• – 2022.11.17
• – Παρουσίαση Βιβλίων Λάμπρου Βαζαίου
• – ΕΕΥΕΔ

Στρατιωτικοί Ιατροί πέρα από τα στενά όρια της επιστήμης διακρίνονται και με την παρουσία τους στα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας. Ο Λάμπρος Βαζαίος, Χειρούργος – Ουρολόγος, Επίκουρος Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Μέλος της Επιστημονικής Ένωσης Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΕΥΕΔ), έκλεισε την Τριλογία του Χρόνου και της Ζωής, με τις «Ασυνήθιστες μέρες…»,

Οπως μας γραφει ο Συγγραφέας ” Η Τριλογία του Χρόνου και της Ζωής, είναι προσπάθεια που ξεκίνησε πριν χρόνια ως αρχειακή έρευνα οικογενειακών δεδομένων και στον δρόμο δέχθηκε και προσπάθησε να διαχειριστεί όλες τις προκλήσεις της Ιστορίας και της ζωής.

Ο «Ανεξάρτητος» ζωντάνεψε και μας θύμισε πως δεν είχε καθίσει ποτέ άπραγος μπροστά στις προκλήσεις! Ταξιδέψαμε μαζί όσοι βρεθήκαμε δίπλα του και κοντά μας ήρθαν όσοι τον συναντήσανε ως αναγνώστες. 200 χρόνια από τότε που ο Παντελής Παντελή τύπωνε στην Ύδρα την πρώτη «από ιδιώτη» εφημερίδα δεν είναι λίγα! Η μακρόχρονη και ασυνθηκολόγητη Δημοκρατική πορεία όλων των «Ανεξάρτητων»  δεν έμεινε έτσι, μαζί με αυτούς, στο κατώφλι της λησμονιάς, που τόσο άδικα είχαν βρεθεί.

Ο «Οδυσσέας», με την παράξενη συμμαχία που έκανε με το Ιανό, συνέχισε με το δεύτερο βιβλίο, που ακολουθώντας τα οδόσημα του Ετρούσκου Θεού δεν άφησε  να ξεχαστεί ό,τι πρέπει να μένει ζωντανό. Έπρεπε όμως να κλείσει ο κύκλος, (η ότι έμοιαζε με κύκλο) και ζητούσε επίμονα να μην το πλησιάσει η λησμοσύνη.

Οι «Ασυνήθιστες μέρες» και από κοντά τα «Απόκρημνα χρόνια» που σημάδεψαν την εποχή και τους ανθρώπους μας παίρνουν τώρα θέση επιχειρώντας να  κλείσουν  τους λογαριασμούς της Τριλογίας.*

*(όσο μπορεί να κλείσουν οι λογαριασμοί της Ιστορίας που μέχρι σήμερα μένουν πεισματικά ανοιχτοί!)“

Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ

1

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ

Η Δημοκρατική Εφημερίδα της Επανάστασης του 1821.

• Συγγραφέας: Λ. Βαζαίος
• Εκδόσεις : Μένανδρος
• Έτος έκδοσης 2020
• Διάστ.: 17 × 24
• Σελίδες: 408
• Βιβλιοδεσία: Χαρτόδετο
• Τιμή: 25€
• ISBN: 978-618-5033-80-4

Μία έκδοση-ντοκουμέντο, με τίτλο «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ – Η Δημοκρατική Εφημερίδα της Επανάστασης του 1821».

Ο  συγγραφέας παρουσιάζει μέσα από το έργο του όλη την πορεία και τη δράση της εφημερίδας «Ανεξάρτητος Εφημερίς της Ελλάδος», η οποία ξεκίνησε τη δραστηριότητά της στην Ύδρα το 1827, την ώρα που η Επανάσταση ψυχορραγούσε.

 Ήταν η πρώτη εφημερίδα στη νεότερη Ελλάδα που εκδόθηκε από ιδιώτη δημοσιογράφο και η μόνη που κυκλοφορούσε τη συγκεκριμένη εποχή, εκτός από το επίσημο όργανο της προσωρινής διοίκησης, τη «Γενική Εφημερίδα».

Εκδότης  -και ταυτόχρονα τυπογράφος, κειμενογράφος, μεταφραστής, σχολιαστής και πολιτικός αναλυτής- ήταν ο Παντελής Κ. Παντελή, πρόγονος του Καθηγητή Λ. Βαζαίου. Υδραίος ναυτικός, με αξιοπρόσεκτη μόρφωση και Αγωνιστής του Ιερού Αγώνα, υπήρξε ο πρώτος δημοσιογράφος που κατηγορήθηκε από την εξουσία για την κριτική που ασκούσε και η εφημερίδα του η πρώτη που διώχθηκε για «αδίκημα Τύπου». Μάλιστα, αυτό συνεχίστηκε σε όλη την πορεία του εκδότη και της εφημερίδας, από την Ύδρα στην Αίγινα με τον Ι. Καποδίστρια και μετά στην Αθήνα, την «Οθωνική Αθήνα»!

Ο εκδότης και η εφημερίδα του διακρίθηκαν για την οξύτατη αρθρογραφία τους ενάντια στους Κοτζαμπάσηδες, τους Φαναριώτες και τους Βαυαρούς. Στάθηκαν απέναντι στα κομματικά πάθη της εποχής, την Εθνική Διχόνοια και τα οικονομικά σκάνδαλα. Πρωταγωνίστησαν σε όλους τους Αγώνες για την Ελευθερία του λόγου και την ανεξαρτησία του Τύπου, τη Συνταγματική τάξη και τη Δημοκρατία, μέχρι το 1859 που έπαψε, μετά από 32 χρόνια, να κυκλοφορεί ο «Ανεξάρτητος».

Ο συγγραφέας καταθέτει μία σπάνια μελέτη, μέσα από την αποδελτίωση και τον σχολιασμό των άρθρων της εφημερίδας, αλλά και την παράλληλη εξιστόρηση των γεγονότων της εποχής.

Έχοντας έντονο το αίσθημα της ευθύνης απέναντι στον σύγχρονο αναγνώστη, ο Λ. Βαζαίος αναδεικνύει  την ιστορική συνέχεια των γεγονότων και των δεδομένων που καθόρισαν και καθορίζουν την τύχη του τόπου μας.

Η έκδοση, επίσης, περιλαμβάνει σπάνιο φωτογραφικό υλικό που απεικονίζει:

• Τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας
• Πίνακες ζωγραφικής με  μορφές και  σκηνές της Επανάστασης του 1821
• Μεγάλες προσωπικότητες της εποχής.                   

                                                    Ενδεικτικά Περιεχόμενα:

• Ο ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΔΡΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑΣ
• Ο «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΥΑΡΟΙ
• Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ
• Ο «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΥΨΗΛΑΝΤΗ
• 1848: «ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ»
• ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
• «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» – ΝΕΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΟΘΩΝΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ 1841
• Ο «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» ΚΑΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ
• Η «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» ΚΑΙ Ο Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
• Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ – ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ
• Η «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» ΚΑΙ Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
• Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ ΚΑΙ Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΝΑΥΑΡΧΩΝ
• Η ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
• Ο «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ» – ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ 1841-1859
• Η 3η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
• ΕΤΟΣ Ε΄ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΤΗΝ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1848
• ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΦΥΛΛΟ ΤΟΥ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ»

2

Ο Οδυσσέας  στις στήλες του Ιανού

Στις άκρες της ζωής – η ίδια η ζωή

• Συγγραφέας: Λ. Βαζαίος
• Εκδόσεις : Μένανδρος
• Έτος έκδοσης 2020
• Διάστ.: 17 × 24
• Σελίδες: 268
• Βιβλιοδεσία: Χαρτόδετο
• Τιμή: 12€
• ISBN: 978-618-5447-02-1 

Το βιβλίο του Καθηγητή και συγγραφέα κ. Λάμπρου Βαζαίου, ακολουθώντας τις παλιές, τις αρχαίες οδηγίες της αφήγησης, τον «τρόπο» του Οδυσσέα, πορεύτηκε στη διαδρομή που ορίζουν οι στήλες του Ιανού. Ο αφηγητής, μιλώντας για τη ζωή του, ανιχνεύοντας μνήμες και στιγμές του βίου που ξεχώρισαν, προσπάθησε να δώσει ζωή και φωνή μόνο σε όσα ήθελε να φανερωθούν. Οι ιστορίες που αυτονομήθηκαν, δεν ήθελαν να μοιάζουν με καταγραφή ή βιογραφική αναφορά, δεν τους άρεσε η ιδέα. Έτσι, η καθεμία τους έψαξε τον δικό της χώρο…

Ανιχνεύοντας τις μνήμες, που όπως το συνηθίζουν κάνουν κύκλους, ο εσωτερικός χρόνος του αφηγητή προσπαθεί να βρει ισορροπίες. Οι ιστορίες του ξεχωρίζουν και καθεμία ψάχνει  τον δικό της χώρο. Συνωστίζονται αναμνήσεις, κομμάτια ζωής απαιτητικά και δυσάρεστα, χαρές, λύπες, επιτυχίες και ακυρώσεις, κάθε τι που έγινε κάθε τι που συνέβη και δεν θέλει με κανένα τρόπο να λησμονηθεί. Αυτονομούνται χωρίς  προειδοποίηση οι δύσκολες ώρες που σημάδεψαν την ζωή. Την ίδια ώρα οι στιγμές της δικαίωσης, της επιτυχίας, της νίκης, διεκδικούν τον χώρο τους και παίρνουν την θέση τους.   Οι φίλοι που διάλεξαν να φύγουν νωρίς επιμένουν πως δεν θέλουν για τελευταίο τους σπίτι την λησμονιά, επιμένουν πως αυτό δεν τους αξίζει.

Ο Οδυσσέας εμπιστεύτηκε τον Ποιητή, το βλέμμα του ζωντάνεψε τα σβησμένα μάτια του Ομήρου και οι δύο μαζί, με τον δικό τους τρόπο πια, μίλησαν για όσα έγιναν τότε. Έδειξαν και  δασκάλεψαν πώς να διηγούμαστε, πώς να δίνουμε ζωή και φωνή σε όσα θέλουμε να φανερώσουμε, σε όσα πιστεύουμε ότι μπορούμε και θέλουμε να πούμε. Στον δρόμο χρειαστήκαμε τη βοήθεια και χαρήκαμε όλοι μας τη συντροφιά του Ιανού. Σπουδαίος και χρήσιμος σύντροφος ο αυστηρός Ετρούσκος αριστοκράτης Θεός. Οι στήλες του σημάδεψαν σωστά τις διαδρομές των ανθρώπων, έβαλαν τάξη στις μνήμες και τις ιστορίες. Κατάφεραν οι στήλες να βάλουν σε σειρά τα όνειρα και την ίδια ώρα γραφιάδες και  παραμυθάδες, σύντροφοι στο ταξίδι, βοήθησαν να ζωντανέψουν όσα είχαν αρχίσει να ξεχνιούνται. Μάλλον δεν έμεινε κανείς παραπονεμένος. Από το ταξίδι δεν έλειψε ο φίλος Σημειολόγος.  Ο  Ουμπέρτο Έκο, ο δάσκαλός του, από την αρχή τον έστειλε να βοηθήσει να ξορκίσουμε μαζί την αγριάδα της πραγματικότητας.

Ο άλλος ποιητής ο Νίκος Εγγονόπουλος, ήρθε κοντά και μας άφησε τον Μπολιβάρ του για να χαιρετίσει όσους ταξιδέψαμε μαζί, όσους μίλησαν για τον βίο τους  με τον τρόπο του Οδυσσέα. Αφήνοντας «τους διορθωτές της ζωής στα εφτά της Ύδρας ακρογιάλια», ακολουθώντας μαζί μας τις στήλες του Ιανού, ο ποιητής αποχαιρετά τους αναγνώστες του ταξιδιού στον χρόνο και τις άκρες της ζωής.          

3

Ασυνήθιστες Μέρες. Απόκρημνα Χρόνια

• Συγγραφέας: Λ. Βαζαίος
• Εκδόσεις : Μένανδρος
• Ημερομηνία Εκδοσης 2021
• Διάστ.: 17 × 24
• Σελίδες: 232
• Βιβλιοδεσία: Χαρτόδετο
• Τιμή: 12€
• ISBN: 978-618-5447-22-9

Ο συγγραφέας Λ. Βαζαίος, συνέχισε κλείνοντας την Τριλογία του Χρόνου και της Ζωής, με τις «Ασυνήθιστες μέρες…», ανασύρει και ξαναθυμίζει όσα είχαν γίνει και δεν είχαν προλάβει να ταξιδέψουν μέσα από τα προηγούμενα βιβλία. Είναι ιστορίες και αναφορές που αυτονομούνται μαζί με όσα ξεφεύγουν και στο τέλος γίνονται λαθρεπιβάτες μνήμης. Οι γενιές που βαδίσανε στους δρόμους που όρισε ο Χρόνος με τα καπρίτσια της Μοίρας και των θυγατέρων της, συχνά δεν καταφέρνουν, δεν προλαβαίνουν ή δεν μπορούν να πουν όσα θέλουν, όσα πρέπει.

Η γνώση και η Μνήμη, που έπαψε να είναι τόσο απρόσιτη και ιδιότροπη, προσπαθούν να βοηθήσουν. Η Τεχνολογία μόνο άλματα ήξερε να κάνει και η Ζωή, προσπαθώντας να αμυνθεί, έβαλε να την παραφυλάξουν οι προφάσεις και οι δικαιολογίες, καταργώντας ακόμη και τα τελευταία προσχήματα. Δεν το φαντασθήκαμε όμως, κανείς δεν λογάριασε πόσο δύσκολος γίνεται ο βίος χωρίς προσχήματα! 

Εκπληρώνοντας υποσχέσεις που στον δρόμο γίνανε δεσμεύσεις, ξαναπιάνει ο συγγραφέας το νήμα των δύσκολων ημερών, των «Απόκρημνων» και κακοτράχαλων διαδρομών, που βρέθηκε μόνος ή με καλούς συνοδοιπόρους. 

Οι μικρές ιστορίες που κινδύνευαν να ξεχαστούν και οι άνθρωποι που με μικρά βήματα μέτραγαν ζωές ταπεινές, μας ξαναείπαν πως τίποτε στον βίο μας δεν είναι ασήμαντο και πως κάνουμε λάθος «ξεχωρίζοντας τους άριστους», επιλέγοντας και «αξιολογώντας» τις ψυχές! Οι παλιοί μας δάσκαλοι δεν έβαζαν ποτέ «άριστα»! Ήξεραν καλά και λογαριάζανε σωστά πόσο θα κόστιζε στην ηθική του μέλλοντος, που έγινε το δικό μας παρόν, η αμετροέπεια της «αριστείας» και η αλαζονεία της «καταγωγικής άνεσης», είτε οικονομική είναι αυτή είτε κοινωνική και πολιτική. 

Ο «Ανεξάρτητος», ο «Οδυσσέας», τα οδόσημα του Ιανού και όσα γίνανε στις «Ασυνήθιστες μέρες και τα Απόκρημνα» χρόνια μας ήταν η ίδια η Ζωή, ήταν όσα ταιριάζανε ακόμη και σε όσους βρεθήκανε στις άκρες της Ζωής.    

