• – 2025.02.20
• – Αργύρης Τασιόπουλος Υπτγος (ΥΚ) ε.α, Χημικός – Κτηνίατρος

Πριν 26 χρόνια στο μακρινό 1999, με υπογραφή του Υδντου της ΔΥΓ/ΓΕΣ Ταξίαρχου Θεόδωρου Τσοχαλή, διαβιβάζεται  το υπηρεσιακό σημείωμα 159/7 Ιουν.1999,

“Σας διαβιβάζουμε συνημμένα για ενημέρωση και την κατά την κρίση σας αξιοποίηση το σχετικό που αποτελεί τη ∆ιαταγή Εφαρµογής της STANAG 2451 που αναφέρεται στο ΠΒΧ ∆όγµα Άµυνας των ∆υνάµεων του ΝΑΤΟ.”

Η STANAG 2451 είχε τίτλο ∆ΟΓΜΑ ΓΙΑ ΠΒΧ ΑΜΥΝΑ ΤΩΝ ∆ΥΝΑΜΕΩΝ ΤΟΥ ΝΑΤΟ – ΑΤΡ 59 (A) ήταν μεταφρασμένη στα Ελληνικά και χαρακτηρισμένη ως ΝΑΤΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

Από το δόγμα αυτό θα αναφέρω λόγω διαβάθμισης ένα απόσπασμα μόνο :

“Επιπλέον, κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων υποστήριξης της ειρήνης, και σε όλο το φάσµα των συγκρούσεων μπορεί να υπάρχει κίνδυνος απελευθέρωσης επιβλαβών ουσιών από κατεστραμμένα εργοστάσια ή αντιδραστήρες λόγω ατυχηµάτων ή παράνοµων ενεργειών. Οι Νατοϊκές δυνάµεις θα πρέπει λοιπόν, όχι µόνο να είναι ικανές να αµυνθούν ενάντια σε συµβατικές επιθέσεις, αλλά επίσης να διεξάγουν συνεχείς επιχειρήσεις για παρατεταµένες χρονικές περιόδους σε ένα περιβάλλον ΠΒΧ, το οποίο προκύπτει από τη χρήση όπλων Μαζικής Καταστροφής (ΟΜΚ} ή την απελευθέρωση Πυρηνικών, Βιολογικών ή Χηµικών Τοξικών Βιοµηχανικών Υλικών (ΤΙΜ-ΤΒΥ).”

Η παραπάνω παράγραφος συμπυκνώνεται στα αρχικά R.Ο.Τ.Α σύμφωνα με τον ορισμό της STANAG : “ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΜΟΡΦΗΣ ∆ΙΑΦΟΡΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ (R.O.T.A). Πυρηνικό, ραδιενεργό, βιολογικό ή χηµικό περιβάλλον, που διαµορφώνεται από αίτια άλλα από την εγκεκριµένη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής από τις Ένοπλες ∆υνάµεις ενός κράτους.”

Επειδή αντιλαμβάνομαι ότι μεγαλύτερη ανάλυση του Δόγματος θα είναι βαρετή και θα έχει την τύχη Κανονισμών – Εγχειριδίων – STANAG που κατά κανόνα μένουν εκτός προσοχής μας, θα αναφερθώ σε περιστατικά που αντιμετωπίσαμε και είχα προσωπική εμπλοκή ως επικεφαλής της Διεύθυνσης Πολεμικών Χημικών Ουσιών του Γ’ Κτηνιατρικού Νοσοκομείου (ΔΝΣΗ/ΠΧΟ/Γ’ΚΝΟ). Τα ίδια περιστατικά θα αναλυθούν με κάθε λεπτομέρεια σε σχετικές αναρτήσεις που θα ακολουθήσουν και θα είναι συγκεντρωμένες στην ενότητα ROTA της Ιστοσελίδα ώστε στο τέλος η Ιστοσελίδα της ΕΕΥΕΔ να αποτελεί σημείο αναφοράς και μελέτης για αυτό το θέμα.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΉ ΠAΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ

ROTA

ΧΛΑΑΣΤΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΜΑΙΟΣ 2000

Άσκηση Dynamic Mix. 

