν τὸ Σεβαστὸν Ἐκτελεστικὸν Σῶμα διὰ νὰ ταχύνῃ τὴν ἀπόφασιν ταύτην, καὶ μάλιστα ἂν ἡ προσφερθεῖσα ἀτομική μου εἰς τοῦτο ἐκδούλευσις εἶναι δεκτή, πρὸς κυβέρνησίν μου.

Μένω μέ ὅλον τὸ προσῆκον σέβας
Ναύπλιον 25 Αὐγούστου 1824
Ὁ ἰατρός καί χειροῦργος
Φρ. Μπογιών».

Τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1824 (προφανῶς παρακινημένος ἀπὸ τὸν Byron) ἀναχώρησε γιὰ τὸ Μεσολόγγι, ὅπου συναντήθηκε μὲ τὸν Ἄγγλο Συνταγματάρχη L. Stanhope. Συνενοήθηκε μαζύ του νὰ δημιουργἠσουν τυπογραφεῖο καὶ Νοσοκομεῖο στὸ Ναύπλιο. Τὸν ἐφοδίασε ὁ Stanhope μὲ φάρμακα, τὰ ὁποῖα καὶ ἔφερε στὸ Ναύπλιο. Ἐπειδὴ ὁ Stanhope σκόπευε νὰ ἔλθει ὁ ἴδιος στὸ Ναύπλιο συμφώνησε νὰ τὰ φέρει ὁ ἴδιος. Τὴν συνέχεια τὴ μαθαίνουμε ἀπὸ γράμμα τοῦ Stanhope στὸν Bojons⁵:

« Πρὸς τὸν Ἰατρὸν Bojons στὸ Ναύπλιο ( NapolidiRomania)⁶.
Ἁθῆναι τῇ 25 Φεβρουαρίου 1824
8 Μαρτίου

Ἀγαπητὲ Κύριε Bojons

Ἐπειδὴ πληροφορήθηκα γιὰ τὸν ἐμφύλιο πόλεμο μεταξύ τῶν Ἑλλήνων στὸ Μωριά….. ἀνέβαλα τὴν ἄφιξή μου ἐκεῑ μεταβάλλοντας τὸ ταξίδι μου ἔτσι ἐγὼ θὰ εὑρίσκωμαι ἐδῶ καὶ ὄχι στὸ Ναύπλιο καὶ τὸ Κρανίδι… ἔτσι ἐσὺ προσπάθησε νὰ ἀναλάβεις τὰ καθήκοντά μου καὶ τὸ τυπογραφεῖο καὶ τὰ φάρμακα τὰ ὁποῖα ἀνήκουν στὸν Ἀγγλικὸ λαὸ θὰ στὰ στείλω ἐκεῖ… Ἐὰν προκύψουν δυσκολίες στὴ μεταφορὰ τοῦ τυπογραφείου καὶ τῶν ἰατρικῶν… δίδεις ἐκ μέρους μου τοὺς χαιρετισμοὺς μου στὸ στρατηγὸ Κολοκοτρώνη καὶ ἐξ ὀνάματός μου παρακάλεσέ τον νὰ τὶς διευθετήσει…

Υ.Γ. Ἂν ἐπιθυμεῖς νὰ ἀναλάβης τὴν ἵδρυση ἑνὸς νοσοκομείου στὸ Ναύπλιο, ὅπως ἔχουμε συζητήσει καὶ κάτω ἀπὸ τὶς προϋποθέσεις τὶς ὁποῖες σὺ γνωρίζεις, μπορεῖς νὰ πάρεις τὸ ἕνα τρίτο τῶν ἰατρικῶν, καὶ νὰ τὸ γνωστοποιήσης στὸν κόσμο…»

Προφανῶς ἡ αἴτησή του στὴ Διοίκηση τὸ 1824 γιὰ τὴν ἵδρυση στὸ Ναύπλιο Νοσοκομείου, ἔγινε μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴ συζήτηση καὶ συμφωνία μὲ τὸν Stanhope.

Ὅπως ἀναφέρεται στὸ ἡμερολόγιο τοῦ Treiber⁷:

«Βoyon. Γιατρὸς ἀπὸ τὴ Βυρτεμβέργη, πέθανε τὸ Νοέμβριο τοῦ 1824 στὸ Ναύπλιο» Δὲν ἀναφέρεται ἡ αἰτία.

1 Γεώργιος Πουρναρόπουλος: Ἡ Ἰατρικὴ τοῦ Ἀγῶνος. Ἀθῆναι 1973, σελ. 143.

2 Γενικά Ἀρχεῖα τοῦ Κράτους (ΓΑΚ), Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη, Δ. 56 καί Ἐκτελεστικὸ Σῶμα Φ.5

3 Γιά τόν Bojons ἀναφέρουν πολλὰ οἱ Barth Wilhelm Kehring Korn Max. Die Philellenenzeit. 1960 Max Hüber Verlag München σελ.78-79. Ἰατρὸς καὶ χειρουργὸς ἀπὸ τὸ Wüttenberg. Ταξίδευσε τὸ 1824 (Ἰανουάριος) μαζὺ μέ τον Treiber, τον von Dittmar καὶ ἄλλους ἀπὸ τὸ Ναύπλιο στὴν Τριπολιτσᾶ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ξεκίνησαν νὰ πᾶνε στὸ Μεσολόγγι γιὰ νὰ ἐνταχθοῦν σὰν γιατροὶ στὸ ἀπὸ τὸν Byron δημιουργούμενο Πυροβολικὸ τμῆμα. Δέν πῆγε ὅμως καὶ γύρισε πίσω στὸ Ναύπλιο, ὅπου καὶ πέθανε. Ὁ Τράϊμπερ γράφει στό ἡμερολόγιό του (σελ. 62): 5-12-1824 Φθάνουμε στὸ Ναύπλιο. Οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς συμπατριῶτες μου εἶναι ἄρρωστοι ἀπὸ διαλείποντας πυρετούς. Πολλοὶ πέθαναν κατὰ τὴν ἀπουσία μου ὅπως οἱ Boyon, Specht. Ὁ Bojon φαίνεται πὼς πέθανε τόν Νοέμβριο τοῦ 1824 καὶ ἀναφέρεται ἀπό τὸν Treiber δυὸ ἀκόμη φορές. Τὴν μιὰ τὴν 23 Νοεμβρίου 1823 καὶ τὴν ἄλλη τὴν 1 Ἰανουαρίου 1824 στὴν πορεία τους γιὰ τὸ Μεσολόγγι γιὰ νὰ καταταγοῦν στὸ Σῶμα τοῦ Βύρωνα.

4 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικόν Σῶμα Φ.19 (Τό ἔγγραφο τοῦτο ἔχει ἀντιγραφεῖ ἀπό τόν Γιάννη Βλαχογιάννη καί βρίσκεται στό Ἀρχεῖο του στὰ ΓΑΚ κυτίον Δ 56).

5 Leicester Stanhope: Greece in 1823 and 1824 being a service of Letters and other documents on Greek Revolution, written during a visit to that country. London 1824. σελ. 131-132.

6 =Ναύπλιο.

7Ἐρρῖκος Τράϊμπερ. Ἀναμνήσεις ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, Ἀθήνα 1960 σελ 160.

Bοντάρος Ἰωσὴφ¹.

Στὰ ΓΑΚ στὴ Συλλογὴ τοῦ Ἀνδρ. Μάμουκα ὑπάρχει ἔκθεση ἐξετάσεως μάρτυρος. Παραθέτουμε ἔνα κομμάτι ἀπὸ αὐτὴ στὸ ὁποῖο παρουσιάζεται ἡ συμμετοχὴ του στὴν Ἐπανάσταση.:

«Ἐν Ἑρμουπόλει Σύρου σήμερον τὴν 28 Μαΐου 1866… Προσῆλθεν ἕτερος μάρτυς, ὅστις κατέθεσεν ὅτι ὀνομάζεται Ἰωσὴφ Βοντάρος· γεννηθεὶς εἰς Γένουαν τῆς Ἰταλίας· κατοικῶν ἐνταῦθα, ἐτῶν 70. Ἰατρὸς καὶ Χριστιανός. Γνωρίζει τὸν Ἀνδρ. Μάμουκαν μεθ’ οὗ δὲν ἔχει συγγένειαν… Κατέθεσεν, ὅτι περὶ τὰ τέλη τοῦ 1824, ἦλθεν ἐνταῦθα, ἦτο δὲ ἰατρὸς τοῦ Γεωργίου Εὐμορφοπούλου…»

1 ΓΑΚ, Συλλογὴ Ἀνδρ. Μάμουκα, κυτίον 118, Ἀριθ. 213.

Bruno Francis

ἢ Βροῦνος Φραγκῖσκος. Ἰταλὸς γιατρός, ποὺ ἀνῆκε στὴν συνοδεία τοῦ Lord Byron κατὰ τὴν ἄφιξή του στὸ Μεσολόγγι. Ὅταν τὸ 1823 ἀφίχθη ὁ τελευταῖος στὴν Ἑλλάδα, ὁ Bruno μόλις εἶχε ἀποφοιτήσει ἀπὸ τὴν Ἰατρικὴ Σχολή. Ὅπως ἀναφέρει ὁ Pietro Gamba συνοδὸς καὶ φίλος τοῦ Lord Byron ὁ μισθός του εἶχε συμφωνηθῆ σὲ 100 λίρες ταξίδευε δὲ μὲ τὴν νοοτροπία ὑπηρέτη, ὅπως δὲ τοῦ ἐξομολογήθηκε, τὸν πρῶτο καιρὸ φοβόταν μήπως μὲ τὸ παραμικρὸ ἰατρικὸ λάθος, ρίξει ἐναντίον του ὁ Lord Byron τὰ δυὸ σκυλιά του γιὰ νὰ τὸν καταξεσχίσουν¹. Ἡ ὑπηρεσία του κοντὰ στὸν Byron λόγω τοῦ δυστρόπου τοῦ χαρακτῆρα τοῦ τελευταίου ἦταν περιπετειώδης. Οἱ συνεχεῖς παρακλήσεις του νὰ τοῦ δίνει τὰ φάρμακα, ποὺ εἶχε ἀνάγκη πολλὲς φορὲς ἦσαν χωρὶς ἀποτέλεσμα καὶ τότε ὁ Byron τὸν ἔβριζε ἤ τὸν πέταγε ἔξω ἀπὸ τὸ δωμάτιό του. Ὁ Pietro Gamba στὴν περιγραφὴ τοῦ ταξιδίου τοῦ Byron στὴν Ἑλλάδα καὶ κυρίως ἀπὸ τὴν Κεφαλλωνιὰ στὸ Μεσολόγγι γράφει ὅτι ὁ Bruno ἔτρεχε σὰν «κυνηγημένο ποντίκι» κατὰ τὴ διάρκεια τῆς τρικυμίας. Ὁ ἄλλος γιατρὸς ποὺ ἀνῆκε στὴ συνοδεία τοῦ Byron ἦταν ὁ Ὁλλανδὸς Julius Millingen. Μεταξὺ αὐτῶν τῶν δύο γιατρῶν ξέσπασε διαμάχη γιὰ τὸ ποιὸς εὐθυνόταν γιὰ τὸ θάνατο τοῦ Byron. Ὁ Bruno κατηγόρησε τὸν Millingen, ὅτι ἀρνήθηκε τὴν φλεβοτομία καὶ ἀφαίμαξη, ἡ ὁποία καθυστέρησε νὰ γίνει. Ὁ Millingen τὸν κατηγόρησε, ὅτι δὲν γνώριζε Ἀγγλικὰ καὶ ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίζει τί εἶπε ὁ Millingen στὸν Byron, καὶ ὅτι μισοῦσε τοὺς Ἄγγλους γιατρούς. Γράφει ὁ Millingen² :

«… Αὐτὸς ὁ στενοκέφαλος καὶ φθονερὸς ἄνθρωπος ἐμπόδισε τὸν Byron νὰ καλέσει ἀμέσως παρὰ τὴν ἐπιμονή μου, ἐμένα ἢ ἄλλους γιατροὺς τοῦ Μεσολογγίου γιὰ συμβούλιο. Ἄν τὸ ἔκανε θὰ εἶχε ἀποσείσει κάθε εὐθύνη. Ἀλλὰ ἀπὸ ματαιοδοξία λησμόνησε τὸ χρέος του ἀπέναντι στὸν ἄρρωστό του, ἀκόμη καὶ στὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του. Γιατὶ ἐγὼ ἐξέτασα τὸν λόρδο Byron μόνον ὅταν τὸ ζήτησε ὁ ἴδιος, χωρὶς νὰ παρευρίσκεται ὁ Δόκτωρ Bruno…»

Ἰατρικὴ ἀντιζηλία, ἢ λόγοι οἰκονομικοί; Στὶς κρίσεις τοῦ Millingen ὁ ἀναγνώστης πρέπει νὰ εἶναι ἐπιφυλακτικός, διότι τὸ χρῆμα ὑπῆρξε ὁ κύριος ὁδηγός του στὶς πράξεις του καὶ τὶς ἐνέργειὲς του.