Επιμέλεια Ανάρτησης : Τασιόπουλος Αργύρης

• Αποσπάσματα από το Βιβλίο “Μυθική Πραγματικότητα”
• – Μπούκη Δημητρίου και
• – Κυριακόπουλου Κων/νου
• – Στρατιωτικών Ιατρών 

Η μαζική παραγωγή εμβολίων κατά της χολέρας από το μικροβιολογικό εργαστήριο του Πανεπιστημίου και ο εμβολιασμός 105.735 στρατιωτών και 350.000 πολιτών έχουν καταγραφεί σαν αδιαμφισβήτητη επιτυχία, καθώς περιόρισαν τα καταγεγραμμένα κρούσματα σε περίπου 5.200 και τα θύματα σε μόλις 515 στρατιωτικούς και 1.500 πολίτες, ενώ στη γειτονική Βουλγαρία οι νεκροί πλησίασαν τις 10.000 (Λένα Κορμά, «Πτυχές της επιδημίας της χολέρας του 1913», στο συλλογικό «Ιστορίες πολέμου στη ΝΑ Ευρώπη», Αθήνα 2018, σ.453-69 & Εφημερίδα Συντακτών). Στην επιτυχία αυτή πρωταγωνιστές ήταν οι Στρατιωτικοί Ιατροί Κ. Σάββας και Π. Μανούσος.

Σάββας Κωνσταντίνος.

Γεννήθηκε στην Χαλκίδα στις 10 Αυγούστου του 1861. Φοίτησε στο ΕΚΠΑ, απ’ όπου αποφοίτησε στα 1881 – 1882, με βαθμό λίαν καλώς. Κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό στις 23 Οκτωβρίου του 1882, με αριθμό μητρώου τον 2860.

Έλαβε μέρος στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Παραιτήθηκε στις 16 Ιουνίου 1900, υπίατρος ων. Διορίστηκε Βασιλικός Αρχίατρος. Μετά τις Πανεπιστημιακές του Σπουδές, συνέχισε περαιτέρω, στην Βιέννη και στο Λονδίνο. Διετέλεσε Πρόεδρος του Ιατροσυνεδρείου και Καθηγητής της Μικροβιολογίας στο ΕΚΠΑ. Το  εναρκτήριο μἀθημά του εκδόθηκε σε μικρὸ βιβλιάριο.   Εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Υπήρξε ο βασικός οργανωτής της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Κράτους.

Υπήρξε από τους πρώτους που έλαβαν τ’ αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας της Χολέρας. Το αντιχολερικό εμβόλιο επινόησης του Καθηγητού Σάββα, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά παγκοσμίως σε μαζικό εμβολιασμό 500.000 ανθρώπων. (150.000 στρατιωτικοί και 350.000 πολίτες) κατά τὸν Ελληνο-Βουλγαρικό πόλεμο του 1913. Τα αποτελέσματα υπήρξαν εντυπωσιακά, με αποτέλεσμα ο αμερικανός πολεμικός ανταποκριτής, στους Βαλκανικούς πολέμους επαινώντας το έργο των Ελλήνων στρατιωτικών Ιατρών (Σάββα – Μανούσου) να αναγράφει ότι οι Αμερικανοί και Άγγλοι αντίστοιχοι θα έπρεπε να «κοκκινίσουν από ντροπή, βλέποντας τα επιτεύγματα της μικρής Ελλάδας» υποστηρίζοντας ότι «η μικρή Ελληνική σύριγγα, συναγωνίσθηκε με την ελληνική λόγχη στην επίτευξη της νίκης» στους Πολέμους αυτούς.

Πέραν της συμβολής του στον αντιχολερικό αγώνα στην Ελλάδα, καθοριστική υπήρξε και η συμβολή του και στον ανθελονοσιακό, αγώνα. Υπήρξαν μαζί με τον Στρατιωτικό Γιατρό Εμμανουήλ Μανουσάκη, οι άνθρωποι που πρωτοστάτησαν στην αποξήρανση των ελών και στην χρήση της χημειοπροφύλαξης δια της κινίνης, στον Ελληνικό πληθυσμό.

Δείγμα της υπεροχής του καθήκοντος του Στρατιωτικού γιατρού, ο Κωσταντίνος Σάββας υπήρξε ο πρόμαχος της ψήφισης του νόμου ΓΕΝΒ 18/2/1908, για την πώληση της κινίνης από το κράτος, ώστε η διακίνηση της να είναι σε τιμή κόστους, εύκολα ανευρέσιμη και ασφαλής στην χρήση της. Γι’ όλα αυτά οι επερχόμενοι του οφείλουμε πολλά, χωρίς να ξεχνάμε και την σημαντικότητά του, ως κύριου κρίκου στην μυθική πραγματικότητα. Απεβίωσε στο Μπαντ Νάουχαϊμ της Γερμανίας το 1929, λόγω καρδιακού Νοσήματος.

Μανούσος Παναγιώτης του Π

Γεννήθηκε το 1852 στην Κυπαρισία. Φοίτησε στο ΕΚΠΑ απ’ όπου έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής με λίαν καλώς και αριθμ πρωτ. 1604/15/5/1875. Κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό, το 1876, με αριθμό μητρώου τον 1938. Έλαβε μέρος στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 και τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912- 1913. Εχρημάτησε   Διευθυντής   του   Στρατιωτικού   Νοσοκομείου   Αθηνών, πρόεδρος    της    ΑΣΥΕ  και  αποστρατεύθηκε στις 4 Αυγούστου 1914, αφού εχρημάτησε Διευθυντής ΔΥΓ/ΓΕΣ, με τον βαθμό του Γενικού Αρχίατρου.  Διηύθυνε με   τον   Καθηγητή   Κ  Σάββα   τον αντιχολερικό   αγώνα.

• 2022.09.29
• ΕΕΥΕΔ
• ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Τασιόπουλος Αργύρης

• – 2022.09.23
• – 100 Χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή
• – Μαρτυρία Μαρίνου Γερουλάνου
• – Από το Βιβλίο “ Η Ιατρική στην Σύγχρονη Ελλάδα” της Εταιρίας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας

Ο Μαρίνος Γερουλάνος (21.02.1867 – 8.6.1960) ήταν από τους σημαντικότερους Έλληνες ιατρούς και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών αλλά και πολιτικός, βουλευτής Κεφαλληνίας. 

Απόσπάσμα από το βιβλίο του Μαρίνου Γερουλάνου, ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ (1867-1957),  Εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, Αθήνα 1995, σελ. 284-288. 

«Η Μικρασιατική Εκστρατεία με εύρεν ως Βουλευτήν πληρεξούσιον Κεφαλληνίας και ως εκ τούτου μη υπέχοντα στρατιωτικήν υποχρέωσιν. Εζήτησα ωστόσο επιμόνως, επικειμένων των επιχειρήσεων κατά Ιούλιον του  1921, ν’ αποσταλώ εις το μέτωπον. Το Υπουργείον με απέστειλεν εις Σμύρνην με την εντολήν να εγκαταστήσω Νοσοκομείον του Ε.Ε.Σ. Αναχωρών,  παρέλαβον μαζί μου εξ ιδίας πρωτοβουλίας, ιατρικόν προσωπικόν, τρεις εκ  των βοηθών ή υποβοηθών μου, οίτινες δεν είχαν υποχρέωσιν στρατιωτικήν,  και τρεις γυναίκας νοσοκόμους εκ της Κλινικής μου…»  

«… Δια της «Αμφιτρίτης» εφθάσαμεν εις Σμύρνην. Ο εκεί Γενικός Αρχίατρος και παλαιός φίλος Αλφρέδος Καναβατζόγλου, με υπεδέχθη με ανυπόκριτον χαράν…»

  «… Αντιλαμβανόμενος ότι η μεταφορά των τραυματιών από την περιοχήν των  επικειμένων επιχειρήσεων παρά το Τουμλού-Μπουνάρ, μέσω Ουσαάκ εις την Σμύρνην δια του σιδηροδρόμου – όστις δια την διαδρομήν ταύ-  την εχρειάζετο  εν καιρώ ειρήνης 12-15 ώρας – θα εβράδυνεν υπερμέτρως,  εζήτησα ν’ αποσταλώ εις τα πρόσω όπου θα ηδυνάμην να προσφέρω αποτελεσματικήν βοήθειαν. Μετά ενθουσιασμού εδέχθη την πρότασίν μου ο Καναβατζόγλου και με απέστειλεν εις Ουσσάκ…»  

«… Εις Ουσσάκ εφθάσαμεν αργά το βράδυ..  “

«… Την επομένην πρωΐαν ανεζήτησα τον Αρχίατρον Βασιλείου –υπήρχον  τότε τρεις ομοιόβαθμοι στρατιωτικοί ιατροί του αυτού ονόματος– αλλά δεν  ηδυνήθην να τον εύρω. Υπήρχε μικρόν Νοσοκομείον 20-25 κλινών εστεγασμένον εις ιδιωτικόν οίκημα με μικρά δωμάτια, αλλά άνευ αξίας τινός ως  προς τας εγκαταστάσεις, όπου υπηρέτει ο έφεδρος Ανθυπίατρος Βλαχοθανάσης από το Ξηροχώρι Ευβοίας. Συνήντησα τον Επίατρον Βλαχλιώτην,  όστις με ωδήγησεν εις τον σιδηροδρομικόν σταθμόν έξω της πόλεως, όπου  είχαν τοποθετηθή μεγάλαι σκηναί ικαναί να στεγάσουν Νοσοκομείον διακομιδής 150-200 κλινών. Υπήρχον και αρκεταί σιδηραί κλίναι και στρώματα  τα οποία δεν είχαν στηθή ακόμη. Ούτε υπήρχε τίποτε άλλο, από ό,τι απαιτείται, δια να εγκατασταθή εν Νοσοκομείον. Ο υπεύθυνος Αρχίατρος Βασιλείου έλλεiπε πάντα και ως εκ τούτου έμεναν όλα εν εκκρεμότητι. Που ευρίσκετο, ουδείς εγνώριζεν. «Έπρεπε να είναι εδώ», ελάμβανον ως απάντησιν, αλλά που ήτο, ουδείς ηδύνατο να μου είπη. Επεσκέφθην την αποθήκην  υγειονομικού υλικού και εβεβαιώθην ότι περιείχεν εργαλεία και παν άλλο  αναγκαίο υλικόν. Δεν υπήρχεν όμως κλίβανος αποστειρωτικός δια τα επιδεσμικά είδη…»  .

 «….. Ταυτοχρόνως επληροφορούμην ότι τα εργαλεία του δια Ουσσάκ προοριζομένου κλιβάνου και ό,τι άλλο αναγκαίον δια Νοσοκομείον, είχε παρα λάβει ο ιατρός Κορύλλος από το Ουσσάκ κατευθυνόμενος προς τα πρόσω,  άμα ως έμαθεν ότι θα ηρχόμην εκεί. Ο Αρχίατρος Βασιλείου εκρύπτετο  ακόμη και την τρίτην ημέραν. Ήτο καταφανεστάτη η δια πολιτικούς λόγους  αντίδρασίς του. Από σκοπού επεζητείτο η ματαίτωσις της εις Ουσσάκ αποστολής μου δια παρεμποδίσεως πάσης προετοιμασίας προς περίθαλψιν των  τραυματιών!…»  

«… Επεβάλλετο να προβώ εις άμεσον ενέργειαν δια την εγκαστάτασιν  του Νοσοκομείου. Τας μεταμεσημβρινάς ώρας της τρίτης ημέρας από της  αφίξεώς μου εις Ουσσάκ, επειδή ακόμη εκρύπτετο ο Αρχίατρος, μετέβη μετά του Επιάτρου Βλαχλιώτη και του προσωπικού μου εις την υγειονομικήν αποθήκην και με την απειλήν ότι θα διαρρήξω την θύραν, υπεχρέωσα  τον προϊστάμενον αυτής να μας παραδώση τα αναγκαία δια την εγκατάστασιν του παρά τον σταθμόν Νοσοκομείου. Με την βοήθειαν του Βλαχλιώτη και τον ζήλον του προσωπικού, ηδυνήθημεν εντός της νυκτός να εγκαταστήσωμεν το Νοσοκομείον υπό σκηνάς και εις μίαν τούτων το Χειρουργείον, δια το οποίον εφρόντισαν ιδιαιτέρως αι τρεις νοσοκόμοι αδελφαί τας  οποίας είχαν μαζί μου. Την νύκτα πληροφορηθείς τα γενόμενα, ενεφανίσθη  ο κ. Αρχίατρος απειλών ότι θα με παραπέμψη εις το Στρατοδικείον διότι  παρεβίασα την υγειονομικήν αποθήκην άνευ αδείας του! Η αναπόφευκτος  σύγκρουσις υπήρξε οξυτάτη και κατέληξεν εις το να του υποδείξω ότι δεν  είχεν ουδεμίαν θέσιν εις το Νοσοκομείον του οποίου εκ προθέσεως ηθέλησεν  να εμποδίση την εγκατάστασιν. Ευτυχώς την επομένην έφθασεν ο κλίβανος,  ο μόνος εις το Ουσσάκ και δια πάσαν ανάγκην. Η συμπεριφορά του Αρχιάτρου ήτο ακατανόητος. Εφαντάσθη ότι θα επέρριπτεν πάσαν ευθύνην εις  τους επιδραμόντας ιατρούς, αλλά ηπατήθη, καθ’ όσον με ενόμιζεν άβουλον.  Λυπούμαι που ο περίφημος αυτός Αρχίατρος δεν επέστρεψεν εκ της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Λυπούμαι δια την τύχην του, αλλά το επεισόδιον  αυτό δεν θα έμενεν χωρίς συνεπείας και βεβαίως όχι εις βάρος μου…»  

