ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ, ΓΝΩΜΙΚΑ, ΡΗΤΑ, ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ & ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ.

Ό λα αυτά, Κυρίες και Κύριοι, τα ανέφερα διότι η ανάδειξη της ζωής και της δράσης του Ιπποκράτη στη Λάρισα καθώς και το Μνημείο που έχει ανεγερθεί εκεί, είναι αποκλειστικά έργο του στρατιωτικού γιατρού Δημητρίου Παλιούρα, ο οποίος δεν ήταν καν Λαρισαίος. Εγώ πρόλαβα και τον γνώρισα όταν το 1983 βρέθηκα στη Λάρισα με μία μετάθεση.

Ο Δήμος Λαρισαίων αναγνώρισε το έργο του, μία πλατεία της πόλης φέρει το όνομα του και η Ιατρική Σχολή κάθε χρόνο διοργανώνει το Ιπποκράτειο Ιατρικό Συνέδριο.

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρά» είναι ρήση του Ιπποκράτη και σήμερα έχει υπολογιστεί ότι η ζωή ενός γιατρού μετά βίας επαρκεί για να εκμάθει αρκούντως και να παρακολουθήσει μόνο την ειδικότητα του.

Επίσης ο Ιπποκράτης οριοθέτησε την θεραπευτική διαδικασία λέγοντας: « Ουκόσα φάρμακα ουκ ιήται, σιδήρος ιήται, όσσα σίδηρος ουκ ιήται, πύρ ιηται, όσσα δε πυρ ουκ ιήται, ταύτα χρη νομίζειν ανίατα» Επίσης το γνωστό από τον Ιπποκράτειο όρκο « Ου δώσω ουδενί φάρμακον αιτηθείς θανάσιμον» παίρνοντας σαφή θέση για την ευθανασία.

Είναι εκπληκτικό πως πριν από 2500 περίπου χρόνια ελέχθησαν από τον Ιπποκράτη αυτά που ισχύουν και επιβεβαιώνονται και σήμερα επί τη βάσει επιστημονικών εργασιών όπως:

« Ύπνος και αγρυπνίη, αμφότερα, μάλλον του μετρίου γινόμενα νόσος, τόσο δηλαδή ο λίγος ύπνος , όσο και ο πολύς βλάπτουν.

«Εν τροφή φαρμακείη άριστον, εν τροφή φαρμακείη φλαύρον, δηλαδή «Στην τροφή υπάρχει το καλύτερο φάρμακο και στη τροφή υπάρχει και το πιο βλαβερό».

Το περπάτημα είναι το καλύτερο φάρμακο.

Το να μην κάνεις τίποτε είναι μερικές φορές η καλύτερη αντιμετώπιση.

Ο Αυστριακός φιλόσοφος Theodor Comperz (1832-1912) έχει πει ότι «Το πιο σπουδαίο ανθρώπινο γραπτό είναι ο όρκος του Ιπποκράτη».

Ο Αριστοτέλης (384-322 π.χ.) είπε ότι « ο καλύτερος γιατρός είναι αυτός που αναλαμβάνει αυτούς που οι άλλοι τους θεωρούν τελειωμένους» Επίσης «περισσότερο αγαπούν οι ευεργέτες τους ευεργετηθέντες, παρά οι ευεργετηθέντες τους ευεργέτες των» Όταν κάποιος κατηγόρησε, ότι βλέπει τους φιλοσόφους να πηγαίνουν στα σπίτια πλουσίων , ο Αρίστιππος, αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος (435-355 π.χ.) απάντησε: « Kαι οι γιατροί πηγαίνουν στα σπίτια ασθενών, αλλά γι’ αυτό δεν μπορείς να κατηγορήσεις ούτε τους ασθενείς, ούτε τους γιατρούς». Εξαρτάται όμως για πιο λόγο πηγαίνουν. Σχετική αναφορά περί αυτού γίνεται και στον όρκο του Ιπποκράτη. Πρόσφατα μάλιστα κυκλοφόρησε και ένα σχετικό ανέκδοτο. «Μία κυρία είπε στη γειτόνισσα της, έχετε κανένα άρρωστο στο σπίτι διότι βλέπω τον γιατρό να μπαινοβγαίνει; Οπότε η γειτόνισσα απαντά: Γιατί εσείς έχετε πόλεμο και μπαινοβγαίνει στο δικό σου σπίτι ο στρατηγός;»