Ἐπειδὴ ὁ Millingen καὶ ὁ Bruno ἀλληλοκατηγοροῦνται πρέπει νὰ τονισθεῖ ὅτι στὴν περίπτωση τοῦ Byron δὲν ὑπῆρξε ἰατρικὸ σφάλμα. Ἐπ’ αὐτοῦ ἔχουμε τὴν μαρτυρία τοῦ Συνταγματάρχη L. Stanhope³, ποὺ γράφει:

«Τοὺς γνώρισα καὶ τοὺς πέντε (σ. γιατροὺς τοῦ Βύρωνα) τὸν Millingen, τὸν Bruno, τὸν Treiber, τὸν Meyer, τὸν Λουκᾶ Βάγια. Ὅλοι τους καλοὶ ἐπιστήμονες, εἰλικρινεῖς μὲ σημαντικὲς ἱκανότητες…»

Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Βύρωνα παρέμεινε στὸ Μεσολόγγι, ὅπου ἀσκοῦσε τὴν ἰατρικὴ στοὺς πολίτες. Ὅπως γράφει ὁ Μαρῖνος Γερουλάνος⁴ «Ὁ ἰατρὸς Δρ. Φραγκίσκος Μπροῦνο ἦτο Ἰταλὸς Φιλέλλην⁵ καὶ ἐχρημάτισεν ἰδιαίτερος ἰατρὸς τοῦ Βύρωνος, μετὰ τὸν θάνατον τοῦ ὁποίου παρέμεινεν καὶ εἰργάσθη ὡς ἰατρὸς ἐν Μεσολογίῳ. Τὸ πρωτότυπον τῆς πινακίδος, ἔντυπον ἐπὶ ἁπλοῦ χάρτου, οὗτινος αἱ διαστάσεις εἶναι 28,5 χ 22,5 ἑκ.μ. εὑρίσκεται εἰς τὰ Ἀρχεῖα τοῦ Ἀγῶνος…» ⁶

Κατὰ τὴν ἔλευση στὴν Ἑλλάδα τοῦ ἀτμοκινήτου πλοίου «ἡ Καρτερία» κατόπιν προτάσεως τοῦ Κυβερνήτη του τοῦ Ἄγγλου Hastings ὁ Bruno διορίσθηκε ἰατροχειρουργὸς τοῦ πλοίου μὲ τὴν ἑξῆς διαταγὴ τῆς Διοικητικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἑλλάδος⁷:

« Ἀριθ. 2931 Ἡ Διοικητικὴ Ἐπιτροπὴ τῆς Ἑλλάδος
Διατάττει
Α^ον. Ὁ κύριος Φραγκίσκος Βροῦνος (Francis Bruno) διορίζεται ἰατροχειροῦργος ἐν τῷ ἀτμοκινήτῳ ἡ Κ α ρ τ ε ρ ί α.
Β^ον. Ὁ Γενικὸς Γραμματεὺς νὰ ἐνεργήσῃ τὴν παροῦσαν διαταγὴν
Ἐν Ναυπλίῳ τὴν 7 Σεπτεμβρίου 1826.
Ὁ Πρόεδρος
Ἀνδρέας Ζαήμης
Γεώργιος Σισίνης, Δ. Τσαμαδός, Α. Μοναρχίδης, Ἰωάννης Βλάχος Ἀναγνώστης Δηλιγιάννης Παναγιώτης Δ. Δημητρακόπουλος
ΤΣΥ Ὁ Γεν. Γραμματεὺς
Γ. Γλαράκης».

Τὴν αὐτὴ ἡμερα ὁ Γεν. Γραμματεὺς τοῦ ἐκοινοποίησε τὴν διαταγὴ τοῦ διορισμοῦ του γράφοντάς του:

« Σπεύδω νὰ σᾶς ἀναγγείλω τοῦτο, εὔελπις ὢν, ὅτι θέλετε ἐκπληρώσει τὰ χρέη σας κατὰ τὴν ὑπόληψιν, τὴν ὁποίαν ἡ Διοίκησις ἔχει διὰ τὸ ὑποκείμενόν σας…»

Στὸ «Καρτερία» παρέμεινε γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα. Τὸν ἀκολούθησε σὰν γιατρὸς της ὁ Howe ὁ ὁποῖος διορίσθηκε τὴν 10^ην Ὀκτωβρίου 1826. Ἐπειδὴ δὲν ἄντεχε τὴν ναυτικὴ ζωὴ ἐγκαταστάθηκε στὸ Ναύπλιο καὶ ἀνέλαβε χρέη γιατροῦ τοῦ ἐκεῖ Νοσοκομείου. ὁ Tomajo Pertini ⁸, ἀντιπρόσωπος τοῦ Eynard στὴν Ἑλλάδα τὸν θεωρεῖ καλὸ γιατρὸ ποὺ ἐργάζεται δωρεὰν.

Σχετικὰ μὲ τὸν θάνατό τοῦ Fr. Bruno, καὶ τὶς ἐναντίον τοῦ Στεφανίτζη κατηγορίες τοῦ Bailly, ὅτι τὸν ἐδηλητηρίασε ὁ ἀναγνώστης παραπέμπεται στὴν ἐργασία τοῦ Τραιντάφυλλου Σκλαβενίτη⁹.

Ὁ Bruno εἶχε πεθάνει τὴν 23^ην Φεβρουαρίου 1827. Τὰ ἀνακύπτοντα προβλήματα συζητάει ὁ Σκλαβενίτης. Δὲν μποροῦμε νὰ εἴμαστε κατηγορηματικοί, ἄν δηλαδὴ τὸν ἐδηλητηρίασε ὁ Π. Στεφανίτζης, ὅπως ἀφήνει νὰ ἐννοηθεῖ στὴν κατάθεσή του ὁ Bailly. Ὁ Bailly εἶναι ἀξιόπιστος; Μήπως ἐπειδὴ ὁ Στεφανίτζης ἦταν ὁ ἐπίτροπος τῆς διαχειρίσεως τῆς περιουσίας τοῦ Bruno καὶ ὄχι ἐκεῖνος; Μήπως ὑπῆρχε ἀνταγωνισμὸς σχετικὰ μὲ τὴν ἐπιστασία τοῦ Νοσοκομείου; Εἶναι ἀπορίας ἄξιο, πῶς ἐνῶ τὸ Νοσοκομεῖο τοῦ Ναυπλίου δὲν εἶχε πόρους, ὅλοι ἐπιθυμοῦσαν νὰ ἀναλάβουν τὴν ἐπιστασία του. Ὑπῆρχε διαμάχη γιὰ τὴν ἐνοικίαση τοῦ κανταρίου τοῦ Ναυπλίου καὶ τῶν Μύλων. Μήπως ἡ καταγγελία σχετιζότανε μὲ αὐτή; Στὰ ἐρωτήματα αὐτὰ δὲν μπορεῖ νὰ ἀπαντήσει κάποιος μὲ σιγουριά.

1 Harold Nocolson. Byron, The last Journey, April 1823-April 1824. London, 1824, σελ. 99.

2 Julius Millingen. Memoirs of the Affairs Grece etc. London 1831 σελ. 135-136.

3 Leicester Stanhope: Greece in 1823 and 1824 being a servies of Letters and other documents on Greek Revolution, written during a visit to that country. London 1824. σελ. 550.

4Μαρῖνος Σ Γερουλάνος. Ἡ Συμβολὴ τῶν Ἰατρῶν εἰς τὴν Παλιγγενεσίαν τοῦ Ἔθνους. Πα-νηγυρικοὶ Λόγοι Ἀκαδημαϊκῶν γιὰ τὴν 25^ηΜαρτίου 1821 καὶ 28^η Ὀκτωβρίου 1940. Ἐπιμέλεια Πέτρου Χάρη. Ἀθῆναι 1977. σελ. 216.

5 Μὲ τὸ νὰ χαρακτηρίζωνται «Φιλέλληνες» ὅλοι οἱ ξένοι ποὺ βρέθηκαν στὴν Ἑλλάδα κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Ἐπαναστάσεως εἶναι τουλάχιστον ὄχι ὀρθὸ. ·Ὁ Βruno ἦταν ὄχι φιλέλληνας. Παρέμεινε στὴν Ἑλλάδα διότι εἶχε ὄφελος.

6 Ἡ πινακίδα αὐτὴ εἶναι ἡ ἑξῆς :

«ΕΔΩ ΔΙΔΕΤΑΙ
ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΤΩΧΟΥΣ ΔΩΡΕΑΝ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΑΤΡΟΝ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΝ
ΔΟΚΤΟΡΑ ΚΥΡΙΟΣ Φ. ΒΡΟΥΝΟΣ».

7 ΓΑΚ, Διοικητικὴ Ἐπιτροπὴ, Φ 197.

8Κωνσταντῖνος Α. Βακαλόπουλος. Ἡ Ἐπαναστατημένη Ἑλλάδα ἠπειρωτικὴ καὶ Αἰγαῖο μεταξὺ 1826-1829. [Σύμφωνα μὲ νέες ἄγνωστες πηγὲς καὶ ἄλλα ἀρχειακὰ στοιχεῖα], Θεσ-σαλονίκη 1976 σελ. 42.

9 Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης. Συμβολὴ στὴ Βιογραφία τοῦ Πέτρου Στεφανίτζη. Μνήμων, τ. Α’ 1971, σελ. 53-73.

Chardonet¹.

Τὸ 1839 τοῦ ἀπενεμήθη τὸ Ἀργυρὸ ἀριστεῖο ( 14/26 Μαρτίου), διότι ὑπηρέτησε ἰατρὸς 2^ας τάξεως( Medecin de 2 Classe). Σύμφωνα μὲ τὰ ὑπάρχοντα ἔγγραφα ὑπηρέτησεν ὡς ἑξῆς:

1-1-1827 ἕως 31 Μαΐου 1827 Ἰατρὸς τῶν τακτικῶν στρατευμάτων ὑπὸ τὴν Συνταγματάρχην Gordon.
Τὴν 1-6-1827 ὑπὸ τὸν Church στὴ Σαλαμίνα, ὅπου ἔμεινε μέχρι τὴν 1 Ὀκτωβρίου 1827.
Στὰ στρατεύματα τῆς Δυτικῆς Ἑλλάδος ἀπὸ 1 Ἰανουαρίου 1828 μέχρι 15 Ὀκτωβρίου 1829.
Ὑπηρέτησε στὸ Νοσοκομεῖο τῆς Πάτρας ἀπὸ τὶς 16 Αὐγούστου 1829 μέχρι τὴν 25 Μαΐου 1831.

Κατὰ τὸ 1828 καὶ 1829 ὑπηρέτησε ὑπὸ τὸν στραρηγὸ Denzel.

1 ΓΑΚ. Ἀριστεῖα. Φ. 16.

Dumont¹.

Σὲ ἔγγραφο τῆς Ἀντικυβερνητικῆς Ἐπιτροπῆς ἀναφέρεται:

« Ὁ Κ. Δουμόντ (Dumont) διορίζεται ἰατροχειροῦργος τοῦ κατὰ τὴν Σαλαμίνα Νοσοκομείου τῶν Πληγωμένων καὶ ἀσθενῶν στρατιωτῶν 18 Μαΐου 1827 ἐν Πόρῳ».

Κατατάγηκε στὸν Ἑλληνικὸ Στρατὸ κατὰ τὴν Ὀθωνικὴ Περίοδο καὶ ἀργότερα ἔγινε γιατρὸς τῶν Ἐπαρχιῶν.

Elster Johann Daniel.

Kαταγότανε ἀπὸ τὸ Βενχάουζεν τῆς Θουριγίας τῆς Πρωσσίας, ὅπου γεννήθηκε τὴν 16^ην Σεπτεμβρίου 1798. Σπούδασε ἀρχικὰ Θεολογία καὶ ἀργότερα Ἰατρική. Πρὶν ὅμως πάρη τὸ δίπλωμά του ἀποφάσισε νὰ μεταβῆ στὴ Νότιο Ἀμερικὴ καὶ νὰ συμμετάσχη στὸν ἀγῶνα ὑπὲρ τῆς ἀνεξαρτησίας ἐναντίον τῶν Ἱσπανῶν. Στὴν Γαλλία στὴν ὁποία πῆγε παρὰ τὶς προσπάθειές του νὰ καταγεῖ σὰν ἐθελοντὴς κατετάγη στὴν Λεγεῶνα τῶν Ξένων καὶ πῆγε στὴν Κορσική. Μετὰ ἀπὸ πολλὲς προσπάθειες ξαναγύρισε στὴ Γερμανία καὶ πῆρε τὸ δίπλωμα τῆς Ἰατρικῆς. Εἶχε τὴν ἀτυχία σὲ μιὰ μονομαχία νὰ τραυματίσει σοβαρὰ τὸν ἀντίπαλό του, ὥστε κινδύνευε νὰ κατηγορηθεῖ γιὰ δολοφονία. Ἔφυγε καὶ πῆγε ἀρχικὰ στὴν Χαϊλδεμβέργη καὶ μετὰ στὸ Μάννχάϊμ ὅπου ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸ Ἑλληνικὸ Κομιτᾶτο καὶ ἔφυγε γιὰ τὴν Ἑλλάδα μὲ τὴν Γερμανικὴ Λεγεώνα τοῦ Στρατηγοῦ Normann. Ἀρχικὰ βρέθηκε στὴν Πολιορκία τῆς Μονεμβασίας, ἀργότερα στοὺς Μύλους τοῦ Ἄργους καὶ μετὰ στὴν Κόρινθο. Ἐχρημάτισε γιατρὸς τοῦ Ὀδυσσέα Ἀνδρούτσου καὶ τοῦ Νικήτα Σταματελόπουλου. Ἀργότερα σὰν γιατρὸς τῆς Γερμανικῆς Λεγεῶνος ἔλαβε μέρος στὴ μάχη τοῦ Πέτα, ὅπου διεσώθη καὶ ἀργότερα ἔμεινε σὰν γιατρὸς στὸ Μεσολόγγι. Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Στρατηγοῦ Normann, ὁ ὁποῖος ἦταν γιὰ αὐτὸν μεγάλη ἀπώλεια, παρέμεινε γιὰ λίγο διάστημα γιατρὸς τοῦ Μαυροκορδάτου καὶ κατόπιν ταξίδευσε γιὰ τὴν Κεφαλλωνιὰ καὶ ἐπὸ ἐκεῖ γιὰ τὴν Γαστούνη καὶ διὰ μέσου τῆς Ὀλυμπίας γιὰ τὴν Τριπολιτζᾶ. Ἀρνήθηκε νὰ ἀναλάβει τὴν ὑγειονομικὴ Ὑπηρεσία τοῦ Σώματος τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ στὴν Ὕδρα ἀνέλαβε τὴν ὑγειονομικὴ ὑπηρεσία τοῦ Μιαούλη καὶ τῆς Νήσου Ὕδρας, ὅπου ὅμως ἔμεινε ὄχι γιὰ πολὺ χρονικὸ διάστημα καὶ ἀκολούθως μετέβη στὴν Ἀθήνα, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ ἀρνήθηκε νὰ γίνει γιατρὸς τῶν εὑρισκομένων στὴν Ἀκρόπολη στρατευμάτων. Μετὰ ταῦτα μετέβη στὴν Σύρο. Δὲν προσέφερε ἄλλες ὑπηρεσίας στοὺς Ἕλληνες.

Τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1840 ὁ Τράϊμπερ² ὑπέβαλε ἐκ μέρους του αἴτηση γιὰ τὴν χορήγηση ἀριστείου τοῦ Ἀγῶνος καὶ τὴν 8/20 Φεβρουαρίου 1840 τοῦ ἐχορηγήθη τὸ ἀργυροῦν διότι σύμφωνα μὲ τὴν ἀπόφαση ὑπῆρξε φιλέλληνας Ἰατροχειρουργὸς ὁ ὁποῖος συμμετέσχε στὶς μάχες Κομποτίου καὶ Πέτα σὰν Ἰατροχειρουργὸς τῆς Γερμανικῆς Λεγεῶνος καὶ ἀργότερα πρὸς ὑποστήριξιν φιλελλήνων Ἀξιωματικῶν. Εἶναι ἰσόβαθμος Ἀξιωματικοῦ. Ἔλαβε το Ἀργυρό.

1 ΓΑΚ. Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη. Δ 83.

2 ΓΑΚ, Ἀριστεῖα Φ. 51.

Φερλῖνος.