«… Αι επιχειρήσεις είχον ήδη αρχίσει. Την ιδίαν εσπέραν, με την ολοκλήρωσιν της εγκαταστάσεως του Νοσοκομείου, ήρχισαν μεταφερόμενοι οι  πρώτοι τραυματίαι. Η προς εμέ αφοσίωσις του προσωπικού, η επιθυμία του  όπως με δικαιώσουν, το αίσθημα ότι ευρισκόμεθα άπαντες εις προκεχωρημένην θέσιν προ του εχθρού, η πρόθυμος συνεργασία του Επιάτρου Βλαχλιώτη και ενός νεωτέρου Ανθυπιάτρου, ήσαν παράγοντες οι οποίοι συνέβαλλον εις την καταβολήν από κοινού πάσης δυνατής προσπαθείας. Ειργάζοντο πράγματι ἀπαντες μετά ανυπερβλήτου ζήλου. Ο Βλαχλιώτης ανέπτυξεν μεγάλην δραστηριότητα κατά την παραλαβήν και ταξινόμησιν των  τραυματιών, αναλόγως του ποιού και της σοβαρότητος του τραύματος. Οι  ελαφρώς τραυματισμένοι απεστέλλοντο αμέσως εις Σμύρνην. Οι φέροντες  βαρύτερα τραύματα και οι εγχειριζόμενοι, παρέμενον κατ’ εντολήν μου εις  το Νοσοκομείον του Ουσσάκ μέχρις ότου ακινδύνως δυνηθούν τα μετακινηθούν. Την βαρείαν ταύτην εργασίαν εξετέλεσεν η ομάς ημών, εργαζομένη  αδιακόπως ημέραν και νύκτα, αφωσιωμένη εις την περιποίησιν και επίδεσιν των τραυμάτων. Αι μεγαλύτεραι επεμβάσεις εξετελούντο υπ’ εμού. Παρ’όλην την μεγάλην συρροήν των κατά τας πρώτας ημέρας προσερχομένων  τραυματιών, ουδείς τούτων έμεινεν χωρίς να επιδεθή και τύχη πάσης αναγκαίας ιατρικής αρωγής, καλής διατροφής, και αναγκαίου ιματισμού. Ουδείς, έχων ανάγκην επεμβάσεως, απεμακρύνθη πριν εκτελεσθή αύτη. Άπαντες εκρατούντο εκεί εφ’ όσον ήτο επάναγκες, αναλόγως της σοβαρότητος  και του είδους του τραύματος, ή της εγχειρήσεως. Μόνον οι μή έχοντες πλέον ανάγκην αμέσου παρακολουθήσεως απεστέλλοντο εις Σμύρνην, ώστε να  τυγχάνουν της αναλόγου μεταθεραπείας εκεί.  Άνω των 3000 τραυματιών διήλθον και ενοσηλεύθησαν εις το Νοσοκομείον Διακομιδής του Ουσσάκ. Παρά την καθ’ ημέραν και νύκτα, πλην μικρών διαλειμμάτων, συνεχή εργασίαν, το εθελοντικόν προσωπικόν παρέμεινεν ακλόνητον και σταθερόν εις την θέσιν του. Τι θα εγίνετο εάν δεν  υπήρχεν και αντ’ αυτού εις Ουσσάκ ευρίσκοντο ο Επίατρος, ένας νεαρός  ιατρός χωρίς έτερον προσωπικόν και άνευ… Νοσοκομείου; Οι τραυματίες  θα απήρχοντο «ως είχον» εις Σμύρνην, όπου θα έφθανον μετά διήμερο  και βραδύτερον, κακώς έχοντες και αφού θα είχαν υποστή όλας τας συνεπείας παρημελημένου τραύματος και οργανισμού. Αλλά δια την κακήν  κατάστασιν θα είχαν την ευθύνην οι εν Σμύρνη ιατροί και όχι ο άλλα φροντίζων Αρχίατρος του Ουσσάκ.  Αναφέρω το επεισόδιον δια να χαρακτηρίσω μίαν κατηγορίαν στρατιωτικών ιατρών της εποχής εκείνης οι οποίοι ήγοντο εκ πολιτικών παθών κατ’  αντίθεσιν προς τους συναδέλφους των κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. 

• – 2022.09.23
• – Μαρτυρία Παντελή Πρινιωτάκη
• – Από το Βιβλίο “ Η Ιατρική στην Σύγχρονη Ελλάδα” της Εταιρίας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας

Στη σειρά «Μαρτυρίες» του βιβλιοπωλείου της «Εστίας» και με την επιμέλεια του γνωστού πεζογράφου και πρώην στρατιωτικού ιατρού ΝΑ Καββαδία, κυκλοφόρησε το 1998 μέρος του Ατομικού Ημερολογίου του Παντελή Πρινιωτάκη, αξιωματικού του Πεζικού (Μικρά Ασία, 1919-1922). Το ατομικό αυτό ημερολόγιο, όπως και δεκάδες άλλες ανάλογες μαρτηρίες, αποτελεί μια πολύτιμη καταγραφή όχι μόνον της επώδυνης εκείνης εκστρατείας, αλλά και της απίστευτης επιπολαιότητος και ελαφρότητος ηγητόρων της εποχής. Παραθέτουμε, άνευ σχολίων ελάχιστα αποσπάσματα, όπου περιγράφονται ειδικότερα η ανεπάρκεια και η αθλιότητα της υγειονομικής υποστήριξης της θλιβερής Μικρασιατικής περιπέτειας…

 «Κυριακή, 16 Αυγούστου 1921: 

Την μεσημβρίαν επανήλθομεν εις το Ουζούμπες συνήντησα δὲ καθ᾽ οδόν διακομιζομένους εις Εσκή Σεχίρ τραυματίας τους Υπολ. Καραδήμου Ηλίαν του 26ου Συν/τος. Υπολ Εμμανουήλ και Ανθλγόν Πορτάλιου Σταύρον. 

Αφού ανεπαύθημεν εις τας σκηνάς μας, εἰς τὰς προφυλακες της οποίας το Σύνταγμα είχε στήσει περί το Ουζούμπεη, επισκέφθην μετά μεσηβρίαν τα εν Ουζούμπεη Χειρουργεία, όπου ενοσηλεύετο υπέρ τους 2 χιλιάδες τραυματίαι, παρά τας συνεχείς διακομιδάς των ελαφρώς τραυματισμένων, και οι οποίοι, βαρέως τραυματισμένοι κατά το πλείστον, έκειντο εδώ και εκεί επί φορείων, εντός και εκτός των σκηνών, άνευ της δεούσης νοσκομειακής περιθάλψεως, ελλείψει επαρκούς προσωπικού, αρκετών φαρμάκων και της δεούσης τροφής, και επιπλέον διότι τα χειρουργεία ταύτα, προωρισμένα δια μικρόν αριθμόν τραυματιών, εδέχθησαν χιλιάδας όλας, τας οποίας διαρκώς διεχόμιζον εις Εσκή Σεχίρ πλην των βαρέως τραυματισμένων.

Μεταξύ των τραυματιών συνήντησα τους Λοχ. Σφακιανάκιν και Τσιγάντεν, Σταθόπουλον, Πρώϊμον και Υπολ. Κοντιδάκιν, άπαντας βαρέως τραυματισμένους.

Η Υγειονομική Υπηρεσία εις προσωπικόν και υλικόν είναι τελείως ανεπαρχής, στερούνται δε τα Χειρουργεία και τροφής δια τους ασθενείς. Αλλά και η ιδική μας έλλειψις τροφίμων και άρτου είναι μεγάλη, καθόσον πάντα τα αυτοκίνητα, λόγω της μεγάλης αποστάσεως και της μεγίστης καταναλώσεως πυρομαχικών, ασχολούνται εις την μεταφοράν πυρομαχικών και των τραυματιών κατά την επιστροφήν.

Τετάρτη, 19 Αυγούστου 1921: »

Η έλλειψις του άρτου και λοιπών τροφίμων συνεχίζεται, αρχίζομεν δε να υποφέρωμεν εκ πείνης, την οποίαν μετριάζει η μπομπότα, την οποίαν οι άνδρες παρασκευάζουν από τα σιτηρά, άτινα εν αφθονία ευρίσκονται παντού, και τα σφάγια τα οποία κατ’ αγέλας μεγάλας περιφέρονται αδέσποτα. Η κατάστασις των Χειρουργείων διαρκώς χειροτερεύει λόγω των συνεχώς καταφθανόντων τραυματιών εις Ουζούμπεη, όπου τα δύο Χειρουργεία της Στρατιάς, υπό τους κ.κ. Μακάν και Σμπαρούνην, έχουν συγκεντρώσει άνω των 3.000 τραυματιών, ισαρίθμους δε τοιούτους έχει κατά πληροφορίας και το εν Ινλάρ Κατριτζή, άλλο αυτοκίνητον χειρουργείον της Στρατιάς. Πάσα περίθαλψις των τραυματιών λόγω του μεγάλου αριθμού έχει σταματήσει και η υπηρεσία των χειρουργείων ασχολείται διαρκώς εις την διακομιδήν των οπωσδήποτε δυναμένων να κινηθώσι, και παραμένουσι μόνον εις τα εν Ουζούμπεη χειρουργεία οι βαρέως τραυματισμένοι, μέγας αριθμός των οποίων αποθνήσκει καθ’ εκάστην στιγμήν. Η κατάστασις έχει αποβή απελπιστική, αλλοίμονον δε εις τους τραυματίας οίτινες, απελπισμένοι από στιγμής εις στιγμήν, βλέπουν το τέλος των χωρίς να δύναται κανείς να παράσχη εις αυτούς την ελαχίστην βοήθειαν.»

Σάββατον, 29 Αυγούστου 1921, Αγίου Ιωάννου:

Την πρωΐαν το Συν/μα (μείον του 1ου Τάγματος) ανεχώρησε προς συνάντησιν της Μεραρχίας, παρέμεινε δε το Τάγμα μας μετά Ουλαμού Πολ/λων εκ της Πολ/ρχίας μου υπό τον Ανθ/γον Μαναβάκιν (να καταλάβη τα υψώματα της Χασπίρας και εξασφαλίση τας συγκοινωνίας του Β’ Σώματος Στρατού, ενώ το λοιπόν τμήμα του αποσπάσματος εγκατέστησε προφυλακάς προ του χωρίου, προς ασφάλισιν των Χειρουργείων, τα οποία ήσαν επίσης κατάμεστα τραυματιών, ως επίσης και ολόκληρον το χωρίον, όπερ προς τον σκοπόν τούτον είχεν εκκενωθεί και του οποίου όλαι αι οικίαι ήσαν πλήρεις τραυματιών, ώστε ηναγκάζοντο τους διακομιζομένους τραυματίας να φέρωση και εγκαταλείπωσι εις τας οδούς και οικίας του χωρίου ἄνευ ουδεμιάς ιατρικής περιθάλψεως ἡ ἄλλης βοηθείας. Τοιαύτη ήτο η κατάστασις, ώστε πεντηκοντας ολόκληρος αιχμαλώτων, ήτις εκρατείτο εις το χωρίον, είχεν ως εντολήν να περιέρχεται τας οδούς και να περισυλλέγη τους θνήσκοντας εκ των τραυματιών οὓς ἔρριπτε κατά δεκάδας ή πενηντάδας εις λάκκους τους οποίους προς τον σκοπόν τούτον έσκαπτε…».

ΕΕΥΕΔ, 20 Σεπ. 2022

“Στον χώρο μας υπάρχουν ή υπήρξαν Συνάδελφοι που το όνομά τους ξεχωρίζει, μόνο που πολλές φορές η εκτίμηση αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ένας Συνάδελφος που πραγματικά ξεχώρισε και άξιζε ήταν ο Γρηγόρης Σκαμπαρδώνης”.

Δανείστηκα την δήλωση αυτή από μία συνομιλία μου με τον Συνάδελφο Κων/νο Κυριακόπουλο ο οποίος και μου έστειλε το Βιβλίο του Σκαμπαρδώνη “ΛΗΘΗΣ ΑΝΤΙΔΟΤΟ”, (Εκδόσεις ΟΡΟΠΕΔΙΟ, ΚΠ 8121-0008 2016, 320 σελ.), με την προτροπή να το φέρουμε σε ηλεκτρονική μορφή ώστε να είναι προσβάσιμο όχι μόνο από όλους τους Συναδέλφους αλλά και ευρύτερα από τους αναγνώστες της Ιστοσελίδας μας. Το βιβλίο είναι “εξαντλημένο στον εκδότη”  και αποτελεί μια συρραφή βιωματικών ιστοριών του. Είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στην ζωή του, όπου μας δίνεται η ευκαιρία να πορευτούμε νοερά μαζί του και να τον γνωρίσουμε. Δείτε – κατεβάστε το στην Ηλεκτρονική μας Βιβλιοθήκη (Διάφορα).

Το Βιβλίο αποκτά ιδιαίτερη αξία δίοτι γράφηκε όταν ο Σκαμπαρδώνης έδινε την τελευταία μάχη της ζωής του, παλεύοντας επί επτά χρόνια, από το 2013, με οξεία λευχαιμία. Aπεβίωσε στις 12 Οκτωβρίου 2020. Θα αναφερθώ μόνο στον επίλογο του Βιβλίου του όπου μας γράφει :

“Ειλικρινώς δεν θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου “επιτυχημένο”. Υπήρξα υπέρμετρα – θα έλεγα σκανδαλωδώς – ευνοημένος από συγκυρίες, ή από άνωθεν εύνοια, και ίσως έτσι έδωσα στούς γύρω μου την εντύπωση κάποιας “αξίας”, την ύπαρξη και το μέγεθος της οποίας ειλικρινά αγνοώ. Λάθη, αστοχίες, αποτυχίες, υπήρξαν ουκ ολίγες, θα μπορούσα σε αρκετά ζητήματα να ήμουν πιο σώφρων και συνετός, πιό έντιμος με τον εαυτό μου και με τους άλλους, σε άλλα ζητήματα πιο επίμονος κι αποτελεσματικός. Αν για κάτι θα μπορούσα να πιστώσω θετικά τον εαυτό μου, είναι ότι προσπάθησα να μην βλάψω. Δεν ξέρω όμως πόσο και όσους είχαν κάποια σχέση μαζί μου. Πόση συγκατάβαση και ανεκτικότητα έδειξα στις αδυναμίες και στα λάθη τους, πόσο φρόντισα να τα προλάβω, πόση αγάπη τους έδωσα. Ζητώ την κατανόηση και τη συγχώρεσή τους.”

Δεν θεωρώ το άρθρο αυτό “Παρουσίαση Βιβλίου”, δεν χρειάζεται διότι είναι πλέον προσβάσιμο από όλους στην Ηλεκτρονική μας Βιβλιοθήκη. Είναι μια αναφορά, με σεβασμό, σε ένα εκλεκτό Συνάδελφο που έβαλε το λιθαράκι του στην δόμηση της “Μηθικής Πραγματικότητας“. Θα αφήσω δύο οικεία πρόσωπα σε αυτόν, την κόρη του Λίνα Σκαμπαρδώνη και τον Συμμαθητή του Γιώργο Ψημένο να μας μιλήσουν.

“ΛΗΘΗΣ ΑΝΤΙΔΟΤΟΝ” Για τον πατέρα μου Γρηγόριο Σκαμπαρδώνη

Λίνα Σκαμπαρδώνη

Από το Περιοδικό Ιστορίας της Ελληνικής Ιατρικής “δέλτος”

Τεύχος 48 Δεκ. 2020

Κάθομαι στην πολυθρόνα σου, ανάβω το φως στο γραφείο σου κι εκεί είναι η ήρεμη γωνιά μου. Όλα τριγύρω μου δικά σου. Βιβλία, χαρτιά, σημειώσεις, ο υπολογιστής…

Κάπου μες τα συρτάρια, ένας φάκελος τραβάει την προσοχή μου: “Σκόρπια φύλλα γράφει απ’ έξω. Τον ανοίγω, τα “λιμερίκια” σου, έτσι τα έλεγες. Ιστορίες της ζωής σου, γραμμένες κάποια χαράματα που ξύπναγες κι αναπολούσες.

Φυλλομετρώ, διαβάζω, πιάνω τη μυρωδιά σου στον αέρα, χάνομαι στις μνήμες…

Ο πατέρας μου

Γεννήθηκε στις 10.12.1935 στη Λάρισα. Οι γονείς του άνθρωποι απλοί, μορφωμένοι, θεοσεβούμενοι, μεγάλωσαν τα τέσσερα παιδιά τους με αγάπη, αρχές, ήθος, αλλά και βαθειά πίστη στο Θεό.