Ο Πλάτων (427-347 π.χ.) είπε ότι « Ο γιατρός παύει να είναι γιατρός όταν στην διάγνωση αναλογίζεται το δικό του συμφέρον και όχι το συμφέρον του αρρώστου» Επίσης « Ο αληθινός γιατρός είναι ο κυρίαρχος της ανθρώπινης ζωής και όχι ο άνθρωπος που πάει να θησαυρίσει» Ο Πλάτων επίσης είπε ότι « Δεν υπάρχει πιο ακριβής ένδειξη κακής οργάνωσης, της πολιτείας, από την αφθονία γιατρών και δικηγόρων» χωρίς εν τούτοις να εξηγείται αυτό. Επίσης ρήση του Πλάτωνα είναι το: «Άριστον υγιαίνειν , δεύτερον κάλλος, τρίτον ο πλούτος». Δηλαδή πρώτα απ’ όλα είναι η υγεία δεύτερον το κάλλος και τρίτον ο πλούτος.

Ο Ιρλανδός συγγραφέας Μπέρνλαρντ Σω, και νομπελίστας το 1925, είπε ότι: « Τα αισιόδοξα ψέματα έχουν τόσο τεράστια θεραπευτική αξία, ώστε ο γιατρός που δεν ξέρει να τα λέει με πειστικό τρόπο, έχει διαλέξει λάθος επάγγελμα» Επισημαίνεται δηλαδή από τότε η αξία του ψυχολογικού παράγοντα στην έκβαση μιας νόσου.

Ο Καναδός γιατρός και διανοούμενος William Osler (1849-1919) είπε το εξής απλό: « Ο καλός γιατρός θεραπεύει την νόσο, ο άριστος θεραπεύει τον ασθενή» Ο ίδιος επίσης είπε: ότι « Ένα από τα πρώτα καθήκοντα του γιατρού είναι να εκπαιδεύει τον κόσμο να μην παίρνει πολλά φάρμακα»

Ο Thomas Fuller (1654-1734), Άγγλος γιατρός και γνωμικολόγος, έχει πει ότι « Οι χειρουργοί πρέπει να έχουν μάτι αετού, καρδιά λιονταριού, και χέρι κοριτσιού» Ο ίδιος επίσης είπε ότι « Όταν ο γιατρός κάνει διάγνωση πρέπει πρώτα να σκέπτεται το εύκολο», δηλαδή να ξεκινάει από τα πιο συνηθισμένα. Μία αρχαιοελληνική παροιμία λέει ότι « Φιλούσιν ιατροί λέγειν φαύλα μείζονα» δηλαδή, συνηθίζουν οι γιατροί να μεγαλοποιούν τα άσχημα.

«Ένας γιατρός είναι για τους άλλους γιατρός, ο ίδιος όμως είναι γεμάτος πληγές» λέει ένα αρχαίο ρητό. Ως παροιμία λέγεται κι αλλιώς « Γιάτρεψε εσύ τα πάθη σου, κι ύστερα τα δικά μου» που σημαίνει ότι ο γιατρός δεν είναι πειστικός όταν το παράδειγμα του δεν συνάδει με τις συμβουλές του. Τούτο ισχύει ιδιαίτερα για τους καπνιστές.

Ο Δαλάϊ Λάμα, θρησκευτικός ηγέτης και εθνικό σύμβολο του καταπιεσμένου Θιβέτ, καθώς και νομπελίστας ειρήνης το 1989, πολύ σωστά είπε ότι « Ο άνθρωπος θυσιάζει την υγεία του για να αποκτήσει χρήματα και κατόπιν θυσιάζει τα χρήματα για να ανακτήσει την υγεία του» Το γνωστό « Νους υγιής εν σώματι υγιεί» είναι αρχαιοελληνική παροιμία, ενώ μία τούρκικη παροιμία λέει ότι « Η αρρώστια έρχεται με την οκά και φεύγει με το δράμι»