Πρόκειται γιὰ Ἰταλὸ γιατρό, ὁ ὁποῖος ἐπὶ Καποδιστριακῆς Περιόδου εὑρίσκονταν στὴν Ἑλλάδα. Στὸ παρακάτω ἔγγραφο ἀναφέρεται περὶ αὐτοῦ¹:

« Ἰατρός τις Ἰταλὸς κ. Φερλῖνος, παριστάνει εἰς τὸ Γεν. Φροντιστήριον τὴν ὁποίαν ἔχει ἐπιθυμίαν νὰ ὑπηρετήσῃ μὲ τὴν τέχνην του τὴν Ἑλλάδα, ἐντός τινος φρουρίου αὐτῆς, ἢ εἰς ἓν τῶν δύω στρατοπέδων τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδος.

Τὸ Γεν. Φροντιστήριον πορισθὲν ἀρκετὰς πληροφορίας περὶ τῆς διαγωγῆς καὶ ἐμπειρίας τούτου τοῦ Ἰατροῦ, καὶ βεβαιωθὲν περὶ τῆς προθυμίας του διὰ νὰ ἰδῇ τὸν ἑαυτόν του εἰς ὑπηρεσίαν Ἐθνικὴν, καθυποβάλλει γνώμην, ὅτι ἤθελεν εἶναι καλὸν νὰ συστηθῇ κατ’ εὐθεῖαν παρὰ τῆς Κυβερνήσεως πρὸς τὸν Ἀρχιστράτηγον Τσοὺρτς διὰ νὰ τὸν δεχθῇ ὡς Ἰατρν ὑπαγόμενον ὅμως εἰς τὸν πρῶτον τοῦ κατὰ τὴν Δυτικὴν Ἑλλάδα Στρατοπέδου Ἰατρόν. Δὲν προβάλλει νὰ διορισθῇ εἰς τὸ κατὰ τὴν Ἀνατολικὴν Ἑλλάδα Στρατόπεδον, διότι εἰς αὐτὸ εὑρίσκονται ἀρκετοὶ Ἰατροί. Ὁ προσδιορισμὸς δὲ τοῦ μηνιαίου μισθοῦ του δὲν θέλει ὑπερβαίνει ἐκεῖνον τῶν τῆς δευτέρας τάξεως Ἰατρῶν εὑρισκομένων παρὰ τῷ Στρατοπέδῳ ἐκείνῳ.

Τῇ 6 9μβρίου 1828 Τὸ ἐπὶ τῶν Στρατοπέδων τῆς Ξηρᾶς
Ἐν Αἰγίνῃ Μέλος τοῦ Γεν. Φροντιστηρίου
Ὑπογρ. Ἀνδρ. Μεταξᾶς».

1 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ 151.

Gaugenrieder

Γκάουγκεν-Ρίντερ. Γερμανὸς ἀπὸ τὸ Augsburg. Κατὸ τὸ 1822 ἦταν γιατρὸς τοῦ Σώματος τοῦ Νικηταρᾶ. Κατὰ τοὺς Barth καὶ Kehring¹ τὸ ἀρχεῖον τῆς πόλεως τοῦ Augsburg θεωρεῖ ὅτι πρόκειται περὶ τοῦ γνωστοῦ χειρουργοῦ Ingaz Gaugenriether καὶ ὁ ὁποῖος κατὰ τὸ 1819 βρίσκοταν στὸ Ὁμοσπονδιακὸ Γερμανικὸ Σῶμα τὸ ὁποῖο εὑρίσκετο στὴν Ἱσπανία. Τὸ 1824 εὑρίσκετο στὴν Ἑλλάδα καὶ μὲ διαταγὴ τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος ὁρίσθηκε γιατρὸς τοῦ Στρατοπέδου τῶν Παλ. Πατρῶν²:

« Περίοδος Β' Προσωρινὴ Διοίκησις τῆς Ἑλλάδος
Ἀριθ. 4144 Τὸ Ἐκτελεστικὸν Σῶμα
Πρὸς τὸ Ὑπουργεῖον τοὺ Πολέμου

Διατάττεται τὸ ὑπουργεῖον τοῦτο νὰ διορίσῃ τὸν Γερμανὸν Κάουκεν Ρίντερ Ἰατρὸν εἰς τὸ Στρατόπεδον Π. Πατρῶν καὶ νὰ τὸν ἐφοδιάσῃ μὲ τὰ ἀναγκαῖα συστατικὰ εἰς τὸν Ἀρχηγόν. Πρὸ πάντων νὰ τὸν διατάξῃ νὰ ἐπιμεληθῇ νὰ εὐαρεστήσῃ καὶ ἡ Διοίκησις θέλει τὸν εὐχαριστήσει.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 24Αὐγούστου 1824.
Ὁ Πρόεδρος
ΤΣΥ Γεώργιος Κουντουριώτης
Παναγιώτης Μπότασης
Ἰωάννης Κωλέττης
Πανοῦτζος Νοταρᾶς 
Ὁ Προσ. Γεν. Γραμματεὺς Π. Γ. Ῥόδιος».

Μετὰ τὸν διορισμό του ὁ Gaugenrieder, ὑπέβαλε τὴν 25^ην Αὐγούστου 1824 τὴν παρακάτω ἀναφορὰ³ : (Διορθοῦνται τὰ ὸρθογραφικὰ λάθη).

« Σεβαστὸν Ἐκτελεστικὸν Σῶμα.

Διετάχθην παρὰ τῆς ὑπερτάτης Διοικήσεως νὰ ὑπάγω εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Πάτρας ὡς Ἰατρός. Καὶ ἐπειδὴ ἐπιθυμῶ νὰ ἐκπληρώσω τὰ χρέη μου ἀκριβῶς ἀναφέρω, εἰς τὴν ὑπερτάτην Διοίκησιν κατὰ χρέος μου τὰ ἀκόλουθα :

Α^ον. Χρειάζομαι μίαν ποσότητα 400 ἢ 500 γροσίων διὰ πρόβλεψιν τῶν ἀναγκαίων Ἰατρικῶν δι’ ἕνα στρατιωτικὸν Σῶμα.

Β^ον. Χονδρὸν πανὶ διὰ νὰ δένω τὰς πληγὰς τουλάχιστον 30 τριάντα πηχῶν.

Γ^ον. Καὶ διὰ νὰ δυνηθῶ νὰ ὑπάρξω παρακαλῶ νὰ μοὶ δοθῇ τριῶν μηνῶν μισθὸς ἐμπροστὰ διὰ νὰ προβλέψω εἰς τὰ ἀναγκαῖα εἰς τὸ Στρατόπεδον, καὶ εἰς τὴν προφύλαξιν τοῦ σώματός μου ὡς κρίνετε ὑποκάμισον, κάππαν διὰ νὰ σκεπάζωμαι καὶ τέλος.

Ἐλπίζω νὰ εἶναι γνωστὸν εἰς τὴν Ὑπερτάτην Διοίκησιν, ὅτι ὅσον καιρὸν δουλεύω εἰς τὴν Ἑλλάδα δὲν ἔλαβον οὐδὲ ὀβολὸν διὰ τοὺς μισθούς μου, καὶ δὲν ἀρκεῖ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ ἔχασα εἰς διαφόρους ἐκστρατείας καὶ τὰ πράγματά μου καὶ ὅλα μου τὰ ἰατρικά, δι’ ὃ καὶ παρακαλῶ τῇ Ὑπερτάτῃ Διοίκησιν (sic) νὰ ἤθελε μὲ βοηθήσει κατὰ τὸ παρὸν καὶ θεραπεύσει ἀπὸ τὴν μεγάλην χρηματικὴν χρείαν καὶ ἐγὼ θέλω κάμει τὂ χρέος μου, ὡς καὶ μέχρι τώρα δὲν ἔλειψα.

Ναύπλιον τῇ 25 Αὐγούστου 1824 
Μένω μ’ ὅλον τὸ Σέβας
Doctor Gaugenrieder».

Δὲν ἀναφέρει στὴν παρπάνω ἀναφορὰ σὲ ποιὰ ἄλλα σώματα πλὴν τοῦ Νικήτα ὑπηρέτησε. Ἀπὸ τὴν ἀναφορὰ του προκύπτει ὅτι ἐπρόκειτο γιὰ σεμνὸ καὶ ὑποτασσόμενο στοὺς νόμους γιατρό.

Ἐξ ἄλλου μὲ τὸ ὑπ’ ἀριθ. 421 ἔγγραφό του τῆς 26ης Αὐγούστου 1824 πρὸς τὸ Ὑπουργεῖο τῆς Οἰκονομίας, προφανῶς μετὰ τὴν παραπάνω ἀναφορὰ του, τὸ διατάσσει νὰ τοῦ χορηγηθοῦν γιὰ τὶς ἀνάγκες του 150 γρόσια.

Ὅταν τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1824 διαλύθηκε τὸ Στρατόπεδο τῆς Γαστούνης καὶ ἀνασυστήθηκε τὸ Στρατόπεδο τῶν Παλ. Πατρῶν μὲ ἀρχηγοὺς τοὺς Ἀνδρέα Λόντο καὶ Δημτράκη Πλαπούτα, πολλοὶ ἀπὸ τοὺς καπεταναίους τοῦ στρατοπέδου τῆς Γαστούνης καὶ Πατρῶν ἔφυγαν μετὰ ἀπὸ διαταγὴ τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος. Τὸν Νοέμβριο τοῦ 1824 ὁ Gaugenrieder ὑπέβαλε στὴ Διοίκηση μὲ ὄλα τὰ παρασταικά του τοὺς λογαριασμούς του. Δημοσιεύουμε αὐτή⁴:

« Σεβαστὸν Ὑπουργεῖον τῶν Πολεμικῶν

Κατὰ τὴν διαταγὴν τοῦ Σεμαστοῦ Ὑπουργείου ὑπ’ ἀριθ. 3573 τῇ 25 Αὐγούστου⁵ 1824 ἀπέρασα ἀμέσως ἀπὸ τὸ Ναύπλιον εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, καὶ εἶμαι βέβαιος, ὅτι ἕως τὴν σήμερον ἐκτέλεσα τὰ χρέη τοῦ Ἰατροῦ καἰ Πατριώτου.

Τὰ ἔξοδα τὰ ὁποῖα ἤμουν βιασμένος νὰ κάμω, ὑπερβαίνουν τοὺς τρόπους μου, ὥστε συχνὰ εὑρισκόμουν εἰς λυπηρὰς περιστάσεις. Δὲν ἐλάμβανον ὡς οἱ ἐπίλοιποι ἀξιωματικοὶ τὸ καθημερούσιον γεμεκλίκι, καὶ ἀπὸ τοὺς ἰδίους μου τοὺς τρόπους ἀγόραζα τὰ ἰατρικὰ καὶ ἀναγακῖα ἐργαλεῖα. Παρακαλῶ λοιπὸν ταπεινῶς τὸ Σεβαστὸν Ὑπουργεῖον νὰ ὑπογράψῃ τὸν προσθεμένον λογαριασμὸν μου, διὰ νὰ λάβω ἀπὸ τὴν Σεβαστὴν Διοίκησιν τὴν ἐν αὐτῷ ποσότητα, ἐπειδὴ εὑρίσκομαι εἰς μεγάλην ἀνάγκην.

Χωρὶς νὰ προσθέτω ὅτι ἐδούλευσα 3 χρόνους εἰς τὴν Ἑλλάδα⁶ ἀμισθωτί, καὶ μὲ μεγάλην ἐπιμέλειαν, εἶμαι βέβαιος ὅτι ἡ Σεβαστὴ Διοιίκησις θέλει ἐξακούσει τὸ δίκαιόν μου ζήτημα καὶ θέλει ἐκπληρώσει τὸν μισθὸν καὶ τὰ ἔξοδα ὁποὺ κάμω διὰ τὰ ἰατρικὰ.

Μένων μὲ μέγιστον Σέβας
Πάντοτε ἕτοιμος εἰς τὰς προσταγὰς τοῦ Σεβαστοῦ Ὑπουργείου
Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 6 Νοεμβρίου 1824 Doctor Gaugenrieder».

Τὸ παρακάτω ἔγγραφο συνημμένο στὴν ἀναφορὰ ἀναφέρεται στὰ ἔξοδά του καὶ πόσους ἀρρώστους ἐθεράπευσε κατὰ τὴν πολιορκία τῆς Πάτρας :

« Κατάλογος τῶν Ἰατρικῶν, ὁποὺ ἔδωσεν ὁ ἰατρὸς Κύριος Κάουκεν Ῥίντερ, εἰς τοὺς ὁποίους ἐπεσκέφθη ἀσθενεῖς στρατιώτας τῶν διαφόρων σωμάτων τοῦ Στρατοπέδου ἀπὸ 12 Αὐγούστου⁷ μέχρι 17 Ὀκτωβρίου.

Ὅσα διὰ 54 ἀσθενεῖς στρατιώτας τῶν ἐξόχων στρατηγῶν Λόντου καὶ Νοταρᾶ καὶ λοιπῶν διαφόρων σωμάτων τοῦ Στρατοπέδου εἰς διάφορ χωρία γρ. 507:10

Ὅσα διὰ 22 ἀσθενεῖς στρατιώτας τῶν στρατηγῶν Πάνου Κολοκοτρώνη καὶ τοῦ ἀδελφοῦ του καπετὰν Γενναίου 98:20

Ὅσα διὰ τὸν καπετὰν Σκαλτζᾶν( μὲ διαταγὴν τῆς αὐτοῦ ἐξοχότητος τοῦ στρατηγοῦ Λόντου), ὁποὺ τὸν ἐπεσκέφθη<ν> εἰς τὴν ἀσθένιαν διὰ 20 : ἡμέρας 60.

Ὅσα διὰ 9 δράμια Κίνα Κίνα διὰ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ ἐξοχωτάτου στρατηγοῦ Λόντου. 4:20

Ὅσα διὰ 10 δράμια Κίνα Κίνα ὁμοίως διὰ τὸν ΣτρατηγὸνΝοταρᾶν καὶ διὰ 10 :δράμια Κρεμῶρι 5:30

676 :

Τὴν 17 8βρίου : 1824 Δεμέστιχα

Doctor Gaugenrieder Ἀνδρέας Λόντος

Διὰ τὴν ἄνωθεν ποσότητα ἔδωσα τοῦ ἰατροῦ διὰ προσταγῆς τοῦ Στρατηγοῦ Λόντου γρόσια διακόσια γρ. 200.

Τῇ 17 8βρίου 1824, Δεμέστιχα

Ὑπογρ. Ε Καλαμογδάρτης».

«Λογαρισαμὸς τοῦ Ἰατροῦ Κάουκενρίτερ διὰ τὰ εἰς πολιορκίαν ἔξοδευθέντα ἰατρικά, μισθὸν καὶ γιεμεκλίκια.