Μνήμες από τα δύσκολα χρόνια της κατοχής, των δυσκολιών και της μεγάλης πείνας που έζησε σαν παιδάκι, ήταν πάντα μέσα στο μυαλό του. Θυμάμαι να μας διηγείται τα μαγειρικά τεχνάσματα της γιαγιάς Σταυρούλας, που κατάφερνε με μια χούφτα χαλασμένα όσπρια, λίγα βρασμένα χόρτα κι ένα κομμάτι καλαμποκόψωμο, να ημερέψει την πείνα στα παιδικά στομαχάκια τους.

Δε λείπει ποτέ από την βεράντα μου ένα γλαστράκι με την αγαπημένη του αρμπαρόριζα! Το έβαζε η γιαγιά στο βαζάκι με το γλυκό κουταλιού (όταν υπήρχε), και μούλιαζε στο σιροπάκι. Κι ύστερα του το έδινε αντί για γλειφιτζούρι, μικρή γλυκειά παρηγοριά…

Τελείωσε το Α’ Γυμνάσιο Αρρένων Λαρίσης και αποφοίτησε αριστούχος στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Εκεί γνωρίστηκε και με τον Γεώργο Ψημμένο, αδελφό της μητέρας μου, φίλο ζωής όπως τον αποκαλούσε. Με την μητέρα μου έκαναν μιά πολύ αγαπημένη οικογένεια. Απέκτησαν τρία παιδιά, τον Γιάννη, εμένα και τον μικρότερο τον Στέφανο, που γεννήθηκε στην Αμερική κατά τη διάρκεια της τριετούς μετεκπαίδευσης του πατέρα μου.

Άσκησε την ιατρική σε όλη του την ζωή με απαράμιλλο σεβασμό. Δεν ήταν η δουλειά του, γι’ αυτόν ήταν λειτούργημα.

Είναι τόσες οι ιστορίες από την εμπειρία του στα νοσοκομεία, πάντα δίπλα στους ασθενείς του, κοντά τους, ζεστός, ανθρώπινος, ήρεμος, προσιτός, φιλικός.Η κληρονομιά που μας άφησε σε μας τα παιδιά του και στην μητέρα μας, είναι ο σεβασμός και η εκτίμηση που έχουν τα λόγια αυτών που τον γνώρισαν και τον θυμούνται.

Η Δέλτος

Το περιοδικό ήταν ένα σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή του, και το μεγάλο καμάρι του. Επιδίωκε την τελειότητα όσον αφορούσε την ύλη του. Είχαμε συνεργαστεί για λίγο στο ξεκίνημα της “Δέλτου”, σχεδιάσαμε μαζί το λογότυπο και κάναμε ένα αρχικό “στήσιμο” των σελίδων. Του γκρίνιαζα για την χρήση του πολυτονικού, γέλαγε, και μου έλεγε “μα αυτά είναι τα σωστά Ελληνικά”.

Θυμάμαι την αγωνία του όποτε ερχόταν το καινούριο τεύχος. Το μελετούσε, σελίδα-σελίδα, λέξη-λέξη. Κι ύστερα όλο χαρά μου το έδειχνε: “Έλα να το δεις! Σου αρέσει το εξώφυλλο; Πώς σου φαίνεται το τεύχος;” ρωτούσε πάντα τη γνώμη μου.

Ο πατέρας μου ήταν άνθρωπος με πολύ βαθειά πίστη, που τον βοήθησε σε όλη του τη ζωή. Σκοπός του πάντα ήταν πως να βοηθήσει όποιον είχε ανάγκη. Σημαντικό κομμάτι της ζωής του, ήταν και η συνεισφορά του για φιλανθρωπικά έργα στο Καμερούν. Σε συνεργασία με την Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία, του ανατέθηκε ο τομέας της εξωτερικής ιεραποστολής. Πρότεινε την υποστήριξη του έργου της Ιεράς Μητρόπολης Καμερούν, και την συλλογή χρημάτων για την ανέγερση ναού αλλά και σχολείου, καθώς και διάνοιξη πηγαδιών για πόσιμο νερό, έργα που πραγματοποιήθηκαν λίγα χρόνια μετά.

Το 2011, σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Ειρηνουπόλεως (Dar el Salaam), μαζί με τρεις ακόμα γιατρούς επισκέφτηκαν την Τανζανία και προσέφεραν ιατρική βοήθεια σε ασθενείς της κεντρικής περιοχής της χώρας, για τρεις εβδομάδες. Απίστευτος φόρτος εργασίας, εξέταζαν περί τα 100 άτομα ημερησίως. Μοναδική όμως εμπειρία. Οταν επέστρεψε από την Αφρική, τον ρώτησα πώς του φάνηκε το ταξίδι και η εμπειρία. Το σκέφτηκε λιγο, με κοίταξε και μου είπε “Πώς μπορώ να βρώ λόγια για να περιγράψω αυτό που έζησα;”

Η αρρώστια

Το 2013 ξεκίνησε ο αγώνας του με τη λευχαιμία. Αμέτρητες οι θεραπείες, εφτά χρόνια εισαγωγές σε νοσοκομεία, παροχή αίματος, αιμοπετάλια, οι τιμές του να κατρακυλάνε σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα. Ο οργανισμός του εξασθενημένος κι ευαίσθητος σε κάθε μικρόβιο. Κι όμως ακόμα και στα δύσκολα, έβρισκε χαρά με ένα τραγούδι που μπορεί να θυμότανε, με ένα πιάτο ζεστό σπιτικό φαγητό, με ένα ωραίο όνειρο που είχε δει. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μιά μέρα στο νοσοκομείο την ώρα που ήρθαν να του χορηγήσουν αίμα, μου είπε: “Τώρα γιατί μου το δίνουν αυτό σε μένα, γέρο άνθρωπο; Τόσος νέος κόσμος έχει ανάγκη…” Και μονολογούσε: “Δόξα τω Θεώ που τα κατάφερα μέχρις εδώ, μόνο ευχαριστίες ωφείλώ”.

Ελεγε λοιπόν ο πατέρας μου κάνοντας μια αυτοκριτική:

“Ειλικρινώς δεν θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου “επιτυχημένο”. Υπήρξα υπέρμετρα – θα έλεγα σκανδαλωδώς – ευνοημένος από συγκυρίες, ή από άνωθεν εύνοια, και ίσως έτσι έδωσα στούς γύρω μου την εντύπωση κάποιας “αξίας”, την ύπαρξη και το μέγεθος της οποίας ειλικρινά αγνοώ. Λάθη, αστοχίες, αποτυχίες, υπήρξαν ουκ ολίγες, θα μπορούσα σε αρκετά ζητήματα να ήμουν πιο σώφρων και συνετός, πιό έντιμος με τον εαυτό μου και με τους άλλους, σε άλλα ζητήματα πιο επίμονος κι αποτελεσματικός. Αν για κάτι θα μπορούσα να πιστώσω θετικά τον εαυτό μου, είναι ότι προσπάθησα να μην βλάψω. Δεν ξέρω όμως πόσο και όσους είχαν κάποια σχέση μαζί μου. Πόση συγκατάβαση και ανεκτικότητα έδειξα στις αδυναμίες και στα λάθη τους, πόσο φρόντισα να τα προλάβω, πόση αγάπη τους έδωσα. Ζητώ την κατανόηση και τη συγχώρεσή τους.

ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ 

Γεώργιος Ψημένος

Από ανάρτηση της ΕΕΥΕΔ του 2020 εδώ

Η τάξη του ’59 της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής αποχαιρετούμε σήμερα τον αγαπητό συμμαθητή μας και αρχηγό της τάξεως, υποστράτηγο Γρηγόρη Σκαμπαρδώνη.

Ο Γρηγόρης γεννήθηκε στη Λάρισσα το 1935. Άριστος μαθητής στο 1ο Γυμνάσιο Αρρένων Λαρίσης, επρώτευσε στις εξετάσεις για υποτροφία δύο ετών και παρακολούθησε τα μαθήματα των δύο τελευταίων τάξεων του Γυμνασίου στο Αμερικανικό Κολλέγιο Αθηνών απ’ όπου απεφοίτησε με άριστα.

Τον Οκτώβριο του 1953 εισήχθη πέμπτος στη σειρά επιτυχίας από τους 50 εισαχθέντες στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή.

Η συντροφική, κοινοβιακή, ομαδική ζωή των έξι ετών στη Σχολή υπό συνθήκες στρατιωτικής πειθαρχίας και ταυτόχρονης φοίτησης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μας μεταμόρφωσαν από ανώριμους εφήβους σε ώριμους άνδρες αξιωματικούς/επιστήμονες, διαμόρφωσαν το χαρακτήρα μας, έδωσαν στον καθένα μας την ιδιαίτερη ταυτότητά του και σφυρηλάτησαν δεσμούς φιλίας που μας συνόδευσαν σε όλη μας τη ζωή.

Ο Γρηγόρης ήταν πάντα στην ηγετική ομάδα της τάξεως, αναγνωρισμένος από όλους μας για την αριστεία του στο Πανεπιστήμιο (περνούσε όλα τα μαθήματα την πρώτη εξεταστική περίοδο), το ήθος του, τη σεμνότητα, την αντοχή του στην καταπόνηση, την πολυμάθειά του, την φιλική διάθεσή του προς όλους, την ηρεμία του και την αυτοπεποίθησή του, που πήγαζε από την άδολη παιδική πίστη και θρησκευτικότητά του, τις οποίες είχε διατηρήσει ανέπαφες από την επίδραση του κόσμου της επιστήμης και της γνώσεως. Οι αρετές αυτές τον συνόδευαν και τον κοσμούσαν σε όλη τη ζωή του «άχρι θανάτου». 

Σταδιοδρόμησε ως αξιωματικός στο Υγειονομικό Σώμα του Στρατού Ξηράς, με κορύφωση της σταδιοδρομίας του τη θέση του Προέδρου της Ανωτάτης του Στρατού Υγειονομικής Επιτροπής, απεστρατεύθη εξαντλήσας την ιεραρχία, με τον βαθμό του υποστρατήγου το 1989.

Διέπρεψε στη σταδιοδρομία του ως γιατρός, επέλεξε τη δύσκολη και απαιτητική ειδικότητα της καρδιολογίας, την οποία άσκησε με επιτυχία τόσο ως νοσοκομειακός γιατρός σε στρατιωτικά νοσοκομεία και στο Νοσηλευτικό Ίδρυμα Ταμείου Στρατού σε όλες τις βαθμίδες από βοηθός επιμελητής έως διευθυντής κλινικής, όσο και ως απλός οικογενειακός γιατρός στην πρωτοβάθμια περίθαλψη στο ιδιωτικό ιατρείο του. Χαιρόταν σχεδόν καθημερινά την απλή χαρά και ικανοποίηση που προσφέρει η άσκηση της ιατρικής, τη χαρά να ανακουφίζεις τον πόνο του αρρώστου, μερικές φορές να απαλύνεις την αγωνία του απ’ την ανίατη νόσο και το επικείμενο τέλος.

Με δυό λόγια απολάμβανε τη χαρά του Καλού Σαμαρείτη. Την ειδικότητά του τη συμπλήρωσε με τριετή μετεκπαίδευση στις ΗΠΑ στο αιμοδυναμικό εργαστήριο του Νοσοκομείου HANEMAN.

Για να καταπιάνεσαι καθημερινά με τον ανθρώπινο πόνο και τη δυστυχία που φέρνει η σοβαρή καρδιοπάθεια και ο κίνδυνος θανάτου, που τη συνοδεύει, πρέπει από κάπου να παίρνεις δύναμη και κουράγιο,

Ο Γρηγόρης έπαιρνε δύναμη από την πίστη του και την συμμετοχή του στην εκκλησιαστική ζωή, που είχε φθάσει ως τη συμμετοχή του στην εξωτερική Ιεραποστολή της Εκκλησίας στην Τανζανία και στο Καμερούν.

Έπαιρνε δύναμη από τη διαρκή ενημέρωσή στις εξελίξεις της καρδιολογίας από τα ιατρικά περιοδικά και συγγράμματα κι από τη συμμετοχή του στα ετήσια ελληνικά και διεθνή καρδιολογικά συνέδρια.

Τέλος έπαιρνε δύναμη από την ήρεμη οικογενεική ζωή του, τη γυναίκα του Ρούλα και τα τρία παιδιά τους, Γιάννη, Λίνα, Στέφανο και αργότερα τα εγγόνια τους Γρηγόρη, Μαριάλις και Αλέξη.

Χαρά και δύναμη του έδιναν και μερικές κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, όπως η συμμετοχή του στη συντακτική ομάδα του περιοδικού Ιατρική Επιθεώρηση των Ενόπλων Δυνάμεων, η συμμετοχή του ως εταίρου στις δραστηριότητες της Εταιρείας Φίλων του Λαού και του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας, η συμμετοχή του ως προέδρου στην Ένωση Επιστημόνων Χολαργού-Παπάγου και στις εκδηλώσεις της, η ιδιότητά του ως Γενικού Γραμματέα της Εταιρείας Φίλων του Μουσείου Ελληνικής Ιατρικής και η επίπονη δραστηριότητά του, από το 1991, ως επιμελητού έκδοσης του περιοδικού Ιστορίας της Ελληνικής Ιατρικής «Δέλτος».

Μετά την αποστρατεία μας χαρά παίρναμε όλοι μας από τις ετήσιες συναντήσεις της τάξεως στην επέτειο της εισόδου μας στη Σχολή (18-10-1953) που οργάνωσε ο Γρηγόρης. Οι συναντήσεις με την πάροδο του χρόνου αραίωσαν και όταν φτάσαμε τα 85 και μείναμε στη ζωή οι μισοί, σταμάτησαν εντελώς. Τώρα, συναντιόμαστε στις κηδείες, καθώς ο ένας μετά τον άλλο αποφοιτά απ’ την επίγεια ζωή και μεθίσταται, ελπίζουμε, στην άλλη, την επουράνια, την αιώνια.

Όπως στις εξετάσεις του μαθήματος της Ειδικής Νοσολογίας τραβούσαμε κλήρο μέσα από κληρωτίδα με 100 νοσήματα και εξεταζόμασταν στο μάθημα που έγραφε το χαρτάκι-κλήρος, έτσι και στη ζωή τραβάμε κλήρο για το νόσημα που θα μας αποτελειώσει, άλλος έμφραγμα, άλλος εγκεφαλικό κι άλλος καρκίνο.

Ο Γρηγόρης τράβηξε το χειρότερο, το δυσκολότερο κλήρο: οξεία λευχαιμία. Πρόγνωση για την ηλικία του το πολύ έξι μήνες ζωή. Πάλαιψε με σθένος και καρτερικότητα, σαν άλλος Ιώβ, δέχθηκε όλες τις δοκιμασίες, με υπομονή και ελπίδα, χημειοθεραπείες, κρίσεις απλασίας-λευκοπενίες, απειλητικές λοιμώξεις, θρομβοπενίες-μεταγγίσεις, πολυάριθμες νοσηλείες στην αρχή στο ΝΙΜΙΤΣ τον τελευταίο χρόνο στο Νοσοκομείο Αεροπορίας. Οι έξη μήνες, το πολύ επιβίωσης, έγιναν 7 χρόνια, εφτά χρόνια δοκιμασίας με τη Ρούλα δίπλα του να τον στηρίζει και τη βαθιά του πίστη να τον παρηγορεί: «καν αποθάνω ζήσομαι».