Εκεί είχε εγκατασταθεί Γερμανικός σταθμός τηλεπικοινωνιών φρουρούμενος από ομάδα της 23 ΕΜΑ. Ο χώρος, πλησίον της Χαλάστρας ανήκε σε ιδιώτη (Χ.Κ κατοίκου Χαλάστρας) και είχε μισθωθεί για τις ανάγκες της άσκησης Dynamic Mix. Στον παραπάνω χώρο ευρίσκετο αποθήκη που στο παρελθόν ήταν στάβλος. Η Αποθήκη ήταν ανασφάλιστη με πρόχειρα αποθηκευμένα γεωργικά φάρμακα με ανοιχτές συσκευασίες, με νεκρά πουλιά μέσα σε αυτές  και έντονη οσμή. Ήταν συναποθηκευμένες χωρίς κανένα μέτρο προστασίας εύφλεκτες και τοξικές ουσίες μερικές από τις οποίες  είναι σε άμεση επαφή με τον ατμοσφαιρικό αέρα. Η παραπάνω αποθήκη ήταν σε επαφή με τις εγκαταστάσεις τηλεπικοινωνιών και σε απόσταση λίγων μέτρων από τις σκηνές της Ελληνικής φρουράς.  Το προσωπικό αισθάνθηκε αδιαθεσία και έτσι ενημερώθηκε το Γ’ΣΣ.  Με Δγή του Γ’ΣΣ κλιμάκιο της Δνσης ΠΧΟ/Γ’ΚΝΟ (Σχης (ΥΚ) Α. Τασιόπουλος, Τχης (ΥΚ) Κ. Τερψίδης) επισκέφτηκε το χώρο την 19:00 22-5-2000. Λοιπές λεπτομέρειες χειρισμού  του περιστατικού σε ξεχωριστή ανάρτηση.

Ερωτήματα :

• Δεν θα έπρεπε οι χώροι  διεξαγωγής της Άσκησης να έχουν επιθεωρηθεί πριν την εγκατάσταση;
• Υπήρχε γνώση των σχετικών κανονισμών από το επιτελείο και τις αρμόδιες ΔΥΓ;

• 

  Τχης (ΥΚ) Κ. Τερψίδης Εμπρός στην ανοιχτή αποθήκη

ΣΥΝΟΡΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΟΣΟΒΟΥ-FYROM

ΜΑΡΤΙΟΣ 2000

Ο 34 ΛΕΚ (Λόχος Ελέγχου Κυκλοφορίας)  στρατοπέδευε σε κτίριο στο προαύλιο του τελωνίου επί του κεντρικού δρομολογίου FYROM – Κοσόβου και ασκούσε έλεγχο κυκλοφορίας διερχομένων οχημάτων. Σε μικρή απόσταση 150 μέτρων περίπου από το σημείο που στρατοπέδευε ο 34 ΛΕΚ υπήρχε η βιομηχανία παραγωγής ειδών αμιάντου SHAR-SALONIT, εκτός λειτουργίας και με μεγάλη ποσότητα σκόνης αμιάντου να έχει επικαλύψει το δάπεδο ανασφάλιστη με κίνδυνο διαφυγής της σκόνης στο περιβάλλον .

Σε πολύ μικρή απόσταση ήταν  η τσιμεντοβιομηχανία KOSOVA-SHAR. Η τσιμεντοβιομηχανία ήταν υπό τον έλεγχο του UCK και λειτουργούσε το τμήμα έψησης χωρίς φίλτρα (υπήρχε κόστος). Μεγάλες ποσότητες τσιμεντόσκονης εκλυόταν στο περιβάλλον.   Η έντονη κυκλοφορία των οχημάτων ανακάτωνε την σκόνη που τσιμέντωνε με την σειρά της οχήματα και  πνεύμονες. Το προσωπικό εμφάνιζε βήχα, ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα, άσθμα, δερματίτιδες.