Ν ^ο.1 Α. Ἀπὸ 12 Σεπτεμβρίοου ἕως 17 Ὀκτωβρίου κατὰ τὴν ἀπόδειξιν Α΄ γρ. 676

Ν ^ο. 2 Ἀπὸ 17 Ὀκτωβρίου ἕως 25 κατὰ τὴν ἀπόδειξιν Β΄ 25

Ν^ο. 3 Ἀπὸ 17 Ὀκτω[μ]βρίου ἕως 25 κατὰ τὴν ἀπόδειξιν Γ΄ 145

Ἡ ποσότης διὰ τὰ ἰατρικὰ 846

Γιεμεκλίκλια διὰ 43 ἡμέρας πρὸς 1 γρ. 43

Μισθὸς διὰ δύω μῆνας ἀπὸ 25 Αὐγούστου ἕως 25 Ὀκτω[μ]βρίου πρὸς 120 γρ. 240. Ὅλη ἡ ποσότης γρ. 1129.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 6 Νοεμβρίου 1824
DocteurGaugenrieder»

Ὑπάρχει καὶ ἕνα σημείωμα γιὰ τὴ χορήγηση ἰατρικῶν:

« Ἐξοχώτατε Sig. Ἰατρὲ

Ὁ ἀσθενὴς τοῦ παρόντος εὑρίσκετασι εἰς κατάστασιν ἀθλίαν, ὡς ὁ ἴδιος θέλει σᾶς πληροφορήσει στοματικῶς. Μὲ αὐτὸν παρακαλεῖσθε νὰ τοῦ στείλετε τὰ ἀναγκαῖα ἰατρικά, καὶ μένω

Τῇ 19 8βρίου 1824 Εἰς ἔλλειψιν τοῦ στρατηγοῦ Νοταρᾶ
Δεμέστιχα Ὁ ὑπασπιστής του Κ. Τζολακόπουλος»

Τὴν 9^ην Νοεμβρίου 1824 τὸ Ὑπουργεῖο τοῦ Πολέμου μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 705 ἀναφορά του πρὸς τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα ζητάει τὴν ἐξόφληση τοῦ λογαριασμοῦ του.

Τὴν 26^ην Νοεμβρίου 1824 μὲ ἄλλη ἀναφορὰ του ὁ Gaugenrieder⁸, ζητάει νὰ ἐξοφληθεῖ ὁ λογαριασμὸς του ἀνερχόμενος σὲ 356 γρόσια καὶ 20 παράδες, γιὰ τὸ διάστημα κατὰ τὸ ὁποῖο διετέλεσε Ἰατρὸς τοῦ Νοσκομείου τοῦ Τακτικοῦ Σώματος. Ἀναφέρει σὰν χρονικὸ διάστημα μεταξὺ 13^ης Νοεμβρίου καὶ 10^ης Δεκεμβρίου, χωρὶς νὰ ἀναφέρει τὸν χρόνο. Μᾶλλον πρόκειται γιὰ τὸ 1824. Καὶ σὰν Νοσοκομεῖο πρέπει νὰ θεωρήσουμε τὸ ἀναρρωτήριο τοῦ Τακτικοῦ Σώματος.

Τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα⁹ μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 2424 διαταγὴ του τῆς Γ’ Περιόδου τῆς 17^ης Ἰανουαρίου 1825 διέταξε τὸ Ὑπουργεῖο τῆς Οἰκονμίας νὰ πληρώσει ἀπὸ τὶς Ἐθνικὲς Προσόδους 200 γρόσια γιὰ τὰ ἰατρικὰ ἔξοδα τὰ ὁποῖα ἔκαμε ἀπὸ 13 Νοεμβρίου μέχρι 10 Δεκεμβρίου 1824.

Μετὰ ἀπὸ τὴν παράθεση τῶν παραπάνω ἐγγράφων, δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ δεχθῆ τὴν ἄποψη τοῦ Ἀπ. Βακαλόπουλου¹⁰, γιὰ τὸν δῆθεν κατ’ αὐτὸν ἄγνωστο γιατρὸ Gaugenrieder.

1Barth Wilhelm Kehring Korn Max«Die Philellenenzeit». 1960 Max Hueber Verlag München 1960,σελ. 122-123.

2 ΓΑΚ, Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη, Δ 56.

3 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 19.

4ΓΑΚ. Ὑπουργεῖον Πολέμου. Φ. 38. Τὸ ἴδιο ἔγγραφο ἐν ἀντιγράφω καὶ στὸ Ἐκτελεστικὸν Σῶμα Φ. 36.

5Εἶναι ἡ διαταγὴ τοῦ Ὑπουργείου τῶν Πολεμικῶν μὲ τὴν ὁποία τοῦ ἐκοινοποιήθη ἡ παραπάνω διαταγὴ τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος.

6 Ἀνήκει ἑπομένως στοὺς πρώτους φιλέλληνες Ἰατρούς, ἔστω καὶ ἄν δὲν τὸν ἀναφέρουν οἱ ἀπομνημονευτὲς τοῦ Ἀγῶνα.

7 Προφανῶς πρόκειται περὶ λάθους κατὰ τὴν ἀντιγραφὴ, ἀφοῦ ὁ Gaugenrieder διορίσθηκε γιατρὸς τοῦ στρατοπέδου τὴν 25^ην Αὐγούστου.

8 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 47.

9 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 53.

10 Ἀπόστολος Ε. Βακαλόπουλος :Ἱστορία τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ. Τ. ΣΤ’σελ. 291.

Gosse Andrè Louis.

Γιὰ τὴν ἀξιοπιστία τοῦ Ἑλβετου γιατροῦ Gosse μπορεῖ νὰ βρεῖ πολλὰ ὁ ἀναγνώστης στοῦ Κυριάκου Σιμόπουλου, ὁ ὁποῖος γράφει¹: «... Εἶναι πολυπράγμων ἀλλὰ ματαιόδοξος. Μέ ἔπαρση ἀπαριθμεῖ τίς ἁρμοδιότητες ποὺ ἀπόκτησε στήν Ἑλλάδα… Ἰδιόρρυθμη ἡ προσωπικότητά του. Κατέχεται ἀπὸ διάφορες φοβίες ἐπηρεασμένος προφανῶς ἀπό ὕποπτους πληροφοριοδότες. Δὲν τολμᾶ νὰ προσφέρει τὶς ἰατρικές του ὑπηρεσίες ἐπειδὴ φοβᾶται γιὰ τὴ ζωή του σὲ περίπτωση ἀποτυχίας… Ἐξακολουθεῖ νά ἀποφεύγει τήν ἄσκηση τῆς Ἰατρικῆς. Τώρα ἀνακαλύπτει ἄλλη δικαιολογία. «Τί νά κάνω χωρίς φάρμακα, χωρίς ἐργαλεῖα, χωρίς μόνιμη κατοικία;»… Συμπαθεῖ τὴν ὑπόθεση τῶν Ελλήνων ἀλλά ὄχι τούς Ἕλληνες. Γράφει ὡστόσο ὅτι συνάντησε μερικούς «ἔντιμους Ἕλληνες ἀλλά ὀλίγους ἀπό τήν τάξιν τῶν ἐμπόρων»… Γνώρισε τὸν Καποδίστρια καί εἶχε πολλές συναντήσεις μαζύ του… Κατά τή γνώμη τοῦ Gosse ὁ Καποδίστριας δέν πίστευε στήν πρόοδο…»Πρέπει ἑπομένως νά δοῦμε μέ κάποιο σκεπτικισμό τά ὅσα γράφει ὁ Gosse. Ὑπῆρξε ἀπεσταλμένος τῶν Φιλελληνικῶν Κομιτάτων τῆς Εὐρώπης καὶ σὰν φίλος τοῦ Eynard ἀπόλαυε τῆς ἐμπιστοσύνης τοῦ Καποδίστρια. Συμμετέσχε στὴν ἀντιμετώπιση τῆς ἐπιδημίας τῆς Πανώλους τοῦ 1828, ὄχι βέβαια στὸν βαθμὸ ποὺ ὁ ἴδιος ἀναφέρει, ὅπως τοῦτο προκύπτει ἀπὸ τὰ ἀρχεῖα τῆς Κυβερνήσεως. Καὶ ἐνῶ ὁ Καποδίστριας τὸν ἐκτιμοῦσε πολὺ ἄς δοῦμε πὼς τὸν σκιαγράφησε ἐκεῖνος, σὰν μεγάλος θαυμαστὴς ποὺ ἦταν τοῦ Ἄγγλου Ναυάρχου Κόχραν. Γράφει ὁ Κωνστ. Βακαλόπουλος²: «...Στὸ πρόσωπο τοῦ Κυβερνήτη ἀναγνώριζε ἕναν ἄνδρα μεγάλης ἱκανότητος, ἀλλὰ συγχρόνως καὶ ἕναν πανοῦργο καὶ φιλόδοξο διπλωμάτη, ὁ ὁποῖος μεταχειριζόταν τοὺς ἀνθρώπους σὰν ὄργανα, ποὺ τὰ ἔπαιζε στὰ χέρια του καὶ τὰ παραμέριζε ὅταν δὲν εἶχε πιὰ τὴν ἀνάγκη τους…» ὅταν ἐκφράζεται μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο γιὰ τὸν Καποδίστρια θέλει νὰ μᾶς πείσει γιὰ τὴν ἀξιοπιστία του καὶ τὴν ἀξία τοῦ Κόχραν; Τὰ ὅσα ἑπομένως γράφει στὴν αὐτοβιογραφία του πρέπει νὰ τὰ δεῖ κάποιος μὲ μεγάλο σκεπικισμό. Σχετικὰ μὲ τὰ ὅσα προσέφερε στὴν Ἑλλάδα τὰ παίρνουμε ἀπὸ ἕνα μικρὸ πόνημα τοῦ Ν. Τομπάζη³:

«Ἀνεχώρησα λοιπὸν ὑπὸ τὴν ἰδιότητα ταύτην (σ. πράκτορος τῶν Φιλελληνικῶν Κομιτάτων) τὸν Δεκέμβριον τοῦ 1826, διῆλθον τὴν Ἰταλίαν… Ὅτε ἀπεβιβάσθην εἰς τὴν Ἑλλάδα, ὅπου εἶχον προηγηθῆ ὁ κ. δόκτωρ Βailly καὶ ὁ συνταγματάρχης deHeideck οἱ δύο συνάδελφοί μου εἰς τὴν φιλελληνικὴν Ἐπιτροπήν, εὗρον τὸν ἀτυχῆ τόπον ἕρμαιον ἐμφυλίων διενέξεων· αἱ ἀτυχίαι εἶχον συντρίψει τὸ θάρρος τῶν προκρίτων..». Ἀκολούθως μιλάει μὲ θαυμασμὸ γιὰ τὸ ἴνδαλμά του τὸν Κόχραν, ποὺ οἱ Ἕλληνες τὸν χρυσοπληρώσανε γιατὶ τὸν περίμεναν σὰν τὸν ἀπὸ μηχανῆς Θεὸ. Καὶ συνεχίζει: «…Ἔκτοτε ἔλαβον τὴν θέσιν τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτρόπου (Commissaire) τοῦ στόλου καὶ ἠσχολήθην εἰς τὴν εἰς Πόρον μεταφορὰν τῶν ἀποθηκῶν καὶ προμηθειῶν μας…»Περιγράφει ὅτι ἀσχολία του ἦταν τὰ διοικητικὰ καὶ ἐπισιτιστικὰ θέματα τοῦ Στόλου καὶ συνεχίζει: «... Αἱ διοικητικαὶ αὗται ἀσχολίαι δὲν μὲ ἐμπόδιζαν νὰ ἀσκῶ τὸν ἰατρικὸν προορισμόν μου. Ἄλλοτε χειροῦργος ἄλλοτε παθολόγος ἢ φαρμακοποιός, ἐνοσήλευσα τὸν Καραϊσκάκην θανασίμως πληγωθέντα καὶ παρευρέθην εἰς τὰς τελευταίας στιγμὰς τοῦ Ναπολέοντος, υἱοῦ τοῦ Λουκιανοῦ⁴. Ἀπὸ τὴν ὑπογραφὴν ἐγγράφων, τροφοδοσιῶν ἤ τὴν διανομὴν πυροβόλων, σφαιρῶν ἢ εἰς ἐπισκέψεις πυρεσσόντων, χρέη ἀντίθετα πολλάκις δὲ πολὺ δυσάρεστα, καὶ πάντοτε ἐπίπονα…». Μιλάει γιὰ τὰ διοικητικά του ἐπιτεύγματα, γιὰ τὶς προσπάθειές του νὰ μαζέψει βοήθεια γιὰ τὴν ἐκστρατεία τῆς Χίου, ὅπου ὅμως δὲν πέτυχε τίποπτε. Σχετικὰ μὲ αὐτὴ του τὴν ἀποστολὴ ὁ J. Miller⁵ ἀναφέρει:

«…Δεκεμβρίου 17 (ν. ἡ.) 1827. Ὁ Δόκτωρ Γκόσσε μὲ ἐνημέρωσε νωρὶς τὸ πρωὶ πληροφορώντας με ὅτι ἐπρόκειτο νὰ μεταβεῖ στὴν Κέρκυρα καὶ θὰ μποροῦσε νὰ πάρει μαζύ του καθε ποσότητα προμηθειῶν, ποὺ θὰ μποροῦσα νὰ τοῦ παράσχω καὶ τὶς ὁποῖες θὰ ἔδιδε στοὺς ἀδυνάτους ποὺ εἶχαν καταφύγει στὸ νησὶ Κάλαμο…»

Μετὰ τὴν ἄφιξη στὴν Ἑλλάδα τοῦ Κυβερνήτη Ἰωάννη Καποδίστρια, καὶ μετὰ τὴν ἀναχώρηση τοῦ ἰνδάλματός του Κόχραν ὑπέβαλε στὸν Κυβερνήτη τὴν παραίτησή του, ἡ ὁποία ὅμως δὲν ἔγινε ἀποδεκτή. Γράφει στὴ συνέχεια :

«...Ἐχρειάσθη λοιπὸν νὰ διατηρήσω ἐπί τινα καιρὸν τὴν θέσιν τοῦ μέλους τῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Ναυτικῶν, καὶ ἴσως θὰ ἐβιαζόμην νὰ ἐξακολουθήσω ἀσχολίας ἀντιθέτους εἰς τὴν κλίσιν καὶ εἰδικότητά μου, ὰν ἡ Πανώλης, ἥτις ἐνέσκηψεν αἰφνιδίως εἰς Αἴγιναν καὶ Ὕδραν, δὲν μὲ ἐπανέφερε φυσικῶς εἰς τὴν εὐνοουμένην σφαῖράν μου.