Το απόγευμα της Κυριακής 11 Οκτωβρίου έμεινε ξαπλωμένος. Δεν ήθελε να σηκωθεί, ούτε ήθελε να φάει. Είπε στην Ρούλα «άσε με να κοιμηθώ». Κοιμήθηκε κατάκοπος από εφτά χρόνων ταλαιπωρία και δεν ξύπνησε ξανά. Πέθανε, «έκοιμήθη», την επομένη 12 Οκτωβρίου στις 4 το απόγευμα.

Τώρα Γρηγόρη θα γνωρίζεις την απάντηση στο ερώτημα που θέτεις στον πρόλογο του βιβλίου σου «Λήθης Αντίδοτο» θα περισωθεί κάτι απ’ την περιπέτεια της ύπαρξής μας;».

Κάτι μου λέει πως δεν θα χαθούν όλα. Πιστεύω πως ότι αγαπήσαμε θα μείνει στη μνήμη του Θεού. Αυτό απ’ όλα όσα κάναμε φαίνεται είναι το μόνο που δεν υπήρξε μάταιο. Κι αυτό είναι το μόνο που μπορεί να μας κάνει να ελπίζουμε στην Άλλη Μέρα. Τη Μέρα του Θεού την «αβασίλευτη».

Αιωνία σου η μνήμη!

ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ

Λ.ΒΑΖΑΙΟΣ
Ταξίαρχος ΥΙ ε.α.
Επ.Καθηγητής Ουρολογίας

Όταν χρειαστεί κάποιος να μιλήσει για την ζωή και ακόμη περισσότερο για την ιστορία του βίου φίλου ακριβού, συνήθως με κόπο τα καταφέρνει. Η συγκίνηση που προκαλεί η ανάμνηση του προσώπου και η υποκειμενική θέαση της ζωής του φίλου, δυσκολεύουν τα πράγματα. Δεν είναι όμως καθόλου δύσκολο να μιλήσει κάποιος για τον Γρηγόρη, εδώ βρίσκεται η διαφορά που σε ότι με αφορά έχω
συναντήσει ιδιαίτερα σπάνια. Δεν βρήκα στα πολλά χρόνια συνεργασίας και φιλίας μας τίποτε, ούτε μια στιγμή, ούτε ένα ψίχουλο λόγου αρνητικό. Ας μην μου καταλογισθεί υπερβολή, ούτε μεροληπτική
διάθεση, αυτή είναι η πραγματικότητα.
Ο Στρατιωτικός Γιατρός Γρηγόρης Σκαμπαρδώνης ήταν υποδειγματικός Αξιωματικός έχοντας τιμήσει όσο λίγοι από εμάς το πρώτο συνθετικό του τίτλου της ιδιότητας μας. Ο Καρδιολόγος Σκαμπαρδώνης είχε διανύσει με συνέπεια και επιτυχία τον δρόμο της επιστημονικής διαδρομής της εποχής του, στην Ελλάδα και την Αμερική. Ήταν από τους καλλίτερους κλινικούς και ο σεβασμός που εκδηλώνουνε οι «μαθητές» και συνεργάτες του δεν είναι συνηθισμένος. Δεν έμεινε όμως μόνο εκεί. Ανήσυχος και φιλομαθής δεν σταμάτησε να ακολουθεί όποιο δρόμο η και μονοπάτι ακόμη ενδιαφέρουσας δραστηριότητας πνευματικής και πολιτισμικής του ανοιγόταν. Μάθαινε Ισπανικά και δεν σταματούσε να ψάχνεται με τα Γαλλικά και τα Γερμανικά εκτός βέβαια από τα Αγγλικά που δεν είχαν κρατήσει
μυστικά στη σχέση μαζί του!
Την δεκαετία του 1980 με τον Γρηγόρη και μικρή αρχικά ομάδα φίλων και συναδέλφων ξεκινήσαμε την πλοήγηση στην περιπέτεια του Μουσείου της Ελληνικής Ιατρικής. Με συνταξιδιώτες αρχικά την Σοφία Κιάππε που είχε την πρώτη ιδέα, τον Αντώνη Κομνηνό, το Γιώργο Αντωνακόπουλο, τον Η.Χ.Παπαδητρακόπουλο, τον καθηγητή Πεντόγαλλο και ακόμη λίγους στην αρχή «εραστές της Ουτοπίας του Μουσείου», αρχίσαμε να λειτουργούμε. Ο Γρηγόρης Σκαμπαρδώνης κράτησε την νευραλγική θέση του Γραμματέα. Ήταν για 30 περίπου χρόνια η «ψυχή» του Συλλόγου και συγχρόνως της Δέλτου. Μαζί με τον Γ. Αντωνακόπουλο ήταν ο κινητήριος μοχλός του ιστορικού πλέον περιοδικού «Ιστορίας της Ιατρικής», που μέχρι σήμερα λειτουργεί με ποιότητα και επιστημονική συνέπεια.
Στο ΔΣ του Συλλόγου συνεργαστήκαμε άψογα, μοιραστήκαμε καλές στιγμές και ξεπεράσαμε δυσκολίες μερικές φορές τόσο μεγάλες που ακόμη απορούμε οι παλαιότεροι πως τα καταφέραμε! Το πρώτο Νοσοκομείο της νεώτερης Ελλάδας, το Α΄Στρατιωτικό Νοσοκομείο ήταν η πρώτη επιλογή για την οργάνωση του Μουσείου της Ελληνικής Ιατρικής. Το κτίριο που σχεδίασε και κατασκεύασε ο Βάϊλερ ήταν για την εποχή του η επιτομή της πρωτοπορείας. Ακόμη και σήμερα (μέχρι τουλάχιστον πριν 30 χρόνια), εντυπωσιάζει η κεντρική θέρμανση που χρησιμοποιεί την εκλυόμενη θερμότητα από τα μαγειρεία του υπογείου μοιράζοντας την με έξυπνο τρόπο σε όλο το κτίριο. Παρά τις επικλήσεις της Σοφίας Κιάππε, κατ’ευθείαν απογόνου του Τράϊμπερ και όλων μας στις διάφορες αρχές και εξουσίες, το κτίριο αποδόθηκε τελικά στο Μουσείο της Ακροπόλεως! Το Μουσείο της Ιατρικής παρά τις πολλές προσπάθειες όλων μας δεν βρήκε στέγη και ο Σύλλογος των Φίλων περιορίστηκε στην μελέτη, έρευνα και ανάδειξη θεμάτων της Ιστορίας της Ιατρικής. Ο Γρηγόρης Σκαμπαρδώνης ήταν πάντα παρών, ως σημείο αναφοράς κάθε προσπάθειας, ως κύριος συντονιστής όλων των δραστηριοτήτων του Συλλόγου και ως η ήρεμη δύναμη για την ζωή της Δέλτου. Δεν ησύχασε όμως! Το υστέρημα του
χρόνου του έπρεπε να το διαθέσει σε έργο προσφοράς. Εκεί τον βοήθησε το περίσσευμα της καρδιάς του. Από κοντά και η βαθιά Χριστιανική του Πίστη. Όσοι τον ζήσαμε από κοντά συμφωνούμε πως
ήταν από πολύ σπάνιο μέταλλο το δέσιμο του με την Χριστιανική Πίστη. Ήταν απίστευτη η χαρά του, η ικανοποίηση του όταν μας διηγείτο την ζωή του στις Ιεραποστολές της Αφρικής.
Η σχέση του με την αρρώστια που προέκυψε πριν λίγα χρόνια δεν είναι εύκολο να περιγραφεί. Ήξερε πολύ καλά ότι τον οδηγούσε σταθερά να αφήσει τον μάταιο κόσμο μας. Ήξερε ακόμη καλλίτερα πως τον περίμενε μεγάλη δοκιμασία, δεν είχε αυταπάτες ούτε ζήτησε θαυματουργές παρεμβάσεις του Θείου! Καρτερικά, ψύχραιμα με την αρχοντιά του παλιού καλού γιατρού εξάντλησε όλα τα χρονικά
περιθώρια ζωής που του άφηνε η αρρώστια και κατά την άποψη μουακόμη παραπάνω. Όλο αυτό το διάστημα μέχρι την τελευταία εβδομάδα ασχολιόταν με την Δέλτο και με όλες σχεδόν τις παράλληλες
δραστηριότητες του. Η Πανδημία με τους περιορισμούς που μας επέβαλε, περιόρισε την επαφή μας σε καθημερινή τηλεφωνική κουβέντα που εμένα τουλάχιστον λείπει πολύ τώρα που ο Γρηγόρης
δεν είναι μαζί μας. Η κατάληψη της εξουσίας από τον άθλιο ιό, δεν μας επέτρεψε να τον αποχαιρετίσουμε. Δεν έμεινε όμως μόνος. Η αγάπη και η θύμηση του μέσα στην οικογένεια του και η Μνήμη που δεν θα κάνει τσιγγουνιές σε καλές εικόνες του φίλου μας, είναι ό,τι σπουδαίο μένει
από τον Γρηγόρη Σκαμπαρδώνη τον «καλό και αγαθό» συνάδελφο και
φίλο.

• Επιμέλεια Παρουσίασης
• Τασιόπουλος Αργύρης
• Υποστρατηγος ε.α
• Γεν. Γραμματέας ΕΕΥΕΔ
• pdf 1-55, pdf 56-95, pdf 96-158

• της Ελευθερίας Δόβα
• (Απομαγνητοφωνημένη συνέντευξή της στους Γ. Ν. Αντωνακόπουλο και Γρ. Ι. Σκαμπαρδώνη).
• Αναδημοσίευση από “Δέλτος” 15 (1998)
• ΕΕΥΕΔ 2022.09.07

ΓΙΑΤΡΟΙ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΕNA ήταν αρκετοί. Ένας από τους γιατρούς ήταν ο πατέρας μου. Ονομαζόταν Παναγιώτης Μίνως. Το πραγματικό του όνομα ήταν Κιούρης. Τον πατέρα του τον έλεγαν Μηνά Κιούρη και, όπως συνηθιζόταν στα χωριά, έλεγαν μαζί όνομα και επίθετο: «είναι παιδί του Μηνοκιούρη». Το Μηνάς έγινε Μίνως και μετά αυτό το Μίνως έμεινε σαν επίθετο. Ήτανε και άλλοι γιατροί βέβαια στα Γιάννενα. Τόπος συγκέντρωσής τους ήταν τα φαρμακεία. Ένα φαρμακείο που είχε αφήσει εποχή ήταν του Ζωή Παπανικολάου, ο οποίος σαν φυσιογνωμία ήταν ολόφτυστος ο Τολστόη με τα γενια του, με τα ζυγωματικά λιγάκι εξογκωμένα, αλλά και πατριώτης άριστος. Η καταγωγή του ήταν από την Αρίστη. Στο φαρμακείο του κυρ Ζώη μαζεύονταν όλοι οι γιατροί και σε άλλα φαρμακεία, αλλά κυρίως στου κυρ. Ζώη. Είχε και άλλα φαρμακεία στα Γιάννενα, του Λαμπρινού, του Ιωαννίδη… Δεν μπορώ να θυμηθώ άλλα. Το φαρμακείο του Ζώη Παπανικολαου ήτανε απέναντι από το Ορφανοτροφείο Γεωργίου Σταύρου, λίγο παρακάτω. Εκεί γίνονταν όλα.

Ο πατέρας μου ανακατευόταν πολύ στην αντίσταση της εποχής του εναντίον των Τούρκων. Κάποια εποχή μάλιστα αναγκάσθηκε να εκπατρισθεί, πηγαίνοντας στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου εργάσθηκε επί 2 περίτου χρόνια. Ήταν πάρα πολύ δραστήριος σε αυτό. Ήταν και στα κομιτάτα βέβαια. Τούρκος τον ειδοποίησε. Του λέει: «Παραξανοίχτηκες. Ξέρω ότι θέλετε την πατρίδα σας δική σας. Έχετε δίκηο. Δεν σας αδικώ. Αλλά, πως να το κάνουμε. Κινδυνεύεις. Έχεις τέσσερα παιδιά». Σήκω φύγε. Πήγαινε αλλού να δουλέψεις». Τι να κάνει τώρα ο πατέρας μου, πληροφορήθηκε ότι τα Δολιανά, κεφαλοχώρι ανέκαθεν εύπορο, είχε ανάγκη από γιατρο. Σηκώνεται ο πατέρας μου και πάει. Κηρύσσεται ο πόλεμος εν τω μεταξύ, οπότε κατέφθασαν και Αυστριακοί δημοσιογράφοι στην Ήπειρο για να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του πολέμου. Αυτοί οι δημοσιογράφο που να μείνουν στα Δολιανά; Ξενοδοχεία δεν υπήρχαν. «Ελάτε να μείνετε σπίτι μου», τους προσκάλεσε ο πατέρας μου. Λοιπόν πραγματικά έμειναν στο σπίτι του και εκεί έγιναν πολλές συζητήσεις για τον πόλεμο. Ο πατέρας μου τους είπε: «Οι Τούρκοι τον έχουν χαμένο τον πόλεμο. Η Ήπειρος θα γίνει ελληνική» και τα λοιπά. Κάθησαν 2-3 ημέρες και κατέβηκαν στα Γιάννενα, Πρώτη τους δουλειά ήταν να πάνε στους Τούρκους και να πουν: «Εκείνο τον γιατρό εκεί πάνω πως τον έχετε ελεύθερο;»

Πηγαίνουν οι Τούρκοι και τον συλλαμβάνουν. Στην αρχή τον περιόρισαν στο σπίτι, σ’ ένα μικρό δωματιάκι. Είχε ένα παλικάρι στην υπηρεσία του ο πατέρας μου, το έστειλε στα Γιάννενα και ειδοποίησε τη μητέρα μου. Νοικιάζει η μάννα μου ένα αμάξι και φεύγει, μαζί με έναν ανηψιό της, μεγάλο στα χρόνια, για τα Δολιανά. Στο δρόμο συναντούν τον πατέρα μου έφιππο, με συνοδεία Τούρκων αξιωματικών. Πολλοί Τούρκοι αξιωματικοί τότε είχαν σπουδάσει στη Γερμανία και είχαν ευγενικούς τρόπους. Η μητέρα μου, γερμανομαθής ούσα, τους μίλησε γερμανικά και τους παρακάλεσε αν είναι δυνατόν να τον πάρει στο αμάξι, να μην ταλαιπωρηθεί. Της είπανε: «Κυρία μου, η εντολή ήτανε να τον φέρουμε ξυπόλυτο και δεμένον, αλλά δεν το κάναμε Όμως, να σας επιτρέψουμε να τον πάρετε και στο αμάξι, πάει πολύ». Τέλος πάντων. Γυρίζει η μητέρα μας στα Γιάννενα και μας λέει: «Παιδιά, θα φέρουν τον μπαμπά σε λίγο. Βγείτε στο παράθυρο να τον ιδείτε. Τον πάνε στη φυλακή». Πραγματικά τον είδαμε και μάλιστα για πρώτη φορά να φοράει κόκκινο φέσι. Μέχρι τότε, όπως και τους άλλους γιατρούς, οι Τούρκοι του επέτρεπαν να φοράει καπέλο. Τέλος πάντων, τον πήγανε στη φυλακή, αλλά γλύτωσε τη ζωή του, ενώ οι κακόμοιροι οι χωρικοί πλήρωναν με τη ζωή τους τη συμμετοχή τους στον αγώνα, την αντίσταση κατά των Τούρκων.Τους πηγαίναν δεμένους σε ένα μέρος, μια δενδροστοιχία –δεν ξέρω αν υπάρχει τώρα- και τους κρεμούσαν. Τον Μίνω τον γιατρό και μερικούς άλλους, οι οποίοι κατείχαν μια θέση μέσα στην κοινωνία, δεν τους φτάσανε σ’ αυτό το σημείο, όμως στους κακόμοιρους τους χωρικούς, οι οποίοι κουβαλούσαν όπλα, ψωμί κ.λπ. δεν τους τη χάριζαν. Ήταν πάντως μια φοβερή εμπειρία για μας τα παιδιά, αν και δεν του φέρθηκαν άσχημα, ούτε τον έδειραν.