Ο John Ower , είπε ότι « τόσο ο θεός όσο και ο γιατρός είναι λατρευτοί, αλλά μόνο τότε όταν βρισκόμαστε σε κίνδυνο, όχι πριν. Όταν περάσει ο κίνδυνος και στους δύο ανταποδίδουμε το ίδιο. Ο θεός ξεχνιέται και ο γιατρός παραμελείται»

Από την Σχολή θυμάμαι ότι ένας υφηγητής της Μαιευτικής, ο Γράντης, οι πολύ παλιοί θα τον θυμούνται ίσως, μεταξύ σοβαρού και αστείου μας είχε πει στο μάθημα του και το εξής: « Όταν σας καλούν επειγόντως να πάτε κάπου, να δείχνετε ότι βιάζεστε αλλά συγχρόνως και να βρίσκετε τρόπο να αργοπορείτε. Διότι αν μεν πάτε και πεθάνει ο άρρωστος όλοι θα πουν ο γιατρός τον πέθανε, αν όμως τον σώσετε τότε όλοι θα πουν ότι ο Θεός τον έσωσε!»

ο Albert Scweitzer, Γάλλος φιλόσοφος και γιατρός (1875-1965) έχει πει ότι « Ευτυχία είναι καλή υγεία και ασθενής μνήμη»

Ο καθηγητής Ευτύχιος Βορίδης είπε ότι « Μετά τα 80 δεν ισχύουν οι κανόνες της ιατρικής» και ένας στρατιωτικός χειρουργός νομίζω ότι ήταν ο Μιχαήλ Γκιάλας είχε πει ότι «Για να συμβεί ένα κακό στο χειρουργείο, δεν αρκεί να κάνεις ένα λάθος, αλλά και να επιμένεις στο λάθος»

Και τώρα κύριοι Συνάδελφοι μπαίνουμε στο χώρο της αμφισβήτησης έως και ανοικτής αποδοκιμασίας για τους γιατρούς.

Αποπειρώμενος την οργάνωση της ομιλίας αυτής, με έκπληξη διαπίστωσα ότι ελάχιστα έχουν ειπωθεί από μη γιατρούς και αυτά είναι όχι ιδιαίτερα εγκωμιαστικά. Έτσι στον εκκλησιαστικό χώρο δεν εντόπισα σχεδόν τίποτε. Στις επόμενες γραμμές θα σταχυολογήσω ρήσεις από τις αρνητικές γνώμες.

Ο Αθήναιος Ναυκρατίτης, αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος εξ Αιγύπτου (2^ος – 3^ος αιώνας π.χ.) που ανήκει στους Δειπνοσοφιστές, είναι αυτός που είπε το γνωστό: «Ει μη ιατροί ήσαν ουδέν αν ήν των γραμματικών μωρότερον» δηλαδή: « Ουδείς μωρότερος των ιατρών, αν δεν υπήρχαν οι δάσκαλοι», χωρίς να παρέχεται οποιαδήποτε εξήγηση για την ρήση αυτή.

Ο Άγγλος συγγραφέας Αλντους Χάξλεϋ (1894-1963) έχει πει ότι « Η ιατρική επιστήμη έχει σημειώσει τόσο μεγάλη πρόοδο, που δεν έχει μείνει σχεδόν κανένας άνθρωπος που να είναι υγιής» Εδώ υπάρχει και κάποιο δίκιο αφού, ως παράδειγμα μπορώ να αναφέρω ότι ακόμα και την εγκυμοσύνη την αντιμετωπίζουμε σαν αρρώστια.

Ο Μισέλ ντε Μονταιν (1937-1992), ο Γάλλος δημοσιογράφος, έχει πει το γνωστό ότι « ο ήλιος φωτίζει τις επιτυχίες των γιατρών και το χώμα σκεπάζει τις αποτυχίες τους». Ας μην ξεχνάμε ότι η πρόοδος της ιατρικής συνεπάγεται πολλά θύματα.