Τόσο εγώ όσο και το άλλο υγειονομικό προσωπικό περνούσε από τον συνοριακό σταθμό και έβλεπε μόνο  σκόνη (τυφλωμένο από το κυρίαρχο θέμα των ημερών, του DU). Την ρύπανση αποκάλυψε Ολλανδική Εφημερίδα, ενημερώθηκε ο ΥΕΘΑ (Τσοχατζόπουλος) ο οποίος κάλεσε στο Πολιτικό του Γραφείο εμένα και τον Σχη (ΥΙ) Γκιόκα Βασίλειο, Πνευμονολόγο και έδωσε άμεση διαταγή να διερευνήσουμε το θέμα. Περισσότερα σε ξεχωριστή ανάρτηση.

Ερωτήματα :

• Δεν θα έπρεπε οι χώροι που θα διέμενε προσωπικό της KFOR και το ευρύτερο περιβάλλον να έχουν επιθεωρηθεί πριν την εγκατάσταση ;
• Γιατί η KFOR ενώ γνώριζε την κατάληψη της Τσιμεντοβιομηχανίας από τον UCK  και την προβληματική της λειτουργία δεν ενημέρωσε ή αν ενημέρωσε γιατί η πληροφορία δεν έφθασε στο Υγειονομικό ;
• Υπήρχε γνώση των σχετικών STANAG από την KFOR, ΕΛΔΥΚΟ, το επιτελείο και τις αρμόδιες ΔΥΓ ;

KOSOVSCA MITROVICA

Στην Kosovska Mitrovica στο Κόσσοβο, τομέα ευθύνης της Γαλλικής πολυεθνικής ταξιαρχίας του Βορά (MNB-N) στρατοπέδευε ι τμήμα της ΕΛΔΥΚΟ. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας θεωρούσε την Mitrovica ως μια από τις βαρύτερα ρυπασμένες με μόλυβδο πόλεις στον κόσμο. Γαλλική περιβαλλοντική μελέτη 1999-2000 έδειξε συγκεντρώσεις μολύβδου στον αέρα δεκάδες φορές πάνω από το ανώτερο θεσπισμένο όριο των 500 ng/m. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν από μελέτη που πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα 17-27 Ιονίου 2000 από το Ευρωπαϊκό Τμήμα του Κέντρου Υγιεινής Διαβίωσης και Προληπτικής Υγιεινής του Στρατού των Ηνωμένων πολιτειών (USCPPM) . Σκοπός της μελέτης ήταν η διαπίστωση των κινδύνων υγείας του προσωπικού της KFOR που προέρχονται από την λειτουργία του ρυπογόνου βιομηχανικού συγκροτήματος Trepca.

Όλες τις παραπάνω πληροφορίες τις αγνοούσα. Κατά την διάρκεια ενημέρωσης του προσωπικού, στην MITROVICA, για το απεμπλουτσμένο ουράνιο (DU), με διέκοψε Λοχαγός των όπλων  και με ρώτησε:

” Καλά με το ουράνιο ….. με τον Μόλυβδο τι γίνεται ; “

Ερωτήματα :

• Έπρεπε πρώτα από όλα  να το γνώριζα εγώ. Έπρεπε να είχα επιμείνει για σχετική πληροφόρηση από την ΕΛΔΥΚΟ.
• Περιβαλλοντική έρευνα δεν έγινε;
• Υγειονομικός  Αξκός δεν είχε επισκεφθεί την Μονάδα ;
• Το Υγειονομικό Προσωπικό της ΕΛΔΥΚΟ δεν το γνώριζε;
• Υπήρχε γνώση των σχετικών STANAG από την KFOR, ΕΛΔΥΚΟ, το επιτελείο και τις αρμόδιες ΔΥΓ ;

Δεξαμενές Θειικού Οξέος και στο βάθος πάνω στο λόφο το μακρόστενο κτήριο που στρατοπέδευε τμήμα της ΕΛΔΥΚΟ.

Διαρροή Θειικού Οξέος από δεξαμενή 1000 Τ.