Εἶχε μεγάλην σπουδαιότητα διὰ τὴν Κυβέρνησιν ἡ προφύλαξις τοῦ Πόρου, λιμένος τοῦ Ναυτικοῦ καὶ ἐντευκτηρίου τῶν συμμάχων πολεμικῶν πλοίων ἐκ τοῦ ἐπείγοντος κινδύνου, διὸ καὶ ἐπεδίωξα τὸν σκοπὸν τοῦτον. Οἱ ἰατροὶ τοῦ τόπου εἶχον ἀμφιβολίας περὶ τοῦ τρόπου θεραπείας τῆς νόσου, καὶ ἡ ἐφαρμογὴ τῶν ἰατρικῶν θεωριῶν μου εἰς τὴν πανώλην προσείλκυσε τὴν προσοχὴν των καὶ ἐδικαιολόγησε τὰς προβλέψεις μου μὲ τρόπον θριαμβευτικόν.

Δὲν ἐπρόφθασαν νὰ ἐξαλειφθῶσιν οἱ σοβαροὶ φόβοι τοὺς ὁποίους μᾶς ἐπροξένησεν ἡ ἐμφάνισις τῆς Αἰγυπτίας μάστιγος, ὅταν ἐπιδημία κακοήθους πυρετοῦ παρουσιάσθη εἰς Πόρον, ἥτις καὶ πάλιν μοὶ ἔδωκεν ἀσχολίας· ἀλλ’ ἡ ὑγεία μου, ἥτις μέχρι τοῦδε εἶχεν ἀνθέξει εἰς δέκα καὶ ὀκτὼ μηνῶν κόπους καὶ παντὸς εἴδους στερήσεις, δὲν ἄνθεξεν εἰς τοιαύτην ὑπερβολὴν ἀσχολιῶν, καὶ εἰς τὴν ἐπορροὴν τῶν μιασμάτων καὶ τοῦ φλογορροῆ ἡλίου. Ὑπέκυψα καὶ εἶναι θαῦμα πῶς ἐσώθην…»

Ὁ Gosse ἀπέτυχε στὴ διάγνωση τῆς Πανώλους τοῦ Ἀπριλίου 1828, ἐπὶ Καποδιστρίου, πρᾶγμα ποὺ ἔκαμε ὁ Ἕλληνας γιατρὸς Σπυρίδων Καλογερόπουλος.

Τὸ 1829 ἐπανῆλθε στὴν Ἑλβετία. Ὀνομάσθηκε ἐπίτιμος δημότης τοῦ Πόρου, μὲ ὅλα τὰ διακιώματα τοῦ αὐτόχθονος Ποριώτη πολίτη.

1Κυριᾶκος Σιμόπουλος. Πῶς εἶδαν οἱ Ξένοι τὴν Ἑλλάδα τοῦ ’21. Τόμος Ε’. Ἀθήνα 1984 passim.

2 Κωνσταντῖνος Α. Βακαλόπουλος. Ἡ Ἐπαναστατημένη Ἑλλάδα ἠπειρωτικὴ καὶ Αἰγαῖο μεταξὺ 1826-1829. [Σύμφωνα μὲ νέες ἄγνωστες πηγὲς καὶ ἄλλα ἀρχειακὰ στοιχεῖα], Θεσσαλονίκη 1976 σελ. 196.

3 Ἰάκωβος Ν. Τομπάζης. Ὁ Φιλέλλην Ἑλβετὸς Ἰατρὸς Ἀνδρέας Λουδοβῖκος Γκός. Ἐν Ἀθήναις 1910.

4 Ἦταν Γάλλος ἐθελοντὴς δόκιμος τοῦ Ναυτικοῦ, ὑπηρετοῦσε δὲ στὴ φρεγάδα ” Ἑλλάς“. Τραυματίσθηκε θανασίμως στὴν κοιλιά, ὅταν προσπαθώντας νὰ κρεμάση τὰ ὅπλα του καὶ ἕνα πιστόλι του ἐκπυρσοκρότησε.

5 Jonathan Miller P. The Condition of Greece in 1827 and 1828 etc. New York, 1828 σελ. 158.

Λεοπόλδος.

Ἀγνώστου ἐπωνύμου¹ καὶ χώρας καταγωγῆς. Σὲ ἔγγραφο τῆς Γεν. Γραμματείας τῆς Ἐπικρατείας πρὸς τοὺς κατὰ τόπους Ἐκτάκτους Ἐπιτρόπους καὶ Διοικητὰς ἀναφέρεται :

«Σᾶς διευθύνονται ἀντίτυπα ἰδιαιτέρας ἐπιστολῆς τοῦ Ἰατροῦ Κυρίου Λεοπόλδου, διὰ τὰ περὶ χρήσεως τοῦ Βισμουθίου ὡς ἰατρικοῦ ἐννατίον τῆς χολοῤῥοίας καὶ παρακαλεῖσθε νὰ δημοσιεύσετε πρὸς ἅπαντας τοὺς ὑπὸ τὴν διοίκησίν σας κατοίκους.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 18 Αὐγούστου 1831
Ὁ Γραμματεὺς τῆς ἘπικρατείαςΝ. Σπηλιάδης».

1 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ 273. ἀριθ. ἐγγρ. 140.

Κοζιάσανης Ἀλέξανδρος¹.

Σύμφωνα μὲ ἔγγραφο τοῦ Ἀρχείου τοῦ Γιάννη Βλαχογιάννη πρόκειται γιὰ Πολωνὸ Γιατρό :

« 140.……..Ὁ ἐπιφέρων τὸ παρὸν κ. Ἀλέξανδρος Κοζιάσανης Ἰατρὸς καὶ χειροῦργος, ἐκ Βαρσοβίας, ἐλθὼν εἰς τὴν Ἑλλάδα, διὰ νὰ συναγωνισθῇ ὑπὲρ πατρίδος κατετάχθη εἰς τὸ Σῶμα τῶν Φιλελλήνων, συνεκστράτευσε δὲ μετ’ αὐτῶν εἰς τὴν κατὰ τὴν Δυτικὴν Ἑλλάδα γενομένην ἐκστρατείαν, ὅπου εὑρεθεὶς εἰς διαφόρους ἀκροβολισμοὺς κατὰ τῶν ἐχθρῶν, ἐπολέμησε καὶ εἰς τὴν τοῦ Πέτα μάχην καὶ ἐνταῦθα, ἠχμαλωτίσθη παρὰ τῶν ἐχθρῶν· εἶτα δὲ πάλιν ἐλευθερωθεὶς ἀπέρασεν εἰς τὴν ἐλευθέραν Ἑλλάδα, διὰ νὰ συναγωνισθῇ μὲ τοὺς ἀδελφούς του.

Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν τῶν ἐκδουλεύσεών του πρὸς τὴν πατρίδα τοῦ δίδεται τὸ παρὸν μαρτυρικόν.

1823 Ἰουλίου 16 Τριπολιτζᾶ. Α. Μαυροκορδᾶτος.
Τ.Σ. Ἶσον ἀπαράλλακτον τῷ πρωτοτύπῳ
Ὁ Γεν. Γραμματεὺς τοῦ ὑπουργείου Πολέμου
Δημ Τομαρᾶς».

1 ΓΑΚ, Ἀρχ. Γιάννη Βλαχογιάννη Φ. 23 ἀριθ. ἐγγρ. 140.

Millingen Julius

Μίλλινγκεν Ἰούλιος. Ὁλλανδοεγγλέζος γιατρὸς ποὺ βέθηκε κοντὰ στὸ Λόρδο Βύρωνα στὸ Μεσολόγγι καὶ τὸ θάνατό του. Λέγεται πὼς μετὰ τὸ θάνατο τοῦ τελευταίου ἔστειλε λογαριασμὸ γιὰ τὴ συμμετοχή του στὰ τελευταῖα στάδια τῆς ζωῆς τοῦ Lord Byron, ποὺ ἀνερχότανε σὲ 200 γκινέες¹ ποσὸ τεράστιο καὶ ἐπειδὴ ἐχολιάσθηκε δυσμενῶς εἶπε «λόρδοι δὲν πεθαίνουν κάθε μέρα». Πρόκειται γιὰ ἀρριβίστα μισθφόρο, ἀντικειμενικὸς σκοπὸς τοῦ ὁποίου ἦταν ὁ πλουτισμός. Ἐστερεῖτο παντὸς ἴχνους ἀνθρωπισμοῦ. Μισέλληνας, ποὺ δὲν ἐδίστασε νὰ ἀλλάξει στρατόπεδο ἀκολουθήσας τὸν Ἰμπραὴμ μετὰ τὴν ἅλωση τοῦ Ναυαρίνου κατὰ τὸ 1825, ἐπειδὴ τοῦ πρόσφερε διπλάσιο μισθό.

Ἄς παρακολουθήσουμε τὴ σταδιοδρομία του. Τὸ 1823, ὅταν τὸ τότε, γιὰ σκοποὺς τῆς προωθήσεως τῆς Ἀγγλικῆς πολιτικῆς στὴν Ἑλλάδα, συσταθὲν Ἁγγλικὸ Φιλελληνικὸ Κομιτᾶτο τοῦ Λονδίνου, ἔστειλε στὴν Ἑλλάδα σὰν ἐκπρόσωπό του τὸν Λόρδο Βύρωνα, ἀναζητοῦσε γιατροὺς γιὰ νὰ τοὺς στείλει στὴν Ἑλλάδα. Ἕνας μόλις ἀποφοιτήσας, ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Ἐδιμβούργου νέος γιατρὸς ὁ Julius Millingen ὑπέβαλε ὑποψηφιότητα. Λόγω τῆς φύσεως τοῦ χαρακτῆρα του εἶχε κατορθώσει νὰ ἔχη καλὲς συστάσεις. Τὸ κομιτᾶτο τὸν ἐσύστησε στὸ Βύρωνα. Φθάνει στὴν Κεφαλλωνιὰ τὸν Νοέμβριο τοῦ 1823, ἀφοῦ δὲ ἀπὸ ἐκεῖ πῆρε συστατικὸ ἀπὸ τὸν Βύρωνα πέρασε στὸ Μεσολόγγι, ὅπου πίστευε πὼς θὰ εἶχε τὴν εὐκαιρία πλουτισμοῦ. Αὐτὸς ὁ τυχοδιώκτης ἐνοχλοῦσε τὸ Κομιτάτο γιὰ αὔξηση τοῦ μισθοῦ του, ἐνῶ πίστευε πὼς θὰ ἔπαιρνε ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες μισθό². Γράφει στὸ Βύρωνα ἀπὸ τὸ Μεσολόγγι «χίμαιρες ἀποδείχθηκαν οἱ ἐλπίδες μου, ὅτι θὰ ἔπαιρνα μισθὸ ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες» καὶ ὅπως γράφει ὁ Th. Moore ὁ Byron ἔγραψε στὸ περιθώριο τῆς ἐπιστολῆς: «καὶ πάλι καλὰ ποὺ εἶναι γιατρός, κάπως μπορεῖ νὰ ἐξοικονομηθῇ…» Στὸ Μεσολόγγι θὰ ἀσκήσει τὴν ἰατρική. Στὸ βιβλίο του «MemoirsoftheAffairsofGreece» τὸ ὁποῖο διακρίνεται γιὰ τὸν μισελληνισμό του βρίσκουμε πολλὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν κατάσταση τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ἐνῶ στὴν ἀρχὴ ἦταν ἀνίκανος γιατρός, ἐν τούτοις κατηγοροῦσε τοὺς ἄλλους γιὰ ἀνικανότητα. Τοῦτο δὲν ἀποτελεῖ θέμα τοῦ παρόντος.

Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Βύρωνα κατέβηκε στὸ Μωριᾶ καὶ ἔγινε γιατρὸς τῶν πολιορκηθέντων ἀπὸ τὸν Ἰμπραὴμ στὸ Ναυαρῖνο Ἑλλήνων. Μετὰ τὴν κατάληψη τοῦ Κάστρου αὐτοῦ ἀπὸ τὸν τελευταῖο θὰ διαπραγματευθεῖ τὴν τύχη του.

Ἄς δοῦμε πῶς τὸν κρίνει γιὰ τὴ στάση του αὐτὴ ὁ Howe³«… Μεταξὺ τῶν αἰχμαλώτων ἦτο καὶ ὁ δόκτωρ Μίλλιγκεν ἀποσταλεὶς πρὸ δεκαοκτὼ μηνῶν ὑπὸ τῶν ἐν Λονδίνῳ κομιτάτων. Ὁ Ἰμβραὴμ Πασσᾶς τοῦ προσέφερε 300 φράγκα μηνιαίως διὰ νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν ὑπηρεσίαν του καὶ 50 ὡς δῶρον. Ἐκεῖνος ὑπῆρξεν ἀρκετὰ μικροπρεπὴς νὰ δεχθῆ δυσφημήσας οὕτω τὸ ὄνομα τοῦ φιλέλληνος καὶ ἀτιμάσας τὸ ἰδικὸν του… Τὸ διάβημά του αὐτὸ εἶναι τοῦ ἰδίου χαρακτῆρος, καίτοι σοβαρώτερον, πρὸς ἄλλα τινὰ προηγούμενά του…». Καὶ ὁ Γιάννης Μακρυγιάννης⁴ γράφει: «…Εἴχαμεν ἕναν γιατρὸν Ἄγγλον· τὸν πλερώναμεν κι’ αὐτὸν ἐγὼ καὶ ὁ Μπεηζαντὲς (σ. Γ. Μαυρομιχάλης) ἀπὸ πεντακόσια γρόσια τὸν μῆνα…Καὶ μᾶς πέθανε τοὺς συντρόφους. Καὶ μαρτύρησε ὅλην τὴν ἔλλειψη ὁπούχαμε εἰς τὸ κάστρο· τὴν εἶπεν μὲ τὴν γλῶσσαν του εἰς τὸν Φραντσέζο ὅταν ἦλθε μὲ τὸν Χατζηχρῆστον. Ἤθελα νὰ τὸν σκοτώσω τὸν ἄτιμον· δὲν μ’ ἄφησαν. Ὕστερα πῆγε μὲ τὸν Ἰμπραὴμ…» Ὁ ἴδιος ὁ Millingen γράφει γιὰ αὐτή του τὴν μεταβολὴ στρατοπέδου «Ἦταν μιὰ ἐνστικτώδης ἐνέργεια. Ἔπρεπε νὰ ἐπιζήσω.» Ὁ Trelawny⁵ σὲ γράμμα του στὴν London Literary Gazette γράφει:«Ἀπὸ τοὺς 3000 αἰχμαλώτους τοῦ Ναυαρίνου ἕνας μόνον ὑπῆρξε ἀρκετὰ ταπεινός, ὥστε νὰ ἐγκαταλείψει τὴν ὑπόθεση ποὺ ὑπηρετοῦσε καὶ πληρωνόταν γιὰ αὐτὸ καὶ νὰ λιποτακτήσει στὸν ἐχθρὸ. Αὐτὸς ἦταν ὁ Millingen. Ἀπὸ τότε τὸ ὄνομά του μνημονεύεται στὴν Ἑλλάδα μὲ γενικὸ ἀποτροπαιασμὸ. Ἄς τοῦ δώσουμε τὴν εὐκαιρία νὰ ἀνασκευάσει αὐτὲς τὶς κατηγορίες ἢ νὰ μείνη γιὰ πάντα μὲ τὸ στίγμα τοῦ ἐλεεινοῦ ψεύστη». Αὐτὰ τὰ γράφει ἕνας Ἄγγλος ποὺ πολέμησε γιὰ τὴν Ἑλλάδα.