Αξίζει να πω εδώ ότι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας των Ιωαννίνων είχε πέσει μεγάλη πείνα στον τουρκικό στρατό. Στο σπίτι μας συχνά έρχονταν Τούρκοι στρατιώτες σε άθλια κατάσταση και ζητιάνευαν «εκμέκ», δηλαδή ψωμί. Η μητέρα μου τους λυπόταν και τους έδινε. Όταν ελευθερώθηκαν τα Γιάννενα βγήκε και ο πατέρας μου από τη φυλακή. Θυμάμαι ότι είχε μαζευτεί στην πλατεία όλος ο κόσμος. Στην πλατεία αυτή, μετά την απελευθέρωση, γινόταν ο περίπατος των Γιαννιωτών. Πριν όμως όχι –ιδιαίτερα οι γυναίκες– δεν πατούσαν στην πλατεία. Εκείνην την ημέρα, όπως ήταν συγκεντρωμένοι όλοι οι Γιαννιώτες μίλησαν πολλοί και διάφοροι. Μίλησε και ο Τραχίλης, ένας γιατρός στρατευμένος από την Αθήνα, ο οποίος τους είπε: «τώρα τι τα θέλετε αυτά τα φέσια που φοράτε;» Και βγάζουν όλοι τους τα φέσια, τα σκίζουν και έγινε η πλατεία κατακόκκινη από τα σχισμένα φέσια. Τα έχω γράψει αυτά και στο περιοδικό “Ηπειρωτική Εστία”. Ο τίτλος του άρθρου ήταν: «Πως ένοιωσαν τα παιδιά, όταν ελευθερώθηκαν τα Γιάννενα». Θυμάμαι λοιπόν, ο Τραχίλης  (Πρόκειται για τον εφ. Λοχαγό-Ιατρό Αθανάσιο Τραχίλη, υφηγητή των Μεταδοτικών Νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών) μας ανέβασε, εμένα και μια φίλη μου, κόρη γιατρού και αυτή, σε ένα παράθυρο της νυν Μεραρχίας και μας λέει: «Μην το κουνήσετε από αυτού, θα δείτε το βασιλόπουλο». Το βασιλόπουλο ήταν ο Κωνσταντίνος, ο γιος του Γεωργίου. Τα θυμάμαι, τα αναπολώ πολλές φορές… Μετά την απελευθέρωση ο πατέρας μου επέστρεψε στα Γιάννενα, αλλά δυστυχώς δεν έζησε πολύ. Εδώ είναι της μοίρας τα παράξενα. Θεραπεύοντας ένα γυφτόπουλο, ένα τουρκάκι που είχε εξανθηματικό [εννοεί τύφο] κόλλησε κι αυτός και πέθανε. Δεν ήταν περισσότερο από 52 χρόνων.

Άλλοι γιατροί ήτανε ο Δημοσθένης Χατζής και ένας άλλος Χατζής, γιατρός επίσης, που νομίζω λεγόταν Στέφανος. Ύστερα, αργότερα, ήταν ο Μιχαηλίδης, πατέρας του μετέπειτα καθηγητού της Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργίου Μιχαηλίδη (ο οποίος με τη διαθήκη του κληροδότησε 150 εκατομμύρια για την ανέγερση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων), ο Μολυβάδας και ο Κιτσάκης. Αυτοί ήταν μεταγενέστεροι. Υπήρχαν και κλινικές, όπως η κλινική του Δάνου. Ο Δάνος ήταν ονομαστός χειρουργός. (Αλλά ήταν επί τουρκοκρατίας ή μετά; Εδώ τα μπερδεύω). Ό,τι ανελάμβανε το έβγαζε πέρα. Η κλινική του ήτανε στο Σαράι-μαχαλά, που λέγαμε. Στο δρόμο της αγοράς προς τα έξω.

Οι Εβραίοι είχαν τους δικούς τους γιατρούς, αλλά αυτό δεν τους εμπόδιζε να έρχονται και στους δικούς μας. Ήταν η οικογένεια Λεβή. Ένας ήταν ο Ιωσήφ Λεβή. Αυτός ήταν φαρμακοποιός. Και η άλλη οικογένεια Λεβή ήταν πολύ πλούσιοι. Οι Εβραίοι βέβαια έπαιζαν ένα ρόλο… έτσι κι έτσι. Πότε καλό και πότε…, τέλος πάντων. Δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν φιλότουρκοι. Ανάλογα πως παρουσιαζόταν η κατάσταση. Στην Κατοχή πάντως, την ημέρα που έπιασαν οι Γερμανοί τους Εβραίους, όλα τα Γιάννενα θρυνούσαν.  Θυμάμαι και ενα ανέκδοτο “ πήγαινε ας πούμε μια γυναίκα του χώριού.του ψωνίσει σε εβραϊκό κατάστημα. Ο Εβραίος είχε αυτό το ελάττωμα, πως να σου  πάρει χρήματα. Λοιπόν, έπαιρνε εκείνη, ξέρω γω, δυο κουβαρίστρες και εβγαζε να πληρώσει. Ο Εβραίος της έλεγε: «πες πέντε». «Πέντε», έλεγε εκείνη. Της έδινε ένα τάλληρο και της έλεγε: «δέκα και δέκα που κάνει το  πράγμα, είκοσι, αει κυρά μου στο καλό!». Με το «πες πέντε” τις ΄τρωγε  δηλαδή ένα τάλληρο

Νοσοκομεία δεν υπήρχαν παραπάνω από δύο. Άλλωστε, η νοσηλεία  γινόταν στο σπίτι. Ο γιατρός ερχόταν στο σπίτι, κάθε μέρα, δυο φορές την ημέρα κ.λπ. Τα Νοσοκομεία ήταν μόνο για τους φτωχούς και τους ξένους. Δεδομένου ότι υπήρχαν και ξένα προξενεία νοσηλεύονταν στα νοσοκομεία και ξένοι υπήκοοι. Το Δημοτικό Νοσοκομείο του Κουραμπά ήταν έξω από το φρούριο σ’ έναν πολύ ωραίο κήπο, του Κουραμπά. Δέχονταν όλα τα περιστατικά, αλλά αν ήταν κάτι σοβαρό ή δύσκολο μεταφέρονταν έως την Πρέβεζα με τον αμάξια και από εκεί με καράβι στον Πειραιά. Όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και στο Παρίσι και στη Βιέννη. Οι άνθρωποι αρρώσταιναν συνήθως, από κοιλιακό τύφο. Λάβετε υπόψη ότι δεν υπήρχε ύδρευση. Είχαμε τα πηγάδια, τα οποία πηγάδια μπορεί να ήτανε κοντά σε κανένα βάθρο. Ο τύφος ήταν μια μάστιγα. Μήπως υπήρχαν και τα αντιβιωτικά;  Ήταν οι πνευμονίες και όλα αυτά, Ελονοσία δεν ήταν πολύ. Παρ’ όλο που είχαμε τη Λίμνη δεν είχαμε ελονοσία. Έρριχναν πετρέλαιο στις όχθες γύρω-γύρω. Με αυτόν τον τρόπο εξουδετέρωναν τον κίνδυνο της ελονοσίας.

Ο πατέρας μου γεννήθηκε περί το 1866 και πέθανε το 1918. Δεν καταγόταν από ιατρική οικογένεια. Ο πατέρας του διατηρούσε ξενοδοχείο. Σπούδασε ιατρική πρώτα στην Αθήνα και μετά στο Παρίσι. Τότε δεν είχαν ειδικότητες. Με την ιδιαίτερη αγάπη που είχε στο παιδί, είχε ειδικευτεί, ας πούμε, ως παιδίατρος. Δεν βαρυέσαι. Τότε οι γιατροί ήταν της γενικής παθολογίας. Χειρουργός δεν ήταν, μικροεπεμβάσεις όμως έκανε.

Θυμάμαι και ένα άλλο περιστατικό, που δείχνει τον χαρακτήρα του: Στο σπίτι μας δίπλα ήταν το σπίτι του Δημοσθένη Χατζή του γιατρού. Είχε κι αυτός μια κόρη, Μοναχοπαίδι. Είμασταν συνομήλικες και φιλενάδες. Είχε γίνει η απελευθέρωση πλέον, οπότε, εκεί που παίζαμε, έρχεται μια μέρα η Μπάλω, μια τουρκοπούλα γειτόνισσα, για να παίξει μαζί μας. Η φίλη μου, η κόρη του Χατζή, ήταν φανατική. Της λέει λοιπόν: «Εσύ να φύγεις από ‘δω». «Γιατί μωρή; Δικό σου είναι το πεζοδρόμιο;» «Δικό μας είναι. Εσένα της βρωμότουρκας είναι;». Εκείνη, αντί να της απαντήσει, της έβγαλε τη γλώσσα. «Μου βγάζεις τη γλώσσα;» Να κι αυτήν, να κι εκείνη. Την ξεμαλλιάσαμε. Η Μπάλω πάλεψε, μας ξέφυγε και μας απείλησε ότι θα φέρει τον χωροφύλακα. Αυτό μας τρομοκράτησε. Λακίσαμε. Πάμε στα σπίτια μας. Εν τω μεταξύ έφτασε και το χαμπέρι. Φοβόμουν πως θα αντικρίσω τη μάννα μου, που δεν τα σήκωνε κάτι τέτοια, αλλά αντί γι’ αυτήν με περίμενε ο πατέρας μου. «Έλα ‘δω», μου λέει, «έχουμε κάτι να πούμε. Έμαθα τι κάνατε της Μπάλως. Δηλαδή σε τι διαφέρουμε τότε εμείς από τους Τούρκους, αν τους δέρνουμε και τους φερνόμαστε άσχημα. Όπως εμείς ξεσηκωθήκαμε για να τους τινάξουμε από πάνω μας το ίδιο θα μας κάνουν κι αυτοί αν τους κακομεταχειριζόμαστε. Λοιπόν, άλλη φορά να μην ξανασηκώσεις χέρι σε τουρκόπουλο και μάλιστα αδικαιολόγητα». Τότε ήμουν 7 χρονών.

Δέλτος 15 (1998) 4-6

Δέλτος, περιοδικό του Συλλόγου Φίλων Μουσείου Ελληνικής Ιατρικής, Περίοδος 1991-2000. Έκδοση της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας» (Ε.Μ.Ε.ΙΣ)“

ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ

Με θλίψη σάς ανακοινώνουμε, ότι έφυγε από την ζωή ο Υποστράτηγος (εα) Υγειονομικού Ιατρός, Χειρουργός ,  Κοντοάγγελος Αχιλλέας.

Ο Κοντοάγγελος Αχιλλέας γεννήθηκε το 1938, εισήλθε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1956 με ΑΜ 521 . Κατήγετο από την Προσοτσάνη Δράμας.

Υπηρέτησε στην ΔΥΓ/ΓΕΕΦ της ΕΛΔΥΚ.Το 1974 ως βοηθός ΔΥΓ/ΓΕΕΦ. Ελαβε μέρος στις επιχειρήσεις στην:

• Λευκωσία (Στρατηγείο ΓΕΕΦ), 20/7/1974
• Μαλούντα (Στρατηγείο ΓΕΕΦ), 20 έως 23/8/1974
• Σταυροβούνι (Στρατηγείο ΓΕΕΦ), 14 έως 16/8/1974

Διετέλεσε Διευθυντής του 403 ΓΣΝ Κοζάνης (1983-1984),

424 ΓΣΝΕ (1992-1993),

401 ΓΣΝΑ (1993-1994),

Απεστρατεύτηκε την  20/4/1994

Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια σε όλους τους συγγενείς , φίλους και Συναδέλφους του, που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.

Ο Θεός ας τον αναπαύσει

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΕΥΕΔ Δρ. Παπαγιαννόπουλος Νικ.

Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Τασιόπουλος Αργύρης

Ο Τόπος και ο χρόνος τέλεσης της εξοδίου ακολουθίας δεν έχει ακόμη καθορισθεί.

Γ. Ν. Αντωνακόπουλου

Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Απανθίσματα από την “Δέλτο” 1991-2000.

Ο Ι.Π. Πύρλας (1817-1901) αποτελεί μια από τις πλέον σημαντικές και ασυνήθεις μορφές της νεοελληνικής ιατρικής του 19ο αιώνα. Πολυγραφότατος, κατέλιπε, μεταξύ των πολλών άλλων έργων του, και τρίτομη «Συvέκδημο Ιατροδικαστική» (Αθήναι, 1870, 1872), στις σελίδες της οποίας αφθονούν οι περιγραφές ιατροδικαστικών περιπτώσεων, που συχνά, εκτός από το σημαντικό επιστημονικό, έχουν και ιστορικό ενδιαφέρον. Μία από αυτές παρατίθεται κατωτέρω.

«ΤΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ τοιαύτα (τραύματα) εν γένει εισί θανατηφόρα οσάκις η σφαίρα εισέλθη εις τον εγκέφαλον. Ο θάνατος είχε τόσον ταχύτερος, όσον το τραύμα κείται εγγύτερα τη βάσει του εγκεφάλου. Τοιοῦτον τραύμα τάχιστα θανατηφόρον υπέστη ο Πάνος Θ. Κολοκοτρώνης το 1823. Γνωστόν εστίν ότι ο πρωτότοκος ούτος υιός του Θ. Κολοκοτρώνου, όστις διεκρίνετο τω καιρώ εκείνω επί παιδεία και ικανότητι, εφονεύθη παρά την Τρίπολιν μετά την λήξιν εμφυλίου μάχης, συναφθείσης παρά τω χωρίῳ Θάνα, καθ’ ην ήττηθείς μετέβαινεν εις το χωρίον Σιλίμνα, ένθα ήτο στρατοπεδευμένος ο πατήρ αυτού. Ενω εβάδιζεν έφιππος επί της αγοῦσης εν χωρίου Μπεσρίου εις Σιλίμναν, συνοδευόμενος παρ’ ολίγων σωματοφυλάκων, άνδρες εξ τον αριθμόν, ευρισκόμενοι μετά την μάχην επί της θέσεως Κλεισούρα καλουμένης όπισθεν πετρών, πολύ απέχουσαν αυτού, πυροβολούσι κατά των οπισθίων αυτού μάλλον προς ύβριν παρά πρὸς βλάβην, διότι μόλις η σφαίρα τουφεκίου έφθανεν, ότε μία σφαίρα τουφεκίου επιμήκους κρητικού, αφιχθείσα έτυχεν κακή μοίρα εξαιρετικώς μόνον τον Πάνον, ἥτις προσκρούσασα μετά κρότου επί του κρανίου διήλθεν αυτό εκ των απισθίων προς τα εμπρός και δεξιόθεν προς τ’ αριστερά πλαγίως, και επέφερεν αμέσως τον θάνατον, καταπεσόντος του φονευθέντος εκ του ίππου και εγκαταλειφθέντος εκεί παρά των εριήρων (=αγαπητών) εταίρων του, οίτινες ώχοντο φεύγοντες.