Ο διαπρεπής, κατά τα άλλα, Γερμανός φιλόσοφος και μαθηματικός Gottfried Leibnirtz (1646-1716) απεφάνθη εξ ίσου αμείλικτα ότι «ένας κορυφαίος γιατρός σκοτώνει περισσότερους από όσους σκοτώνει ένας κορυφαίος στρατηγός»

ο Γερμανός φιλόσοφος Άρθουρ Σοπενχάουερ (1888-1960) είπε ότι « οι γιατροί έχουν δύο διαφορετικούς χαρακτήρες, ένα τρομερά δυσανάγνωστο για να γράφουν τις συνταγές τους, και ένα καθαρό και ευανάγνωστο για τους λογαριασμούς τους»

Ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Βολταίρος (1694-1778) μεγάλος και δεδηλωμένος εχθρός του ιατρικού λειτουργήματος είναι πιστωμένος με σειρά δηκτικών σχολίων για τους γιατρούς, όπως: «Ιατρική είναι το να απασχολείς τον άρρωστο την ώρα που η φύση τον γιατρεύει» Επίσης « Γιατροί είναι αυτοί που δίνουν φάρμακα για τα οποία ξέρουν λίγα, για να γιατρέψουν αρρώστιες για τις οποίες ξέρουν λιγότερα, σε ασθενείς για τους οποίους δεν ξέρουν τίποτε».

Και σήμερα περιπαικτικά λέγεται ως αστείο ότι «Οι παθολόγοι ξέρουν τα πάντα αλλά δεν κάνουν τίποτα, οι χειρουργοί δεν ξέρουν τίποτα αλλά κάνουν τα πάντα και οι ψυχίατροι ούτε ξέρουν ούτε κάνουν τίποτε».

Ο Βολταίρος επίσης επανέλαβε αυτό που είπε ο Πλάτων, δηλαδή «Οι πολλοί νόμοι σε μία χώρα είναι όπως οι πολλοί γιατροί, σημείο αδυναμίας και παθογένειας»

Οι γελοιογραφίες είναι καυστικές μεν αλλά πολύ εύγλωττές. Θα σας παρουσιάσω χωρίς σχόλια τρεις ακόμη , εκ των οποίων οι δύο είναι του Κώστα Μητρόπουλου και έχουν δημοσιευθεί στην εφημερίδα το ΒΗΜΑ.

Ο Άντονυ Τσέχωφ Ρώσσος συγγραφέας (1860-1904) είπε το πολύ σκληρό: « Οι δικηγόροι είναι ίδιοι με τους γιατρούς. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι δικηγόροι μόνο σε ληστεύουν, ενώ οι γιατροί σε ληστεύουν και σε σκοτώνουν» Σχετικά με αυτό που είπε ο Τσέχωφ , πρόσφατα αλίευσα από το διαδίκτυο το εξής ανέκδοτο: Ένας μελλοθάνατος ρωτήθηκε ποια ήταν η τελευταία του επιθυμία, και η απάντηση ήταν: « Να μου φέρετε ένα γιατρό και ένα δικηγόρο. Θέλω να πεθάνω όπως ο Ιησούς, μεταξύ δύο ληστών.»

Αμείλικτος υπήρξε ο Αυστριακός συγγραφέας Καρλ Κράους (1874-1936) ο οποίος διατύπωσε την απρεπή φράση για την ιατρική « τα λεφτά σου και την ζωή σου»

Ένας Γάλλος θεατρικός συγγραφέας, ο Ζύρζ Φευντω (1862-1921) είχε πει ότι « Μία εγχείρηση ποτέ δεν είναι άχρηστη. Μπορεί να μην ωφελήσει τον εγχειριζόμενο, ωφελεί όμως πάντοτε τον γιατρό»

Κύριοι Συνάδελφοι,

Αντιλαμβάνομαι ότι μάλλον θα έχετε αρχίσει να δυσανασχετείτε. Αυτή όμως είναι η πραγματικότητα και δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε. Άλλωστε όλοι μας γνωρίζουμε ότι πάντοτε λάθος διάγνωση οδηγεί σε λάθος θεραπεία. Πάντως, προκαλεί πράγματι εντύπωση , πως είναι δυνατόν η πλειονότητα από τις γνώμες του κοινού για τους γιατρούς να είναι αρνητικές, ασφαλώς υπερβολικές και εν πολλοίς άδικες. Μία ερμηνεία του φαινομένου αυτού ίσως παρέχεται απ’ αυτό που η πείρα διδάσκει και είναι κοινή γνώση. Δηλαδή ότι η ευεργεσία με την ευγνωμοσύνη σπανίως συναντώνται. Επίσης είναι παγκοίνως γνωστό ότι « Ουδείς περισσότερο αχάριστος του ευεργετηθέντος»