Ἀλλὰ ὀ πληρωμένος δεν ἔχει ἰδεολογία. Ἀλλαξοπιστεῖ εὔκολα. Καὶ ὁ Millingen θὰ περάση στοὺς Τούρκους τοὺς ὁποίους ὑπηρέτησε σὲ ὅλη τὴ ζωὴ του πιστά. Αὐτὰ προκύπτουν ἀπὸ τὰ ὅσα γράφει ὁ Σπ. Μαυρογένης θαυμαστὴς τοῦ Millingen⁶:

«…Καὶ ὄντως, τῶν περὶ τὸν Σουλτάνον, περὶ τῆς ἐκλογῆς τῶν συγκληθησομένων ἰατρῶν πρὸς συμβούλιον Ἰατρικόν, συσκεφθέντων, καὶ ἐκάστου τούτων ἰατρόν τινα, ἐκ τῶν δοκίμων καὶ τῶν τῷ Βασιλεῖ κἄπως γνωστῶν, προτείναντος, κοινῇ ἀπεφασίσθη, πρῶτον μὲν τὸν νῦν μακαρίτην Ἰούλιον Μίλλινγκεν, τὸν Ἄγγλον τὸν ἐξ Ὁλλανδίας τὸ γένος ἕλκοντα, ὡς vanMillingen μὲν τὸν τοῦ Λόρδου Βύρωνος εὐφυᾶ ὑπάρξαντα ἰατρόν, καὶ τῶν ἀρχαιολογικῶν ἀναδίφων (σὲ ὑποσημείωση ἀναφέρεται στὸν πατέρα του) τὸν σὺν τὸ ὀξύνοϊ ἐκείνῳ καὶ ἀρίστῳ τῶν Ἄγγλων ποιητῇ, περιφανεῖ τὸ γένος καὶ ἔνθοϊ φιλέλληνι, εἰς Ἑλλάδα εἰκοσαετῆ ἔτι ὄντα, ἐπὶ τῆς μεγάλης τῶν Ἑλλήνων Ἐπαναστάσεως, κατὰ τὸ 1822^ον σωτήριον ἔτος, πρὸς τὸ ὑπὲρ τῆς ἀνεξαρτησίας τούτων μοχθήσασθαι καὶ ὑπὲρ ταύτης χρήμασί τε καὶ λόγοις καὶ ποιήσεσί τε καὶ πεζοῖς ξυγγράμμασι ἀγωνίσασθαι, ὁρμήσαντι, τὸν μετὰ τὸν πρόωρον, τοῦ μεγαλοφυοῦς ἐκείνου ποιητοῦ θάνατον, εἰς τὸ τῶν Ὀθωμανῶν ἀντιμέτωπον στρατόπεδον, πρὸς πλείονα τοῦ Βίου ἄνεσιν αὐτομολήσαντα ἔνθα ὁ τοῦ ἐκ Καβάλλας τῆς Μακεδονίας Μεχμὲτ Ἀλῆ, τοῦ τότε Νομάρχου, καὶ ἔπειτα αὐτονόμου Κράντορος τῆς Αἰγύπτου πρωτογενὴς υἱὸς Ἰβραχὶμ Πασσᾶς ἠρχιστρατήγει, ἔπειτα εἰς Προῦσαν τῆς Βιθυνίας προσφυγόντα, καὶ τελευταῖον εἰς Κωνσταντινούπολιν ἐγκαταστάντα μονίμως, καὶ τὴν ἰατρικὴν κατὰ τετταρακονταετίαν καὶ ἔτι πρός, εὐδοκόμως πάνυ, ἀσκήσαντα… καὶ μέχρι θανάτου, ἐν τοῖς ἀνακτόροις ἐμμίσθως ἰατρεύσαντα…τρὶς ἀλληλοδιαδόχως, καθ’ ὅλον τοῦτο τοῦ βίου διάστημα, τῶν εὐγετῶν ἢ διαστασῶν, καὶ πολιαρίθμως τεκνοποιήσαντα…».

1 Woodhouse C. M. The Philellenes. London 1969. σελ. 116.

2 Thomas Moore. The Life, Letters and Journals of Lord Byron. London 1893: σελ. 603.

3Σάμουελ Χάου: Ἡμερολόγιο ἀπό τόν Ἀγῶνα 1825-1829. Εἰσαγωγή μέ παρουσίασηἀνεκδότων ἀποσπασμάτων ὑπό Ὁδυσσέως Δημητρακοπούλου. Βιβλιοθήκη Ἱστορικῶν Μελετῶν. Ἐκδ. Νότης Καββαδίας. Ἀθήνα 1971, σελ. 40, 22 Μαΐου 1825.

4 Ἰωάννης Μακρυγιάννης “Ἀπομνημονεύματα” Β’ Ἔκδοσις, τ. Α’1947, σελ. 244.

5 Edward Trelawny: Letters of Edward Trelawny. Ed. H. Baxton, London 1910, σελ. 154.

6 Σπ. Μαυρογένης. Βίος Κωνσταντίνου Καραθοδωρῆ. Παρίσιοι, 1885, σελ. 66.

Russ.J. D.

Ἀμερικανὸς γιατρὸς ποὺ συνόδευσε τὴν Ἀμερικανικὴ βοήθεια κατὰ τὸ 1827 καὶ ἡ ὁποία εἶχε σταλεῖ στὴν Ἑλλάδα ὑπὸ τὸν Ἀμερικανὸ Συνταγματάρχη P. Miller. Γιὰ τὴν συμβολὴ τοῦ Russ στὴν ἀποστολὴ αὐτὴ ἔχουμε στοιχεῖα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Jonathan P. Miller¹. Γράφει ὁ P. Miller:

«27 Δεκεμβρίου 1827

Τὸ Ἀμερικανικὸ Νοσοκομεῖο.²

Ἐπισκεπτόμενος σήμερα τὸ Νοσοκομεῖο, εὐχαριστήθηκα πολὺ μὲ τὴν ἐμφάνισή του. Οἱ ἀσθενεῖς καὶ οἱ πληγωμένοι ὑπὸ τὴν φροντίδα τοῦ δόκτορος Russ ἦσαν πολὺ καλὰ τακτοποιημένοι, καθαροὶ ἀπολαμβάνοντας τὶς ἀνέσεις. Πληροῖ ὅλες τὶς ἀπαιτήσεις ὅσων τὸ ἐπισκέπτονται… Μολονότι δὲν προβλεπότανε ἡ ἵδρυσή του ἀρχικά, ἀπεδείχθη ἀναγκαὶο λόγω τῶν περιστάσεων καὶ πολλοὶ ἀπὸ τοὺς δωρητὲς ὑπολογίζονται νὰ βοηθήσουν σὲ τέτοιες περιστασεις. Αὐτὴ ἡ ἀνάγκη ὀφείλεται στοὺς δόκτορες Χάου καὶ Ράς, γιὰ τὶς προσπάθειές τους νὰ θέσουν σὲ λειτουργία καὶ τὴν παροχὴ τῶν ἰατρικῶν τους ἱκανοτήτων στὴν ἀνακούφηση τῶν ἀρρώστων. Ὁ δόκτορ Χάου ἔχει φύγει γιὰ τὶς ΗΠΑ καὶ τ Νοσοκομεῖον βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὶς φροντίδες τοῦ δόκτορος Russ…» Σὲ ὑποσημείωση δίνει λίγα βιογραφικὰ γιὰ τὸν δόκτορα Russ:

« Ὁ I. P. Russ, δόκτωρ τῆς ἰατρικῆς εἶναι πολίτης τῆς Μασσαχουσέτης καὶ σπούδασε στὸ Κολλέγιο τοῦ Yale στὸ Κοννέκτκατ. Ὁ πατέρας του πέθανε, ὅταν ἦταν μικρὸς καὶ τοῦ ἄφησε ἕνα σημαντικὸ χρηματικὸ ποσό, χάρη στὸ ὁποῖο μπόρεσε νὰ ταξιδεύσει στὴν Εὐρώπη. Εἶναι ἀξιοθαύμαστος γιὰ τὶς φυσικὲς καὶ ἐπίκτητες ἱκανότητές του, γιὰ τὶς ὁποῖες ἔγινε γνωστός. Σὰν ἐπαγγελματίας μιὰ μέρα θὰ γίνει ἕνας ἀπὸ τοὺς διακεκριμμένους τῆς ἐπιστήμης του. Ὅταν προσεκλήθη, ἀπὸ τὸ κομιτᾶτο τῆς Βοστώνης, νὰ ἔλθει σὰν συνοδὸς τῆς βοήθειας, ποὺ θὰ στελνότανε μὲ τὸ πλοῖο δέχθηκε μὲ εὐχαρίστηση καὶ πρόσφερε τὶς ὑπηρεσίες του στὸ φιλελληνικὸ κομιτᾶτο τῆς Βοστώνης καὶ ἔχει ἀφιερώσει τὸν ἑαυτό του στὴν ἐκτέλεση τῶν καθηκόντων του τῆς ἀντιπροσώπευσης καὶ δείχνει ζῆλο ποὺ σπάνια συναντᾶ κανείς.

JonathanP. Miller».

1 Jonathan P. Miller. The Condition of Greece in 1827 and 1828. New York 1828, p. 152.

2 Πρόκειται γιὰ τὸ Νοσοκομεῖο τὸ ὁποῖο ἐδημιουργήθη στὸν Πόρο ἀπὸ τὸν S. Howe, μὲ χρήματα καὶ ὑλικὰ τῆς Ἀμερικανικῆς Ἀποστολῆς.

Samuelo Giovanni

Σαμουὴλ ἢ Σαμοΐλης Ἰωάννης¹. Σύμφωνα μὲ ἀπόφαση τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος :

« Περίοδος Β' Προσωρινὴ Διοίκησις τῆς Ἑλλάδος
Ἀριθ. 1950 Τὸ Ἐκτελεστικὸν Σῶμα
Διατάττει

α΄ Ὁ ἰατρὸς Κύριος Σαμοΐλης διορίζεται νὰ ἀπέλθῃ εἰς Φρούριον Νεοκάστρου ἔνθα νὰ ἐπισκέπτεται τοὺς ἐκεῖ ἀσθενοῦντας στρατιώτας τῆς Διοικήσεως.

β΄ Τὸ Ὑπουργεῖον τῶν Πολεμικῶν νὰ ἐνεργήσῃ τὴν διαταγὴν ταύτην.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 17Ἰουνίου 1824.
Ὁ Πρόεδρος
ΤΣΥ Γεώργιος Κουντουριώτης
Παναγιώτης Μπότασης
Ἰωάννης Κωλέττης
Ὁ Προσ. Γεν. Γραμματεὺς Π. Γ. Ῥόδιος».

Ὁ Σαμοΐλης ἐζήτησε μὲ ἀναφορά του γιὰ τὴν ἐκτέλεση τῆς ἀποστολῆς του νὰ τοῦ καταβληθοῦν γιὰ τὶ ἰατικὰ 100 γρόσια καὶ 3 ἄλογα γιὰ τὴν μεταφρὰ τόσον αὐτοῦ ὅσον καὶ τῶν 2 στρατιωτῶν βοηθῶν του. Τὸ Ὑπουργεῖο Πολέμου μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 1730 ἀναφορά του τῆς Β’ Περιόδου τῆς 19^ης Ἰουνίου 1824 πρὸς τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα², ἐζήτησε νὰ ἐγκριθεῖ ἡ αἴτησή του. Γιὰ τὴν ὑπηρεσία του στὸ Νεόκαστρο τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 9949 διαταγή του πρὸς τὸ Ὑπουργεῖο τῆς Οἰκονομίας τῆς 24^ης Ἰουλίου 1825³ τὸ διατάσσει «… νὰ δοθῇ εἰς τὸν Κύριον Ἰωάννην Σαμουὴλ χρηματίσαντα Ἰατροχειορῦργον εἰς τὸ φρούριον τοῦ Νεοκάστρου γρ. χίλια ἑξακόσια δέκα τέσσαρα ἀριθ. 1614, διὰ ἕνδεκα μηνῶν μισθὸν καὶ πληρωμὴν τῶν ὅσων ἰατρικῶν ἐξώδευσεν…»

Τὴν 27^ην Σεπτεμβρίου 1824 ἀπὸ τὸ Νεόκαστρο ὑπέβαλε ἀναλυτικὸ λογαριασμὸ τῶν ἀσθενησάντων στρατιωτῶν ἀπὸ 13 ἕως 27 Σεπτεμβείου. Τὰ ἔξοδά του ἀνῆλθαν σὲ γρ. 116 καὶ 30.

Κατὰ τὴν κατάληψη τοῦ Νεοκάστρου ἀπὸ τὸν Ἰμπραὴμ ἔχασε τὰ χειρουργικά του ἐργαλεῖα. Γιὰ τὸν λόγον αὐτὸν τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 13642 διαταγή του τῆς 22^ας Ὀκτωβρίου 1825 πρὸς τὸ Ὑπουργεῖο τῆς Οἰκονομίας⁴ δίδει ἐντολὴν νὰ τοῦ χορηγηθοῦν 300 γρόσια γιὰ τὴν ἀντικατάστασή τους.

Ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 291 Διαταγὴ το Γενικοῦ Γραμματέα τῆς Διοικητικῆς Ἐπιτροπῆς⁵ τὴν 10^η Ἰουνίου 1826 ἦταν γιατρὸς ἐνὸς τάγματος τοῦ Τακτικοῦ. Μὲ τὴν διαταγὴ αὐτὴ διατασσότανε ὁ Ἐπιστάτης τοῦ Νοσοκομείου Ναυπλίου Ν. Γερακάρης νὰ χορηγήσει στὸν ταγματάρχη Σωνιὲρ ἰατρικὰ «πρὸς χρῆσιν τῶν στρατιωτῶν τοῦ τακτικοῦ Τάγματος».

1 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 10. Ἀρ. Ἐγγρ. 1237. Τὸ ἴδιο ἔγγραφο στὸ ΓΑΚ, Ὑπουργεῖον Πολέμου Φ. 11.