ΠΡΙΣΤΙΝΑ (ΟΥΡΣΕΒΑΤΣ)

Το Στρατόπεδο ήταν πρώην χώρος σφαγίου με στύλους υπαίθριας σφαγής.  Εδώ υπήρχε προσωπικό από το Γ’ΚΝΟ, το ΤΥΓ και πληροφόρηση. Λήφθηκαν έγκαιρα τα απαραίτητα μέτρα για την εξυγίανση του εδάφους, το οποίο ήταν έντονα ρυπασμένο με τα υπολείμματα σφαγής. Έγινε στρώση  με ασβέστη και από πάνω μεταφέρθηκε χώμα από καθαρές περιοχές. Οι εφημερίδες βρήκαν την ευκαιρία να κινδυνολογήσουν και να γράψουν :  ” Ήξεραν (το ΓΕΕΘΑ) για την ρύπανση και έφεραν χώμα από μη βληθείσες περιοχές για να περιορίσουν την DU ρύπανση.

Υπολείμματα σφαγής στο στρατόπεδο στην Πρίστινα.

Υπαίθριοι στύλοι σφαγής και τοποθέτηση στρώματος ασβέστη.

Στην πρώτη στήλη αναφέρεται η μεταφορά χώματος για προστασία από την ακτινοβολία.

Μεγέθυνση της παρερμηνείας που δόθηκε για την “επιχωμάτωση” από μια σοβαρή Εφημερίδα.

ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΑΛΒΑΝΙΑ 2000

Αφγανιστάν 2001, η ρύπανση με εισπνεόμενα σωματίδια ήταν μεγαλύτερη και διαρκής στο εσωτερικό του κτηρίου που στρατοπέδευε η Ελληνική Δύναμη παρά στο έξω χώρο.

Αν μπορούσα να γυρίσω το χρόνο πίσω.

Η περιβαλλοντική δράση της Ελληνικής Υγειονομικής Υπηρεσίας στο Κόσοβο και την Βοσνία θεωρήθηκε από τις καλύτερες  μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν. Εντοπίσαμε τα προβλήματα και δώσαμε λύσεις. Δεν έγιναν όλα όπως έπρεπε να γίνουν και θα πρέπει  εκεί να επικεντρωθεί η παρουσίαση των ROTA και όχι να πούμε ότι όλα έγιναν με επιτυχία. Αν λοιπόν μπορούσα να γυρίσω το χρόνο πίσω θα απαιτούσα ή θα ρύθμιζα :

1. Την βραχυχρόνια (μια ημέρα αρκεί) ενημέρωση του υγειονομικού προσωπικού για θέματα ROTA
2. Την τυποποίηση των περιβαλλοντικών ελέγχων με συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο (ώστε να μην βλέπουμε μόνο την σκόνη αλλά και το εργοστάσιο).
3. Την αναγκαστική εφαρμογή περιοδικών περιβαλλοντικών ελέγχων σε χώρους όπου θα διαβιεί Στρατιωτικό Προσωπικό.
4. Την ενθάρρυνση του Υγειονομικού μας προσωπικού για επαφές με Συναδέλφους άλλων χωρών για συλλογή πληροφοριών  (Medical Inteligents).
5. Τέλος από την εμπειρία μου  θα πρότεινα ο υγειονομικός Αξκος που θα κάνει τον έλεγχο να μένει 1 -2 ημέρες με το Τμήμα για να έχει πλήρη ενημέρωση και γνώση της περιοχής.

Με τις φωτογραφίες περιγράψαμε σε πραγματική βάση τις απειλές ROTA.

Στο προσωπικό μου ηλεκτρονικό αρχείο υπάρχουν όλα τα στοιχεία τεκμηρίωσης των παραπάνω.

Όλα τα παραπάνω γινόταν υπό την σκιά των ερευνών της ΔΝΣΗΣ/ΠΧΟ για ρύπανση με απεμπλουτισμένο ουράνιο DU για το οποίο θα αναφερθούμε αναλυτικά αργότερα.