Για την εξήγηση του απαράδεκτου αυτού φαινομένου έχει διατυπωθεί η άποψη ότι υπάρχει ένας ψυχολογικός μηχανισμός, απώθησης λέγεται. Σύμφωνα με την άποψη αυτή ο ευεργετηθείς, εν προκειμένω ο ασθενής, ταυτίζει τον γιατρό με την δύσκολη συγκυρία στην οποία ευρίσκετο ως ασθενής και ψυχολογικά τους απωθεί και τους δύο.

Και τώρα μπαίνοντας στο τελευταίο μέρος της ομιλίας μου, θα αναφέρω λίγα επιλεγμένα αποσπάσματα που έχουν γραφεί από διακεκριμένους σύγχρονους γιατρούς και ας μου συγχωρεθεί η παράλειψη πολλών άλλων που υπάρχουν αλλά το έργο τους δεν το γνωρίζω καλά.

Ο Καθηγητή Χειρουργικής στο ΕΚΠΑ Γιάννης Παπαδημητρίου (1935-2018), ο οποίος σ’ ένα εξαίρετο βιβλίο του «Διαλογισμοί ενός γιατρού», μεταξύ πολλών άλλων που συνέγραψε, έχει γράψει και τα εξής αξιομνημόνευτα:

• Ο γιατρός αποτελεί το δεύτερο θύμα μετά τον ασθενή.

• Υπάρχει ένα πράγμα που εμψυχώνει τον γιατρό, είναι η ικανοποίηση της επιτέλεσης του χρέους.

• Η έλλειψη γνώσης μπορεί να δικαιολογηθεί. Η αμέλεια όμως όχι. Είναι ηθικά και ποινικά κολάσιμη.

• Ο γιατρός δεν έχει ορκιστεί, ότι θα κάνει καλά τον άρρωστο. Η ευθύνη του είναι να εφαρμόσει τις αρχές και τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης και τέχνης lege artis.

• Οι αρχές της ιατρικής δεν μπορεί να παραβιάζονται από άλλους εξωγενείς παράγοντες.

• Η ακρόαση επιθυμητής μουσικής μέσα στο χειρουργείο, δρα θετικά στον ασθενή και αυξάνει τόσο την ταχύτητα όσο και την ακρίβεια των αντιδράσεων του χειρουργού.

• Έρωτας και χειρουργική έχουν τέσσερα κοινά χαρακτηριστικά. Είναι τέχνη καλή, είναι απόλαυση καλή είναι παιχνίδι και μπορεί να αποβεί επικίνδυνο και τέταρτον είναι προετοιμασία το μεγαλύτερο μέρος της πράξης!

• Η εικόνα του γιατρού στα μάτια των αρρώστων απεικονίζεται σε τέσσερεις πίνακες ζωγραφικής, τέσσερεις φάσεις, ενός αγνώστου Δανού ζωγράφου, που βρίσκονται σε Μουσείο στο Άμστερνταμ. Ο πρώτος πίνακας δείχνει ότι στην κρίσιμη φάση της αρρώστιας, ο ασθενής βλέπει τον γιατρό σαν Θεό. Όταν αρχίσει η αποκατάσταση της υγείας, τον βλέπει σαν Άγιο. Στην τρίτη φάση της ανάρρωσης ο γιατρός φαντάζει σαν κοινός πολίτης. Και ο τέταρτος πίνακας δείχνει ότι στην φάση της πληρωμής ο γιατρός αποκτά χαρακτηριστικά Εωσφόρου!

Γι’ αυτό μία παροιμία στο Μέτσοβο λέει «Ο γιατρός και ο γαμπρός πάντα τα λεφτά εμπρός». Δεν είναι όμως και καλή συμβουλή.