2 ΓΑΚ, Ὑπουργεῖον Πολέμου, Φ. 11.

3 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 103.

4 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 132.

5 ΓΑΚ, Διοικητικὴ Ἐπιτροπή, Φ. 187.

Στράϊμπερ Κάρολος¹.

Γερμανὸς ἀπὸ τὸ Ἀνοβερο. Τοῦ ἐχορηγήθη τὸ ἀργυροῦν ἀριστεῖον μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 4068 διαταγὴ διότι συνεισέφερε εἰς τὸν ὑπὲρ τῆς Ἀνεξαρτησίας Ἀγῶνα. Τὸ 1840 διέμενε στὴν Αἴγυπτο. Ὑπηρέτησε σὰν γιατρὸς ὑπὸ τὸν Συνταγματάρχη Balesta. Ὑπέβαλε πιστοποιητικὸ ὑπογραφόμενο ἀπὸ τὸν κατὰ τὸ 18241825 Γραμματέα τοῦ Ἐκτελεστικοῦ Σώματος Π. Γ. Ρόδιο. Δὲν εἶχε ὑποβάλει αἴτηση στὴν πρώτη Ἐπιτροπὴ τῶν Ἀριστείων, διότι βρίσκοταν ἐκτὸς Ἑλλάδος.

1 ΓΑΚ, Ἀριστεῖα Φ. 48.

Τέντελ Ροβέρτος¹.

Ἄγγλος γιατρός, ὁ ὁποῖος τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1824 βρίσκοταν στὸ στρατόπεδο τῆς Γαστούνης.

Ὑπάρχει ἰατρικὴ γνωμάτευσή του γιὰ τὸν μισθοδότη τοῦ Στρατοπέδου Γαστούνης :

«Βεβαιώνω ὁ ὑπογεγραμμένος, ὅτι ὁ μισθοδότης Κύριος Μιχαὴλ Βασιλείου εἶναι εἰς κακὴν κατάστασιν τῆς ὑγείας του καὶ ὅτι ἡ κράσις του δὲν συγχωρεῖ νὰ διατρίψῃ περισσότερον εἰς αὐτὸ τὸ κλῖμα, ὅθεν ἀφεύκτως πρέπει νὰ ἀλλάξῃ καὶ νὰ ὑπάγῃ εἰς κἀνένα ὑγιἐστερον, ὡσὰν ἐκεῖνο τῆς τριπολιτζᾶς, διὰ νὰ ἀποφύγῃ τὴν μεγάλην αὐτοῦ ἀδυναμίαν ἀπὸ τὴν ὁποίαν πάσχει.

Γαστούνη 12 Ὀκτωβρίου 1824. 
Ροβέρτος Τέντελ
Ἰατρὸς Ἄγγλος».

1 ΓΑΚ, Ἐκτελεστικὸν Σῶμα, Φ. 29.

Treiber Heinrich

Τράϊμπερ Ἐρρῖκος. Εἶναι ὁ γνωστότερος στρατιωτικὸς γιατρὸς καὶ θεωρεῖται ὁ ἱδρυτὴς τοῦ ὑγειονομικοῦ. Ἦταν σὲ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς θητείας του διευθυντὴς τοῦ Ὑγεινομικοῦ καὶ Πρόεδρος τῆς ΑΣΥΕ. Γεννήθηκε τὸ 1796 στὸ Meiningen τῆς Σαξωνίας. Ἦταν γιὸς τοῦ Φαρμακοποιοῦ τῆς Αὐλῆς. Σπούδασε Ἰατρικὴ στὰ Πανεπιστήμια τῆς Ἰένας, τοῦ Βύρτσμπουργκ καὶ Μονάχου καὶ τὸ 1819 μετέβη στὸ Παρίσι, ὅπου καὶ εἰδικεύθηκε στὴ Χειρουργική. Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς εἰδικεύσεώς του ἐξερράγη ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση καὶ ἀκολούθησε μαζὺ μὲ ἄλλους φοιτητὲς καὶ τὸ 1822 ἔφθασε στὴν Ἑλλάδα. Κατὰ τὴν παραμονή του ἄρχισε νὰ κρατάει Ἡμερολόγιο, τὸ ὁποῖο ἐξέδωσε ὁ ἀπόγονός του¹ Χρ. Ν. Ἀποστολίδης. Στὴν Ἑλλάδα κατετάγη τὸ 1822 στὸ Τακτικὸ Σῶμα². Τὸ ἡμερολόγιό του ἀρχίζει ἀπὸ τὴν 12^ην Ἰανουαρίου 1822. Γιὰ τὴν παραπέρα γνώση τῆς βιογραφίας του ὁ ἀναγνωστης παραπέμπεται στὸ βιβλίο τοῦ Ἀποστολίδη.

Γράφει ὁ Τράϊμπερ ὅτι τὸν Μάρτιο 1822 ἦταν βαρειὰ ἄρρωστος³. Σχετικὰ μὲ τὴν ἀρρώστια του ὑπάρχει τὸ παρακάτω ἔγγραφο⁴ :

«Ἀρ. 61. Προσωρινὴ Διοίκησις τῆς Ἑλλάδος
Ὁ Μινίστρος τῶν Ἐσωτερικῶν καὶ Προσωρινὸς Μινίστρος τοῦ Πολέμου
Πρὸς τὸν Μινίστρον τῆς Οἰκονομίας.

Ἐπειδὴ ὁ Τράϊμπερ Γερμανὸς εἶναι βαρέως ἀσθενὴς νὰ τῷ δοθῶσι κατὰ παρὸν γρόσια εἴκοσι πέντε, διὰ νὰ ἐμπορέσῃ νὰ πάρῃ ὅσα ἰατρικὰ καὶ παρόμοια χρειάζεται.

Ἐν Κορίνθῳ τῇ 11 Μαρτίου 1822 Ὁ Μινίστρος τῶν Ἐσωτερικῶν καὶ Προσωρινὸς Μινίστρος τοῦ Πολέμου

Ἰωάννης Κωλέττης. “

Σύμφωνα μὲ τὶς σημειώσεις του τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1825 ἱδρύθηκε τὸ Νοσοκομεῖο τοῦ Ναυπλίου, στὸ ὁποῖο ἐχρημάτισε γιατρός. Κατὰ τὸν Ἰούνιο 1825 ὅταν ἦταν γιατρὸς τοῦ Νοσοκομείου καὶ τοῦ Τακτικοῦ Σώματος γράφει στὶς ἀναμνήσεις του (σελ. 63.) :

«…Ἰούνιος… Ἔχω πολλοὺς τραυματίες νὰ περιποιηθῶ…» Ὑπέβαλε ἀναφορὰ ζητώντας βοηθό. Τὸ Ὑπουργεῖο Ἐσωτερικῶν μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 1941 ἀναφορά του πρὸς τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα ἐζήτησε νὰ τοποθετηθεῖ ὁ Ἄγγλος Βλακίερος.

Τὸ Ἐκτελεστικὸ Σῶμα ἀπάντησε ὡς ἑξῆς :

« Περίοδος Β' Προσωρινὴ Διοίκησις τῆς Ἑλλάδος
Ἀριθ. 1950 Τὸ Ἐκτελεστικὸν Σῶμα

Πρὸς τὸ Ὑπουργεῖον τῶν Ἐσωτερικῶν

Εἰς ἀπάντησιν τῆς ὑπ’ἀριθ. 1941 ἀναφορᾶς του εἰδοποιεῖται τὸ ὑπουργεῖον, ὅτι ἐδιωρίσθη ἰατρὸς καὶ χειροῦργος τοῦ ἐνταῦθα Νοσοκομείου ὁ Κύριος Λουκᾶς Βάγιας, ὁ δὲ Κύριος Τράϊμπερ θέλει περιοσισθῆ εἰς τὴν ἐπίσκεψιν μόνον τῶν ἀρρώστων τοῦ Συντάγματος.

Ἐν Ναυπλίῳ τῇ 29Ἰουνίου 1824.
Ὁ Ἀντιπρόεδρος
ΤΣΥ Παναγιώτης Μπότασης
Ἀναγνώστης Σπυλιωτάκης
Ἰωάννης Κωλέττης
Ἐν ἀπουσίᾳ τοῦ Γεν. Γραμματέως
Γ. Πραΐδης».

Αὐτὴν τὴν ἀλλαγὴ ὁ Τράϊμπερ δὲν τὴν ἀναφέρει στὸ ἡμερολόγιό του, ἐνῶ ἀναφέρει τὴν ἀντικατάσταση τοῦ Γ. Ροδίου στὴν διοίκηση τοῦ τακτικοῦ Σώματος ἀπὸ τὸν Γάλλον Fabvier.

Ἡ ἀναφορὰ ποὺ ἔγινε ἡ αἰτία τῆς ἀντικαταστάσεώς του ἀπὸ τὸ Νοσοκομεῖο δὲν βρέθηκε Ὑπάρχει ὅμως πιθανὴ προηγούμενη ἀναφορά του, χωρὶς ἡμερομηνία⁵:

« Πρὸς τὸ ἔξοχον Ὑπουργεῖον τοῦ Πολέμου

Εἶναι σχεδὸν ἕνας μῆνας ὁποὺ ἰατρεύω τοὺς πληγωμένους καὶ μὲ μεγάλην μου εὐσπλαγχνίαν τοὺς περιποιοῦμαι. Βλέπω ὅμως ὅτι ὁ κύριος Ἐπιστάτης τοῦ Νοσοκομείου δὲν λαμβάνει καμμίαν φροντίδα διὰ νὰ στέλνῃ τὰ χρειαζούμενα δι’ αὐτοὺς μαλακτικὰ μοὶ χρειάζονται· στέλνω εἰς αὐτόν, αὐτὸς προσηλώνεται εἰς τὰ ἐδικά του συμφέροντα καὶ ἀντὶς νὰ εὐπρεπίσῃ τὸ Νοσοκομεῖον τὸ ἐγκατάλειψε τελείως⁶ καὶ ἂν δὲν ἔχωμεν τὰ χρειαζόμενα δὲν ἠμποροῦμεν νὰ ἰατρεύσωμεν μὲ τὰ ψέμματα.

Ὁ Ἰατρὸς τοῦ Συντάγματος καὶ Νοσοκομείου
Dr. Treiber».

Ὑποστήριξε τὴν Γερμανικὴ Λεγεῶνα κατὰ τὴν μάχη τοῦ Πέτα (16 Ἰουλίου 1822), ἐκεῖ ἔχασε ὅλα τὰ χειρουργικά του ἐργαλεῖα καὶ ἐκινδύνευσε νὰ συλληφθεῖ αἰχμάλωτος κατόρθωσε ὅμως νὰ ἀποφύγει αὐτὸ καὶ ἀκολούθως μετὰ ἀπὸ περιπέτειες ἔφθασε στὰ Σάλωνα καὶ μέσω τῶν Κραβάρων τῶν Δελφῶν, τῆς Γραβιᾶς, Λειβαδιᾶς τελικὰ τὴν 24^η Σεπτεμβρίου ἔφθασε στὴν Ἀθήνα. Ἀκολούθως μαζὺ μὲ τὸν Ἑλβετὸ καθηγητὴ Stäheli ἐπισκέφθηκε τὶς ἀρχαιότητες τῶν Ἀθηνῶν. Ἀργότερα μετέβη στὴ Σαλαμίνα καὶ τὸν Ἰσθμὸ τῆς Κορίνθου, ἐνῶ ἐργαζότανε σὰν γιατρὸς τοῦ τακτικοῦ, τὸ ὁποῖο πολιορκοῦσε τὸ Ναύπλιο. Μετὰ τὴν κατάληψη τοῦ Ναυπλίου ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες τὴν νύκτα τῆς 11^ης πρὸς τὴν 12^η Δεκεμβρίου 1822 ἔμεινε στὸ Ναύπλιο. Καθ’ ὅλον τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1823 ὁ Τράϊμπερ κατετρύχετο ἀπὸ ὑψηλὸ πυρετό. Τέλος κατὰ τὸν Φεβρουάριο βρῆκε σπίτι. Ἐκεῖ ἄσκησε τὴν ἰατρικὴ ἰδιωτικῶς. Ἀφοῦ πληροφορήθηκε ἀργότερα τὴν ἄφιξη τοῦ Λόρδου Βύρωνα στὸ Μεσολόγγι καὶ τὴν ἀπὸ μέρους τοῦ τελευταίου σχεδιαζομένη δημιουργία στρατιωτικῆς μονάδος, ἀποφάσισε μαζὺ μὲ ἄλλους νὰ μεταβοῦν στὸ Μεσολόγγι, πρᾶγμα ποὺ ἔκανε. Δὲν προσελήφθη σὰν γιατρὸς τοῦ Βύρωνα, ἀλλὰ ἄσκησε τὸ ἐπάγγελμά του. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Βύρωνα προέβη σὲ βαλσάμωμα τοῦ πτώματος τοῦ τελευταίου μαζὺ μὲ τὸν δόκτορα Τorti. Τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1824 ἀνέλαβε πάλι τὴν θέση του σὰν γιατρὸς τοῦ Τακτικοῦ Σώματος καὶ ἀφοῦ ἔμεινε γιὰ μεγάλο διάστημα στὸ Ναύπλιο, ὅταν τὸ τακτικὸ μεταστάθμευσε στὴν Ἀθήνα τὸ ἀκολούθησε.