Το κρανίον του ατυχούς τούτου αρχηγού, το οποίον διατηρούμεν παρ’ ημίν, παρέχει λίαν περιέργους τας επ’ αυτού λυγράς (=ολεθρίας) οπάς της διελθούσης σφαίρας. Η μεν της εισόδου κείται επί της οπισθίας χώρας του δεξιού βρεγματικού οστού, 20 χιλιοστόμετρα απέχουσα της κορυφής του ινίου είχε κυκλική, και έχει διάμετρον κατά την εξωτερικήν πλάκα του κρανίου 19 χιλιοστόμετρα, άγει δε ευρυνομένη εκ των εκτός προς την εσωτερικήν πλάκα, εν η η διάμετρος της οπής είνε 24 χιλιοστ. Η δε της εξόδου κείται επί του μετωπικού οστού προς τα όπισθεν και υπέράνω της αριστεράς ζυγωματικής αποφύσεως, (επί του μηνιγκίου), απέχουσα της οφθαλμικής κόγχης 25 χιλιοστομ. Η οπή αύτη έχει σχήμα ωοειδές ως κομβοδόχης πλατείας εκ των άνω προς τα κάτω, ευρυνόμενον δε εκ της εντός προς την εκτός πλάκα του κρανίου και η μεν οπή της εντός πλακός έχει την μικροτέραν διάμετρον 7 χιλιοστ. την δε μείζονα 17 χιλιοστόμ. η δε της έξω πλακός έχει την μικροτέραν διάμετρον 22 χιλιοστόμ. και την μείζονα 30 ώστε η επί της έξω πλακός οπή, διατηρούσα το όμοιον σχήμα της εντός, υπάρχει πολύ ευρύτερα. Εκ της τοιαύτης διαθέσεως των οπών του-των έπεται εκ των προρρηθέντων ότι η σφαίρα προσέκρουσε καθέτως και τα του κρανίου εκ των οπισθίων, διόπερ και κυκλική εγένετο η οπή ότε διατρυπήσασα τας μήνιγκας του εγκεφάλου και αυτόν διαμπερές (sic), καθ’α απώλεσε μέρος της δυνάμεως αυτής, προσέκρουσεν αύθις πλαγίως επί της πλαγίας αριστεράς χώρας του μετωπικού οστού. Τούτων ἕνεκεν παρήχθη το τε επίμηκες ως κομβοδόχης σχήμα, η ευρύτης της όλης οπής, και το ευρύτερον της έξωθι πλακός. Εν συνόλω ειπείν αμφότεραι αι οπαί αύται της τε εισόδου, και της εξόδου διαφέρουσι πολύ προσαλλήλας (sic): η της εισόδου είχε κανονική, και μείζονος διαμέτρου της εξόδου ως προς την μετκροτέραν ταύτης διάμετρον. Ο δε θάνατος επήλθε τάχιστα διότι διῆλθε παρά την βάσιν αυτού».

(Συνέκδημος Ιατροδικαστική, Ι. Π. ΠΥΡΛΑ, εν Αθήναις.

Εκ του τυπογραφείου Ν. Γ. Πασσάρη, Τόμος Α’ 1870, σσ. 101-103).

Δέλτος, περιοδικό του Συλλόγου Φίλων Μουσείου Ελληνικής Ιατρικής, Περίοδος 1991-2000. Εκδοση της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας» (Ε.Μ.Ε.ΙΣ)“

ΕΕΥΕΔ 2021.01.31

Αγαπητοί Συνάδελφοι μέλη της ΕΕΥΕΔ,

 ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ με υγεία ατομική και οικογενειακή ευτυχία, προκοπή στην Πατρίδα μας και γρήγορη έξοδο από την Πανδημία.

Εχουμε την τιμή να σας ενημερώσουμε για τα πεπραγμένα του 2021.

Την 4/1/2021 ημέρα Δευτέρα, στην Διεύθυνση Σπουδών της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτωv συγκεντρώθηκαν οι συμμετέχοντες στις αρχαιρεσίες της Επιστημονικής Ένωσης Υγειονομικών Ενόπλων Δυνάμεων που διεξήχθεισαν στις 21-22-23/12/2020. Ο κ. Μπάλας Κωνσταντίνος μέλος της Εξελεγκτικής Επιτροπής ενημέρωσε τους παρόντες για τα αποτελέσματα των αρχαιρεσιών της ΕΕΥΕΔ. Τέθηκε σε ψηφοφορία πρόταση για την κατάρτηση  του νέου Διοικητικού Συμβουλίου από την οποία προέκυψε το παρακάτω ΔΣ :

• Πρόεδρος              Παπαγιαννόπουλος Νικ.,    Υποστράτηγος (ΥΟ) ε.α
• Αντιπρόεδρος       Αθανασιάσης Ιορδάνης,     Αντιστράτηγος (ΥΙ) ε.α
• Γεν. Γραμματέας   Τασιόπουλος Αργ.     Υποστράτηγος(ΥΚ) ε.α
• Ταμίας                Διόλατζης Δημήτριος,       Πλοίαρχος (ΥΦ) ε.α
• Μέλος                 Μάνθος Αναστάσιος,       Ταξίαρχος (ΥΙ,) ε.α
• Μέλος                 Κουκλάκης Γεώργιος       Ταξίαρχιος (ΥΙ) ε.α
• Μέλος                 Φίτζιος Ηλίας,             Γεν. Αρτρος(ΥΙ), ε.α

Μετά την ανάδειξη του νέου ΔΣ και με μήνυμα του Προέδρου της ΕΕΥΕΔ τέθηκαν οι παρακάτω στόχοι ¨:

• Άμεση, πολυμέτωπη προσπάθεια εγγραφής νέων μελών , κυρίως νεοτέρων τάξεων, καθώς και των εν ενεργεία Συναδέλφων. Στόχος ήταν, ο τριπλασιασμός των μελών της Ένωσης μέσα στο πρώτο έτος της θητείας του νέου ΔΣ!
• Εκσυγχρονισμός και αξιοποίηση της ιστοσελίδας της Ένωσης. Να υπάρξει άμεση και αμφίδρομη επικοινωνία, προβολή των επιστημονικών δραστηριοτήτων των Μελών καθώς και υπεύθυνες και επεξεργασμένες απόψεις μας για γενικότερα θέματα Ιατρικής, Στρατιωτικής Ιατρικής , Νοσηλευτικής, θέματα Σχολής και όλα όσα μας ενώνουν και μας διαφοροποιούν ως προερχόμενους από τις ΕΔ.
• Τροποποίηση καταστατικού της Ένωσης μετά από ανοιχτή συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, ώστε να έχουν και οι εν ενεργεία Συνάδελφοι το δικαίωμα του εκλέγεσθαι καθώς και εκσυγχρονισμό άλλων παραγράφων.
• Σύσφιξη των σχέσεων των μελών μέσω ποιοτικών κοινωνικών εκδηλώσεων , που θα γίνουν πόλος έλξεως των Συναδέλφων και θα αναθερμάνουν τις φιλίες και τη συναδελφική αλληλεγγύη.

Στα πλάισια των παραπάνω στόχων και πέρα από αυτούς πραγματοποιήθηκαν :

1. ΕΓΓΡΑΦΗ ΝΕΩΝ ΜΕΛΩΝ

Ενεγράφησαν 33 νέα Μέλη. Τα μέλη της ΕΕΥΕΔ με τα αντίστοιχα βιογραφικά τους (όσων μας τα έχουν αποστείλει) μπορείτε να τα δείτε εδώ.

Νέα Μέλη της ΕΕΥΕΔ

• Αγγελάκας Ιωάννης, Αντιστράτηγος (ΥΙ), ε.α
• Βαγιάτης Ιωάννης, Συνταγματάρχη (YK) εε
• Βέργος Κωνσταντίνος, Υποναύαρχο (ΥΙ)  ΠΝ εα
• Βουνοτρυπίδης Περικλής, Γεν. Αρχίατρος ε.ε
• Γεωργακής Σπυρίδων, Αντιστρατηγος (ΥΙ) ε.α
• Γεωργιτσόπουλος Χαράλαμπος, Ιατρός
• Γκόνης Γεώργιος , Υποστράτηγος (ΥΙ) ε.α
• Διαμαντόπουλος Δημήτριος, Αρχιπλοίαρχος (ΥΦ)
• Διόλατζης Δημήτριος, Πλοίαρχος (ΥΦ)
• Ζησόπουλος Δημητριος, Γεν. Αρχίατρος ε.ε
• Καϊάφας Ιωάννης, Σμήναρχος (ΥΟ), ε.α
• Καραμήτσος Δημήτριος , Καθηγητής Πανεπιστημίου
• Καρτσούλης Χρήστος, Γεν. Αρχίατρος ε.ε
• Καμπάκης Γεώργιος, Ταξχος (ΥΙ) ε.α, Οφθαλμίατρος
• Κεσκινίδης Χαρίλαος, Φαμακοποιός
• Κουκλάκης Γεώργιος, Ταξίαρχος (ΥΙ), ε.α
• Λυμπέρης Στέφανος, Υποναύρχος ε.α
• Μακρυπούλιας Ιωάννης, Ταξίαρχος (ΥΟ), ε.α
• Μαρουγιάννης Δημήτριος, Γεν. Αρχίατρος
• Μιχαϊλίδης Νικόλαος, Φαρμακοποιός
• Μπουζόπουλος Γεώργιος, Αντιστράτηγος εα
• Μπούρος Δημοσθένης, Γενικός Αρχίατρος, ε.α
• Ποτούπνης Μιχαήλ, Καθηγητής Ορθοπαιδικής
• Παπαναστασίου Ιωάννης, Υπτγος (ΥΙ) ε.α, Επίκ. Καθηγητής Νευρολογίας
• Παναγιωτάκος Χαρίλαος, Υποστράτηγο εα
• Σακελλαρίου Γρηγόριος, Γεν. Αρχίατρος εε, Ρευματολόγος
• Σταματόπουλος Σταύρος , Δερματολόγος, Συνταγµατάρχης ε.α.
• Τασιόπουλος Αργύριος,Υποστράτηγος (ΥΚ) ε.α
• Τούλος Εμμανουήλ, Γεν. Αρχίατρος ε.ε
• Τσιάντας Γεώργιος , Γεν. Αρχίατρος ε.ε
• Τσομπανίδου Φανή, Ταξίαρχος, εε
• Φίτζιος Ηλίας, Αρχίατρος εε
• Χρήστου Ναούμ. Ταξιαρχος (ΥΙ)

Πλείστοι  όσοι  Συνάδελφοι εξέφρασαν την επιθυμία να εγγραφούν  αλλά  αμέλησαν να  ολοκληρωσουν την εγγραφή τους

Η μη επίτευξη του στόχου αποδίδεται στους εξής παράγοντες :

α. Δεν υφισταται ενδιαφέρον στην μεγάλη μάζα των Συναδέλφων για την εγγραφή τους στην Ένωση.

β. Η πανδημία στέρησε την ευκαιρία να βρεθούμε  πολλοί οι Συνάδελφοι μαζί σε Ιατρικά συνέδρια ή κοινωνικές εκδηλώσεις.

γ. Δεν ανταποκρίθηκαν τα μέλη μας στην παρότρυνση μας για προσκαλέσουν από έναν Συνάδελφο ο καθε ένας για εγγραφή (πλην δύο περιπτώσεων).

δ. Η εισφορά των 20 Ευρώ, ενδεχομένως αποτελεί στην πράξη αποτρεπτικό παράγοντα εγγραφής για πολλους Συναδέλφους.

ε. Ο στόχος του τριπλασιασμού των Μελών ήταν πολύ δύσκολος, ίσως ανέφικτος. Τα μέλη του ΔΣ αναλαμβάνουν και τις δικιές τους ευθύνες.  Η προσπάθεια θα συνεχισθεί εντονότερα και το τρέχον έτος και ζητούμε την βοήθεια όλων σας .

•  Στοχεύουμε  στην εγγραφή περισσοτέρων μελών από τους εν ενεργεία Συναδέλφους
•  Περιμενουμε – στοχευμένα- την εγγραφή όλων των Συναδέλφων που ακολουθούν Πανεπιστημιακή καριέρα ή είναι Διευθυντές Κλινικών σε Στρατιωτικά Νοσοκομεία.

 Ελπίζουμε στην ευρύτερη συμμετοχή της ΣΑΝ στην ΕΕΥΕΔ.

1. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ  ΕΕΥΕΔ

Τα περιοριστικά μέτρα που ελείφθησαν λόγω της πανδημίας, οδήγησαν σε μια κατακόρυφη αύξηση της χρήσης του διαδικτύου για την εργασία, την εκπαίδευση,  τις επικοινωνίες κ.α. Στα πλαίσια αυτά το ΔΣ της ΕΕΥΕΔ έδωσε βαρύτητα στην αναμόρφωση της Ιστοσελίδας της Ένωσης. Στην ιστοσελίδα προβάλλονται πλέον :

•   Νεα άρθρα και δημοσιεύσεις Συναδέλφων και εκλεκτών προσκεκλημένων. Πλήρες αρχείο αναρτήσεων στην ιστοσελίδα εδώ
• Μετά αιτημά μας προς την ΣΣΑΣ, μας παραδόθηκε ψηφιακό υλικό από το αρχείο της, με τις Τάξεις 1947 έως 1970. Η ΕΕΥΕΔ επεξεργάστηκε το παραπάνω αρχείο και ανάρτησε ήδη τις Τάξεις ΣΙΣ 1957 – 1969 και την Τάξη της ΣΣΑΣ 1970. Η προβολή κάθε Τάξης περιλαμβάνει :
  • Έντυπο σε μορφή acrobat με τον κατάλογο και τις φωτογραφίες των Μαθητών.
  • Μικρό Βίντεο με του Μαθητές της Τάξης
  • Ηλεκτρονικό Λεύκωμα. Όλα τα παραπάνω μπορείτε να τα δείτε εδώ
• Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη (εδώ) η ανάλυσης της οποίας υπάρχει στην ενότητα “Βιβλιοθήκες”
• Προβλέφθηκε “χώρος” στην Ιστοσελίδα για αναρτήσεις
  • Επιστημονικών Εργασιών
  • Εργασιών Στρατιωτικής Ιατρικής
  • Ιστορικών Θεμάτων
  • Βιωματικών Ιστοριών.
  • Φωτογραφιών

Η ανταπόκριση των Συναδέλφων με αναρτήσεις στις παραπάνω κατηγορίες θεμάτων δεν ήταν ικανοποιητική. Σκοπός της ΕΕΥΕΔ είναι να δώσει βήμα σε όλους τους Συναδέλφους για την δημοσίευση των εργασιών τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για νέους Συναδέλφους που μπορούν να προβληθούν μέσα από δικό τους χώρο (ιστοσελίδα της ΕΕΥΕΔ),  ευρύτερα σε όλο το διαδίκτυο, καθώς και η ενημέρωση όλων μας για τις ιδιαίτερες επιστημονικές δραστηριότητες ενός εκάστου.