Στο χώρο της στρατιωτικής ιατρικής που μου είναι περισσότερο οικείος υπάρχει πληθώρα συναδέλφων με πλούσιο πνευματικό και λογοτεχνικό έργο από τους οποίους μπορεί να αντλήσει κανείς σχετικούς αφορισμούς.

Την μεγάλη παράδοση του Ανδρέα Καρκαβίτσα, Γενικού Αρχίατρου, συνεχίζουν με επιτυχία, οι σύγχρονοι στρατιωτικοί γιατροί: Ο Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος πολυβραβευμένος λογοτέχνης, ο Γεώργιος Πολυράκης, πολυγραφότατος μυθιστοριογράφος, ο Θεόδωρος Τσοχαλής, σπουδαίος μεταφραστής των έργων του Ομήρου, ο Άρης Χαραλαμπάκης, ταλαντούχος και καθιερωμένος ποιητής, ο Αναστάσιος Μάνθος με τις εμπνευσμένες και απίστευτα τεκμηριωμένες διαλέξεις του επί γενικών θεμάτων, ο Γεώργιος Γκόνης με το πλούσιο φιλοσοφικό του έργο και ο Δημήτριος Μακρατζάκης που μας εξέπληξε τελευταία με το βιβλίο του για την εξέλιξη του Σύμπαντος και αρκετοί άλλοι, το έργο των οποίων δεν γνωρίζω καλά και ας μου συγχωρεθεί και αυτή η παράλειψη.

Εδώ θα αναφέρω μόνο δύο, τον συνάδελφο της Αεροπορίας Γιάννη Πατέλη ο οποίος στο συγκλονιστικό βιβλίο του «Με το βλέμμα μπροστά» περιλαμβάνει πλήθος αφορισμών από τους οποίους παραθέτω ελάχιστους:

• Η έντιμη άσκηση της ιατρικής δεν οδηγεί σε πλουτισμό, αλλά αρκείται στην εξασφάλιση μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης. Οι Καθηγητές κυρίως δεν κρίνονται από το πόσα χρήματα έβγαλαν, αλλά από το πόσους μαθητές δίδαξαν.

• Ένα από τα αμαρτήματα της ιατρικής είναι όσοι θεωρούν τους εαυτούς τους αυθεντίες και την γνώση και την εμπειρία τους την κρατούν για τους εαυτούς τους.

• Δεν επιτρέπεται η ανάμιξη του γιατρού σε περιστατικά πρώτου βαθμού συγγένειας, διότι η αναπόφευκτη συναισθηματική φόρτιση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά διάγνωση και θεραπεία.

• Εκεί που φέρθηκες απότομα στον άρρωστο, η τον πλήγωσες, θα το πληρώσεις.

• Βασικό πράγμα είναι ένας γιατρός να μην αφεθεί να τον παρασύρει η εκτόξευση κατηγοριών εναντίον άλλων γιατρών. Κανείς γιατρός δεν ξεκινάει για να κάνει λάθη και να βλάψει τον ασθενή. Κι εγώ θα πρόσθετα ότι είναι εκτός από αντιδεοντολογικό είναι και ασύμφορο, διότι εκπίπτει ο γιατρός στα μάτια του ασθενούς.

• Με το χιούμορ βγάζεις την αλήθεια και ξεκλειδώνεις το συναίσθημα.

• Πρέπει να σέβεσαι ή να φοβάσαι, πρώτα τους ασθενείς, έπειτα τους συναδέλφους σου και τέλος τους προϊσταμένους σου.

• Η καλλιέργεια στόχων είναι ένα ισχυρό αντικαταθλιπτικό.

• Στον Στρατό και στην ιατρική, πάντα υπάρχει κάποιος κάτω από εσένα. Απ’ αυτόν καταξιώνεσαι ή καταρρακώνεσαι.

Τέλος κύριοι Συνάδελφοι, θα αναφέρω ότι στο πλούσιο φιλοσοφικό έργο, του ημετέρου Γεωργίου Γκόνη, συνυπάρχουν και αρκετές αναφορές στους γιατρούς.

Ιδού μερικές απ’ αυτές:

• Η ιατρική είναι επάγγελμα με κατ’ εξοχήν ανθρωπιστικό χαρακτήρα.

• Στην ιατρική δεν υπάρχουν πελάτες, αλλά ασθενείς.