Τὸ 1826 ἦταν γιατρὸς τοῦ Τακτικοῦ. Τὸ Μάρτιο τοῦ 1826 κατὰ τὴν ἀποτυχημένη ἐκστρατεία καὶ ἀπόπειρα ἐκπορθήσεως τοῦ Κάστρου τῆς Καρύστου οἱ ἀπώλειες ἦσαν πολὺ σημαντικὲς γιὰ τοὺς Ἕλληνες.⁷ Τὰ ὅσα ἀναφέρει ὁ Βυζάντιος ἀποτυπώνουν τὴν ὀργάνωση τῆς ὑγειονομικῆς περιθάλψεως κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Ἐπαναστάσεως:

«Οἱ πληγωμένοι ἐνταῦθα ὑπέστησαν τὰ πάνδεινα, διότι οὐδεὶς ἐφρόντιζε περὶ τῆς μεταφορᾶς αὐτῶν εἰς τὸ στρατόπεδον, ὅπερ ἔκειτο οὐ μακρὰν τοῦ τόπου τῆς ἐφόδου, ἤτοι ἑνὸς τετάρτου τῆς ὥρας. Οἱ πληγωμένοι ὅθεν ἐπορεύοντο ἐκεῖσε, ὅπως ἐδύναντο, ἄλλοι μὲν συρόμενοι, ἄλλοι δὲ βοηθούμενοι ὑπὸ τῶν τυχόντων προσήρχοντο πρὸς τὸν ἐκεῖ χειροῦργον. Τὸ δὲ θέαμα τῆς πρώτης βοηθείας τῶν πληγωμένων παρὰ τοῦ ἀρχιχειρούργου Τράϊμπερ ἦτο φρικῶδες. Περίπου διακόσιοι πληγωμένοι κείμενοι ἐκτάδην ἐντὸς περιβολίου λεμονεῶνος ἐξέβαλον γοερὰς φωνὰς, ἰδίως οἱ πληγωμένοι ἐκ σφαίρας πυροβόλων. Ἐκεῖ φύλλον θύρας ἔκειτο ἐπὶ πετρῶν χρησιμεῦον ὡς τράπεζα, ἐπ’ αὐτῆς δὲ στρατιῶταί τινες τοῦ πυροβολικοῦ, ὧν, ὡς ἐρρέθη ἐν τῇ ἱστορίᾳ οἱ ἄξονες τῶν πυροβόλων εἶχαν θραυσθῆ ἐλάμβανον ἀνὰ ἕνα τῶν πληγωμένων χερσί τε καὶ ποσὶ καὶ κατέκλινον αὐτὸν ἐπὶ τῆς οὕτω κειμένης τραπέζης. Ὁ δὲ εἰρημένος ἀρχιχειροῦργος ἔχων ἀνασεσυρμένας τὰς χειρίδας τοῦ ἰματίου του καὶ κρατῶν μάχαιραν ἀνὰ χεῖρας ὅλως καθημαγμένος ἔτεμνεν ἀνηλεῶς τὰ προσβληθέντα μέρη τοῦ πληγωθέντος καὶ εἶτα ἐπέδενε ταῦτα. Ἀνασυρομένου τούτου ἐκ τῆς τραπέζης ἐτίθετο ἄλλος καὶ οὕτω καθεξῆς… Εἶτα δέ ἕκαστος ἀπεσύρετο, ὅπως ἠδύνατο καὶ μετὰ πολλῶν κόπων καὶ βασάνων ἀφικνεῖτο εἰς τὴν παραλίαν, ἔνθα ὁ Δημήτριος Καλλέργης ἐπεβίβαζε τοὺς πληγωμένους ἐπὶ τῶν ἐκεῖ ἐλλιμενιζομένων πλοίων, τὰ ὁποῖα ἔφερον αὐτοὺς εἰς τὰς παρακειμένας νήσους Ἄνδρον καὶ Κέαν…..» Τὴν 13^ην Ἰουνίου ἔγινε ἀποδεκτὴ ἡ παραίτησή του ἀπὸ τὸ Τακτικό.

Τὴν 13^η Ἰουλίου 1826 διορίσθηκε μὲ τὴν ὑπ’ ἀριθ. 1701 Διαταγὴ τῆς Διοικητικῆς Ἐπιτροπῆς γιατρὸς τοῦ Στρατοπέδου τῶν Δερβενίων⁸. Τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἡ Διοικητικὴ Ἐπιτροπὴ ἀπευθύνεται στὸν Γάλλο Ἰατρὸ Bailly καὶ τοῦ ζητάει νὰ προμηθεύσει τὸν Τράϊμπερ μὰ διάφορα Ἰατρικά⁹:

« Ἀριθ. 1700 Ἡ Διοικητικὴ Ἐπιτροπὴ τῆς Ἑλλάδος

Πρὸς τὸν Φιλέλληνα Ἰατρὸν Κ. Βαλῆ.

Παρακαλεῖσθε νὰ δώσητε εἰς τὸν Ἰατροχειροῦργον Κ. Τρίμπερ τὰ ἀναγκαῖα ἰατρικὰ ὅσα ἐγκριθοῦν, ὅτι θέλουν ἐπαρκέσει διὰ τὸ στρατόπεδον τῶν Δερβενίων τοῦ ὁποίου διωρίσθη ἰατρός, ἀπὸ ἐκεῖνα δὲ τὰ ἰατικά, ὅσα εὑρίσκονται εἰς χεῖρας σας σταλθέντα εἰς χρῆσιν τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τὴν φιλελληνικὴν ἑταιρείαν τοῦ Παρισιοῦ.

13 Ἰουλίου 1826
ὁ ΠρόεδροςἈπὸ Βούρτζιον Ναυπλίου
 Ὁ Γεν. Γραμματεύς».

Ὁ Τράϊμπερ συνέχισε νὰ προσφέρει τὶς ὑπηρεσίες του στὴν Ἐπανάσταση. Ἀκολούθως ἔλαβε μέρος στὴν ἐκστρατεία τῶν Ἀθηνῶν ὑπὸ τὸν Καραϊσκάκη. Ἀκολούθως ὅπως αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τὸ ἡμερολόγιό του ὑπῆρξε γιατρὸς τοῦ ἀτμοκίνητου «Καρτερία» ὑπὸ τὸν Ἄγγλο Ἄστιγγα, κυβερνήτη τοῦ ἀτμοπλοίου. Στὸ ἡμερολόγιό του περιγράφει ἐκτενῶς τὶς πολεμικὲς καὶ ναυτικὲς ἐπιχειρήσεις γιὰ τὸ διάστημα ἀπὸ τὸν Ἰούνιο τοῦ 1827 μέχρι τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1828.

Κατὰ τὴν Καποδιστριακὴ περίοδο παρέμενε στὸ Ναύπλιο ὅπου καὶ ἄσκησε τὴν ἰατρική. Δὲν εἶχε δράση ἰδιαίτερη σὰν γιατρὸς τοῦ στρατοῦ. Ἁπλῶς ὁ Heideck τὸν πρότεινε στὸν Καποδίστρια σὰν γιατρὸ τοῦ Νοσοκομείου τοῦ Ναυπλίου¹⁰:

«Μετάφρασις Ὁ Συνταγματάρχης Ἑϊδὲκ

Ἀριθ. 206. Πρὸς τὴν Α. Ε. τὸν Κυβερνήτην τῆς Ἑλλάδος

Ναύπλιον τὴν 1/23 Ἀπριλίου 1828

Κατὰ τὰς προφορικὰς διαταγὰς τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος λαμβάνω τὴν τιμὴν νὰ βάλω ὑπ’ ὄψιν Της τὴν κατάστασιν τῶν ἀξιωματικῶν (Etàts majors) τῶν διαφόρων φρουρίων τοῦ Ναυπλίου… μετὰ τῶν μισθῶν, τοὺς ὁποίους κρίνω ἀναλόγους ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος εἰς τὴν ἀνάγκην τῶν πρὸς τὸ ζῆν καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο εἰς τὴν ἔλλειψιν τῶν προσόδων τῆς Κυβερνήσεως

Α’)…

Ζ’) Νοσοκομεῖον.

Ἕνας διευθυντὴς τοῦ Στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου τάλλαρα 20

Σημ. Ὁ Κύριος Τράϊμπερ, ἐπιτήδειος ἰατρὸς καὶ χειροῦργος, καὶ γνωρίζων τὴν ἑλληνικὴν γλῶσσαν ἠμπορεῖ νὰ διορισθῇ εἰς τοῦτο τὸ ὑπούργημα…»

1 Ἐρρῖκος Τράίμπερ. Ἀναμνήσεις ἀπὸ τἢν Ἑλλάδα 18221828. Ἀνέκδοτο Χρονικὸ τοῦ Ἀγῶνος. Βιογραφικὲς καὶ ἐπεξηγηματικὲς σημειώσεις Δρος Χρ. Ν. Ἀποστολίδη. Ἀθῆναι Σεπτέμβριος 1960.

2 Ἀρχεῖα Ἑλληνικῆς Παλιγγενεσίας τ. 1, 272.

3 Ἐρρῖκος Τράίμπερ., ὅπ. παρ. σελ. 42.

4 ΓΑΚ, Ὑπουργεῖον τῆς Οἰκονομίας, Φ. 3.

5 ΓΑΚ, Ἀρχεῖον Γιάννη Βλαχογιάννη, Δ 56.

6Ἐπειδὴ τὸ ἔγγραφο ἔχει ἀντιγραφῆ ἀπὸ βοηθὸ τοῦ Γ. Βλαχογιάννη γράφει ἀπὸ παρανάγνωση προφανῶς ἐμπαταλειψεθελήσει

7 Χρῖστος Βυζάντιος: Ἱστορία τῶν κατὰ τὴν Ἐπανάστασιν Ἐκστρατειῶν καὶ Μαχῶν ὧν συμμετέσχεν Ο ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ἀπὸ τοῦ 1821 μέχρι τοῦ 1833. Ἀπομνημονεύματα Ἀγωνιστῶν ’21, τ 10, σελ. 279280 σημ.10.

8 ΓΑΚ, Διοικητικὴ Ἐπιτροπή, Φ. 191.

9 ΓΑΚ, Διοικητικὴ Ἐπιτροπή, Φ. 191.

10 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ 50.

Zucarine

ἢ Τσουκερίνης¹. Γιὰ τὸν Τσουκερίνη ἔχουμε πληροφορίες ἀπὸ τὸ παρακάτω ἔγγραφο : « 2801 17926 (Σχέδιον)

Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ
Τῇ 18/30 Μαΐου 1830
Τῷ Στρατοπεδάρχῃ Τρέζελ

Ὁ Ἰατρὸς Ζουκαρίνης ἦλθεν εἰς τὴν Ἑλλάδα μὲ δείγματα εὐνοίας τιμητικὰ παρὰ τῆς Αὐτοῦ Μεγαλειότητος τοῦ Βασιλέως τῆς Παβαρίας.

Μετῆλθεν τὴν ἰατρικὴν εἰς τὸ Τακτικὸν Σῶμα καὶ ὑπηρέτησεν ὡς ἀρχίατρος. Ἐπιθυμοῦντες ἤδη νὰ δώσωμεν εἰς τὸν Ἰατρὸν Ζουκαρίνην ἐνέχυρον τιμῆς τὴν ὁποίαν ἐπιθυμοῦμεν εἰς τὴν ἐξακολούθησιν τῆς ὑπηρεσίας του, σᾶς δίδεται τὸ κῦρος Κύριε Στρατοπεδάρχα τοῦ νὰ ἀναγνωρίζεται ὡς ἀρχίατρος. Εὐελπιστοῦντες νὰ διατάξωμεν περὶ τῆς ὀνομασίας καὶ διπλώματός του, ὅτε διατάξεις ὁριστικαὶ θέλουσι συμπληρώσει τὸν ὀργανισμὸν ὅλων τῶν κλάδων τῆς στρατιωτικῆς ὑπηρεσίας.

Ὁ Κυβερνήτης
Ι. Α. Καποδίστριας».

Ὑπάρχει ἐπίσης ἐντολὴ πληρωμῆς του τοῦ Ἰανουαρίου 1830, γιὰ τὸν μισθό του ποὺ ἀνέρχεται σὲ 350 φοίνικες τὸν μῆνα.

1 ΓΑΚ, Καποδιστριακὸν Ἀρχεῖον, Γενικὴ Γραμματεία Φ 240, ἀρ. ἐγγρ. 89.

Μωαμεθανοὶ Γιατροί.

Ὑπῆρξαν ὁρισμένοι μωαμεθανοὶ γιατροὶ οἱ ὁποῖοι ἐλαυνόμενοι εἴτε ἀπὸ ἀνάγκη, εἴτε ἀπὸ φιλάνθρωπα αἰσθήματα προσχωρήσανε στὰ Ἑλληνικὰ στρατεύματα καὶ προοσφέρανε τὶς ὑπηρεσίες τους. Αὐτοὶ ἦσαν ὁ Κούρταλης Χασάν, ἀπὸ τὴν Εὔβοια, ὁ Μέτος Ὀστᾶ Μπραχόπουλος ἀπὸ τὴν Κυπαρισσία καὶ ὁ Ντριτσᾶκος Γιούπης ἀπὸ τὴν Καστανιτσα Λακεδαίμονος. Δὲν θὰ ἀναφερθοῦμε σὲ αὐτούς.

Η προσαρμογή της μελέτης στην ιστοσελίδα ίσως αλλοίωσε το πρωτότυπο κείμενο. Θα παρακαλούσαμε τους μελετητές του να ανατρέξουν στην ηλεκτρονική μας βιβλιοθήκη για να δουν το αρχικό κείμενο σε μορφή pdf αρχείου.

O πρόλογος και οι φωτογραφίες προσετέθησαν στο παρόν άρθρο από την ΕΕΥΕΔ.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ.

Μέσα στὸ ἱστορικὸ πλαίσιο τῆς ἐποχῆς του.

Βιογραφία στηριζόμενη σὲ ἔγγραφα καὶ πηγές.

Παρουσίαση Βιβλίου

ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2024

Ὁ Ρόλος τοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821.

Ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς ἦταν κι’ ὁ Καραϊσκάκης.

Ἀπὸ τὴν Ἱστορία τοῦ 401 ΓΣΝΑ.

Ἡ κατασκευὴ καὶ τὰ πρῶτα χρόνια λειτουργίας του 401 ΓΣΝΑ.

Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος, Νευροχειρουγός.

Ὀργάνωση-λειτουργία τοῦ Νοσοκομείου.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ 14 ΝΟΕ. 2022

ΔΚΤΟΥ 401 ΓΣΝΑ

Υποστρατήγου Δημητρίου Κασίμου

Οικονομικά.

Έργα υποδομής.

Εκπαίδευση

401 ΓΕΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Πενήντα χρόνια προσφοράς

Ἀγγελότης ἢ Ἀγγελέτος Νικόλαος.1

Αὐγουστίνης Κλαύδιος Dr.1

Arduan Paul.

Bailly Martin Etiène.

Bernardi.

Βιτάλε Ἰωσήφ.

Βλακίερος Λορέντζος.

Μπλοντώ.

Bohrmann Edward

Bojon (Boyon Friedriech).

Bοντάρος Ἰωσὴφ1.

Bruno Francis

Chardonet1.

Dumont1.

Φερλῖνος.

Gaugenrieder

Gosse Andrè Louis.

Λεοπόλδος.

Κοζιάσανης Ἀλέξανδρος1.

Millingen Julius

Russ.J. D.

Samuelo Giovanni

Στράϊμπερ Κάρολος1.

Τέντελ Ροβέρτος1.

Zucarine

Διαφορα

Δημοσιευσεις

Δικτυωση

Τα Νεα μας

Ἀγγελότης ἢ Ἀγγελέτος Νικόλαος.¹

Αὐγουστίνης Κλαύδιος Dr.¹

Bοντάρος Ἰωσὴφ¹.

Chardonet¹.

Dumont¹.

Κοζιάσανης Ἀλέξανδρος¹.

Στράϊμπερ Κάρολος¹.

Τέντελ Ροβέρτος¹.