Η επίδραση των αλλαγών στην επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας ήταν θεαματική, όπως αυτή φαίνεται στους  παρακάτω στατιστικούς πίνακες :

• Πίνακας με αριθμό επισκέψεων ανά έτος και μήνα 2014-2021
• Στατιστική γραφική παράσταση επισκέψεων ανά μήνα το 2021
• Κατανομή επισκέψεων σε διάφορες χώρες για ένα έτος.

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΚΑΙ ΜΗΝΑ

Η Ιστοσελίδα από μόνη της δεν θα μπορούσε να αποτέλεσει το σημείο επαφής όλων των Συναδέλφων. Ετσι, παρά τα όποια μειονέκτημα του Face Book, δημιουργήσαμε Κλειστή Ομάδα FB, με σαφείς κανόνες,  που εγκρίθηκαν από to ΔΣ. Ορίσθηκαν και 4 Διαχειριστές (κ.κ Τασιόπουλος, Διδάγγελος, Διόλαντζης και Μπίσιας) που επιβλέπουν την τήρηση αυτών. Η Ομάδα ήδη έχει 320 μέλη και διακρίνεται για την ποιότητα και σοβαρότητα των αναρτήσεων και των σχολίων που φιλοξενεί. Αποτελεί τον προθάλαμο που οδηγεί στην Ιστοσελίδα της Ένωσης. Το ΔΣ αποφάσισε πως η Ομάδα FB πρέπει να αποτελεί το σημείο επαφής όχι μόνο των Υγειονομικών των Ενόπλων Δυνάμεων και αλλά όσων έχουν συνεργασθεί με αυτούς ή ακόμη όσων επιθυμούν να μας γνωρίσουν. Συγκεκριμένα προτάθηκε και αποφασίσθηκε ότι στην Ομάδα μπορούν να συμμετέχουν:

• Απόφοιτοι ΣΣΑΣ -ΣΣΑΝ
• Πολιτικό Υγειονομικό Προσωπικό που επιθυμεί την ενημέρωσή του.
• Λοιπά στελέχη Υγειονομικού.
• Πρόσωπα που σχετίζονται με το Υγειονομικό των ΕΔ κατά την κρίση των Διαχειριστών.

Οι κανόνες που πρέπει να αποδέχονται τα νέα μέλη της Ομάδας FB προκειμένου να αποκτήσουν πλήρη πρόσβαση επικυρώθηκαν από το ΔΣ της Ένωσης .

1.  ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

Η Βιβλιοθήκη της ΕΕΥΕΔ περιλαμβάνει δύο τμήματα :   

α. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ  (εδώ) που ήδη περιλαμβάνει.

• 11 Συμφωνίες Τυποποίησης ΝΑΤΟ.
  • 20  Field Manuals.
  • 18  Επιστημονικά Δημοσιεύματα. 
  • 11  Ιστορικά Κείμενα – Βιβλία. 
  • 8 Τόμοι με τα Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων (Φάκελος της Κύπρου).
  • 2 Λογοτεχνικά πονήματα.
  • 4 Καταλόγους Αξιωματικών , ιατρών, κτηνιάτρων και νοσηλευτών.

Ασφαλώς σε σχέση με το τεράστιο Επιστημονικό Δυναμικό και έργο των Συναδέλφων, η ηλεκτρονική βιβλιοθήκη είναι πτωχή. Είναι στο χέρι των Συναδέλφων να την εμπλουτίσουμε και να προβάλλουμε τα πονηματά τους στο διαδικτυο. Η ιστοσελίδα της Ένωσης με την χρήση λέξεων “κλειδιών”, δίνει την δυνατότητα στους Συναδέλφους να προβάλουν τα έργα τους στο διαδίκτυο ευρύτερα, σε όποιον τα αναζητήσει σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη.

β. ΦΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 

Η ΕΕΥΕΔ διαθέτει ήδη από ετών σημαντικό αριθμό βιβλίων και ιατρικών συγγραμάτων που περιήλθαν στην κατοχή της από ευγενικές χορηγίες Μελών της. Διαθέτει επίσης και ικανό αριθμό βιβλίων δικής της έκδοσης.

 Για τον εμπλουτσιμό της Βιβλιοθήκης απευθυνθήκαμε  στους Συναδέλφους και ζήτησαμε να αποστείλουν βιβλία τους επιστημονικά, λογοτεχνικά, ιστορικά, βιωματικά, που θα τοποθετήσουμε στην Βιβλιοθήκη και θα προβάλουμε μέσω της Ιστοσελίδας μας στο διαδίκτυο.

Για την επισκεψιμότητα της φυσικής Βιβλιοθήκης ζητήσαμε από την Δνση του 424 ΓΣΝΕ την στεγασή της εντός της αίθουσας Βιβλιοθήκης του Νοσοκομείου. Το αίτημά μας ικανοποιήθηκε άμεσα.

Κατά το ετος 2021 η Βιβλιοθήκη μας εμπλουτίσθηκε με τις ευγενικές χορηγίες βιβλίων που συνέγραψαν οι κατωθι Συναδέλφοι.

• Τσοχαλής Θεόδωρος 
  • Ομήρου Οδύσσεια, Έκδοση ιδιωτική, 2001
  • Αργοναυτικά, Έκδοση ιδιωτική, Δεκέμβριος 2014
  • Οβιδίου Μεταμορφώσεις (Δύο εκδόσεις : 2005 (35×25 εκ) και 2009 (24×17 εκ)
  • Ανακρεόντεια, Έκδοση ιδιωτική, Δεκέμβριος 2001
  • Απουληιου, Έρως και Ψυχή, Έκδοση ιδιωτική, Μάρτιος 2017
• Γκόνης Γεώργιος
  • Αινίγματα Λογικών Προσεγγίσεων, Έκδοση 2012, ΑΑ Λιβάνη  
  • Βασικές Αρχές Τραυματιολογίας, Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας, 1997
  • Ρίζες, από την πλάκα και το κονδύλι στο διαδίκτυο,  Εκδόσεις 24 Γράμματα.

Τα παραπάνω βιβλία παρουσιάστηκαν από την ΕΕΥΕΔ και μπορείτε να τα δείτε εδώ. Θα επιμείνουμε στην προσπάθεια να αποκτήσουμε για την Βιβλιοθήκη μας όσο δυνατόν περισσότερα πνευματικά πονήματα των Συναδέλφων Υγειονομικών των ΕΔ.

1. ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

α. ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ (εδώ)

• Σε Διοικητή ΣΣΑΣ
• Σε  Δντη 424 ΓΣΝΕ  στους Δντες κ. Ιωσηφίδη Μιχ. και κ. Γκούβα Γεώργιο.
• Διοικητή Γ’ΣΣ – 2021.04.23  
• Σε Εμβολιαστικό Κέντρο ΔΕΘ – 2021.04.21  (εδώ)
• Ορκωμοσίες ΣΣΑΣ.

β.  ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

• Στο ΥΕΘΑ για την παρέλαση της ΣΣΑΣ την 25 Μαρ. 2021 στον λαμπρό ερτασμό των 200 ετών, στην Αθήνα. Επικοινώνησαμε με την Στρατιωτική και Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Αμυνας, όπου εκθέσαμε το θέμα και βρήκαμε θετική ανταπόκριση. Την επόμενη ημέρα δεχθήκαμε ενημέρωση από το ΥΕΘΑ (σε υψηλότατο επίπεδο) όπου μας εξήγησαν διεξοδικά τις τεχνικές δυσκολίες για την ικανοποίηση του αιτήματος, τις οποίες κατανοήσαμε πλήρως. Δεχθήκαμε την διαβεβαίωση για τις περαιτέρω προσπάθειες ικανοποίησης του αιτήματός μας.
• Στην ΣΣΑΣ, την 18/3/2021,  από την οποία ζητήσαμε στοιχεία Μαθητών από το 1947 μέχρι και το 1986 (δηλαδή μέχρι τα 35 χρόνια πριν από σήμερα). Μετά από ενδελεχή εξέταση των νομικών περιορισμών για την δημοσιοποιησή τους η ΣΣΑΣ μας απέστειλε  στοιχεία από το 1947 μέχρι και το 1970. Από τα στοιχεία αυτά επεξεργασθήκαμε και αναρτήσαμε τις Τάξεις 1963 μέχρι και το 1970 και συγκεντρωτικούς καταλόγους μέχρι το 2018. Η συνεργασία μας με την ΣΣΑΣ είναι υποδειγματική.
• Στο 424 ΓΣΝΕ το οποίο μας παραχώρησε γραφείο για την προσωρινή στέγαση της ΕΕΥΕΔ, σε αντικατάσταση του γραφείου μας, το οποίο χρησιμοποιείται προσωρινά για τις ανάγκες του τμήματος νοσηλείας ασθενών COVID.
• Στον Στρατηγό Διοικητή του  Γ’ΣΣ σχετικά με την ανάρτηση επιγραφής στο παλαιό 424 ΓΣΝΕ.  Εκφράσαμε με εγραφό (23/9/2021) την έντονη αντίρρησή μας  μας στο γεγονός ότι τοποθετήθηκε στην προμετωπίδα της κυρίας εισόδου του διατηρητέου Στρατιωτικού Νοσοκομείου μία φωτεινή επιγραφή “Ξενώνες Γ’ΣΣ/NRDC-GR”, που δεν αρμόζει στο πνεύμα του ΦΕΚ (που χαρακτηρίζει το κτήριο και τον περιβάλλοντα χώρο ως διατηρητέο), αδικεί το μνημείο καθώς και τις άλλες Στρατιωτικές Yπηρεσίες που στεγάζονται στο ίδιο κτίριο και που καταλαμβάνουν περισσότερη έκταση από ότι οι ξενώνες. Ζητήσαμε, την απομάκρυνση της επιγραφής “Ξενώνες Γ’ΣΣ/NRDC-GR από την προμετωπίδα του μνημείου και την τοποθέτηση μιας απλής επιγραφής – παλιάς τεχνικής-  που να αναγράφει “Γενικόν Στρατιωτικόν Νοσοκομείον Θεσσαλονίκης”, όπως αναγραφόταν το 1912, όταν το κατέλαβε ο Ελληνικός Στρατός. Δυστυχώς, δεν λάβαμε ακόμη απάντηση. Η επιγραφή “Ξενώνες Γ’ΣΣ εξακολουθεί να παραμένει και να αδικεί την ιστορία του Μνημείου. Θα επανέλθουμε.

γ.  ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ κα

• Οι κοινωνικές εκδηλώσεις, μαζί με τα Ιατρικά Συνέδρια αποτελούν τις εντονότερες στιγμές της Συναδελφικότητάς μας. Δυστυχώς λόγω της πανδημίας όλα αναβλήθηκαν. Το Ιατρικό Συνέδριο των ΕΔ που είχε αρχικά προκηρυχθεί για το 2020, μεταφέρθηκε τον Νοέμβριο του 2021 και τελικά τον Οκτώβριο του 2022. Εμείς, θεωρώντας ότι μετά τον εμβολιασμό όλων μας, θα είχαμε επανέλθει στην κανονικότητα, οργανώσαμε τριήμερη εκδρομή το φθινόπωρο 5,6 και 7 Νοεμβρίου, στην Αθήνα. Η εκδρομή οργανώθηκε πλήρως, κλείστηκε ξενοδοχείο, μεταφορικά μέσα, χώρος για εκδήλωση (5 Νοε. Gala Dinner στην ΛΑΕΔ), οι συμετέχοντες κατέβαλαν  την συνδρομή τους για την εκδρομή. Λόγω του δεύτερου κυματος της Πανδημίας το ΔΣ της ΕΕΥΕΔ ακύρωσε την εκδρομή έγκαιρα προκειμένου να μην χαθούν οι συνδρομές των συμμετεχόντων.
• Ετήσιο Μνημόσυνο. Λόγω των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας δεν κατέστει δυνατή η τελεσή του. Αντί μνημοσύνου, κάναμε συντονισμένη έρευνα για να ενημερώσουμε- επικαιροποιήσουμε τον σχετικό πίνακα των Συναδέλφων που έφυγαν από κοντά μας. Τον παραπάνω πίνακα μπορείτε να τον δείτε  εδώ. Παρακαλούμε για επικαιροποιησή του.
• Η ΕΕΥΕΔ  συμμετείχε στους εθνικούς εορτασμούς με αναρτήσεις πανηγυρικών λόγων  :  
• Της 25ης Μαρτίου, από το Μέλος μας κ. Μάνθο Αναστάσιο πρ. Πρύτανη ΑΠΘ,
• Του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης, από τον καθηγητή Θεολογίας του ΑΠΘ, Αρχιμανδρίτη Νικόδημο Σκρέττα.
• Της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης, από τον  Αντιστράτηγο ε.α, Επίτιμο Διοικητή Γ’ΣΣ κ Ζούκα Ιωάννη.
• Της 28ης Οκτωβρίου, από τον Ομότιμο Καθηγητή Ιατρικής ΑΠΘ  και έγκριτο. Ιστορικό συγγραφέα κ. Καραμήτσο Δημητρίο.
• Για τα 200 χρόνια από την Παληγεννεσία, από τα Μέλη μας : Υποστράτηγο (ΥΙ) ε.α Κων. Κυριακόπουλο και τον Υποστράτηγο (ΥΙ) ε.α Γκόνη Γεώργιο.

δ. ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Προχωρήσαμε σε συνδιοργάνωση δύο Ιατρικών Συνεδρίων υπό την Αιγίδα της ΕΕΥΕΔ.

• Σε συνεργασία με την Ρευματολογική Κλινική του 424 ΓΣΝΕ (Γεν. Αρτρος Βουνοτρυπίδης Περ.) διοργανώνουμε ημερίδα με θέμα “Δερματικές Εκδηλώσεις Ρευματικών Νοσημάτων” στο Πολεμικό Μουσείο Θεσ/νικης, 12 Μαρ. 2022
• Σε συνεργασία με την Α’ Παθολογική Κλινική του 424 ΓΣΝΕ (Γεν. Αρτρος Τσιάντας Γεώργιος)  Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα “ Προβλήματα εσωτερικής παθολογίας σε  διαβητικους ασθενείς”, Βόλος, 17-19 Ιουν. 2022

5. Οικονομικά

Σύμφωνα με τον Ισολογισμό – Απολογισμό του 2021 έσοδα υπήρξαν μόνο από τις ετήσιες συνδρομές των Μελών του έτους 2021 και καθυστερούμενες προηγουμένων ετών, που ανέρχονται συνολικά στο ποσό των 1.140 ͼ, ενώ τα έξοδα ανήλθαν στα 498,56 ͼ. Το υπόλοιπο ταμείου την 31/12/2021 ανήλθε στα 12.426,19 ͼ.

Με δεδομένο ότι τα μοναδικά έσοδα της Ένωσης είναι οι συνδρομές των Μελών της, παρακαλούμε για την τακτοποίηση των συνδρομών σας για το 2022 και προηγουμένων ετών αν δεν έχουν καταβληθεί.

Κατάθεση συνδρομών στην Τράπεζα Πειραιώς στον λογαριασμό

GR 040 1722 1000 0521 00731 90005.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΡ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚ

Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΡΓ.

Πεπραγμένα 2021 σε εκτυπώσιμο αρχείο pdf εδώ