• Το είναι του ανθρώπου δεν είναι μόνο ο εγκέφαλος και το σώμα που τον υποβαστάζει, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να προστεθεί και το συναίσθημα.

• Ο γιατρός πρέπει να είναι πλούσιος με τους φτωχούς και φτωχός με τους πλούσιους.

Μια και ζούμε στην εποχή του διαδικτύου από εκεί αλίευσα δύο σχετικά ανέκδοτα:

Το ένα είναι μία κρητική μαντινάδα που λέει: « Εγώ παρέα με γιατρό και με παπά δεν κάνω, ο ένας θέλει να πονώ, κι ο άλλος να πεθάνω»

Κατά το άλλο ανέκδοτο, στις τελευταίες εκλογές μερικοί γιατροί, δεν έριχναν το φάκελο με το ψηφοδέλτιο στην κάλπη, αλλά από συνήθεια το έβαζαν στην τσέπη τους!

Ένας στρατιωτικός ψυχίατρος, ο Νικόλαος Βελεντζας, έδωσε μια εξήγηση της ψυχολογικής διάστασης του φαινομένου τούτου. Σύμφωνα με την ερμηνεία αυτή, το μη εκβιαστικό φακελάκι, με το οποίο ο ασθενής επιθυμεί να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, που είναι και το σύνηθες φαινόμενο, αποτελεί ψυχολογικά την αναγκαία συναισθηματική γέφυρα που επιθυμεί και επιδιώκει να στήσει ένας αδύναμος, που είναι ο ασθενής, προς ένα ισχυρό που είναι ο γιατρός, και αυτό συμβαίνει διότι κάνει τον ασθενή να αισθάνεται ασφαλής.

Ένας Εισαγγελέας, ο Σταμάτης Δασκαλόπουλος, σε μία δίκη στη Λάρισα, είχε πει στην αγόρευση του: «Είναι τόση η δύναμη και τέτοια η θέληση του αρρώστου για να πλησιάσει τον γιατρό του, ώστε ακόμη και σε κάστρο αν κλειστεί ο γιατρός, ο άρρωστος θα βρει τρόπο να το εκπορθήσει».

Στους γιατρούς μπορεί να επισυνάψει κανείς διάφορες κατηγορίες. Είναι δε προφανές ότι για το αρνητικό κλίμα που επικρατεί σ΄ ένα μεγάλο μέρος του κόσμου σημαντική ευθύνη ενέχουν και οι ίδιοι οι γιατροί.

Εν τούτοις δεν μπορεί να αγνοήσει και να αμφισβητήσει κανείς το γεγονός ότι οι γιατροί είναι άνθρωποι που έχουν επιτελέσει επίπονες και μακρές σπουδές, εργάζονται σκληρά και υπεύθυνα όσο κανείς άλλος, με πιθανή εξαίρεση τους πιλότους, και αναλίσκουν την υγεία και την ζωή τους στην υπηρεσία των άλλων. Δεν είναι δε τυχαίο ότι οι γιατροί συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων με το μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης.

Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι, άνω του 90% πεθαίνουν στο κρεββάτι, δεν σημαίνει ότι το πιο επικίνδυνο πράγμα στον κόσμο είναι το κρεββάτι.

Τελευτώντος του λόγου, οτιδήποτε κι αν λέγεται εις βάρος των γιατρών, τίποτε δεν μπορεί να μας κατεβάσει από το υψηλό βάθρο στο οποίο ο Όμηρος μας έχει τοποθετήσει με το: «Ιατρός ανήρ πολλών άλλων αντάξιος». Ισχύει επίσης, ακόμα και σαν αστείο, χωρίς ν’ αποτελεί, εννοείται, και απειλή ότι « Με τους γιατρούς μην τα πολυβάζετε, διότι μία μέρα όλοι μας στα χέρια τους θα πέσουμε»!!!

Σας ευχαριστώ πολύ που με ακούσατε.

Ιωάννης Δ. Κουφάκης

Γεν. Αρχίατρος εα Χειρουργός Οφθαλμίατρος

---

Επιμέλεια Ανάρτησης :  Αργύρης Τασιόπουλος